Aloisiæ Sigeæ Toletanæ Satyra Sotadica de arcanis Amoris et Veneris

COLLOQUIUM SEPTIMUM

FESCENNINI

Tullia, Octavia.

ullia. Considamus hic, sub patula ulmo. Vis, Octavia?

Octavia. Maxime; et hymenæum iceamus.

Tullia. Belle! Nam nudam te nudiustertius vidit comes Alphonsus, et furere cœpit.

Octavia. Nudam me?

Tullia. Te nudam; nam is palam prædicat, Venereus flos.

Octavia. Te pugno petam tam dicacem.

Tullia. Ego te oscula tam procacem.

Octavia. Præter Caviceum meum, homo me nudam, per ocellos tuos libidinosos! nemo vidit.

Tullia. Nullo scilicet Theodorum habes in numero?

Octavia. Memini, et pudet. Apage; ut me miris ille sermonum præstigiis, Venus aurea?

[pg 222] Tullia. Suspicione assequor quid id sit quod silere vis, nec vis. Novi libidines tuas; per testiculos Veneris! novi.

Octavia. Bona verba! Quid vero obtrectas, inepta, de Alphonso? Forte steti, in somnis, ob oculos ejus nuda?

Tullia. Intelliges, turturilla mea. Qui Octaviæ vidit animum, perspectos exploratosque habuit mores, et animi candorem, num vidit Octaviam nudam? Per Platonis manes! vidit.

Octavia. Scite nugaris. Quam velit Alphonsus dari sibi fruendam intelligo: illam scilicet, quæ animo et mente, non hanc quæ corpore consistit et membris. Quam putas eliget, optio si detur? Cui arriget, si sanus est? Erat in suburbana Eleonoræ villa Alphonsus; convenit et Isabella Menezia, et recens, ut ego, nupta Aloisia Fonseca. Secuta est confabulatio opiparum prandium, sed libera, sed parum pudica; musto madidas judicasses: placui tamen.

Tullia. Alphonso tu, Eleonoræ Alphonsus.

Octavia. Odi hominis levitatem, odi amorem; nec ad me transfugam ex Eleonoræ castris velim recipere, si bona sim.

Tullia. Et magni es puella cunni et animi. O egregiam heroidem, et meliori sæculo dignam, aureoque illo quo mentulæ turgebant bilibres! Sed aiunt, quod in cæteris rebus flagitiosum viderit possit, id in amore interdum posse laudabile videri:

Si violandum est jus, fruendæ amicæ gratia,

Violandum est; in cæteris rebus pietatem colas.

[pg 223] Quæ inter amantes jactari vulgo de amantium dolis et inconstantia solent, hæc sunt omnia non amantium, sed amentium somnia.

Octavia. Pulchræ res! Periit Eleonoræ vir abhinc annum, in pugna a Gallis cæsus, et abhinc sex menses ingeniosa, opibus pollens, ætate florens, formosa, deperit Alphonsum. Fassa equidem est, quod amans expetat ab amante, negasse nihil; superesse nihil quod donet amplius, quo beet cupidum juvenem. Laudares? certo scio non laudares, si vellem me optimæ fœminæ, quæ a me sibi nihil timet, rivalem fieri.

Tullia. Amo in te, Octavia, generosi hoc pectoris robur. Ut vivis perge vivere.

Octavia. Molestum, puto, tibi non erit audire, quæ nostræ ea in confabulatione fuerint dicacitates, facetiæ, lusus, joci; nec mihi erit dicere. Ut consedimus omnes, Eleonora renidens, salax, Venerem spirans, conversa ad Aloisiam: «Agedum,» inquit, «ut tibi placent novæ noctes? Ut colluditis, tuque, tuusque Rodericus, in hoc quo calescitis amoris æstu?» Suffusa rubore puella: subrisit tamen nescio quid molle et subans.—«Erubescis, Aloisia? O pudorem impudentem!» exclamo ego. «Video ejus in oculis vultuque toto meretricios ignes: ceventis murmura ipso audio in silentio pellicis. Quid times, inepta? Ut illic libere agis omnia, istic loquere.—Sane,» reponit Aloisia, «citius pudicitiæ, quæ se ab his sermonum nequitiis puram servet, abstulerit palmam, quam quæ ab omni temperet sibi voluptatum libidine. Casta [pg 224] est, non quæ casta est, sed quæ audit.—Belle! belle!» subjicit Alphonsus; «utcunque vivat, pudica est cujus pudici sermones, tetricum os. Nihil utique magni interest, et pudicos esse mores.—At enim his sub meis tectis,» refert Eleonora, «semper ingeniosis licent, quæ usquam licent.—Vitam non vivit,» repono, «qui timide vivit. Nam timidos et Fortuna repellit, et odit Amor; primus est felicitatis gradus audere per veros amoris gradus ad felicitatem ire.»

Tullia. Non omisisti dicere qui sint isti felicitatis gradus? Et hac etiam via venimus ad summum bonum.

Octavia. —«Omnia inter bonos et honestos bona et honesta,» subjicit Eleonora; «ii vero boni sunt et honesti qui supinam vulgi malignitatem diligenti et sedula a se suisque nugis cura averterint, nec ideo minus a stultis vulgi opinionibus abfuerint. Id credas respondisse tibi Venerem ex imis selectarum libidinum adytis.—Generis nos humani quis neget gaudium esse,» adjicio ego, «et lucem et vitam? Si gaudium, melior gaudii pars in jocis, in salibus; si lux, quanta, quanta est lucis amœnitas, quas varias rerum formas, quæ pulchritudinem nescio magis an fingat quam pingat? Quæ non delectat vita, sub falsa vitæ imagine lethi genus est, nec sane delectat absque multo varioque sensu voluptatum. Sunt voluptates condimentum vitæ: quæ si absint momento, fastidio erit. In nobis igitur læta sint oportet omnia, petulca, procacia. Si quæ est mulier [pg 225] severæ frontis, austeri animi, petat, petat illa ursorum spelæa, ursis digna procis! Quis huic belluæ velit homo cultum honoremve adhibere, a qua nulla permanare possit delectatio? Dein, ut frui voluptatibus dulce est, sic et meminisse fruitionis suave est. Sunt qui in voluptatis aut spe, aut recordatione, summam inveniant voluptatem, qui gratiorem sentiant Venerem dicendo, quam fruendo. Per pruriginosum libidinis tuæ nidum! Aloisia, recordando diuturnæ fiunt voluptates, quæ puncto temporis fluxæ elabuntur; sic ipsæ sibi, dum repetuntur memoria, succrescunt. Vis bene beateque vivere? In Veneris hortis lege poma, decerpe rosas. Eruditæ libidini prospere omnia cedunt. Etiam in voluptatis umbra, veram invenies voluptatem, si velis.»

Tullia. Quam multa paucis! quam acute! quam apte!

Octavia. Quid? Demum persuaderi se passa est Aloisia. Abjecta omni verecundia, mirabiles effutire, nullo delectu, cœpit omnis generis nugarum nequitias. Subridebat Eleonora, ridebam ego; Isabella vero et Alphonsus cachinnis implebant domum.

Tullia. Sed risu inepto res ineptior nulla est.

Octavia. Abstinuisses a risu? «Cum primum Roderici pugionem,» dicebat, «adactum in corpus ad capulum usque excepi, omnes in eam partem confugerunt mihi mei illico sensus, omnis animi facultas. In proximo cubiculo affines, bono numero, convenerant, perstrepebant. Rem miram! illinc audiebam. Lucebant cerei, dum subigebar: [pg 226] illinc videbam. Dum perficit Rodericus, dictu mirabile! in cunno tota eram, aut tota cunnus. Si quid in me ingenii (et aiunt nonnihil esse), in eam Cupidinis sedem, id omne, qualecunque est, perpulerat ingeniosa libido.—Quis vero,» subjicio, «neget tecum et tibi ingeniosas esse fututiones, cui tam ingeniosa pars?—Qui me sane,» refert Aloisia, «conventæ opus habuerit, quærat in cunno; illic habito, nec amplis ædibus, crede mihi, Alphonse, nam et credo ego Roderico.—Cum voles, Aloisia, non pigebit,» inquit Alphonsus, «ad has te Lampsacenas ædes convenire, et genio tuo apud te et ingenio frui; si vero locare velis, non deerunt, ita me Venus amet! conductores quovis pretio.»

Tullia. Per Jovis coleum! Aloisia ne ipsa investiget et usquam pruriens Venus facetiorem.

Octavia. Postea, de arte amandi, de forma, de ingenio mulierum, de mellea complexuum inter amantes dulcedine, variæ fabulæ. Vocata Venus adfuit, sed petulans, sed subsiliens. Favit pellex Dea, exlex, suique impatiens, nisi prurientis. Ita et sales et fabellæ meram puramque ciebant Venerem.

Tullia. Vivimus ut amemus, et amemur; quæ nec amari se velit, nec amare, jam sepulta est; jam fœtet pœdore et situ squalida.

Octavia. Aliæ pulchræ, aliæ venustæ. Pulchras Natura sua finxit manu; se sua venustæ, per artem et cultum. Illæ suo, hæ velut precario jure regnant. Saxea etiam corda incendunt ad amorem, quæ vere [pg 227] pulchræ.—«De pulchritudine variæ sententiæ,» inquit Alphonsus. «Id tamen fere inter meliores constat, pulchriorem cuique videri, quæ aptius cuique conveniat. Nam, ut non eædem omnibus dapes, sic nec una eademque omnibus hominibus convenit pulchritudo. Quod capita, tot sensus; quot oculi, tot pulchritudines. Sed quæ plurium consensu pulchra appellatur, hæc pluribus oppido convenit creandæ aptior voluptati, aut soboli. Vis uno verbo rem expediam? Cæcas cæci mentulas vocant, quæ sunt perspicacissimæ. Unis fides habenda de delectu. Nam simul, quæ dominis apte suis conveniat, occurrit puella, etiam non monitæ vident; sponte arrigunt: hæc vere pulchra cui maxime arrigitur. Amabat Fridericus, consobrinus ille tuus, Luciam lippam, simam, edentulam; et perdite amabat. Væcordiam objurgabat adolescentis pater.—O pater, o pater, respondebat adolescens, tuere oculis meis, non tuis, Luciam: mutabis sententiam, pater, pulchram dices, et amore meo et omnium dignam.—Nempe Luciæ arrigebat, non ita ceteris, etiam pulchrarum et venustarum laude florentibus. Nam aliis corpus solidum et succi plenum in pretio est; alii vero, quæ paulo habilior sit, pugilem vocant. Sed omnibus olim Græcis placuerunt actæ, crassæ, vegeti et vividi roboris. Et talis Helena erat, quæ inter Græcas perfectæ fuit specimen pulchritudinis. Sed graciles anteponebant Phryges; puellis idcirco suis deducebant cibum, reddebant curatura junceas. Tales Galli [pg 228] amant, non Itali, non Hispani. Atenim corpus habilissimum quadratum est, neque gracile, neque obesum. Nam sicca et exsanguis nihil alienius a sacris tuis, bona Venus! a roscidis suaviis, a tremulo frictu, a lentis concussionibus, ab igneo tuo mictu. Pulchra, sed sicca et macilenta (si pulchra potest esse, quæ sicca et macilenta) vivum est mortuæ Veneris simulacrum. Quis mortuam velit, nisi e pollinctoribus nebulo unus et alter, inire Venerem? quis vero mortuæ simulacrum? Corinthiorum tyrannus Periander, qui et in choro septem Sapientum cum Biante et Thalete saltavit, impresso in frigidæ uxoris sulcum vomere, Veneri fecit funereus sacerdos.»

Tullia. Sciebat, ut cor hominibus, sic fœminis cunnum vivere primum, et mori ultimum; hac adhuc parte vivere posse putabat, quæ reliquis omnibus desierat. Nam et cunno, ut suus motus, ita et sua vita: quæ vivacior, quæ longe differt ab aliorum vita membrorum. Sed perge dicere.

Octavia. «Proceri corpus magnæ laudes. Alcmenam, Herculis matrem, commendabat statura alta et procera. Sed optio si detur,» dicebat Alphonsus, «malim breviorem quam longiorem, et laurum arborem quam pinum: quanquam,» adjiciebat,

«Conveniunt voto longa brevisque meo.

»Sed quæ magnitudine exsuperant, tibiarum plerumque ac crurum longæ sunt longitudine: superiorum compositio partium non respondet. [pg 229] Quod meo, mecastor! judicio et turpe et ridiculum. Credas» (ride, Tullia) «affixum altis et summis perticis præferri cunnum. Hæc cui risum non moveat cogitatio, quæ quoties fit obviam Magdalis, venit in mentem? Imam ad usque alvum, si nudam videas (nam et vidi) putes breviorem multo esse, quam est; si tibias et crura, longiorem, quæ tamen est longissima. Sed quæ breviores sunt male audiunt. Nam dicunt nescio quid parvis esse in mulieribus minime parvum. Gertrudis etiam apud Pygmæos brevis videretur. Ceterum illi omnia, excepto medio, membra mirabiliter inter se conveniunt.»

Tullia. Scio, Octavia, spelæum subtus est altum et latum, non pipilanti passeri nidum. Annos tres nata supra decem, et omni inaccessa libidini, Alphonso Gusmano nupsit. Atqui in primo complexu patentiorem invenit Alphonsus, quam sit ipsa Venus a Marte compressa. Petulans pollicitus erat, virginis ejulatu, cruentam virginitatis et memorabilem cædem sodalibus. Virgo ne suspirium quidem misit, lacrymæ cæsæ virginitatis sanguineæ nullæ. In lata obambulabat area mentula Priapi popa. Quid faceret? Avertit equum, puellam obvertit in faciem; qua non decebat, summo nisu torquet hastam in puellæ viscera: nec se virgo ab ejulatu continuit, cum rumpi sensit.—«Id volebam,» inquit ille, «ut te virginem scirent omnes, uti ego scio.» Post effundit resupinam, et intermissum in casto Veneris campo repetit duellum. Subagitat puellam præclarissime [pg 230] contremiscentem, subantem, micturientem: utrique feliciter litatum.

Octavia. «Sed longiorum,» dicebat Alphonsus, «aut nullæ, aut parvæ puellarum vires. Momento, quasi luxatis artubus, in medio fatiscunt cursu. Impresso altius ad vivum calcari, vix, ac ne vix quidem, tantillo obsequuntur motu. Vegetiores aliæ ut tu, et acriores,» addebat.—«Et Martem,» respondet Aloisia, cachinnum tollens, «fatigatura sim, ut Venerem Mars, mecum si venerit in pugnam; veniat, veniat!»

Tullia. Nec tu elumbis es, Octavia; et capilli tibi nigri; scintillantes et nigri oculi, subniger vultus, et membrorum color. Nihil habeo præterea dicere.

Octavia. Næ mala es! Mores meos ipsa finxisti. Quid improba objicis quod tuum non sit? Tam similis sum tibi, quam tu mellitæ Veneri. Nihil habeo præterea dicere. Scilicet dicunt libidinosiores esse quibus nigricantibus nitet vertex capillis; si quidem id est, o libidinosas, quibus nigra obnubit sexum lanugo! Nugæ, meræ nugæ! Nam et tu, num flavos habes capillos?

Tullia. Nolo te iratam, quæ testiculus es Veneris lævus. Ita est, Octavia; nulla ex colore certa probatio ad laudem. Ideo suus cuique amor. Alii flavum, alii nigrum, ferrugineum alii malunt. Flavi Aspasiam commendabant capilli, et Atticas puellas. Nam, cum Theseus e puellarum numero, quas in Cretam ad Minotaurum advehebat, amisisset duas, totidem suffecit pueros, quorum tinxit capillos flavo colore, ut propius accederent ad virginum speciem. Tingendorum [pg 231] Venus, Cypri regina, artem, aiunt, invenit, quam etiamnum habent in pretio Italæ mulieres. Hic stultis unice color placet; nudum audent ardenti torrendum caput soli dare. Vide amentiam; illum scilicet capillis quærunt per incendia colorem. Atenim Pindaro et Anacreonti aliter visum; Musas ille nigris dicit esse capillis, hic dominam; ille Thebanus, hic Teius: verisimile est Thebanis æstimatum esse, et Teiis; Teium urbs sita in media Ionia. Qui pluris apud cives suos fiebat, Musis dignum putavit Thebanus olor; et eundem commendavit Teius lyricus in domina, quam vult in illa cantilena formosissimam depingi. At vero ferrugineus inter flavum nigrumque medius est, utriusque particeps, sed nigro quam flavo proximior. Puellam, cui capilli præ nimia cura deciderant, consolatur Naso. Nihil dicit speciosius fuisse:

Nec tamen ater erat, nec erat color aureus illis,

Sed quamvis neuter, mistus uterque color.

Similes ait illis fuisse

... quos quondam nuda Dione

Pingitur humenti sustinuisse manu.

Octavia. De oculis diserto fudit multa suo ore et acuta Alphonsus. Sed erudita es, Tullia; nihil præ te omnino, quæ etiam soles erudite nugari.

Tullia. Perfidiosæ, sed deliciosæ, latent amoris insidiæ in oculis. Chryseidi, compendioso Achillis [pg 232] furori, nigelli erant oculi; et Latinitatis deliciæ, Catullus, nescio quam irridet, quod scilicet sit

Nec bello pede nec nigris ocellis.

Minervæ tamen cæsios laudant oculos Poetæ, quibus libertas summa Diis adfingendi, quæ vulgo æstimari nossent et amari. Sed latos et magnos habent in honore: sydera vocant. Bovinos Græci appellant, quales Junoni, et Veneri, et Harmoniæ Amphiarai uxori. Sui immo parvis non desunt amatores.

Octavia. Ut in bello sagittarii, quo certius feriant, semiclusis collimant oculis, ita et parvis nec late apertis Amor certius sagittam mittit, certius ferit. Reginæ Isabellæ ocelli erant, non oculi; sed innumera exsiliebant fulgetra, a quibus quæ tuta spectantium corda? Nemo te vidit unquam, Tullia, quin amarit. Nam, quo minores tibi oculi, eo vivaciores, et incautis infestiores incendiarii. De vultus totiusque corporis colore variæ sententiæ. Sunt qui candidas, sunt qui subfuscas præstare putent. Lacteum eum colorem sane laudant, qualis erat Cydippes,

Candida cum misto sublucent ora rubore.

In candido colore præcipua dignitas. Lucem verius dixeris, aut certe et luce lucidiorem emanationem; sed pugnaciores subfuscæ, tactuique etiam gratiores. Candidæ non ita annos ferunt, nec diuturniorem clinopales laborem. Diffluunt illico velut solutis lumbis. Cito flaccescunt, et immarcescunt. Illis juventa senectuti vicina, immo mista.

Tullia. Antonina, Isabellæ soror, lactis et lilii [pg 233] candorem superat candore suo mirabili; Isabella subfusca.

Octavia. Narrabo (nunquid vis?) cuique quid prima nuptiarum nocte contigerit. Illi molesta Veneris jactatio; huic grata et commoda.

Tullia. Sed absolvamus pulchræ mulieris picturam. De ore, labiis, dentibus inter nos fere convenit. Os parvum aiunt esse Amoris miracula fundentis mirabilem sedem. Sed et cui parvum os, eidem etiam puellæ concham esse haud admodum hiantem, et minimo patere ostio inferius hoc Veneris delubrum, omnium hominum opinio est.

Octavia. Falsa tamen; nam conquestus est Fernandus Gusmanus se ita esse deceptum. Duxit Fulviam parvissimi oris laude commendatam: at invenit in ea non ostiolum, quo ingrederetur ad dulcia Veneris enitens, sed patentem specum, qua declivi in paludem quandam Stygiam detrusa est adsilientis mentula.—«O pulchrum,» ait Fernandus osculum figens, «sed tam mendax quam pulchrum os! Fac saltem, Fulvia mea, ceteris in rebus mihi non æque mentiatur, credulo amatori.» Respondit illa:—«Scio sane non esse mentitum, sed quod forte vasa invexeris in ædes meas minutissima. Impingis mihi vitium, quod tuum est.» Risit Fernandus, et perfecit.

Tullia. Optime. Rosea et protuberantia molliter labella, ut sunt tibi, Octavia, arcum dixeris, hac in superiori Venerei cœli regione, basiis prægnantem et pugnantem. Dentes albi, lucidi, micantes, velut pretiosæ circa linguam gemmæ, ex ordine compositæ, [pg 234] tuitioni sunt et ornatui. Nam linguam, flexibilitate et verborum volubilitate, quis non miretur tantæ innumerabilium cogitationum, quæ agitantur animo, varietati sufficere unam, et ut ornatius et melius explicentur, quam excogitando conceptæ sunt? Sed et in suaviis scis, Octavia, et sciunt amantes non deliri, quam mellitas pariat petulca lingua delicias. Nihilo tamen minus, id demum maxime verum, quod cuique pulchrum videatur, cuique vere esse pulchrum. Tibi vero, Octavia, os non parvum, et tamen places. Ita et puellis aliis multis depressa labia, dentes nec bene ordinati, nec eburnei, lingua blæsa rancidulum loquens nescio quid: et tamen placent. Sunt qui et luscas amant; nam et luscus Priapus, et lusca mentula, humani generis procreatrix et voluptas.

Octavia. Ut delectat ferventis linguæ assultus, cum se extra valli sepem ipsa impetu evibrat in occursum cupiti suavii! Sane cum osculamur alter alterum, ego et Caviceus, tantum non gaudio emorimur, bilinguem si sentio me, si ille se. Est animorum et spirituum, in summo ore, coitio, cum incredibili voluptate, ut alia est corporum in hoc imo, quæ sexum nectit sexui. Dicebat Eleonora, Sarmatarum regina, basium esse Amoris cibum; in os mitti debere, quo vere pascatur puer, aut pueri ludificari querulæ fami, ut de Tantalo fabulantur. Sic et ludit pruriginosæ spem virginis, qui extimis summæ labiis vulvæ mentulam, vulvæ cibum, appellit, non introrsum impellit incubans. Benevola avertat a me Venus hanc amentiam! Nam amori certa hæc est pestis, et [pg 235] lethalis morbus, pertingi, non intingi optata voluptatis saliva.

Tullia. Sed etiam exsanguis reviviscit amans ad aspectum papillarum. Visu exsurgit ad vitam lætus et florens, si duræ, si candidæ, si parvæ. Præstabant tamen inter Phrygias, tumidæ, et quæ, ut loquitur Naso, pectus omne habebant; sed pulchriores duræ et stantes, quas adstringens, ait alius, una claudet manus. Demum absolutæ est pulchritudinis, inter ingeniosos, qui hanc effinxere tabulam, ac ab omni eam parte beatam jactant, cui has singulorum membrorum dotes, quas eximias putant, uni contulerit alma molitrix rerum vis Natura. Scilicet, ut sint cutis, dentes, ungues candidi; nigri capilli, oculi, supercilia; rubore tincta roseo labra, genæ, et subtus ungues; promissi capilli, longæ manus, et altum corpus; rursus breves dentes, auriculæ, venter: sed frons magna et lata, lati armi, dissidentia aliquanto inter se spatio supercilia; demum gracile corpus, os parvum, modice hiscens ad exspectatum concha rorem; labia, nates, crura crassiuscula; teretes et graciles digiti, item et nasus, et qui certent cum aranearum filis capilli; parvum caput, mammæ, et pedes. Amant et crines ingenio suo flexos, frontem haud latam, quæ radices capillorum retro flexerit, nares paulo inflexas. Suus, Octavia, cuique gustus ratio. Sed gustus ipse sibi ratio est: aliam nemo præterea quæsierit rationis particeps.

Octavia. Scis præcipuas numerari inter Lucretiæ dotes, marmoreas et tumentes nates; scilicet incubanti [pg 236] dulce pulvinar Cupidini, et eidem humanam procudenti sobolem aptam incudem.

Tullia. Depygem vocat Horatius, cui nates nullo eminent tumore:

Depygis, nasuta, brevi latere, ac pede longo est.

Inclaruere apud Græcos quæ Callipyges dictæ sunt, a pulchris natibus. Nihil natæ parentibus, locupletes et nobiles nactæ sunt, eo solum nomine, maritos. Nates pro dote habuere; hac satis dote placuerunt.

Octavia. Si apto mammæ, altera ab altera, intervallo distent, pluris scio fieri; mihi vero conjunctæ, ut vides, cohærent. Nec ideo minoris Caviceus æstimat. Cum sit et hæc et illa non ignobilis venustatis, alba, dura, dicit, inter lusus et gaudia fescennina, sibi videri minus mirum, alteram alterius amore captam mutuas sibi et continuas figere basiationes.

Tullia. Et præterea nihil?

Octavia. Dispeream, ni te meis plus oculis amem!

Tullia. Et ego ni te plus meis, et ipsis sole et luna, Naturæ oculis! Sed et est interdum papillarum non pœnitendus in amore usus, dum æstuans furit libido. Subrides: habeo confitentem, Octavia mea; et experta es, anima mea.

Octavia. Per Veneris concham utramque! pudore suffundi me sentio. Pudet meminisse id mammarum mearum interstitium viam factum esse ad Venerem, tam aut fœdæ aut liberæ mihi libidinis consciam. Pergula est in ædibus nostris, quæ amœnissimas (et nosti) hortorum spectat areas omni florum consitas genere. In ea spatiabamur ego et Caviceus, amplexabatur, [pg 237] suaviabatur, labella appetebat morsiunculis, forebat. Demittit in sinum lævam. «Molior,» infit, «improbum quid. Depone vestes, corculum.» Quid facerem? depono. Defigit in nudum pectus oculos. «Video,» subjicit, «tuas inter papillas dormientem Venerem. Vis excitem?» Projicit, dicens, supinam in torum. Mentulam fervidam, flammescentem (arrigebat præclarissime) interserit mammis. Qui me hinc eximerem impotentiæ? Ferenda erant ultro citroque omnia, et sciebam contingere solitos in amore fatales quosdam et dies et casus, a quibus ipsa ne quidem se expediat virtus. Et cum illo hoste, ut jam manu conserta et utero recusso depugnaram, postulabat dura necessitas ut et mammis pugnarem.

Tullia. Hostem mutinum vocas, tam amicum tibi tuisque desideriis cupidineis?

Octavia. Molli manuum nisu utramque conjungens urgebat mammam, quo scilicet lata minus via procurreret sibi nervus ad voluptatem hanc novam. Quid plura? Conspersit attonitam insolenti ridiculæ Veneris imagine, calendi perfudit rore; perfecit. Tunc ille: «Haudquaquam ingratum tibi, columbula mea, fuerit quod mihi amore tuo insanienti longe fuit gratissimum. Num scis, ut hac inferiori hiulca» (digito monstrabat), «hac etiam te esse sublimiori parte fœminam? Igitur et juris mei est, si libido incesserit ex humiliori illo fundo libidinis hos in monticulos tollendæ, id libere facere; unde scilicet Veneri gratior datur prospectus.»

Tullia. Altius quoque se tollet, si summa petet.

[pg 238] Octavia. Irrumare, morigerari ore, Lesbiari, Phœnicissare, et fellare, id scilicet vocas summa petere? Quot, bona Venus, quæve nequissimi nebulones mentulis suis diversoria et stabula quæsierunt in corporibus nostris, et invenerunt! Atenim vero qui frugi et castus fuerit, hac se fœdari rei tam turpis cogitatione exhorrescet. Absit scelus a voluptate, gratior erit.

Tullia. Honestatem qui quærit in voluptate, tenebras et quærat in luce. Libidini nihil inhonestum, cum æstuat et spumosos agit spiritus. Delicias Phædoni faciens et Alcibiadi Socrates, secedebat a Socrate choreas ducente cum tam pulchris amasiis. Qui sunt sapientissimi, non ideo hominem exuerunt et ingenitos abjecerunt humanitatis affectus; nec possent, ut maxime vellent. Sed sensus est humanitatis nullus in homine, sine voluptatis gustu, nisi hebes et corruptus. Is vere est sapiens qui norit dulce esse desipere in loco, et locum et tempus delegerit ad desipiendum. Reliquis sapias semper, et tibi frequenter desipias, ut bene et beate agas. Nam sunt qui amoris incensi œstro, quia sui non sunt juris, dissimulant, Curios et Catones simulant. Palam damnant furiosi, quæ ipsi secum concupiscunt, tremula Veneris gaudia. Prurit et illis mens irrequieta; fatentur ipsi sibi lævo se genio natos, nos dextro et plaudentibus Diis et syderibus. Si sol æternum occidet, quid fiet de Natura rerum parente? Si nulla voluptatis lux riserit mortalibus, quid de homine fiet, qui rerum est summus in Natura apex? Miser et veternosus erit ipse sibi pro sepulcro. Vivus, nec [pg 239] vivus; mortuus, nec mortuus: propior erit morti quam vitæ, in ipsa vita. Demum, qui præstigiosa hæc jactant documenta, num vere dixeris oris infamia laborare?

Octavia. Belle ludis in vocabulo. Nam et Philosophi hi morticini dicuntur hircum ore mulgere.

Tullia. Mira patrandi facultate pollent, nulla sciendi. In altero omnia læta, in altero multa subtristia. Hic ipse est tuus Theodorus; num nosti, Theodora?

Octavia. Quid me, fatua, Theodoram vocas, quæ Octavia sum, quæ immo Tullia? Vis narrationem prosequar?

Tullia. Volo; sed et volo nocturnum illum Antoninæ et Isabellæ pugilatum; rem comicam.

Octavia. Consobrina tua Antonina, non admodum juvenis, nam annos novem supra decem nata, Maphæo nupsit annorum triginta juveni, et invicti roboris. Isabella annorum quindecim, Remundo annorum quinque et viginti, robusto, vegeto, impigro. Candore illa suo nivem obscurat; hæc subnigra Tunetanis certat mulieribus. Dispares illis prima nuptiarum nocte in clinopale vires, sors dispar. Maritis traditæ, Veneri fecerunt dispari laude. Ad quartam ulla sine ægritudine pervenit Antonina concubitus lauream, primo mulier facta; post non voluptas, sed fastidienti animo et corpori molesta lassitudo; postremum sub lucem, cum adacto calcare impelleret equiso alacer, deficit longum passa animi deliquium. Nonus erat cursori in Cupidineo agone impetus. E lecto sub meridiem egressa, visa est ac [pg 240] si e tumulo educeretur, pallida, exsanguis, emortua. At Isabella subfusca, sed cujus putes in venis liquidos ignis perfluere rivos, melius habebat. Tenelli artus illi et lumbi. Omni se tamen nuptiarum labori præstitit parem imperterrita. Indefessi athletæ crudas indefessa sustinuit vires, et fregit. Inertem sorori ridens exprobrabat ignaviam. Insultabat saliens. «Apage,» dicebat, «ego te junior, nec habilior, fortius tamen feci. Vivo, tu vero exstincta es. Vivis? Primo in conflictu, et fateor, non leviter certe vulnerata sum, sed tamen feci hoc ne se jactarit diu vulnere, qui intulerat. Per Junonem! e summa aggeris mei crepidine repugnantem avertit virginitatem in interius vallum victor. Vastavit instar turbinis omnia. Florem pudicitiæ decerptum delevit. At dum redintegrat pugnam, animos dedit irrumpentis proterva audacia. Conatui restiti masculo. Mox victoriam sibi sensit elabi e coleis. Meum ecce Herculem, Amazon nova, feci quod spernerem, victoria obrutum sua et mea. Macte animo, soror.—Quid vis?» reponit Antonina. «Non levem, ut tu, in principio pugnæ, soror, dolorem tuli, sed qui vix ferri posset, acutum, acrem, lacerantem. Dein, renovato sæpius prælio, tam grave stupidæ cujusdam lassitudinis pondus in oppressos incubuit artus, ut crediderim factos esse plumbeos. Aliquot petebam horarum inducias; negavit Alcides insultans. Itaque somnum non vidi.—Nec vidi ego,» refert Isabella. «Quid de somno loqueris? quid quereris? Nihil habet dulcius somnus vanis illis quidem, sed jucundis Veneris imaginibus, [pg 241] quibus fallit. Audes præsenti et colludenti Veneri nobiscum et in nobis, somnum anteponere, quo fallente, videmur nobis a nobis abesse?—Sed et capit omnium rerum fastidiens satietas, etiam qui maxime amant,» replicat Antonina. «Nolim ego, nec tu velis, ingurgitari, sine fine, nectare, Deorum cibo.—Infelicem vero patientiam tuam,» subjicit Isabella, «et voluptatem sterilem! Impleta es bonis hymenæi; nam hæc vera bona sunt, non bonorum umbra. Id forte malum vocabis, soror? Absit! næ fabula fies, si feceris.» Ad hæc Antonina:—«Tecum, soror, nolim contra disputare. Illa es in opinione excellentis ingenii Herois; ei, scio, acceptam refert opinioni perpetuitatem suam humanum genus. Quicquid id est, ad tertiam, quartamve, una nocte, palæstram suffecerint mihi vires. Fortiter faciet juventa mea, et juventæ spiritus, et libido. A quinta cœpi, sub Marte meo effræno, sensim sine sensu male habere nauseans. Me sexta, a me velut alienam, et mente motam, proluit et polluit. Abfuit voluptas, doluit cor, cum venit ad octavam, animam ægre reciprocanti. Me mei ad nonam cepit oblivio; perfecit. Nec gemebam, nec objurgabam. Deliquio animi defeceram. Quid demum actum sit, nosti, soror. Præsagit animus infeliciter cessuras has nuptias. Avertat omen Juno! Innuptam vero nolim me, vel si contingat in medio exstingui opere.—Postquam animum recepisti,» ait Isabella, «dic, soror, ut tecum rediit in gratiam Maphæus? Nam quis ignoscat duorum criminum [pg 242] reo, cæsæ virginitatis et virginis?—Dulcibus dictis,» reponit Antonina, «momento abstulit facti acerbitatem. Rem ridiculam! Quo pacto necem intulisse videbatur, revocavit ad vitam. Semel atque iterum usus est mariti jure; nec ulla insequuta est obsequentem pernicies. Ita est, soror: quæ in amore nocent vulnera, eadem et juvant.»

Tullia. Illa nocte tyrocinium fecit et deposuit. Nam egregiam nunc esse bellatricem scit Jacobus Ximenes.

Octavia. Dixeris facilem, nec minus pudicam; huic pudicitia virtus non est, vitium est. Venusti vidit adolescentis misere vexari animum amore suo: miserta est. Vidit torrentem mentulam; audiit opem obtestantem suam, et miserta est. Non tam Antoninæ castæ et teneræ has dixeris esse fututiones, quam Pietatis, pereunte juvene.

Tullia. Non dissimiliter et tu Theodori miserta es, non impudica, sed pia. Honesta sane, impellente virtute, fututio!

Octavia. Pudet et pœnitet. Postquam abiit in provinciam Tarraconensem Caviceus meus, ante hunc (ut scis) mensem, me Stoicus convenit Theodorus. «Adsum,» inquit, «particeps ægritudinum tuarum. Doleo relictam te viduam, relictam longo mœrori. Nam ut animi, sic et vitæ dimidium tuæ abstulit secum Caviceus. Nimium, heu! nimiumque felix Caviceus!» Sed, ita est, Tullia, pudet et pœnitet.

Tullia. Perge, perge, ineptis. Amplius nihil habeo [pg 243] quidem quod æque ac ego cognitum non habeas: et times induci me in intima conscientiæ tuæ arcana?

Octavia. Exciderunt aliquot lacrymæ ex oculis ad Cavicei nomen.—«Dolore meo,» repono, «sicut verius nihil, ita et nihil acerbius. Egeo, nec nego, consolatione, quæ fugientem post Caviceum sistat animam et spiritum.—Sistam ego,» subjicit Theodorus, «et insanos istos componam motus, si vis dicto esse audiens.—Ero, per luctus meos!» refero, «et, ut voles ero; nam honestatis quicquid in me est, curis id omne tuis refero acceptum.—Eris?» reponit, «eris? Sed ex animo? Præceptis, et si res postulet, jussis obtemperabis? Morigera mihi morem geres?—Faciam,» adjicio. Tunc ille:—«Si feceris, bonum factum. Post paulo non senties abesse tibi Caviceum. Non erit quod in absentem desideria mittas, et cupiditates convertas.» Ut iterum contestata sum ejus me obsecuturam voluntati, et pollicita sum servitutem servituram, quam vellet:—«Id primum volo,» inquit, «ut jures præstituram quam spondes obedientiam jussis meis, nec abjecturam.» Quid plura? Sacramento, ut voluit, conceptis verbis, obstrinxi fidem timida. Necti me passa sum religione, adversus religionem.

Tullia. Intelligo. Cum tenuit jurisjurandi nexu servam factam, pessumdatum est tibi omne jus ingenuitatis.

Octavia. Nec mora. Summo extulit se in me imperio: ut perduellem minatus est habiturum, et ulturum perduellionem, ni se jubente obirem omnes [pg 244] ultro servitutis operas. «Hactenus,» ait, «immiti me usa es, in hoc severioris disciplinæ stadio, agonotheta; vapulasti, cæsa es. Sæpe sæpius labores tuos, et constantiæ heroicas vires miratus sum stupens. Nunc facescant dura illa et graviora; quam merebatur castigationem pulchritudo ista cœlestis, insons tulisti; abeant Semproniæ, matris tuæ, doli illi mali, et fraudulenta ludibria! Inter dumeta, et abruptos calles, et spinis obsitos sentes errabas. Quid misera in fata deliquisti? Nunc demum, duce me, viam ingredere facilem et amœnam, qua eas ad felicitatem. Accipe: nos sane homines sumus ut tuus est Caviceus, sed et cautiores quam reliqui, et judicii acrioris, sapientiæ summo sedemus in fastigio. Itaque et nullam famæ jacturam, quæ puella nobiscum luserit indulgens genio, si sapit, timeat; et nullam admisisse flagitii in se labem illaudati credula putet. Omnia, crede mihi, nobis licent, quæ in tuto licent. Decent sapientes, quæ juvant. Ad summam veræ sapientiæ sedem et lucem provecto si gratificeris, deposito pudore, jam non libido id erit, jam non voluptas: pars officii erit, pars boni et æqui.»

Tullia. Acute et argute dicebat. Quid tu ad hæc?

Octavia. —«Me tibi quid vis gratificer?» subjicio. «Mortalis puella, obsequar mortali numini?» Nec, per Venerem! Tullia, quo hæc spectaret oratio, assequebar. Tunc ille:—«Ego, quem vides ore tetrico, oculis in lethi mœrore natantibus, veste detrita et lacera, corpore toto tenebricosum, [pg 245] quædam sum venerandæ Philosophiæ machina, quidam superstitiosæ Architectonices ludus. Sed me, si velis, ab hac ultro evolverim machina, novus tibi Mercurius. Alter ero et idem. Vis hanc deponam personam? Depone et tu timores tuos. Redde Octaviam puram et putam Octaviæ. Vide errorum nebulas: ipsa te tibi abscondis, lates tibi, nec percipis. Alia es quam videris tibi. Æmulare tot nobiles fœminas, quæ nobis de se, de existimatione sua, de rebus omnibus, ut tibi de suis oculis, confidunt, hominum generi confidentissimo. Spes omnes suas et gaudia in solertia mirabili nostra reposita habent. Id inter nos longe utilissimum et celeberrimum Philosophiæ effatum: Gaudere quo quisque maxime potuerit, sed clandestino gaudio, et frui vitæ bonis, ut opportunitas cuique dederit, sed in sinu, nec palam, prudentis id esse et docti. Palam vero gaudere, palam frui, insipientis, stulti, et furentis. Qui caute fecerit, laudandus; qui imprudenter, nec lucem fugerit, in eum acerrime advertendum. Venustis, ut tu es, Octavia mea, puellis eundum eadem via ad bonam beatamque vitam. Non cavent tibi a malevolorum insidiis socordes? Pereant quas omnium perire interest ad exemplum! Vivant, vivant quæ, sagaces, quid sit vivere didicere! Vivant sui similes, stultarum dissimiles, et sua arte et aliarum exemplis! Æmulare Semproniam, matrem tuam.» Tunc de matre mea, ut, usa Chrysogoni consiliis et nervis, lætos et felices duceret vitæ dies, narravit.

[pg 246] Tullia. Chrysogonum novi etiam Stoicum, nec esse Theodoro amicissimum mihi id mirum: similitudo utique morum hanc peperit necessitudinem. Non similius ovo ovum, ac Chrysogono Theodorus; sed hic ætate paulo, aiunt, inferior.

Octavia. Prehenderat manu Chrysogonus matrem, et in ejus ambo intrarant cubiculum, relicto mecum Theodoro.—«Quid putas,» ait Theodorus, «id temporis rei esse Chrysogono cum matre tua? Id omnino quod tibi cum Caviceo, quod mihi mox, mox, erit tecum. Nam (tua te haud fallat opinio) omnium tibi bonorum, virtutum, et, per Genium tuum! laudum fons ero, ut honestæ tu mihi voluptatis. Enimvero qui videri possit inhonestum, quod a te tam proba, tam honesta veniet, qualecunque illud sit, mihi tam frugi, tam venerabili?» Cum hæc diceret, visus est mihi, fateor, mea Tullia, in alium, nescio quem, sed gratiorem, sed venustiorem, commutatus. Hujus aspectu calere cœpi, cujus antea contremiscebam præ metu. Risit ille Venereum et molle quid, risi et ego; risit et Venus, risere Amores. Audaciorem reddidi, facta audacior. «Ecce tibi,» inquit, «novas nuptias. Ecce mihi novam nuptam.» Sub hæc vidi vestem identidem, qua virile latet spiculum, in tumorem exsurgere, subinde sublevari. Nec a cachinno temperare potui.

Tullia. Nec a pruritu?

Octavia. Ego sum furore correpta, ut parum abfuerit, nec dissimulem tecum, quin in ejus ultro amplexus volarem, stuprum rogarem. Commotior ille: «Sane,» inquit, «videor mihi conjicere quis [pg 247] sit corporis tui futurus mihi usus, dea mea; haud certo scio. Nam annos quinque supra decem natus, huic me sectæ addixi. Ante annum oculos in mulierem non fixi, et præterea nihil. Audacior essem suasit Chrysogonus, et verbis, et factis: superstitio vetabat, piaculum fuisset pio Stoico. Nullum ab illa die mihi commercium cum muliere, ut nunc tecum est, mulierum formosissima; summo studio puram servavi et intaminatam mentem, et mentulam. Ope et opera mea præposuere collegæ antistitem sibi Chrysogonum. Tanto obligatus beneficio, antequam venimus ad vos, ingenue de rebus suis multa fando explicuit. Dixit in Semproniæ amplexibus invenisse veram felicitatem, quam quærimus cœlestium inanes. Suasit experiar et ego quid autoritas superciliosa, quid sermo blandus, pro me apud te possent adolescentulam et procacem. Et speravit tam juventam tuam, quam absentiam Cavicei, meis lenocituram desideriis et precibus. Cæterum jussit nervis ne parcerem. Nam, ait, incredibilia sperant a lumbis nostris. Id sumus genus hominum, qui Herculei omnes in Venere sumus. Quo quis diuturniores cum Venere exercuit inimicitias, eo intemperantius et fortius, cum in gratiam redit pacta pace, facit. Habebis igitur, Octavia, Venus mea, amatorem qui officio non deerit impar, nec tuæ cupidini; athletam quem sibi optent reginæ.» Dicens osculum impegit.—«Quid vero istud est?» dicebam. «Quid tibi vis? Hæccine est sapientia tua? hæc tetricitas?—Quid immo [pg 248] tibi vis, insulsa?» reponebat; «vis tuum tibi perjurio contaminari spiritum, contemptrix religionum?—Nolo,» inquam.—«Et agam quod ago,» refert, «et bellissime agam. Te præliaturum vita deficiat prius quam vires!» Sub hæc impellit in lectum male repugnantem.

Tullia. Euge!

Octavia. Vestem festinus revolvit resupinæ, dextera trepidanti. «Quam commoda,» ait, «dehiscit tibi rimæ cymba!» Vide, Tullia, œstri furorem. In genua accidit, osculatur...

Tullia. Quid osculatur? Ohe! ohe!

Octavia. «O sacrarium Reginæ Deorum et hominum!» dicebat lambens mediam, «ad limina tua supplex accedo. Te veneror. Osculis interea et ore liceat litare. Audi, bona Venus, et fave.» Tollit se in pedes, dicens, et, o monstrum! Tullia mea, Tullia mea, e carceribus mentulam mittit, mentulam! reginam mentularum! Talem nec ipsa Venus in Marte, nec Lampsacenæ matronæ in Priapo, nec Omphale in Hercule viderunt. Et Cavicei, et Calliæ mentulas, si conferas, caudis leonum crassis et rapidis compares murium exiles caudas. Non mentior.

Tullia. Huic hominum generi, cum membra decrescunt reliqua, hoc increscit. Ita, cum aliis hominibus lien crescit, reliquæ corporis partes minuuntur.

Octavia. Theodoro maciem objicis?

Tullia. Non negaris de Chrysogono.

Octavia. Theodori laudem, suos apud Stoicos, nulla ullius laus æquat. Omnes longo post se intervallo [pg 249] reliquit, et mentis et mentulæ gloria. Sed Chrysogonum odi, et non ita æstimat Theodorus. Omnes cogitationes suas, voluptates et gaudia, alter cum altero communicant. Sic dicendo, aiunt, renovant fruitionum grata momenta; sic fluxas et uno caducas momento voluptates, læti et beati per dies noctesve continuant. Væ impurato! matris meæ illudit impotens capiti.

Tullia. Irrumat miseram miser? fellat illa morigerans? Cunnum in se quæri patitur Sempronia ubi non est, et inveniri? Impuri oris et spiritus facta est mulier? De Claudia olim dictum, nobili scorto, Coam esse in triclinio, in lecto Nolanam. Hoc infamabat libidinis genus Nolanas, et Oscas, et Lesbias. Tertia pœna autore Priapeiorum Ovidio vocatur. Corvos dicunt ore coire, et huic rei hoc alluditur disticho non ineleganti:

Corve salutator, quare fellator haberis,

Cum caput intrarit mentula nulla tuum?

Quæ primum nata est in Lesbo obscœnitas, omnes fere terras et homines pervasit. Pronior ad hanc erat libidinem Tiberius Augustus natura et ætate. Qui semel usi sunt, perdite amant. Nam ætate provectis non obsequitur mentula, ut, in meliori ætate, vegetis:

Crede mihi, non est mentula quod digitus.

Summa petunt! illic vivit anus mentula; quod negat os alterum, dat os alterum. Exsugi, effœtæ et languenti suave mentulæ. Sed si contus ille pedalis [pg 250] Theodori tui intumuerit, timeo tibi ne buccam offendat, quæ tibi, scilicet, parvissima est: sic etiam illusum pulcherrimis Heroidum. Non se abstinuit ab ore Atalantæ Meleagri voluptas. Pinxit Parrhasius Atalantam Meleagro morigerantem. Eam Tiberius dedicavit tabellam in cubiculo suo, in Larario...

Octavia. Dedicavit sed libidini, et impudentiæ impotenti.

Tullia. Ideo movent tibi stomachum libido et impudentia Chrysogoni in parente tua. Miror delapsam esse ad id contumeliæ. Miror silentium. Mecum de his ne quidem verbum.

Octavia. Omnem turpitudinis modum prætergressa est hæc turpitudo. Venit nudiustertius Chrysogonus ad matrem pomeridianis horis. Silebant et tuta erant omnia. Ut ludit, ut furit: «Hodie mane,» inquit, «novum didici voluptatis genus. E proceribus nostris quidam, nec pœnitens facti, dixit nihil fœdius sibi, nihil impurius videri infima mulieris suæ parte, qua mulier est (et mulierem duxit pulcherrimam); Stymphalidas in illa habitare sentina purulentas: in hac meram Venerem, meros Amores» (ori dabat osculum Chrysogonus.) «Igitur specum fugit illam et odit, quæ exhalat mephitim: purum os amat, et illecebrosum caput. Uni fidit, uni arrigit. Uxor illi tam est ingeniosa quam formosa, sed magis obsequens. Hæc voluptatem agnoscit nullam, quæ non sit mariti; bene sibi est, cum illi; omnibus assentitur mariti libidinibus et paret; ore præstat obsequium. Quid vero tu facies, Sempronia, si rogaverim? Nam si negaveris, [pg 251] negabo et ipse promissi meminisse et fidei datæ. Demum non te fugit pulchrum venustæ fœminæ corpus aliud esse nihil quam vivum quemdam, ut dicere solebat Socrates, libidinum thesaurum, ubi suas homines condant et quærant voluptates, in quem libidinis suæ calidos derivent fluctus. Utrum hoc puro» (osculabatur), «an illo scelesto» (imam digito designabat alvum) «id canali fiat, quid, amabo, interest? Si officii habebis rationem, delectationis, quæ forte nulla erit, non habebis.» Persuasit, cui jubendi jus erat quod ipsa in se constituerat.—«Heus tu,» inquit subridens, ut surgentem exceptura erat mentulam, «quos et quali tibia modos facere me jubes, in his ludis!» Post mucronem spiculi primoribus capit labiis, lingua involvit, novas subeunti sedes delicias mentulæ facit novas. Præsensit illa affluentes gari Venerei impetu rivos; exhorruit, refugitque. Et hæc, quæ supersunt dicenda, æterno potius tegenda erant silentio. O horribile secretum!—«Non vis, puto, intingi me tanto flagitio,» dicebat mater. «Liquidum ego bibam hominem?»

Tullia. Nam in semine homo est.

Octavia. Dixerat, et vestes deciduus imber multa corrupit copia. Ille subirasci:—«Ausa es,» inquit, «insana, tam egregium opus perdere?—Ignosce,» inquit illa, «habebis obsequentiorem; sin minus, ut voles excrucia. Si tibi meum quid erit voluptati, utere; satis erit mihi voluptatis, vel in ipsa nausea.»

[pg 252] Tullia. Stetit promissis, et liquidos bibit homines? Salsam rem! nam salsa seminis vis.

Octavia. Dixisti. Cubavi cum Eleonora nocte hac proxime acta. Facetiarum nidus Eleonoræ lectus. Quam meretricia dixit et fecit! Osculum dedit et gratulata est ori suo, quod in labellis meis legisset cœleste donum, suavium. «Sed quis scit,» ait, «an malæ sint olim servitura libidini? Vereor ne alio fungantur officio, furente Venere, quam suo. Nupsit Mancia, cognata mea, Marino Neapolitano: sulphureis Stygiisque nequissimarum libidinum incendiis torretur Marino pectus. Fœminam vecors quærit in Mancia etiam supra papillas, qua incipit desinitve fœmina. Buccam petit, quasi in eam puellæ fugerit cunnus, aut ipsa sibi bucca in quadam sit cum cunno societate ad participandos Veneris ludos. Objurgabam, quod hanc sibi sexuique fieri pateretur injuriam.—Quid vis? respondit. Abstinet se Marinus ab hac turpitudine? nihil est quod dicam; occupat oris aream libidinibus suis? occupat, et quæ volebam dicere. Non facit? non est quod queri velim; facit? nec queri possum.—Mariti hoc uno placemus nomine, quod fœminæ sumus. Quæ quacunque petetur, se probabit fœminam, hæc omnium maxime placebit. En, Octavia mea, Alphonsi furores,» addebat Eleonora. «Ante hos dies, postquam bis terve telum misit vere militans, et ori applicuit.—Huic, aio, ostio verberando, Alphonse, ista non est apta catapulta. Furis, et me vis furere.—Te furere velim, me nolim, reponit Alphonsus; nam quod [pg 253] me amas, favori tuo debeo, nullo debeo merito meo. Si furere incipio, honorem, quem tibi debeo, forte obliviscar, qui mori malim, quam tibi non vivere.—His movit durum pectus, flexit ad ludibria. Adsilientem appetii libens, semihiulco suavio, flammescentem nervum. Nihil ultra, nam eo mox sponte reversa est erudita mentula unde aberrarat. Cocytium fas nefasve in media perfecit regione, quod in hac superiori aggressa erat impudens.»

Tullia. Non esset Eleonora Mellioniæ castas imitata iras; non esset, per salacitatem tuam! Huic se ut probro eximeret, ad Tiberium perducta ferro sibi pectus transegit. Maluit adacto gladio viam aperire letho, quam os olidi senis molli alutæ. Castitatis laudem non auro, ut multæ, sed ferro emit. Elvira et Theodosia (puellas nosti) aiunt se in bucca diverticulum spatienti mutino, amico suo, habere; et gaudent. Unde hæc insania? accipe. Finxerat hominem Prometheus; deerat penis: finxit et hanc meliorem partem e puriori luto. Antequam applicaret, fonte lavit. Dein fœmineum corpus finxit; utrique infudit vitam. Sitiit mulier; eidem labra fonti admovit, et bibit: hinc penis cum fœminæ bucca nata affinitas. Narrant Gonsalvum Cordubensem, imperatorem magnum, cum insenuisset, hoc voluptatis delectatum genere; erat et liguritor, provectæ, nam aliud mihi nihil persuaserint, ætatis vitio. Inserviebat vero libidini formosa viginti annorum puella. Cum vellet mediam lambere, se velle dicebat ire in Liguriam; at in Orientem, cum summa petere, et [pg 254] ori illudere. Sic, cum juventa juveret, si puerum (nam et pædico erat acerrimus) prurienti cuperet peni, dicebat Aversam se cogitare, celebrem urbem: ad nullam sane fervet adeo iter hominibus nostris.

Octavia. Libere loquar. Virtutem plerunque vocant, quod animi non tam constantia est, quam contumax ferocitas; non tam optio, quam illusio; cæcus quidam impetus, non securæ mentis rectum judicium.

Tullia. Ut fuit Elisabethæ. Erat Franco centurioni nuptura. Audiit Chrysogonum tuum, nescio quæ portentosa magis quam magna in nuptias stoice nugantem. Mutato consilio, et quasi ipsa in aliam momento esset mutata, omnes extemplo de nuptiis longe egit cogitationes. Nec obstinatam amantis lacrymæ moverunt, nec matris preces, non affinium obtestationes; ad Vestales non suo transiit passu, sed rapido aquilæ volatu. Attamen, unum alterumve post annum, pœnituit. Quo se resque suas non viderat oculo, vidit, se miseram vidit, et beatas vidit quæ venirent in hominum amplexus. Ut spes potiundæ primum centurionem inflammarat, demum desperatio acriori incendit desiderio. Sororis tandem ope, fruendæ habet Elisabethæ copiam; prægnans fit. Inter eos convenit; raptam abducit. Egregiam vero pietatem! Facta est concubina, cui per pietatem noluit uxor dari. Egregiam Chrysogoni laudem! Eripuit marito quam raptori dono daret. Nomini comparando student hi homines apud vulgum; non ita laudi promerendæ apud sapientes et graves viros, quibus non est facile fucum facere. Majorem numerum anteponunt [pg 255] meliori, ægrotarum multitudinem sanis mentibus.

Octavia. Circumfertur de Livia fabula non illepida. Castitatis laude florebat Livia, antequam Alexandro Borgiæ nuberet, et floruit postquam nupsit. Quoniam ille vi morbi decessit e vivis, decessit et illa ex hominum conspectu. Quo clariori fulgeret fama, in tenebras demens Vestalium fugit. Reliquit mortalium nugas cæcis (sic loquebatur); ipsa veras divitias, contemptis divitiis et honoribus, petiit. Viva sepulta est, ducente funus Chrysogono. Sed paucos post menses sensit se reviviscere. Eduxit funeratam Chrysogonus ipse e tumulo. Piæ et probæ primus vitium obtulit et intulit; oppressit tantus vir tantam virtutem. Alterius virtus permista est in vasis Veneris alterius virtuti.

Tullia. Uno verbo, virtus virtutem futuit.

Octavia. Degebat in cœlibe domo juvenis venustus, robustus, membris optime compactis. Operas locaverat hortis colendis. Multa erat cum adolescente Livia adolescens, et hac consuetudine delectabatur. Rumor fuit, sub id tempus, viciniores ædes pestilentia esse afflatas. Diffugere Vestales timidæ; Angela, Brigitta et Livia mansere ædium custodiæ, et cum iis Maxima Vestalis, omnium antistes. Magna in urbe solitudo; turpis rerum facies. Sentiebat Livia se amare Petrum (hortulano id vocabulum), nec pudebat: nec etiam nesciebat juvenis se amari, et triumphabat. Occasio non deerat, sed occasioni locus. Longa non fuit exspectatio. Decidens forte Maxima e summa graduum scala, secum et [pg 256] Brigittam in perniciem traxit præceps casu. Illisæ, vix tandem valetudini bonæ, post longos dies, sunt restitutæ, et recreatæ vires. Interea omnium quæ vellet, libera Liviæ potestas. In Petro magna puellarum spes et confidentia, quod egregiam operam in obsequiis ægrotarum poneret indefessus. Pomeridianis horis urente sole, sodales omnes somnus, quem nocte non viderant, tenebat amicabiliter illapsus. Sola obambulabat in interiori conclavi Livia, multa secum de Petro, de suo amore, de sua infelicitate meditans. Obviam fit Petrus; excipit expansis ulnis advolantem procax Livia. Uterque de utroque cepere voluptatem quæ summa est. Sequenti luce, insidiatur Angelæ Petrus, conscia Livia et participe. Maturæ virginitatis Angela, nam annorum quinque supra viginti, Venerem spirabat et inspirabat, quam oderat. Nec prompta, nec facilis victoria; victa tamen: omnia vincit amor. Bis cum nolente volente conflixit Petrus; at in altero conflictu acriter pugnatum. Peracta re, intervenit Livia: non ausa est suspicere ad eam Angela, pudore effusa, quæ pudorem amiserat; subinde risit nescio quid illecebrosum et petulans. Demum, facta nocte, jussit post cœnam Maxima curarent omnes corpora, somno reficerent. Quid factum? Cum iis medius concubuit Petrus, et sic procurarunt corpora. Cecidit et Brigitta, ut ceciderant; et, quam cum Maxima casus obtriverat, beavit casus cum Petro.

Tullia. Quæ te etiam fors manet, bona Maxima? Futuere, futuere. Is debetur tibi honestæ matronæ honos.

[pg 257] Octavia. Recreatis utcunque viribus, nihilo tamen minus querebatur Maxima, ingemiscens ad pristinam sibi valetudinem viæ multum superesse. Aderat Livia. «Vis, domina,» inquit, «veloci emetiri cursu quicquid id est viæ?—Velim maxime,» reponit; «quid facto opus?—Primum,» subjicit Livia, «gaude; postea gaude; et postquam omnibus gavisa fueris gaudiis, gaude iterum, et sine fine summo gaude gaudio. Qui luctui datur dies adimitur vitæ.» Persuaderi passa sibi est Maxima; et sua intererat. Qui cœlos Deorum proci sibi optant, non ideo terras oderunt. Commendant illico omnes Petri alacritatem et festivitatem. Cantus suavitate dicunt placere, et saltationis agilitate, tremulaque lumborum actitatione. Jubet advocari; adest, cantillat, placet.—«Nunc salta,» ait Maxima; «nam saltator es eximius et concinnus. Laudant hæ puellæ.—Sed, domina, quem tibi debeo honos obtundit nervos. Non ausim,» reponit Petrus.—«Puta me,» subjicit Maxima, «ex illarum numero unam: proba te.—Et mihi fiet,» refert Petrus, «nec, credo, pœnitebit saltationis: subagitatricem vocant.—Quæ hæc est saltatio, Petre? non novi,» ait Maxima; «cum fugi res mortales, non audieram de ea; forte non erat in usu.—Erat, sed non saltaras,» infit Petrus. «Qualis vero illa sit non audies, non videbis, sed senties. Saltabis et tu mecum mobili lumbo.» Hæc dum dicerentur, evaserant omnes e cubiculo. Erat Maxima annorum triginta, corpore pollucibili, ingenio micanti. Sedebat in lecto; ut se solam vidit, insidias [pg 258] vidit. Quid faceret? Insilit Petrus in sedentem, dat basium, alteram in sinum, alteram mittit manum sub stolam. Obniti illa, repugnare, vocem altius tollere; sed surda et muta circum omnia: improba mentula vim audet impudenter inferre venerabili vulvæ. Ferocientem Maximæ iram prima hæc mitigavit utcunque insitio; flevit tamen, et erupit in ejulatus.—«Quid tu,» dicebat, «homo nihili, ausus es?» Risit ille.—«Per umbilicum Veneris et tuum! cum scies,» dixit, «hunc cui irasceris Petrum virum esse patricium et tibi affinem, detumescent, et scio, iræ tuæ omnes hi fluctus. Sed faciam pacatior sis, antequam scias. Istum exige modo pudorem, qui voluptates enecat tuas et meas. Res acta est; nec facies quin factum sit, quod factum est. Commenda si sapis, quidquid id est, silentio.»

Tullia. Optime.

Octavia. Summum post paulo a Maxima cepit gaudium, non extorsit. Pugnavit in medio projecta thoro commodiori situ. Candentem immergit in viscera pugionem Petrus, nec temperavit sibi illa impotens. Spissis terebat basiis subagitantem, fervidis invehebatur succussibus in concutientem. Mox titillantibus prolui se Dionæi fluenti sensit deliciis et ebullientibus amoris rivis. Adstiterunt ad spondam tremuli lecti Livia, Angela et Brigitta, Fescenninos canentes.

Tullia. Quis vero is est Petrus?

Octavia. De Ponciorum gente, apud Lusitanos nobili et clara. Amabat Rodericus Pontius Margarim [pg 259] Meneziam; Margaris Rodericum pari amore. Aristippus, eadem e philosophorum secta, invidebat Roderico tam pulchram felicitatem. Ardebat miser, sperabat nihil. Quod solent mali, constituit apud animum suum a Roderici avellere puellam amplexibus. Vocanti negat hymenæo; bona multa dolo malo prætexit. Mollem et teneram mentem fascinat præstigiis simulationum. Vestalem induit, Margarim exuit. Eadem invadit febris Rodericum. Ab Aristippo in quam ceciderat ipse scrobem perducitur: huic dat sapientiæ et sectæ nomen. Vide, Tullia, et ride. Annus nondum præterierat; pœnitet facti, plaudente bona mente et amicis; repetit domum et suos. Interea miserant, quibus potestas erat, Margarim in hanc urbem ad Clementiam materteram. Id olim Maximæ nomen, dum viveret.

Tullia. Ah! ah! ah! Non ergo vivit quæ futuit? Ah! ah! Sed sic loquuntur. Bibunt, edunt, futuunt Stoici, et se negant esse in animantum sæculo. Ah! ah! rem lepidam! Se negant vivere.     .     .     .     .     .     

Octavia.... Nam quam Liviam vocant, illa est Margaris, mutato, ut fieri solet, nomine. Hac fraude recepit Margarim, et abditis puellarum pastinandis et runcandis insudavit hortis, solers et vegetus cunnicola.

Tullia. Sic Theodorus tuo. Nam reliquisti, ad [pg 260] horti irrigui tui ostium, ligonem Priapo dignum olitore lactantem. Quid, otii impatiens, cessas? quid cessas? Admitte.

Octavia. Et admisi. Pertunda Dea, fer opem! Exsultabat gigas mentula. «Putas me juvencam, non puellam,» dicebam. «Quæ posset puella pati? Non patiar.—Macte animo,» reponebat ille, «patiere. Quæ vitulum tulisti, taurum feres. Agedum, dea mea; nihil postea supererit, quod Veneri, quod Junoni invideas.» Dicens incumbit rapido nisu in mollem libidinis sinum. Lenius me vulnerarat Caviceus devirginans. Gemitum dedi.—«Sile,» increpat. Compressi vocem; ille me. O clavam Herculeam! Nam tredecim pollices longa, et crassa ut sibi brachium est: mali loco esse possit in laxa Veneris cymba.

Tullia. Ut cuique brachium puellæ est, pati posse aiunt, sine magno incommodo suo, ejusdem magnitudinis in tubere suo telum. Nosti Clementiam, quæ nudiustertius Remundo marchioni nupsit in nostra vicinia?

Octavia. Novi: cui et forma elegans et exile corpus.

Tullia. Curta Remundo suppellex; quinque ille pollices non excedit igneus caudex. Ea est crassitudo quæ fidem superet. Qui sciebant male actum iri cum delicata virgine, miserescebant; parem esse posse bellatori negabant, cui portentosa machina. Natæ timebat et mater; sed Remundo magnæ divitiæ, summum ingenium. Clementiæ angusta res domi, et erat matura viro, viginti annos nata. Quid consilii caperet [pg 261] mater? Communicat cum Anna Gusmana, sorore, timorem; hæc cum Clementia. «Non te fugit, Clementia mea,» inquit (nam secesserat mater), «quæ tuæ sint futuræ partes, cum Remundo nupseris, id ætatis et ingenii puellam? Sui erit officii, tui et muneris, parte ut tua utatur et abutatur, ut voluerit. Hæ tuæ erunt partes.—Quæ vero erunt,» reponit puella subridens, «suspicor id equidem.—Sed qui tibi jam imminet, Remundus, longo et crasso mulus est ramali. Sua tamen illi Veneris via eundum, per prurientem sexus tui venam, ad plenam voluptatem. Nec id fiet absque diro cruciatu, nec forte fiet. Vide animo tuo, quid tibi animi sit.» Illa timenti similis:—«Scis, matertera mea dulcissima,» inquit, «paupertatem larium nostrorum, et quam sint res angustæ afflictis?—Scio,» reponit Anna, «sed et volo scire, tuaque interest sciam, quam sint tibi angustæ sub stola. Nam suæ si non invenerit Veneri aptam, peribis, et illi et tibi diremetur nuptiarum fœdus. Aiunt vulgo nulla unquam cum fœmina habuisse rem pleno coitu. Patientiam præstare noluerunt, quæ sui erant juris, ceventi et conanti. Tu cogeris.—Et præstabo,» subjicit Clementia, «alacri animo. Sufficiet vires et animos Amor. Amo efflictim; forte lethum non oppetam.—Sed age,» refert Anna, «videam ut tibi Venerei campi æquor patet ad prælium.» Dicens mittebat procacem sub stolam manum.—«Hei, hei! nimio plus,» dicebat puella, «quam honestæ licet, verecundiam fatigas.—O ineptum pudorem!» reponit Anna; ac molli [pg 262] et crispa obnuptam lanugine partem attrectat, cadurda diducit, digitum inducit. Fremere puella, furere non noto pruritu.—«Quid id vero rei est, matertera gratissima?» dicebat; «moves me ad libidinem, quam nescio. Excitas in medullis ignes, quos odi. Desine vexare puram.—Leve id quidem specimen est,» inquit Anna, «licentiæ conjugalis. Sunt artus tibi, et locus ille, qualem fingeret filiabus suis aut optaret Venus, libidinis capax, non hebes. Habebunt se bene et feliciter omnia. Probe es ad pugnam comparata. Fer modo fortiter, nam et fortiter feriet. Tibi utique satius sit laniari in lecto, quam misere vivere in hac hominum luce.» Addit et alia, sed nihil ad rem. Quid te moror, Octavia? Sequenti nocte sex passa est adsultus. Laniata est, nec tamen vocem misit. Tertio penetravit se totum in tenerum corpus Herculeæ clavæ truncus: mulier facta est, belle proluta igneo Veneris imbre. At mane facto carnificinæ imago varia: lintea cruore infecta in eo quem tenuerat loco, cum perfinditur virgo; discissa ipsa, ultra quam alia quævis tulisset constanter. Vix stare in pedes, vix gradum facere.

Octavia. Micturio, per pruritus tuos! cum illius memini voluptatis, qua perfudere sensus meos decidui e Theodori tubo in libidinis mea intima incendiarii rores. Persequar narrationem. Supina ad extimam jacebam thori spondam, non opportuno situ; magna vi truditur incoctus Herois ramus: transadigit nihil contra conantem. At vero superexstabat pollices quatuor: ligabam digitorum complexu; [pg 263] ulterius non subibat. O bona Venus! post diffluere cœpit. Putavi omnes undequaque, quæ sunt, quæ fuerunt eruntque in annis, confluere hanc in meam partem bonam voluptates; omnes convenire Veneres, hæc ut mea esset Venus gratior, lætior et amœnior. Putavi cœlestes dulcedines potiorum deliciarum, quas creat Venus, depluere mea in præcordia e Veneris cœlo. Feriebant liquescentem liquida Amoris fulmina; combibebam calidas guttas ardens in abdita sede. Abscessit jam nihili. Vidi fugitivam mentulam: jam pars sui erat effœta; jam ex heroide pannucea.

Tullia. Tu de Theodoro triumphabas victrix. Num et de Chrysogono Sempronia parens tua optima?

Octavia. O rem, per facetias nostras, non infacetam! Ridebis.—«Vis nunc videamus,» ego ad Theodorum, «ut lætentur Chrysogonus et mater, ut luctentur?—Volo,» inquit, osculum figens. «Nego tamen Chrysogoni felicitatem, ut maxima sit, cum mea conferri posse. Incredibilem inveni, regina mea, dea mea, in complexu tuo, in suaviis nectareis.—Sequere,» repono, «sed suspenso gradu.» Dissilierat ex asseribus unus de summa contignatione, quæ cubiculum operit in quo ludebant. Ea ex rima, apte diducta, facilis in cubiculum adspectus et in genialem parentis lectum. Hic est campus illis Martius et Venereus.

Tullia. Vel perspicacissimas fugiunt sæpe plurima, quæ exitio sunt. Omnia timeas, nihil ut timeas. Periit iisdem petita insidiis Lucia, Manrici Fonsecæ [pg 264] uxor: nam, quæ serva facta est alienæ voluptatis, et sui timoris, num vero periit? Amabat Joannem, qui illi e servis unus, lepidissimum caput. Amabat et una ex ancillis, trucis animi puella. Hæc e superiori cubiculo lateribus strato, laterem movet unum atque alterum. Tabulas e contignatione variis perforat in locis terebello, unde prospiceret in heræ cubiculum. Die, nocte, quod se sperni a Joanne videret, quasi e specula quid in Luciæ fieret cubiculo, unde iras aleret, oculis legebat curiosis amans et amens. Accidit non ita mane evocari ad Luciam Joannem; nam Manricus venatum ierat prima luce, alter Meleager. Audiit excetra, evolat ad speculum: videt Luciam recubantem in lecto, et ita involutam linteo, ut non dubitares quin vellet videri nuda et non videri. Pectus, papillæ, femora, quasi non ex composito, nuda; venter et uteri potior pars latebat. Audi servæ truculentæ tetrum scelus. Procurrit ad Juditham, Manrici sororem, Luciæ dotibus et laudibus infensam; spectare jubet quæ intro fierent. Joannes rogabat dominam miseresceret tam certi amoris, quo urebatur miser. Offerebat vitium, urgebat: illa negabat; pugnabat.—«Te a me vere amari, mi Joannes, sit id tibi operæ pretium. Nunquam vero patiar fœdari me adulteris complexibus: non si reges ament. Quod unum possum, cedo libens. Obtuere ut voles omnes meas dotes; oculi et manus tuæ meis, ut poteris, fruantur solertes bonis. Nihil præterea tenta; operam et oleum perdideris.—Intelligo, domina; quæ tot condonas amori meo,» dicebat Joannes, «omnia negas. Sed et intelligo, [pg 265] perdo operam infelix; saltem opera tua adblandienti perdiderim et oleum.—Faciam si quidem vis,» subjicit Lucia; «ecce lævam meam, utere.» Arrigebat non admodum laute mutoniatus, puer equidem annorum sexdecim. Rogat prehendat mutonem; prehendit ridens.—«Vide,» subjicit, «quam bona et liberalis tibi sim domina: servitutem servio tuæ voluptati.» Papillis ille Luciæ, post bonæ parti dexteram admovet. Corripiens Lucia commulgebat hircum. Nugabatur hic in cadurdis ridicula digitorum micatione, rectus ad lecti interiorem spondam.—«O manus tua alba et teres,» dicebat, «ut mirabili mihi est pro cunno favens! ut te bearem et implerem felicitate! Urge, urge!» Renidens Lucia irrequieto gnavæ ancillabatur mentulæ obsequio. Ad hæc momento in objectum evomit linteum genialis humoris magnam copiam. Nec iners fuit cum pueri dextera Luciæ congressus. In Venereo gurgite anhelanti puellæ medii digiti fervebat opus; subabat amoris œstro percita; eodem se sensit remitti temporis puncto.—«Agedum, agedum!» dicebat æstuans. Os dicenti præclusit puer spissis suaviis. Excreta mobilibus e lumbis albi et præcocti veneni vis, suavi demulsit titillatione castam adulteram. Gaudiis luctus confinium: sic voluit fati inclementia. Exsultare Juditha et superbire.—«Habeo,» inquit, «vincula tibi et catastam, Lucia. Regnabo, servies. Sequere, Mancia» (id servæ nomen). «Recta eamus ad pellicem; ni consenserit, morietur.» Moverunt Manciam ad pietatem hæ minæ, movente amore.—«Non nego, domina,» inquit, «mereri [pg 266] utrumque aliquantum supplicii. Insanæ quicquid id est adolescentiæ ludus fuit, non affectæ vitio et sceleris contagio grave flagitium.—Videbimus,» reponit, «at tu, sequere. Cum vero ingressa fuerim in id pellicis lupanar, obsera diligenter fores; si feceris, magnum a te abegeris infortunium.» Secuta sunt tum tristia et amara, quum læta et dulcia, scitu digna multa. Interim redi tu ad Theodorum.

Octavia. Ut pervenimus ad speculam, videmus Chrysogonum lectum versus, qui in angulo erat, divam suam, nam sic loquebatur, manu ducentem.—«Quid, diva mea,» dicebat, «nunc putas esse rei Theodoro cum Octavia?—Scio,» inquit illa, «nam audivi vocem, ac si vim pateretur, ingemiscentis. Puellam docet difficili via ire ad gloriam, et gaudeo.—Haudquaquam,» reponit Chrysogonus; «conto cubitali miseram discindit. Hinc clamor. Conjecissem etiam fidum sodalem in amplexus tuos: amor non admisit cogitationem, qui in te est meus. Marito irascor tuo et invideo, quod gaudiorum habeam participem. Suasi puellam insidiis petat, sciebam repulsam non laturum.» Dicens projecit thoro corpus resupinum. «O cœleste delicium meum!» dicebat, «osculis instilla amanti amoris furores. Irrita nequitias in me tuas ingeniosa et petulans.—Male sit isti vesti detritæ,» respondebat mater, «quæ desideriis negat amatum pectus, quæ vili segmentata centone, Philosophica caligine tot involvit venustates! Discutiam ego has nebulas, quæ te, lucem meam, mihi obscurant. Quam altius potero stolam istam [pg 267] revolvam muliebrem. Male sit sartori! Quo vestes hæ fluxæ et longæ pacto philosophum decent, quæ hominem non decent? Qui vere homo sit, longa mentula decet, non longa vestis.» Assurgentem viri nervum levibus appetit talitris, miscens suavia. «En,» dicebat, «insultantem pudicitiæ salacitatem; en superbam illam imperatricem mentularum! En, ignava et vecors languet. Ecce vero, o veternosa mentula, cunnum qui te provocat ad duellum: læva hac mea feciali bellum indicit.—Denuda pectus, regina mea,» refert Chrysogonus; «et potes, quandoquidem fluido illo præcinxisti artus supparo. Expedi papillarum lacteos orbes; et cycladem, si vis ab omni parte esse beatum, dejice. Pulchrior te pulchra eris, si nuda eris. Ornatior es propriis dotibus, quam ut mundo ornatuve egeas.» Obsequitur: deponit supparum et cycladem; interius supererat indusium. Jussit deponi Chrysogonus: defluxit ad pedes, et purpureo pudore suffusæ sunt genæ honestæ matronæ.—«Quo majori cumules ignominia,» inquit, «quid præterea imperabis, o here, cui vendidisse videor animam?» Corpus mecastor illi pulchrum et nitens.

Tullia. Scio.

Octavia. Impatiens moræ Chrysogonus: «Exuisti vestes,» inquit; «nunc figuram illam, Sempronia mea, qua nosti tantopere delectari me, indue.» Exsilit in supinum, et sedens observat spiculum candens; divaricatis femoribus vibrat ipsa in se sua manu. Tunc Theodorus.—«Hæc me rei imago,» [pg 268] inquit, «implet amore et furore. Abeamus, Octavia mea, res acturi nostras, non saxei.» Abimus; conjicit in lectum, et opportuniori, quam fueram in prima coitione, collocat situ. «Vide, Octavia, quicquid id est» (pilum librabat læva): «cum videris, non invidebis matri Chrysogonum suum.—At subit,» refero, «curiosa libido. Cedo, emetiar.» Credes, Tullia? Tredecim ad summum mucronem pollices longum, minabatur crucem miseræ, crispanti actitatione.—«Metuo vehementer,» aio, «hæc ut ne trabes, ut longa, ut crassa est, mitti possit in contignationem meam. Experiar; sed, per Venerem! subi, non perfringe; illabere, non irrumpe; lude, non lania.» Ostio admoverat catapultam; jam in oppugnatione erat arcis meæ. Tollo femina, impellit balistam: nec tamen movi. Incumbit totis viribus: nec tamen movi. Disjecta, discissa et perfracta intro sunt omnia. Intimus uteri sinus dire pulsabatur, et, enixa vi adacti caudicis, concreta solvebatur arcis compages. Revello pilum a vulnere: vix ligabam ferocientem digitorum vinculo,

Tantæ molis erat!...

Comprimo actutum, magnoque depluit opobalsami imbre; affectum crudo vulnere læsæ vulvæ sinum suavissime demulsit. Mota ad libidinem, incredibili cum titillatione remissa sum. Nunquam, mecastor, addidit mihi, majori cum voluptate, sitiens vulva Veneream ambrosiam. Ut juvit esse, ut est, bibulam!

[pg 269] Ego vero, dato osculo, jam inutile excutio pondus; me læta subduco. Barbam viri ridens fervida capio manu.—«Hac displices libidini meæ,» inquam. «Cedo, agedum, hanc demetam longam, hircinam, aheneam barbam;» et admoveo forcipem.—«Cave sit,» exclamat, «nec feceris; si demeteres, et laudem demeres. Ne feceris, fatua. Nam hæc sapientia nostra maxime in barba consistit, non ita in moribus; barbato hac æquamur Jovi et Consentibus Diis. Nam Medioxumi, et plebs deorum imberbis est. Et decet barba viros graves et excellentes. Decet imperatores hæc barbæ longæ et hispidæ dignitas. Vidi olim, Archimandritæ Sandionysiani ostendente vicario, Dionysii Areopagitæ (nam jactitant) Græce scriptas commentationes ab Emanuele Byzantino Imperatore, ad Carolum Calvum missas dono. Depictus est Emanuel in fronte libri, cum conjuge et gnatis. Sed Emanueli longa barba, et ad medium pertingens pectus. Compactus præstanti arte liber gemmis olim et auro opertus erat; probi monachi aurum et gemmas detraxere, barbam Emanueli non detraxere: aurea non erat. Non defuisset, apud Dionysianos, barbæ aureæ suus Dionysius, ut Apollini Syracusis non defuit.» Hæc Theodorus.—«Nec ego,» inquam, «hunc tibi violabo barbæ honorem. Habeto per me salvum, qui pauper et inops tot me bonis locupletasti, tot Veneris bonæ crispantibus opibus.»

Tullia. Nec capere, inepta, poteras totam felicitatem [pg 270] tuam. Sed arrigit tibi ad undecim pollices Caviceus.

Octavia. Nugæ! novem non superat. Quid id ad Chrysogonum?

Tullia. Pertunda mea! Cur tam bellæ non contingere dotes, vel Calliæ, vel Lampridio! Fruerer, fruerer!

Octavia. Enim vero conferre dicebas ad mulieris pulchritudinem, illi ut modice hiet ad rorem concha. Crassioris igitur nulla mentulæ laus, per quam sua cunno laus servari non potest. Utcunque angustum sit id iter, quo ad voluptatem descenditur; res Veneris gratiores nunquam, quam cum sunt in angustiis. Hinc facete dictum a Joanne principe, qui et mastupratorum princeps, in sua sibi manu qualem vellet invenire cunnum, nec laxum, nec salgama exhalantem.

Tullia. Et præterea commendant Veneres, qui non omnino inter femina delitescat conditus; novem decemve distet tantum pollices ab umbilico. Demissa plerisque puellis ita fugit pubes, ut aversa videatur ad Venerem via. Difficiles cum illis concubitus. Non potuit Theodora Aspilcueta, nisi posito pectore et sublatis in genua lumbis, devirginari. Frustra supinæ vir insudarat superfusus: operam luserat, oleum perdiderat. Demum sub elato aliquantum colle subsidat, velut sub promontorio, cymba. Hæc si conveniant, quæ pulchra videtur spectanti, et pulchra sentietur ab ineunte. Sed et interdum laborat vitio, quæ arcta est. Nam audivi jureconsultos dicere mulierem ita arctam, ut mulier [pg 271] fieri non possit (sic loquuntur), sanam non videri. Quibus virginale consertum concretumve fuerit, infausti id esse ominis plerumque solet. De Cornelia ferunt adeo arcta genitalium compage natam esse, ut difficillime mulier facta sit. Necatis Gracchis, infelicior visa est, quam felicior visa erat editis. Quæ de obsignata dixere virgine, ea falsa omnia et perniciosæ ad imposturam artes.

Octavia. Etiam aiunt os superius testem esse inferiori. Cui enim os parvum loquenti, et esse jactitant os parvum futuenti.

Tullia. Nugæ! Et nugæ quæ hi garriunt Amoris geometræ: medium cujusque pedem puellæ mensuram aiunt esse ostii, quo scilicet itur ad divæ virginitatis sacrarium. Nugæ! novi cui parvum os, parvus pes; grande et araneosum jacet spelæum atra inter inguina. Certa nulla constat ratio. Hæc constat: cuique uni probe machæræ convenit hæc vagina; ita Natura est comparatum. Si tenuis machæra, comprimit ultro se vagina laxior; si rudis et immanis (Durandaliam aut Flambergiam adhibe), dilatatis hæc vagina fibris excipit gratulantem gratulans hospitem hospes.

Octavia. Se res sic habet, et experior. Statui certe nihil potest, per Priapi coleos! Si roborascenti terribiles ramo omnibus non sunt apti mulieribus, sunt uni et alteri. Habuit prominentissimi penis domesticum Heliogabalus. Onon vocabat. Apud Pygmæos ad pedum pertingit malleolos. Si nostris ad genua hominibus propenderet, nullum putas fore hujus balistæ usum? Erras. Sed enim multo major est [pg 272] hominum numerus, quibus ultra octo septemve pollices non excurrit: hic communior modus. Quid faceres? nec etiam sunt nihili, et nulla in gratia apud Venerem. Aliqua florent, quibus id non est peculii, et hos commendat Hymenæo sua laus. Dux Ferrandus et Vastius marchio magni sunt nominis viri, nec magnæ tamen mentulæ, qua parte viri sunt. Illis conjuges et liberi. Vastio uxor formosa et ardens bello, liberi venusti et summæ spei. Ea crassa est satis mentula et longa, quæ amantis et amati peculium. Ab eo omnia placent, qui vere placet. Maluerim mea in cymba ab amico infigi aciculam, quam ab alio trabalem clavum. Experior etiam ego, Tullia: nam pulchrum in sinu foveo columbulum Dionæum. Puer, cui fingendo Venus et Gratiæ posuere operam, silente nocte ludit in sinu meo: et penis illi nec longus, nec crassus. A nullo tamen majores cepi voluptates; illi sum voluptatis cumulus, et ille est mihi.

Tullia. Quis ille est? quid narras?

Octavia. A matre accepi dono, pulchros delectum inter pueros. Parens illi Manilia, soror nutricis meæ. Quartum supra decimum annum, a die mensis Septembris vigesima, complevit; ephœbus quem forma præferas Phœbo.

Tullia. Vidi formosissimum puerum. Educandum Sempronia dedit Academicis: doctis viris, quæ magna laus est; et probis, quæ plurima.

Octavia. Nihil, Tullia mea, te celabo. Nam cum exsudantia e suis corporibus infundunt in nostra amatores libidinum momenta, dicunt se frui nobis. [pg 273] Ita et ego, cum secretissimas animæ cogitationes in tuam instillo, fruor anima tua et te. O dulcem fruitionem! O delinificam spiritui meo Venerem, in hac animorum conjunctione!

Tullia. Te credidi, voluptas mea, non alteram esse me, sed unam me. Effudi tuos ante oculos meas omnes libidines, nec puduit. Induxi te in intimas pectoris fibras, nec pœnitet; loquere.

Octavia. Audies suo loco. Postquam de pulchritudine amœna dixisset multa Alphonsus, surrexit in pedes Aloisia:—«Vultis,» inquit, «dicam ego quæ censeo? Os ingenuum, nescium fraudis pectus, cunnum nec dantem, nec negantem, mobiles lumbos, ingeniumve versatile, id veram esse pulchritudinem censeo. Censebit et mecum pruriens Socrates.» Cum diceret et rideremus, pultant ad fores. Dii boni!

Tullia. Qui pultant?

Octavia. Cum Chrysogono Theodorus. Ut vidi, ut perii. Salutavere Eleonoram. Ad me limis Theodorus respexit oculis, et salutavit connivens. Advolat in amplexum Chrysogoni Alphonsus. Me Theodorus, sermonem de sermone serens, perducit in hortos. Laudat formam et juvenile decus; majorem in me spargit florum copiam, quam in hortis erat.—«Cum te video,» dicebat, «amor meus novos concipit ignes. Te misereat mei. Nam beati et læti Chrysogonus equidem et Eleonora res suas agunt; agamus et nos nostras.—Ut valet Sempronia mater?» repono, «nihil habes ab ea dicere?—Jussit,» ait, «commendem tuam tibi [pg 274] valetudinem. Puerum pectabat et comebat. Næ felices, quæ cum illo tam lepido, tam formoso cubabunt!» Tullia mea, hoc me incendit verbum torrente flamma. Sensi intimas uri medullas, et injecto salacine œstro furere mihi Veneris venam; nam ante hos duos menses actos, cum Roberto consuevi. «Exspectat vero mater,» subjicit Theodorus, «e cognatis tuis nescio quam de genere Ponciorum. Robertus rogavit dicerem diligentem esse sibi curam passeris tui, quem commendasti; pipilare uni tibi, et tuum irrequieto quærere sinum volatu. Sed te mei pietas capiat, Octavia. Amore emorior. Quis immunis esse possit qui te viderit, ab hoc vectigali, quod omnipotenti omnes libidini pendimus?» Dum ambulamus, accurrit e familia Eleonoræ servus. Affert litteras. Dicit esse curru ex urbe advectos qui me conventam vellent. Sequor præeuntem, et lego in via litteras. Hæc scribebat mater: «Mitto, nata, amorem tuum pulcherrimum ad te, amores suos. Extorsit id a me precibus et lacrymis. Nostrum vero transfugit in sexum, sumpta stola, sexui nostro nova lux. Puellam credent qui viderint, et laudabunt: velim nec tu sentias puerum esse. Parce tamen pueri artubus. Quicquid id erit, gaudebo te beate agere. Cetera disces a nutrice. Fruere, et me ama.» Quæ me gaudia, dicebam apud animum meum, tollent in cælestes! O me felicem, et hoc matris beneficio parem Deabus! Ut vero ingredior interius in conclave, reperio puellam forma divina, comptam, ornatam, in sella sedentem. Sola erat; et vultu mirabiliter [pg 275] ad modestiam composito, salutat prope factam, genibus inflexis, ut nos solemus. Resaluto. Curiosius vultum cœlestem oculis lego: hæreo, puto, nec puto esse Robertum. Quo propior accedo, eo dubito magis. Nam altior longe videbatur, et nescio quid spirabat in vultu virgineum.—«Multi præteriere dies,» ego ad eam, «o Dea, num de cœlo descendisti?» Illa subridet, et in risu Robertum video. Injicit collo brachia, osculatur; osculor et ego: sed quibus, Venus bona! osculis illum ego, ille me! Advolat nutrix:—«Cavete» inquit, «servorum, qui circumvolitant, malignam perspicacitatem. Mandat mater dicas esse e cognatis tuis unam de gente Poncia, et peregre profectam, religionis causa. Reliqua audies quæ habeo in mandatis. Interim, cavete ne quid excidat vobis, quod utrique pesti sit.—Partes meas,» ait Robertus, «belle exsequar in hac fabula.» Colloquentibus ecce superveniunt Aloisia et Isabella, cum Alphonso et Theodoro. Diana Poncia (id attulerat nomen Robertus ex urbe) mirabili gratia salutavit omnes virgineo more. Puellam mirantur; aiunt esse summæ pulchritudinis, non mortale numen.—«Prima luce,» inquit, «ad urbem appuli, et continuandum mihi cras iter etiam summo mane. At dulce fuit cognatæ conspectu et sermone aliquot frui per horas. Hæc mihi voluptas pro viatico erit, et facitis, per humanitatem vestram, duplo major videri ut possit hæc felicitas.» Fraudem nemo suspicatus est; et ne quis suspicioni locus esset, ad Eleonoram dico currere me, tantæ [pg 276] ne diutius visu pulchritudinis careat. Sequitur Theodorus. Ad Eleonoram imus. Obductæ vero cubiculi erant fores. Nondum se ab Chrysogoni expedierat rabiosis compressionibus. Qua seræ inseritur clavis adhibeo oculos.

Tullia. Quid vides? nam et rides.

Octavia. Sedebat in sella Eleonora, divaricatis feminibus, revoluta veste. Superequitabat Chrysogonus, et trepidanti subagitabat clune. Inspexit et Theodorus.—«Nunc, o spes mea, misereat meæ te tentiginis, quæ me excruciat. Talis me enecat voluptatis imago.» Ego vero nolebam. Certum erat castam servare me amori meo, et lucidæ nocti.—«Non possum,» refero, «fluor infestat menstruus libidinis sedem. Sufficiet Eleonora tibi et sodali, et jam nunc peregit.» Venit ecce ad nos alacri vultu. Illa ad me:—«Ut tibi, Octavia, risit Venus?—Nec me vidit,» repono, «nec ab octo diebus blandita est ægræ spes amoris. Sed est quod abs te petam, et enixe petam.—Quid id est?» refert, «jam impetrasti. Quid tibi negem, dulcis Octavia?—Bene est,» repono. «Volo commodes mihi veredum tuum et agiles lumbos.—Nugaris, inepta,» inquit. «Quis veredi tibi mei usus, quæ calcar non habes?—Si Theodoro commodaris,» respondeo, «mihi esse commodatum habe persuasum.» Preces miscuit Chrysogonus; rogando vicimus.—«Ergo abite,» ait ridens, «in malam crucem, qui me huic iterum datis permolendam libidini!» Abimus. Theodorus vero his Eleonoram aggreditur verbis complexans:—«Sane [pg 277] cara es Philosophiæ numini sancto, cui hæc contigit una die laus philosophicis duabus mentulis esse opitulatam. Referant tibi et faventes stellæ gratias, quas habemus sapienti tuo et liberali cunno. Continuos, ac qui finem non capiant, voluptatum illi rivos et deliciarum rores Amor depluat, et Venus. Nec finis gaudiorum tibi sit, nec modus!» Dein deturbat in lectum, et in bene unctam Veneris patellam tucetum crassum et succulentum e sua devehit penu incumbens. «Nacta es in me, Domina,» dicebat, «Priapos Lampsacenos tres, Hercules quatuor. Utere: nam tibi non stupent lumbi, et sapit Cherson.—Utar,» respondet Eleonora; et dicenti fascinum immane ut agit in abdita penetralia: «Me enecas, carnifex!» exclamabat Eleonora. Acerrimis ille subagitationibus litabat: mox explosit catapultam. «Non est id Venerem exercere, sed lacerare perditissime,» dicebat Eleonora. «Lethum misisti in corpus meum, non moly plantam.» Advolo ego, amplector, osculor. Exire sodales. Urbem repetunt, stipe, quam ex philosophico instituto rogaverant, collata, læti ultra quam dici possit. Deponit lecto Eleonora fessos artus, et reliquum in lusibus et jocis consumimus diem. Diana, et cum interrogat et cum respondet, mirabiliter satisfecit; pulchritudinem laudabat ejus Alphonsus, laudabat et Eleonora:—«Quid me,» respondet, «qualemcunque ob hanc laudatis pulchritudinem, donum fluxum et caducum? Non laudatis, quod tam excellens nata sit mihi cognata, quæ Virtuti pro virtute ipsi est. Hoc quo [pg 278] me bearunt Superi, præstantius multo donum est.» Reposui pauca, sed apta. Placuit vero vehementer hæc dicens, et novis crevit incendium ignibus. Sed volo, Tullia, hanc ab origine fabulam exsequi, si velis.

Tullia. Ni tuus esset Robertus, meum vellem.

Octavia. Nostris eram in hortis cum matre, ante sex menses. Multa de suo in me amore et studio dixit, repetitis a prima pueritia exemplis. «Nunc vero munus concinno tibi,» subjicit subridens, «quod omnium longe rerum superet pretium.» Gratias egi. Paucos post dies, accersit in ædes Robertum. Jubet nobiscum prandere, convertebat nostros in se oculos tot venustatum avidos. Mirabar; nec scienti, nec percipienti mihi gliscebat amor. «Libere colloquere: scio te præstare ingenio.—Quandoquidem, domina, jubes, parum a reverentia quam tibi debeo et ab officio secedam meo, ne inobediens videar, qui sum obsequentissimus, et esse debeo.—Ingeniose respondet,» repono.—«Atenim,» ait, «ingenii quæ credis esse aliquid in me, inspira ex tuo, et erit. Nam in te dextro convenit Jove pulchritudo corporis et præstantia ingenii.—Ergo, Roberte, quæ se suis non probat, pulchra tuis videtur oculis Octavia?» refert mater.—«Videtur, per omnes Deos, per omnes Deas! pulcherrima, et est. Diis amorem, et Deabus invidiam creare possit.—Quid si consentiret amori tuo Octavia,» subjicit mater, «amares?—Amabo,» ait, «quanquam et non consentiat. Nam nihili sum puer: qui tandem fiet [pg 279] ut consentire posset amori meo? Sed locuples est illa et Naturæ, et Fortunæ, et virtutum donis: qui fieri potest ut non amem?—Gratum sane erit,» respondeo, «me abs te amari tam amabili puero. Vis mihi alter esse maritus?—Dedecores mariti nomen,» reponit, «mihi si indideris; servi et vernulæ relinque: studiis erga te meis, ut potero, honestabo.» Finitis epulis rediit ad Academicos, et sensi, cum abiit, aliquam meæ mihi animæ partem deesse. Tunc mater ad me:—«Quid de puero judicas, nata?» Esse respondeo ex Amoribus unum, eumque pulcherrimum, qui ex Veneris gremio evolavit ad nos.—«Num dices,» adjicit mater, «fore beatas quarum in amplexus veniet?—Sane ut futuræ sint infelices,» respondeo, «non video. Hunc sibi reginæ generum velint.» Dein cæcum alebam venis vulnus, Tullia mea. Tandem post mensem, nascenti amori favit mater optima. Jubet venire Robertum; liberam dat confabulandi mecum potestatem. Ingeniosus est Amor, quem fata instillant. Puer per ætatem nec par amori, nec satis aptus, amore arsit, cujus usum nesciebat. Interea contigit matrem diro conflictari meam morbo. Ut bonam recepit valetudinem: «Ingrata sim,» inquit, «Octavia mea, si, quæ ope et opera tua erepta sum letho, tuis in me benefactis non respondeam meis in te. Tanti pretii sum tibi pollicita munus, quod omne pretium superet; meministi?—Memini, mater,» inquam; «et quicquid a te mihi venerit summo erit in pretio.» At illa osculum ferens:—«Robertum,» reponit, «volo tibi [pg 280] dono dare, quem et Juno optet sibi dari. Erubescis? Novi abs te amari.—Non nego, mater,» refero.—«Hunc tibi educo,» ait, «et servo; volo, dignus ut sit benevolentia tua, excoli diligenter omni virtutum et disciplinarum genere. Hunc tuos in amplexus conjiciam. Sed tener est; de ejus tantum pulchritudine et vita detraxeris, quantum acrius indulseris voluptati. Id fac ne obliviscaris.—Non sum oblitura,» dixi. Tertio post die, quæsivit, inter prandendum, an domi reliqua die futura essem. Respondit in animo esse domi manere. Post laudavit domesticam vestem, qua induta eram libera et fluxa, e subtilissimo lino.—«Nec ista,» inquit, «invidet oculis tuas vestis dotes, nec objicit. Mirifice in ea places: ne mutes.» Dixi non mutaturam.

Tullia. Quæ cogitabas cum animo tuo, cum amore tuo?

Octavia. Non cogitabam adfuturam tam cito mihi tantam felicitatem. Nescio quid non absolutum dat in manus Attalici operis mater. «Acu pinge quæ desunt, quæ egregia es artifex,» ait. Recessi in cubiculum. Is erat dies vigesimus Maii. Sedeo humili in lecto, sericeo strato vellere. In variis cogitationum nebulis mihi mens ludebat; dubius inter vigiliam et somnum allabitur sopor. Ecce hoc momento intrat Manilia, puerum ad me perducens. Affixæ humeris alas, et pendens pharetra; arcum læva, sagittam dextra gestabat. Cupidinem dixisses, et vere erat.—«Parens me mittit Venus ad te,» ait voce blanda puer, «quod scit a te vinci se pulchritudine: [pg 281] vult serviam tibi Amorum reginæ.—Non servies,» repono, «pulcherrime Amorum; esse si velis ex animo meus, regnabis.—At enim,» subjicit Manilia, «dies fabulis vobis perdenda non est. Secede paulum, formose Amor.» Ut secessit: «Ego et mater tua mancipio tibi nexuique, nata,» inquit, «hunc puerum damus; sed tener est et debili lumbo. Utere, sed parca voluptate; sin aliter feceris, defluet, ut solent flores quos carpsit gelida hyems.—Depereo,» aio, «puerum misera, et abunde erit voluptatis cupidæ et amanti, si sciero vere esse meum.—Parce puero,» dicebat nutrix; «hac hora satisfactum crede voluptati tuæ, si puero eripueris virginitatem, quod ejus sine dolore non fiet. Nam illi mentula obducta præputio est, nec aperiet impune tibi caput reginæ suæ. Promisit se fortiter facturum; quo volueris habere inspira animos, venustatum tuarum et voluptatum ostentatione.» Post alas Amori puero demebat. «Nam volo te,» dicebat, «constantem esse; nolo ab ejus unquam evoles latere.» Tollit pharetram et sagittas. «Nunc,» inquit, «opus sunt alia tibi tela, aliis pugnandum armis.—Intelligo,» ait ille, «et esse telum mihi sentiet dea mea, quo secum pugnem.» Abiit nutrix, et fores occlusit.

Tullia.

Dicite: Io, Pæan, et Io bis dicite: Pæan!

Decidit in casses præda petita meos.

Octavia. Delibutus gaudio puer exsilit ad me. «Domina, [pg 282] domina,» loquit, «meæ me nunc pudet ætatis. Quam turpe sit esse puerum, vere sentio. Impar ero felicitati meæ.—Impar non eris,» repeto, «si respondes amori meo, qui tua erit felicitas, tuo amore, qui mea erit. Nihil ultra a te mihi opto.—Sed est,» inquit, «aliquando præterea amatorium. Non bene incipiam tyro, nec graviter perficiam puer.» Consedimus in lecto; tum ego osculor: incendia mittebant, non scintillas oculi mei. Demisit ille manum in sinum.—«Quid tibi vis?» dicebam; «liberius sane agis quam deceat.» Tractat papillas, suaviatur, incalescit; non potui quin amplecterer, ita lepide et festive agebat omnia. Tunc infert sub stolam dexteram.—«Euge,» inquam, «quid hac quæris?—Uxorem meam quæro,» respondet; «isthic habitat.» Risi:—«Sed non patiar id inhonestum,» aio, «si honesta sim.—Tuum quicquam potest esse inhonestum?» refert. «Noli maritum tuum repugnans fatigare. Amori cede.—Cedam,» aio, «tam bello, tam ingenioso Amori. Tua sum, mi Amor; nec amplius mea sum; tibi vivo.» Errabat interea puerilis manus, non docta Veneris viam. Paulo supra genua hæsit; post femora pererravit, et nates læves, Tullia, et molliter tumentes. Nec ultra audebat; pueriliter omnia.—«Scis usum,» ego ad illum, «mi Cupido, corporis tui et mei?—Videor mihi scire,» infit, «sed pro certo non habeo, an certo sciam. Vidi in tabulis pictis Veneris histrioniam.—Dignus eras,» subjicio, «pulchriori quam ego sum. Cape quæ voles, utere, [pg 283] fruere; age maritum.» Educit e carceribus mentulam. «Quid de hac re tam lepida fieri speras?» inquam.—«Quid jubebis id fiet,» reponit. Præludebat, inflammescebat. Sensit sibi facem Veneream ardere et turgere libidine. Genibus accidit; rogat ignoscam, si quid inepte fecerit nec satis urbane. Læva mox resupinæ revolvit ad pectus tunicam, et citus manum admovet pubi. Primoribus digitis tractat lanuginem, scalpit rimam, metitur igneam.—«Dic, sodes, mi amor,» inquam, «quid quærit hic sibi passerculus?» Nam arrigebat.—«Puto,» respondet, «nidum quærere, quem teneo manu.—Sine,» repono, «sine hic evolet.—Et ecce,» ait, «evolat;» et alacri se cursu feminibus inserit meis divaricatis. Ah! ah! ah! ostendebam milvio pullum.

Tullia. Per Genium meum! prurit insolitum quid ingeniosa hæc narratio. Mira es nugarum artifex:

In tenui labor, at tenuis non gloria.

Octavia. Adhibet anhelans puer pugionem vaginæ.

Tullia. Mutinum crassum, longum?

Octavia. Crassum ut habes pollicem; longum sex pollices. Fidem habe mihi: convenimus belle alter alteri.—«A regia aberras voluptatis via,» dicebam. Manum porrigo cæco passeri, auspex et dux. Init libidinis viam tenebricosam.—«Nunc fortiter percute, mergere, cæde, macta,» subjicio. «Sic [pg 284] hæc res agitur.» Tunc adegit ensem suo nisu, excepi meo; peni favebam susurro.—«Me læsum,» inquit, «intus sentio; quid vero id est?» Pressit suspirium, et momento subagitare ille, comprimere, concutere. Cevebant trepidanti oculi et mens. Ego succutere, contra niti; sed et subabant mihi, intra pectus, cordis intimæ fibræ. Adulabatur hæc cogitatio voluptati, venisse Amorem in amplexus meos. Innectebam ulnis incubantis marmoreas nates, et micantibus urgebam suavium alaparum velitationibus. Audivi Hymenæum ex fervidis lumborum anfractibus cachinnantem, et anhelantem Venerem. Resoluta sum in effluvium; nondum puer: nec calida suavia et humida, nec blæsa murmura, nec spissas compressiones, nec innumerabiles in una voluptate voluptates satis tibi, mea Tullia, fando explicem. Cogita Psyches cum Cupidine concubitum: is fuit meus cum Roberto. Illi ego pro Anima: is ipse meus est Amor. Tandem connivere puero oculi, attolli, circumagi, deficere deliquio; patranti subsiliebat intro cauda; nova exagitabatur intemperie; intremiscebant comprimenti celeres lumbi; extra se ponebatur, inopina mentis vertigine. «O domina, o regina,» inquit, «elabor e vita! quid id novi?» aiebat. Impingit osculum et momento colliquescit. Postquam perfecit, foveo languidum in sinu. Oscula osculis, suspiria miscemus suspiriis.—«Fuit tibi quicquam meum dulce, marite dulcissime?» dicebam.—«In hac voluptate,» respondet, «omnes sensi voluptates. Vivus es, Octavia, summi boni fons.—Velim tibi esse,» inquam, [pg 285] «sic et mihi egomet ero. Recrea vero exhaustas vires brevi somno. Qui nos viderit, me Cypridem credet, te Cupidinem in matris dormientem gremio.—Non opus illi somno,» reponit reversa Manilia. «Basiorum, sine fine, odoros purpureis tuis in labellis flores legat. Id illi opus est.» Post egregium par perducit ad matrem. Advolat mater in complexus pudore offusæ.—«Quæ hæc est,» ait, «mœroris species? Te pueri piget, Octavia, tam venusti? Pudet, Roberte, libere lusisse in puella tam formosa? Infeliciter cessere hæ nuptiæ? Abfuit Hymenæus? Non favit Cupidini Venus?—Quin imo,» reponit Manilia, «feliciter acta sunt omnia, quæ fieri oportuit nuptias facientibus. Bellissime præliatus est in virgine tua Robertus meus; habes generum, et hic uxorem.—Bene est,» inquit mater; et repetit adulans suavia. «Laudo,» subjicit, «athletas fortes et pugnaces. Cessit utrique victoria.—Sane victum me fateor,» refert Robertus; «Martem pugnando vinceret.—Sile, tam nugax quam pulcher; sile,» aio, «qui prælii refers vulnera, sed honesta.—Sed ipse proprio mucrone,» infit puer, «vulneratus sum, et tuo balsamo oblitum et curatum vulnus.» Ridebat mater; affertur lauta gustatio. Propinavit mater amantibus et salaciæ; Robertus Junoni reginæ suæ Semproniæ, et Hebæ Junonis filiæ. Id dices, Tullia, a schola ductum, sed et ductum ab amore. Rogavit mater an bene haberet.—«Roga Octaviam,» respondet, «nam, me si ex animo amat, bene habeo.—Bene habes,» repono, [pg 286] «plurimam places.—Per te, dea, veræ subii voluptatis delubrum. Ingressus sum ad vitam, quæ illic condita delitescebat.—Et sane,» ait mater, desiisti puer esse, vir factus es: vexit te momento Octavia ad virilem ætatem. Male, male illis sit qui Verticordiam dictam Venerem, quod ad pessima quæque hominum convertat mentes, mentiuntur! A nugis vertit ad seria; e puellarum et puerorum manibus bullas excutit et puppas, concutiendo, et succutiendo.» Tunc demisit puerum ad Academicos. «Ut in Venere ante annos venit sagacitas, sic veniunt et cani. Nolo puerum,» mater ad me, «ante mensem videas. Nolo corrumpi et insenescere in amplexibus tuis; post id temporis, cubabit tecum. Gaudiis tuis tota nocte potiore. Sed contumax illi spiritus, nec regi facilis; pulcher est, sed etiam ferus. Succensui ante hos dies, quod terræ filius, nihili puer, auderet nobilibus, apud Academicos, pueris æqualem putare se et gerere.—Erras, Domina, respondit; qui carus Octaviæ sum, sum jam nobilis, jam comes, jam marchio, jam sum et dux et princeps.—Jubeo venerari in Larario Superos:—Nullo amplius egeo, dixit, Superum beneficio; superest nihil quod ab iis petam, quem amat Octavia.—Hortamur incumbat assiduus et solers litteris. Respondet scire se abs te amari, præterea velle scire nihil; qui sciat tibi se placere satis doctum esse.» Ad hæc ego.—«Facio nocentem, mater, et per me veniam consequatur.» Ergo advocatus est domum præstituta die Robertus. Cœnavit nobiscum. [pg 287] Finitis epulis:—«Cubabis,» mater ad puerum, «hac nocte cum Octavia. Sed hanc dico legem: caste et pudice agitetis noctem. Legem accipis, Octavia?—Accipio,» inquam; «sed lex hæc stat in ancipiti.—Interpretem agam,» reponit Robertus.—«Et volo agas ut commodum tibi erit,» ait mater, «dum tamen, ut fit, interpretando non corrumpas, non aboleas legem.» Cœnavimus opipare, et magna matri cura in cœna optimis muniri dapibus Roberti armamentarium: nam a Cerere et Baccho Veneris arma. Procuratis corporibus, itum ad quietem.

Tullia. Item ad pugnam. Sed disputat de opportuno Veneri tempore Cheronæus, ut ne vires infringat. Cum lungo refectæ sint somno vires, indulgeri posse Veneri ait, experrectis anima et sensibus. Sed stulte facere opinor barbatos illos philosophos, qui prurientibus audent mentulis leges scribere et cunnis, uno decumbentibus in lecto. Scribant et de sistenda cœlorum vertigine: nam ut cæca mentula, sic et surda est. Nec illi dantur verba. Socrates aut Zeno qui non riserit, suos si inter discipulos arrectas viderit stare mentulas, arrectis auribus, si viderit Priapum et Conisalum diva Philosophiæ præcepta aperto auscultare capite? Præclarum spectaculum! Ut cyathos numerant pueris nutrices et bibere ultra vetant, sic et inepti suas mentulis fututiones et ultra vetant. Cur et non leges in medium posuere miseris mortalibus, et despuendi et scabendi? Num satis infelix hominum vita sævis visa mentibus, nisi rigidæ induerent catastæ sensus [pg 288] et animam? Fatuis, Octavia, irascor homuncionibus. Nam si audaciam effrontem ademeris et gravitatis falsam speciem superbientibus, nihil præterea invenies quod lixæ non sit, et mediastini in lutulenta plebecula. Illis nec genius nec ingenium, sed audax stoliditas et irrequieta ignavia.

Octavia. Aloisiæ maritus, suadente Pelagio, id consilii ab hinc quatuor cepit menses, quod sanus laudarit nemo.

Tullia. Quid consilii cepit?

Octavia. Decima tantum nocte salacem init et libidinosam, reliquas cœlibes in lecto agit; vidua prurit, cui non vivit maritus. Et superstitiosus factus est Caviceus: mecum est infrequentior, nec impune tulit. Sitienti si non dederit bibere, cui id muneris erat, probro quis verterit sibi dedisse ipsum, aut a quovis cepisse dante, sitientem?

Tullia. Marina Genovefa Pimentelia, alieno ære merso opibus clara, Federico Mendozio nupsit. Induxit hæc in animum, annis et specie florens, semel atque iterum corporis sui singulis facere mensibus copiam juveni. Nec movit adolescens amore ardens puellæ animum. Quos tulit virtus inepta fructus? Scelera peperit. Omnes, intra mensem, uxoris ancillas quinque numero corrupit Federicus: utero gerunt. Quid Genovefæ Lionella mater? «Tu ipsa,» dixit, «lenam egisti infelicibus puellis; tuo periere lenocinio. Virtus hæc tua tetrum desinit in scelus: pietatem credebas amens, lenocinium erat.» Vim timens sibi Galliena a Luitprando marito, subligaculo corpus nocte induebat, ita consuto, ut [pg 289] nulla pervium parte esset, nec peti posset. Similiter domum implevit libidinibus adulteris. Age nunc, o supina et inconsulta sapientia, illude incautæ facilitati! Quos edis ludos pollens dolis? Sed hæc ad mores pertinent, quæ hominum figmenta sunt. Natura ad Venerem alii proclives, alii segnes. Quorundam vix sedarit taurus famem, ut de Milone Crotoniata ferunt; satis aliis est mica panis. Aliis cyathus sitim exstinguit; aliis ne quidem triental. Eodem jure, sive edant, sive bibant, omnes conseri homines, quid injustius, quid stultius? Ita sunt quibus ad decem dies infringit libidinis nervos coitus unus; aliorum vero ardet, nocteque dieque, in medullis invicta libido: uno irritatur coitu, non mansuescit. Hæc pendenda erant ea in trutina, et libranda ab hoc examine. Ætatis et habitudinis habenda erat ab his pecudibus ratio; sed ratione duci non solent. Medici fatentur certas nullas posse induci leges. Naturæ tamen convenire putant primum valetudinis curam non negligi. Bona sine valetudine, vita sepulchrum vitæ est. Igitur damnant Epicuri sententiam, morosi hominis, ad vitam Venerem non pertinere, nec felicitati conducere. Noxiam tamen aiunt pueris et puellis, qui ad perfectam ætatem non pervenere, et provectæ ætatis senibus, qui jam a vita decedunt, si sit frequentior. Uno quoque mense et his et illis colenda semel Venus in illa ascendente, et in hac labente ætate. At cum floret ætas, vigent nervi, firma sunt latera, ad quartum quintumve duellum descendi, sine ulla valetudinis læsione, potest. Apud Lacedæmonios lege cautum, quisque ut vir ostenderet quinquies [pg 290] se per mensem uxori virum esse, quinque militaret uxori congressibus. Nam ducebant etiam uxores, qui non adoleverant, nec tamen ab hoc immunes vectigali. At enim ignavus est et impius, qui altero quoque die Veneri non facit, si nihil ultra lumbis et lateribus exspectet ab annis. Uxorem duxisti, o tu quisquis es; debitor factus es uxori: solve, malæ vir fidei, solve quod debes. Solve, aut cede bonis, et bonorum potior pars uxor. Duriora excogitavit marcescentium Philosophorum amens meditatio, sedula stultitia. Ride, Octavia: leges tulit quibus rite et honeste, ah! ah! ah! subent et ceveant. Vetant veternosi rapidos cieri motus; vetant novas indui figuras. Castam et honestam negant esse posse

... ingemente quæ thoro,

Juvante verset arte mobilem natem.

O graves et sapientes legislatores! Audisti de mulierum Senatu Romæ? Vocabant Senatulum. Claræ nobilitate et usu rerum matronæ senatorio fungebantur munere. Conveniebant, disceptabant de rebus nostris. Erant earum judicia ac si sancita essent jure publico. De lumborum officio, de figurarum varietate, de vegeta inertive libidine, consultæ venerabiles matronæ a Messalina Claudii imperatoris et omnium uxore, sic censuerunt: [pg 291] «Quandoquidem constarent intima et extima in homine omnia septenario numero, et homo fingeretur coitu; si ad septimum una nocte eatur coitum, id jure fieri, nec ultra peti posse. Qui velit mulierem non moveri, Venerem mortuam velle: mutuos motus Veneri esse pro anima. Figuram quæ cuique commoda esset, probari. Id jus in omni Amoris regione, quod amor mutuus constituisset, servari debere. Summum in amore imperium ad voluptatis numen pertinere; illius esse leges condere, et conditas interpretari.» Id fuit Senatus consultum, Octavia. Itaque plures, una nocte, peragebat Messalina viros indefessa. A nullo unquam exegit stipendium, quod sponte quisque non inferret. Die facto, quatuor supra viginti e myrto et rosis corollas Priapo, Marsyæ et aliis ridiculis Diis dedicabat victrix: erant singulæ parta victoriarum præmia. Theodora, Sigismundi imperatoris uxor, Messalina altera, lumbos et artus heroum suæ ætatis frangebat in hac palæstra: uno hippubinos et lastauros hauriebat, vorabat succussu. Sempronia, mater tua, duodecim cum Chrysogono confecit vehens curricula, uno spiritu. Palæstritas tenera ego fortes confeci quatuor intra paucas horas. Sed ita est, Octavia, hebescit et stupet, post sex septemve pugnas, si acriter pugnatum sit, exhausta Venus. Ultra honesta non vivit libido. Similes dicebat Victoria, consobrina mea, eas fœminas quas nulla caperet Veneris satietas, vinosis illis ganeonibus, quos musto non madidos, quos nulla siccos videt dies: ut his in Baccho nulla, sic illis nulla in Venere voluptas. Pessimæ assuetudinis et hos et illas misere vertigo agit. Ideo putres non commoventur; acri attamen hilarescit motu Venus. Ceventis concussu, subantis successu, eliciuntur calentes ex utriusque [pg 292] corpore igniculi; si absint, friget Venus. Sic superest libido sibi, sic læta reddita letho.

Octavia. Cui bellum videri possit cum marmorea rem habere Phidiæ Venere? Cui imbellis placebit Venus, et id placebit.

Tullia. Nugantur, nescio qui inepti, in umbilico sitam esse et sedem habere libidinem. Utrique sane et viro et mulieri, in motitatione, subagitatione, frictu, concussu et succussu, vere consistit. Sed sua est ars et ratio his commotionibus: ut principio lente surgant, post ferveant, demum desidant, ut, pacatis post tempestatem ventis, commoti desinunt fluctus. Sunt hæc tua, cujus in agilibus lumbis laus micat mirificæ mobilitatis. Nec Thais, Octavia, hanc præripuerit tibi laudem. Sed quod ad figuras, censeo ego quidem liberam cuique esse figuræ facultatem, quæ concinnior videbitur. Nemo narrando dixerit figuras omnes, nec posuerit ob oculos pingendo. Mutari amat Proteus Amor. Rabiosi illi Solones de his sermonem haberi, tabulas pingi inhonestum latrant; damnant. Sed de omnibus duelli et pugnæ figuris disputari non damnant. Quibus itur ad perniciem humani generis, non stomachantur; quibus ad procreationem, irascuntur. O feras bestias! malunt interire variis artibus humanum genus, quam nasci. Laverniones luctum amant et lethum; lucem odere et vitam. Quæ dementia! quæ impotentia! Sapientiores Lesbii erant, inter Græcos ingeniosissimi. Nam Sappho Lesbia fuit, decima Musa. Varias, etiam non suetas, in Venere figuras insculpebant nummis, quos publice cudebant. [pg 293] Publicum id erat authoramentum. Vidi ego Romæ, in domo Ursinæ, nummos duos, alterum ex ære, alterum ex argento, in insula Lesbo, ut dicebat, cusos. In altero Sappho nuda, cum nuda puella, tribadico confligebat duello. Vir nudus in altero, dextro nixus genu, puellam sustentabat nudam, et pilo figebat, divaricatis femoribus faventem.

Octavia. Ille, genu flexus, Veneri supplex faciebat.

Tullia. Hæc lumborum nisu petebat cœlos, sublata in aera. Per nummum oblongum Venereum tuum! Octavia, his ex nummis ars petita talium figurarum, ut ex appensis tabulis in Æsculapi et Apollinis templis ars medica. Hos præ oculis, mea me si non fallit opinio, habebant, et in manibus, Elephantis Milesia, Philænis, Hermogenes Tarsensis, qui scripsere his de nugis eruditos libellos.

Octavia. Aiunt vero Elephantida apud Milesios probam et pudicam fuisse matronam; sed quod ingeniosum, inter litteratos, cepisset inimicum, hunc impudicum perscripsisse libellum, et matronæ nihil tale cogitanti adscripsisse supposititium partum.

Tullia. Sanus non est, qui cum eruditis exercet inimicitias. Ulcisci suas possunt injurias, per omnem ætatum æternitatem. Quas pingunt tabulas, annos illæ ferent quos Zeuxidis et Apellis non tulere; ab annis vires capient et dignitatem. Sed et est Italos inter homines divini vir ingenii, qui his de ludicris amœna conscripsit Colloquia. Demum, ut [pg 294] ex omni terrarum parte itur in cœlos, sic ex omnibus muliebris corporis partibus et inflexionibus summam itur ad voluptatem, Veneris cœlum: non una via itur. Labella rosea, papillæ niveæ, manus lubricæ, nates læves et teretes via sunt ad meliorem partem; et posticæ qui Veneri faciunt, in anticam veniunt litatum ædem.

Octavia. Apage, apage his a spurcitiis. O cœnosam libidinem!

Tullia. Nec Oceani aquæ eluant, nec Phlegethontis ignes. Non, si terra miscebitur Tartaro, satis supplicii scelerati ferent pædicatores. Portentum! Rem ausus est clari vir ingenii, Joannes Casa, pulchro libello tam fœdam commendare. O tempora! o mores! Nam Italis fœcunda est facetiarum seges in hac libidine. «Sunt variæ rerum species.» Alii puellam quærunt in puero; alii puerum in puella: alterum in altero sexum. Male pereant perditi! «Vir nubit in fœminam; Venus mutatur in alteram formam.» Scantinia jam lege id apud Romanos turpitudinis erat damnatum. Sed pæderastas mutari post fata aiunt Pithagoræi in scarabæos. «Honesti Colei Lanuvini; Cliternini inhonesti.» Vetus id adagium. Male pereant qui amoris arma malis his artibus in Amorem converterunt, qui Venerem perdidere per Venerem! Cotytto his Dea, Opici his magistri. Omnia inter animalia homo solus illudi corpori suo patitur; tantum non publice prostat. Audi Plinium: «Uni animantum luctus est datus; uni luxuria, et quidem innumerabilibus modis, ac per singula membra.» Et alio in loco: «In hominum [pg 295] genere diverticula maribus excogitata; omnia scelera Naturæ.»

Octavia. Et crescit novo scelere indignatio mea. Accipe insidias. Formæ florentis difficilis tuitio.

Tullia. De Roberto intelligis?

Octavia. Finita, ut dicebam, cœna, voluit mater Robertus et ego libere colloqueremur. Secessit; consedimus. Tunc ille:—«Ecce me, Dea mea, alieni spiritus afflatu contaminatum. Parum abfuit quin reciperem me ad te uxor factus.» Vultus dicenti rubore suffunditur. «Amat me Joannes Ludovicus Vives. Quintilianum vocant. Amant Academici reliqui; nihil præterea dicunt in vita esse quod ament. Varium est et dolis aptum amoris ingenium. Jacebam pronus in lecto, nocte concubia. Invadit Ludovicus; palpabat nates, somno solvor.—O quales optet, dicebat, mœchus Ganymedi Jupiter! Tales nec in Hyla arsit Hercules, nec in Antinoo Adrianus. Tales erudita præferat libido Hebes niveis mammis et pectori. O si commodentur Veneri meæ! malim quam ipsam Venerem.—Suspirium duxit, osculum impegit. Offerebat stuprum; repuli; minatus sum conquestum in me intentatam injuriam.—Sed, pupule, adjicit, Margaris meos non sprevit æstus, sodalis tui, sub his tectis, Roderici marchionis soror, pulchra, nobilis, ingeniosa, litterarum amans, sexdecim dea annorum. Hæc non sprevit amores meos.—Basium dedit, veniam petiit, abscessit.»

Tullia. Homo est venustus Ludovicus Vives, urbanus, doctus, nec ætatis provectæ. Scies quid factum [pg 296] sit cum nobili virgine, et ridebis. Qui odio indicto aversi fugiunt à puellis, velint nolint, fugiunt ad pueros. Genuit Amori Amor homines et fœminas; genuit sibi. Amore per Amorem sati, Amori nascimur. Infunditur Amor cum sanguine in venas. Tolle Amorem e rebus, et res e Natura tolles. Amamus vel inviti, ut amamur. Hinc fit, ut qui nolint amare quod licet, ament præcipites quod amare turpe est. Nosti Justinam Gomeziam, magni inter Vestales nominis? Amat perdite Alphonsinam Albuquerquiam, Joannam Meneziam, et Antoniam Castrensem, eodem in contubernio. Ut amat, amari se non negavit. «Hæc adyta,» dicebat nudiustertius, «quæ credunt consecrata pudicitiæ, pulso Amore, pervadit alia sub forma Amor. Obnubimur velo: obnubitur nobiscum Amor. Fallit oculos, nec videtur. Vivit in medullis, latet in venis. Perfluit venas sanguis, in nostra nec est potestate quin perfluat. Incendit Amor venas, nec nostra est in potestate quin inflammante calefiant Amore venæ. Quandoquidem ultra non licet, amamus inter nos, et amamur. Animæ cibus Amor. Sunt qui sitim ut sedarent, lotium ipsi suum biberunt: sunt qui, adurgente fame, sua ipsa membra morsu laniarunt. Non dissimiliter, si fœmina viro, si vir negatur fœminæ, ardebit vir in virum, fœmina in fœminam. Qui Natura ferebatur Amor in alterum sexum, interclusa via suum incestabit. Exoneranda est tibi vesica: vetant? meies tamen. Vestes fœdabis, si desit matula. Et mulier matula est. Micturit tibi amor: scelus est micturire? nihilo [pg 297] tibi minus meiet Amor. Quot insaniunt in hac libidine pudicitiæ, quam avari aut erroribus ebrii probant, Natura non probat! Venustis illis et aureis temporibus, rari erant iique affecta ætate, qui hoc profiterentur sapientiæ genus. Morum habebatur ratio. Rem ridiculam! A sene effœto et marcido qui adolescentis operas et pensum exiget, non sapiet: qui juventa velit florentem et viribus pigra mersum videri senectæ hyeme, sapiet?» Sed perge dicere, Octavia, meliori nata sub sidere.

Octavia. «Per oculos tuos, mea sidera!» dicebat Robertus, «cavebo diligenter ne quid admittam in me flagitii. Novam mihi nova virtute creabo laudem. Tuus merebor videri.»

Tullia. Clamant multi nitentibus ad virtutem adolescentibus obicem esse consuetudinem cum puellis. Næ cæcutientes errant. Vidi quos honestarum, ut sumus, usus ad meliorem convertit frugem, cupidinarios, aleones. Invenerunt, cum voluptate, veram honestatem. Quod ipsa non fecisset per se virtus, hoc fecit auxilio. Placuit virtus qua se noverant placituros. Erant corruptissimi in urbe vicina adolescentium mores. Damnavit mulcta indicta Senatus meretricias libidines, lenonum artes; sed facilius sine aeris quam fœminarum usu vixerint adolescentes. Convertunt ingenuas in puellas oculos et amores. Excipiebant, parentum jussu, læto vultu qui ad honesta tenderent; contemptui habebant qui mutari nollent. Ingeniosæ mulieris suadent illecebræ, quod Plato non suaderet. Annus nondum, [pg 298] præterierat; mutatis repente moribus evasere in masculam virtutem, Epicuri de grege porci. Prælucente spe, quam ocyus concipit qui amat, quo non sequetur virtutem, vel ad dumeta ducentem, vel e scopulis vocantem? Alter per alterum mitigandus sexus, non alter semovendus ab altero. Præeuntes sequentur viri fœminas, vi Naturæ ducti. Si sint bonæ, duces erunt ad laudem; si malæ, auspices erunt ad turpia. Nunc sequere orationis filum.

Octavia. «Enimvero amore emorior,» dicebat Robertus. «Cur tandiu meam mihi invidet Sempronia felicitatem?» Audiit mater.—«Non equidem invideo,» reponit, «sed delectatur mora Venus. Amoris voluptates mora crescunt. Volo vobiscum liberaliter agere. Ite cubitum, ite.» Et subrisit.

Tullia. Intelligo. «Ite ad coitum,» dixit; «ite ad vitam.» Classicum canit ad pugnam.

Octavia. Utrumque osculata est. Dein duxit Manilia ad pugilatum. Veste exuit, nudam collocat in lecto. Insilit Robertus. «En mihi,» loquit amplexans, «summum bonum, omne bonum.—Et bene sit,» ait Manilia, «beatis amantibus! Nec hos exstinguo cereos, Roberte; triumpho non deerit tuo lux quæ debetur.—Et sane,» reponit Robertus, «tenerum formosæ puellæ corpus currus est triumphalis Amoris. Hoc ego tuo vectus curru, Octavia, ibo tenebricosum istud per iter» (pubem vellicabat), «ibo ad gloriam.» Uterum, femina, pectus pererrabat inspectans curiose. Demum intumuit puero nervus. «Fave,» inquit, «fave, Venus [pg 299] mea.» Suavium dedit.—«Favebo,» inquam, «et ut voles favebo. Servire tibi instar regni erit. Qualem me cupies, talem habebis.—O nugacem!» clamat advolans Manilia; «facto opus est, non dicto. Volo utrique præstare operam, et ope mea voluptati vestræ accrescere delicias novas. Belle arrigis, Roberte; agedum, candidum hoc in Octaviæ pectus libidines et te effunde.—O mater,» respondeo, «vis huic meæ adesse ignominiæ? Abi, amabo.—Te ineptam!» refert, «non fidis nutrici, alumna? Pugna, Roberte, sed heroica pugna fortitudine heroidi tuæ incomparabili.» Dicente Manilia, supervolat Robertus; balista ferit uterum: at exerrantem et resilientem intercipit caudam Manilia, officiosam insinuans manum. «Veni, fugitiva, tuum id in ergastulum Dionæum: huc te vocant,» dicebat, «quas dominæ debes operæ.» Post impacta in pueri lumbos manu, impellit: momento voro puerum, absorbeo surgentem. Vetat commoveri me Manilia. «Tolle id femur lævum, Octavia,» inquit, «contende alterum.» Fit. «Tu, Roberte, leni et spissa concute amores tuos subagitatione. At tu, Octavia, osculare, nec move.» Fit. «Cum senseritis alter et alter,» adjicit, «e libidinis vena exsilire vobis prurientes salaciæ spumas, tu, Octavia, mitte suspirium; tu, Roberte, morsiunculis Octaviam pete.» Subagitat ille vegeta, sed molli et lenta concussione. Amplector, osculor, nec moveo. O bona Venus! o bona Tullia! sentio me remitti. Suspirium mitto. «Nunc, nunc, Roberte,» ingeminat [pg 300] nutrix lena, «fave, fave Octaviæ. Rapidi tibi ferveant lumbi.» Ille urgere, permolere. Mox collum appetit dente, cutem carpsit; gemitum dedi. «Nunc, nunc,» repetit Manilia, «crissanti fave Roberto succussu. Tolle lumbos, succute pernix. Bene est, alumna. Non ita, puto, lumborum placuit flexibilitate et mobilitate Lais.» Cœpit colliquescere dulcis puer, et ego intimos amoris sentio mihi sinus liquido exundare incendio. Nec lateribus peperci, nec animæ. Celeriori nunquam itum cursu ad Veneris metam. Altera manu Manilia mulcebat mihi nates, altera Roberto. Apprehensa identidem summis digitis cadurda stringebat, comprimebat, et incubantis testiculos, molli emulgens compressione, exprimebat. Defecit puer; et refugit nutrix, plaudens manibus, acta fabula. Basiationes projecto propter latus meum puero ingerebam innumerabiles.—«Ut me amas?» dicebam. «Ut meæ tibi Veneris dona placuerunt? Nunquid piget? Nunquid mei piget?—Interroga, domina,» respondet, «an pigeat in cœlis fuisse cum Jove et Junone, et magnis Diis.—Nam,» repono, «ruunt homines in amplexus puellarum præcipites, postea piget.—Non tu puella es,» inquit, «ut puellæ sunt hæ nostræ. Dea es voluptatis. In te si me ceperit satietas, et ceperit felicitatis in cœlis, et Deorum epulis».

[pg 301] ...—«Insomnem egi noctem. Perstrepebat contignatio vi concussa: cubiculi timui casum. Fabulam egitis, nec dubito; hæc tibi Diana sagittifer fuit Apollo. Configebat tibi, noli erubescere, Octavia mea, configebat tuum Pythonem. Hodie mane, cum vale abiens dixit, junxi pectori pectus, nullo Dianæ tuæ exsurgere sinum mammarum tumore sensi, nullo vidi. Et fœmineo suavius dedit suavium. Non is vividus et micans oris color, qui heri erat; impallescebat nocturno labore.—Erras, Eleonora, repono. Virum non habui in viduo thoro. Sed lucta, et pudet fateri, lusimus Cupidinea, Sappho et Andromede. O videres, Eleonora, nascentes mammarum orbes! arderes. O videres non vere cunnum, sed cunniculum! fureres. Placui maritus, placuit uxor, tribadico furore et sudore.»

Tullia. Erat Enemonda forma excellens, Fernando Portio soror. Et Enemondæ erat amica Francisca Bellina, etiam forma præstans. Nesciebant inter se quæ magis amaret, quæ magis amaretur. Cubabant frequenter una in domo Fernandi. Secretis petebat, quales amat Venus, insidiis, Franciscam Fernandus; se peti sciebat puella, et gratulabatur suæ formæ. Surrexerat impatiens libidinis, surgente Aurora, e lecto adolescens; frigido aeris halitu mitigabat ignes, in pergula. Tremula strepebat argutatione, proximo in cubiculo, sororis lectus. Patebat vero ostium: hanc amanti commodarat puellarum negligentiam Venus favens. Intrat, nec vident libidine cæcæ, libidine ebriæ. Superequitabat Francisca; Enemondam impellebat [pg 302] ad cursum, nuda nudam. «Ambiunt,» dicebat Francisca, «meam quotidie pudicitiam nobiliores et salaciores mentulæ. Pulchriorem ex iis, amica, legam ego, sed tibi. Sic volo indulgere genio tuo, et meo.» Dicens, subagitabat acerrime. Conjicit Fernandus se in lectum nudus. Territæ puellæ, nec fugere ausæ sunt; amplexu Franciscam ligat cursu fessam, osculatur.—«Audes tu, improba, vitiare sororem meam,» ait, «tam sanctam, tam castam? Pœnas dabis. Domus ulciscar meæ injurias. Patiere furores meos, ut illa tuos.—Frater mi, frater mi,» respondit Enemonda, «ignosce amantibus; noli nos traduci ludibrio.—Nemo sciet,» inquit; «faveat hæc mihi cunno, favebo ego utrique lingua. Nemo sciet.»

Octavia... Nudos pingi vetant novi sapientes, novi Catones, qui, si e cœlo ceciderunt, sane e cœlo Lunæ ceciderunt.

Tullia. Quo quisque est inter homines stolidior et vecordior, eo et superbior est. In eis si judicium quæres, si eruditionem, operam luseris. Nam Naturæ rerum parens finxit nudos. Nec sartor, nec cerdo Deus. Propulsandis aeris et tempestatum injuriis inventus vestium usus, non quod quicquam corporibus desit nostris ad pulchritudinis laudem; non quod quicquam inhonestum et turpe e tanti molitoris [pg 303] manibus exierit, quod tegi deceat. Consistit corporum pulchritudo in recta membrorum compositione; nulla est, Hercle! in vestium ornatu. Æternæ mentis maximum est opus corpus humanum. Quis neget? Hoc se uno ars conditoris maxime jactat specimine. Qui tegit, damnat. Si videri noluisset, deerat facultas? Deerat ars? Expectasset, putas, tam mirabili perficiendo operi, artes nostras et curas? Insanit qui sic obloquitur. Maxima pars orbis terrarum alit nudos, ut creat. Et sunt plagæ in quibus usum vetat vestium cœli et aeris torrens æstus. Videant hi lynces. Regnantis vis Naturæ nudos ostentat hominum artus et lumbos. Nulla illi pudenda membra, iis in regionibus, partes turpes nullæ; nudum esse probro non est. Volet et eadem vis Naturæ in aliis abscondi terris, ut propudia, et tegi, quædam ut sua scelera, nullius tenax consilii? Volet, si videantur probro esse? Viderint hi lynces. Græci, artibus et ingenio clari, pingebant nudos heroas, et heroidas nudas. Alexandri vidi Romæ statuam, Praxitelis opus: Hercule satus altero sustinet brachio leonis exuvias, cetera nudus. Qui videt picta in tabula Carolum Imperatorem, Alexandro æmulum, vultum principis et manus videt, nihil præterea videt, quod sit principis. Hæ sunt vestium picturæ, non hominum. Inepte dixerit te vidisse, Octavia, qui nunquam viderit nudam. Ita sua excidere a dignitate sculptura et pictura. Nunc sunt sculptores et pictores scientiarum et artium rudes, si unum aut alterum demas; nebulones, ebriosi, nullius artis in arte sua. Pictura descivit a pictura, ars ab arte. Sed [pg 304] periculum est, aiunt, si nudos nudasve pingant, id ne sit præstigiosum quoddam ad flagitia incentivum. Nugæ! Qui degunt, ex nostris hominibus, in India et America, ubi libere patent puellarum partes, nulla tamen moventur libidine. Visu assuescunt, et hebescit assuetudine libido. Crede mihi, Octavia. Avaris nos tuemur ipsæ curis, oculis negamus dotes nostras sollicitæ, et id maxime hominum corda inflammat. Majora opinione concipiunt, quam postea vident. Postquam copiam nostri fecimus, non ita ardent. Obsolescunt momento venustates, quas nudiustertius adorabant non visas. Vetat lex? illecebras vetitis addit. Castiores essent plerique omnes, si liberiores. Fluat, ut aqua in rivis, vinum: ebriosos vix investigabis, unum alterumve. Ambulent nudæ: se tot, ut fit, non inflammabit nequitiis Amor. Quibus sunt virgines nudæ in tabulis pictis, hoc non tanguntur visu, non moventur, marmorei usu facti diuturno. Stulti illi sapientes rem ex sua præjudicant conscientia. Pronæ ad terram mentes ad quæque se sentiunt flagitia proclives. Nec studio bonarum artium, quæ in eis nulla sunt, naturæ malignitas aut corrigitur, aut temperatur. Bonis et doctis aliæ..

..... «Accipis?—Legem quidem accipio,» respondet subridens, «omen non capio; nam te [pg 305] amicam, soror, non inimicam, capere volo. Ad quam flexit me scurrilitatem amentia pueri, flagitium vocas. Ludus est. Ut ut sit, accipio legem. Sed iram averte omnem a puero; in me converte.—Videro,» reponit Juditha. «Consobrino natus e concubina, venusta puella, odio mihi esse non debet; nec aheneum mihi pectus. Id unum jubeo, jubenti ut præstes obsequium, mihi, quicquid tandem in mentem venerit.—Præstabo,» inquit Lucia.—«Curabo omnia,» subjicit Juditha; «nec tibi time a marito. Sylvas amat, non nuptias. Impigro venatori Cephalo non multus, scio, Procris suæ usus. Fibulam volo induas.» Uberes ad rem manarunt ex puellæ oculis fletus, et mitescere sibi sensit Juditha ferum animum. Dejicit, lymphata, lintea. Ut vero apertas vidit opimas juvenilis corporis venustates: «O Venus aurea!» exclamat; nec plura. Post paulo vocem recepit. «Sospitabit miseræ Juno,» ait.—«Ignosce, soror,» dicebat Lucia, «linque meo me sexui. Quæ fœmina sum, nisi cum fibulæ visum erit, fœmina non ero? Ignosce, bona soror.» Abscesserat Mancia, et puer.—«Quam bella es cum tuo mœrore, Lucia soror mea, et Hebes soror!» ait Juditha. «Vis mea esse? Si eris, et mea non ero.—Volo,» reponit Lucia, «sed infelicitatem meam novi et tuam duritiem.» Osculum flenti fixit Juditha.—«Molliisti,» inquit, «saxeum pectus. Hac ex caute non igniculos procudisti, sed amoris incendia.» Impegit osculum, et novos hausit calores. «Hoc solum rogo,» subjicit, «ut me ames, et Joannem [pg 306] habeas odio. Servi mihi servitutem: servitute hac tibi emeris regnum.» Promisit Lucia se facturam quæcunque vellet fieri. «Et hac tecum nocte cubabo,» ait Juditha. «Vir tibi ero novæ nuptæ.»

Octavia. Ah! ah! ah!

Tullia. Et tota nocte puellæ lectum suis implevit furoribus; mille millies suavia dedit, subagitavit indefessa, et incestis vexavit tenera membra manuum deliriis; sub lucem excessit. Sequentibus diebus, Joanni non visa est irasci, sed misero vetitum ad dominam ire. Igitur dolore conficiebatur, et peribat. Convenit Manciam. «O Mancia,» inquit, «insaniebam; verum te amo.» Veniunt in amplexus, et hi via fuere Joanni ad Luciæ complexus. «Me, Mancia, mea lux, ira enecat, emorior. Me igitur ingrata illa et perfida pessumdederit, et peribo inultus? Non peribo si voles, vivam tibi.—Favebo,» reponit Mancia, «sed quid agitas consilii? quid paras?—Volo superbam habere in potestate, calcare male in luto.—Non satis intelligo,» inquit Mancia, «quid id sit quod excogitas. Vis forte calcare in lecto, non in luto?—Malim,» reponit Joannes, «cum Tisiphone, cui lutea inter inguina Stygius hiat bufo, concumbere, cum Charonte rem habere.—Jura ergo,» ait illa.—«Juro,» infit, «per omnes Deos, per omnes Deas, per te etiam juro, quæ dea mihi eris maxima, si faveris.—Favebo, nec dubites. Operam laudabis meam fidelem et industriam. Scio; si quid in te est animi, per Venerem! odisse [pg 307] heram audebis, quæ te temnit tam male animata.»

.....—«Artem elusi arte, hera. Obliqua mihi eundum erat via ad felicitatem.—Ingeniose, mel meum,» reponit Lucia; «me quidem amat Juditha et excruciat, quam odi, scelesto amore. Furit, sed operam perdit. Colubris potius velim bene.» Arrigebat incensa tentigine puer, arrigebat liberaliter. Vidit Lucia devoranti oculo. «Fugit anima mea a me, mi anime,» inquit, «fugit ad te;» osculis puerum petebat.—«Et ego emorior, domina; in tuto sumus,» ait Joannes. Rubore offusus est puellæ vultus; cœpit intremiscere et pavere.—«Exige a te,» infit Joannes, «pudorem hunc ridiculum. Patere id monstri pilo configam.» Subrisit Lucia. Finge tibi cum Adonide Venerem.     .     .     

Octavia... Nupsit Margaris, ante hos dies, comiti Emanueli, divinæ indolis et formæ puella. Digna erat quam amaret Robertus, et ignovissem, puto, si amasset.

Tullia. Et si læsi scirent ignoscere Amores.

[pg 308] Octavia. Incredibili superat sagacitate et solertia matronas omnes, vel ætate provectiores et æquales pulchritudine, vel celeberrimas forma. Sed ea est humanitas, affabilitas, bonitas, in magna fortuna, in eo splendore, ut omnium ore laudetur. Has, Hercle! Ludovicus Vives, dicendo et docendo virtutes, ut et primas patrando voluptates, instillavit teneræ. O natam feliciter, vestris sub stellis, o Apollo! o Venus! Margaridi et Roderico multus litterarum amor; et favit genio et ingenio, magna cum cura, Catharis Herrera mater. Erudiendos credidit hominum nostrorum longe doctissimo Ludovico. Placuit præceptori vehementer puella, et efflictim amavit. Pudebat virum magnum, sed et juvabat; et nolebat et volebat. Quid faceret? Amant etiam qui nolunt, immo quas nolunt: libera non est amoris optio. Aberat mater; timebat nihil natæ, nec a Ludovico cavebat. Solam domi reliquerat soli, et in ea regnabat domo venerabilis vir miraculo litterarum. De humani corporis structura forte edisserebat; incidit ut de corde doceret. «Hæc est,» dicebat, «hominibus mirabilis omnium sedes affectuum; hic amor nascitur, hic odium. Hinc originem ducunt mala et bona; hinc strages et cædes, quibus humanum, ante diem, genus vi perit illata; hinc sexuum, per amorem, affinitas, qua crescit et propagando sobolescit. Præstare putas amorem odio, Margari?—Nec sane odii,» respondet, «ad hanc diem, nec amoris agi me sensi malesuadis consiliis, quæ bona et pura sum.—Sed ad eam,» refert Ludovicus, «pervenisti ætatem, in qua profecto cæco incalescunt igne [pg 309] venæ bene valentibus. Atqui optime vales. Et amas, noli erubescere, Emanuelem comitem, adolescentem suavissimum. Amas, Margari, amas, et gaudeo.—Amo,» reponit, «quem mihi mater optima legit maritum; si negem, mentiar, quod alienissimum a moribus, quos infudisti, meis.—Enimvero,» subjicit Ludovicus, «amabis præterea nihil, odio me habebis?—Non habebo,» ait illa, «et amo te vehementer; ingrata sim, ni amem.—Ergo si et ego te tam pulchram, tam ingeniosam vehementer amem,» infit Ludovicus, «probro non vertes?—Non vertam,» respondet, «gratias agam, et olim, faveant Superi! referam diligenter.» Dum diceret, supervenit Rodericus; mutat sermonem Ludovicus.—«Affectuum (passiones vulgo vocant),» inquit, «in corde quædam velut est officina, et in medio cerebro mens sedem habet. Pars est compacta; glandulam pinealem dicunt. Omnia mirabiliter. Evolant perpetuo illuc e corde subtiliores sanguinis scintillæ: spiritus vocant, et sensuum ope et opera, ut e re est, consulta mente agitant et movent. Quos temperat mens affectus, probat virtus et honestas; rebellantes et perduelles damnat virtus et honestas. Quis damnet bonus, odio haberi a quibus injuriis afficimur et contumeliis? quis non laudet, laudari et amari, a quibus amamur et augemur beneficiis?—Intelligo,» reponit Margaris subridens; «nec erit quod merito jure ingrati unquam animi vitio insimuler, si mea me spes non fallit.» Postera die cordis et cerebri, atque [pg 310] pectoris extima et intima, velut ob oculos eruditæ puellæ, longa narratione, posuit.—«Sed, quæ tam prope abes a nuptiis,» inquit, «divina Margari, tua, per Venerem! interest, situm, figuram, et munus partium nosse, quarum præcipuus et suavissimus in sacris Hymenæi usus mortales æquat Immortalibus. Nam et viri et fœminæ, voluptate, quasi mercede objecta, impelluntur ad nuptias.» Libere exsequutus est, prurienti sermone, pruriginosam hostiam. In propatulo vidit nudum Margaris Hymenæum et arsit. Urebatur puellæ pectus nova libidine. Agnovit Ludovicus virginis amentiam, et ipse insaniit. «Qui tibi,» dicebat, «heros heroidi virginitatem eripiet, excutiet, næ, Margari, Jove mihi videbitur beatior. Quo pretio veniisti, Dea, mortali? Quæ merces in terris tanti boni? Me infelicem!—Melius Dii et ego,» refert illa, «favebunt Superi, et favebo.—Fave tu, Margari,» ait Ludovicus; «si faveris, favebunt Superi, vel nolentes.» Erubuit virgo, et obmutuit. «Nempe, quæ nequidem vis verbum dare, quid a te sperem miser?» subjicit Ludovicus.—«Verba non dabo,» reponit Margaris; «sed quid vis me facere?» O forma! o juventæ flos! suspirium misit.—«Me Superis æquas,» infit Ludovicus. Silebat puella, et oculos tenebat solo fixos. Eburneos tegebat humeros amiculum bombycinum aurea innexum fibula; præter indusium interius, nihil erat vestimenti. Liberum pectus, libera ad mammas via. Veneris œstro percitus, et hanc et illam prehendit impotens parvam, marmoream, [pg 311] micantem: hymenæo libat basio.—«Quid id vero est?» ingemit virgo; et uberes rigarunt lacrymæ ora.—«At enim odio tibi sum, dea mea,» dicebat Ludovicus.—«Non es,» respondet, «sed nolo dare.—Non tamen pugnabas,» subjicit Ludovicus.—«Nolo etiam negare,» ait illa.—«Quid tibi vis, cara virgo?» dicebat Ludovicus; «nec dare vis, nec negare; negas sane, si nec vis dare.» Et æstuantibus verbis calidas miscebat basiationes.—«Nam si dederim,» inquit Margaris, «meretricium id erit obsequium; si negaverim, improbe ingrata sim.—Intelligo, intelligo,» exclamat Ludovicus; «vis, si vir sim, vim inferam; non vis, quæ casta es, vitium offeram.—Ad hanc diem,» reponit Margaris, «ne turpis quidem cogitationis umbra animum meum attigit. Non puriores solis radii, quam mihi mens et anima.—Scio,» ait Ludovicus, «purissima es puritas.» Dicens amiculum et castulam, solutis fibulis, amovet; male pudorem, quæ supererat, tuebatur interula linea, nubecula. Flebat Margaris: nihil contra conabatur. Erat in angulo lectus, humilis, unius capax, sericeo opertus vellere nigro. Abigit illuc, pedo minax Venereo, oviculam intremiscentem Ludovicus. Dianæ carior non ita fuit pastor ille ab Amphryso.—«Ergo sede in lecto, dea mea,» ait. Sedit. Post collocat resupinam in mediis castris (sic thorum vocabat); «nam hoc modo bellum geritur, conseritur pugna,» dicebat.—«Me miseram!» ait Margaris. «Parce pudicitiæ; si amas, parce pudori. Quid feci infelix? Quid tu [pg 312] vero non facies? Vere perii.—Faciam sane,» respondet Ludovicus, «Superum ut invenias vitam in amplexibus meis, ego in tuis.» Interim revolverat interulam ad summum pectus. Patuere sexcentæ venustates, apparuere libidine furenti mille Veneres. Ad miraculum pectus, alvus, femina, pulchra quæque. Intumescebat molliter libidinis agger. Rimam, qua iter ad cœlos, non videres: lineam diceres Apellis ductam penicillo, qua Protogenem vicit. «Nunc cernendum bello,» ait Ludovicus, «cui dederint Amores imperium hujus arcis. Et ecce produco e castris meas omnes copias.» Demittit subligaculum, et arma intentat virilia prætrepidæ virgini: scilicet arrigebat magnifice ad pollices novem; sed crassitudine exsuperat.—«O mater!» exclamat Margaris, «me putasses, cara mater, huic fati obnoxiam indignationi? Me consceleratam! Jam nulla sum.—Nugæ! meræ nugæ!» inquit Ludovicus. «Macte animo, dea; laudabis, scio, et triumphabis, gaudio delibuta summo.» Miratur femina, potiorem et sacram libidinis partem. Attrectat pubem, crispam, sericeam, quam videbatur ipsa sibi Venus suis nevisse manibus. Discidit bibentibus Venerem oculis; diducit cadurda, igneam tentat solers rimam micanti digito. «Suo sub purpureo flore,» inquit, «recubantem video pulchram virginitatem. Euge, virginitas! Quid enim vero sedes istic, iners et otiosa? Apage, inter ineptos laus inepta! Quid heram fatigas meam, hostis generis humani, violatrix perpetuitatis, fraudatrix amorum? Moriere, cæsam mactabo.» Nec [pg 313] mora: effusus in gremium puellæ, nervos contendit, spiculum vi mittit. Diffinditur tenera et delicata; infremit, suspiriumque dat altum et clamorem sonorum. Nam irrumpit impetu, non leni irrepit illapsu in adyta Cupidinis fervidus Hymenæus. Læta gestit intro Cotytto, et salaciam movet. Quid plura? Virgo cæditur pulchra, reviviscit pulchrior mulier: facta est uxor. Subagitabat acerrime Ludovicus; illa nec commovebatur, nec quicquam conabatur. Diutius tamen temperare non potuit sibi a favore. Subinde mittit gemitus, sed quales amat cevens Amor, crebros, anhelos; patrantes attollit oculos, et marmoreas vibrat nates amens. «Deficio,» inquit; «quid id est intemperiarum? exeo ex me.» Dum dicit, longo resolvitur effluvio. Sensit resolvi Ludovicus, et favit. Venus bona! cum cogito, mea Tullia, tot voluptates, accenduntur cæco mihi æstu intimæ medullæ. Nunquid et tibi?

Tullia. Insanio, inepta; perge dicere. Places mirifice hac fabula.

Octavia. Concussiones redintegrat spissas et rapidas, indulgens læto operi maritus. At post paulo colliquescit ipse, et delinificis libidinis rivis puellam mulcet in abdita pruritus vena. Furit Margaris; restagnanti mergitur pudor omnis voluptate. Osculatur, amplectitur; hac illac brachia, crura, tibias, lumbos jactat impotens: sic solent quos adurit febris in lecto ægros. Nam, qui cevent et subant amantes in lecto sani, ardent et febri, o Amor! sed tua irrequieta et tamen placida. Uno omnia verbo, Tullia. Voluptatem alteri creavit alter, quæ summa est [pg 314] etiam Jovi et Junoni Diis summis. Optime Ludovico cessit: non melios Senecæ navanti Agrippinæ operam, non melius Nasoni Juliam Augusti subigenti. Quid rides? immo non melius unquam Lampridio tibi anhelanti et sudanti.—«Hoc præludio initiata es, Margari, nuptialibus sacris,» dicebat Ludovicus. «Nam crastina die, pactis nuptiis, confliget Manuel tecum, nova nupta, vero duello. Nunc sane hominem tulisti, cara Margari; asellum vero feres. Adolescentem, cetera optimum et suavissimum, vocare equidem solitus est Onosandrum Rodericus patruus. Arrigenti increscit mutinus ad pollices quatuor supra decem, monstrum! et intumescit ut mulis videmus.—Monstrum scio,» ait Margaris, «et monuit periculi Justina. Cruciabor, sed et dixit successuram cruci duplo majorem voluptatem. Videbo.—Et bene se res habebunt,» reponit Ludovicus, «nam habilissimum tibi corpus. Sed animo fer forti et constanti ferendum quicquid erit.—Et feram,» ait, «nam sororem Justina esse dixit sibi exilem et gracilem, nupsisse tamen viro membrosiori» (ut dicere solita es, Tullia) «æquo et equo. Sed tu mihi, Ludovice, mirifice placuisti; non ita placebit Manuel, ne dubites.—Et places unice mihi, regina mea,» refert Ludovicus. «Nihil præterea habeo in vita quod cupiam, si te habeo.—Habebis, dum vixero,» reponit Margaris; «præoccupasti amores meos: auferet nullus homo, nulla ætas.—O me beatum!» ait ille. «Absint bona omnia, desit favens fortunæ aura: adsis tu sola, mihi satis erit [pg 315] opum, satis bonorum.» Suaviis dicens lacessebat repetitis puellam; pugnabat et redditis puella basiis. Concurrebant et hinc et illinc resurgentes ad libidinem animi. «At enim volo qualis esse debeas mihi, qualis marito,» ait Ludovicus, «nescia ne sis, Venus mea, felicitas mea. Coronis id erit aurea monitum multifariæ eruditionis. Principio, suasum habeas tuo in te repositam esse, marito suam felicitatem; tuam tibi in me. Si suasum habebis, feres mariti amorem; optabis, ardebis meum. Libera sint inter nos voluptatum commercia, joci, lusus, libidines. Exige pudorem cum mecum eris, pelle metum. Sed colludenti cum marito summa sit pudoris, qualem matronas decet, cura; sciat pudere te patientiæ, pudere obsequii. Pudeat atque adeo et mariti. Metu et pudore coerce motos sensus, et frena libidines. Sentiat cui omnia in te fera licent connubii lege, vere nihil per te licere. Sed si me amas, non sines, prima alterave nocte, cupidum beari juvenem pleno gaudio: id mihi erit instar pleni gaudii.» Addidit et alia multa, et basiationes innumerabiles. Incaluere. «Viden,» dixit, «mea Margari?» penem jactabat rigide tensum. Offusus est rubore puellæ vultus, et quid subrisit pruriginosum. «Eloquere, Hercle! quid judicet amicæ mens Margaridis de amica fieri mentula? Eloquere, sed libere, sed meretricie.—Volo,» reponit cachinnans, «quæ coram puella tua tam insolenter gerit se, et pudori facit injuriam virgineo lasciviens, tenebricosum trudi in carcerem.» Tollit cachinnum.—«Enim [pg 316] vero trudetur,» reponit Ludovicus. Acquiescit ultro pulchra mentula sententiæ, amore pœnæ. «Veni in carcerem, superba mentula, veni, serva pœnæ.» Volens subit illa suoque nisu in cæcum cæci amoris carcerem. Cetera quis nescit? Lassi requievere ambo.—«Moriar,» dicebat libidine Margaris amens, «ni te ipso plus Amore amem! Nempe tam pulchra in rerum natura edocuisti, quo laudatior fierem; et nunc usum edoces vitæ, usum mei, quo sim beatior. Nollem participem fieri unquam Manuelem tuæ voluptatis, si quam a me cepisti. Uni vellem addici tibi, nulli præterea homini. Sed omnium quæ mandasti, faciam scias fuisse memorem.» Rem facete inficetam! Cum perducta est ad genialem thalamum, dixit caput sibi dolere.—«Sane,» refert mater ridens, «et dolebit ante horam, mea ni me spes fallit, pars ludicra vero dolore. Nam quid fictum prætexis dolorem amentiæ tuæ, nata? Petiisti a marito hanc condonet timori tuo noctem? Te stultam! sed enim quid times, vecors? Discindet, non occidet. Junior eram quam es, quum passa sum graviora quam feres. Duodecimum non excesseram annum; bene habui. Obsequere marito, bene habebis.» His dictis, reliquit nudam in lecto. Sed sericeum induerat sibi subligar, et ab omni consuerat parte, ne qua ad se via esset hymenæo. Venit Manuel, osculum dedit indignanti: manabant lacrymæ.—«Quid fles, mea libido?» ait. «Invides mihi meam felicitatem?» Jubet servos abscedere, cereos vetat exstingui; post expansis [pg 317] puellam ulnis complectitur resupinam. Pugnat illa et refugit. Arrigebat exutis adolescens vestibus; vidit puella, vidit et lethum. Horruit. «Nam intimos,» dicebat apud se sibi, «transadegisset vulvæ sinus; perfregisset viscera! sed in tuto sum.» Subinde attrectat Manuel mammas, quales optasset sibi Venus e concha nascens. Repugnabat. Post interfemineum et femina petit: loricata invenit. Miratur, indignatur, subirascitur. Quid faceret? consilium capit ab ira.—«Quid vero sperabas opis ab hoc,» ait, «genere munimenti?» Et momento perfringit; nec vi multa opus: fefellerat Justina dominæ ineptam malevolentiam. Conqueri Margaris, et succensere; conscendit Manuel.—«Quid me vexas,» aiebat illa; «vitam adimes priusquam pudicitiam.» Pugnis petebat anhelantem; nihilo tamen minus urgebat opus, amantis furore. Et aperuerat, post concertationem, ad summum bonum viam: prope aberat a victoria. Mentis impos illa, cum sensit deficere vires, unguibus impactis impetum facit in ora incubantis, et fœdat vulnere. Tunc ad rixam et ad iras ventum. Exscendit e puellæ veredo indignans adolescens; fugit e lecto puella. Alter alteri infensus. Audiit mater et accurrit ira sævientibus. Vidit in angulo sub aulæo latitantem natam, et ad thori interius latus inspectantem in speculo læsam faciem generum, et frigida lavantem. «Bona Venus!» exclamat, «quæ hæc est hymenæi facies? quæ sunt intemperiæ? Siccine, o fili! o nata! nuptias facitis, et amatis alter alterum? Quid video?—Non uxorem dedisti, dulcis mater,» [pg 318] refert Manuel, «tigridem dedisti. O Hymen! qua fati libidine, quæ ante horam puellarum flos erat delibutus, mutata repente est in sævam tigridem? Certe nullo meo facto. Vide, mater, quibus faciem notis inscripsit.» Excandescit matrona:—«Agedum, excetra,» ait; «ubi natam deposuisti meam, dulcem, obsequentem, bonam? Certe non es. Sed impune non feres; pœnas dabis.—Natæ ignosce, mater,» inquit Manuel; «ignosco ego uxori vir. Malim emori, quam ab ea si quicquam exegeris pœnæ, quæ anima mea est, quam perdite amo, vel ingratam.—Quid vero ais, improba et vesana?» refert mater. «Quid respondes?—Peccasse fateor, mater, et vehementer pœnitet,» infit Margaris. «Veniam peto supplex. Ignoscite huic furori, qui meus non fuit, sed fati.—Et ignosco,» subjicit Manuel. «Sed quis ego sum qui ignosco reginæ meæ? Si vero quid ego deliqui in te, nollem dictum, nollem factum.» Fregit protervam liberalis sermo Margaridis contumaciam.—«Sine, mater,» inquit, «reconcilier cum marito mea opera, non tua. Placabo, spero; redibo in gratiam. Abi, amabo, cara mater. Vis prostem nuda oculis tuis? Obsequar jussis tuis, obsequar mariti aut libidini, aut amori.—Ergo exeo, nata,» reponit mater. «At tuo vide fungare officio, ut conjugem juvat, ut honestam decet.» Illico in complexum mariti, ut erat nuda, volat ingenuæ puella indolis. Osculatur, veniam petit.—«Agedum,» inquit, «quam voles ultionem cape a rea, dulcissime Manuel; nullam deprecor.» Fovet ille [pg 319] suspirantem in sinu.—«Quam vero,» ait, «si melior sim quam fuisti, capere velim, præter oscula et florem juventæ?» Demum sistit ad marginem lecti amantem et amentem. Omnes legit oculis omnium venustates membrorum. Laudat, miratur, stupet. Invenisset in una Zeuxis, quam in pluribus quæsiit, summam pulchritudinem, et Venere dignam. Attrectat mammas, pectus, femora. Lubrica nates manu tentat, et bonam partem. Consentiebat Margaris; nihil negabat, et tantum non dabat. Incalescit aspectu adolescens, incenditur tactu. Omnia delectant et gaudiis implent, quæ qualia sint non assequatur excogitando qui non amat aut non amavit. Surgit interim mentula ad præcipitanda gaudia. Moræ impatiens, exsiliebat, subsiliebat. Admoverat Manuel puellæ lævam: impalluit, et gemitum misit. «Hæc te assurgens, ut vides, suavissima Margari, et inflammescens,» ait Manuel, «de meo in te amore, cui nihil potest adjici quo major fiat, mox, mox, hera mea, faciet certiorem in intimis præcordiis. Depluet omnes tibi voluptates: post paulo amabis, nec dubites, et Venerem et me. Certe hac somnum nocte non videbis, sed Jovem videbis. Multam ad lucem saltabimus hilari tripudio, cum Venere et Hymenæo, choream ducente Priapo. Res vero agetur intro festiva in spelæo insontis vulvæ» (medium induerat digitum). «At, cara Margaris, cor meum, lux mea, mitte te in lectum et compone duello. Fave Veneri, tibi ut faveat.» Erubuit virgo et suspirium dedit. Momento resupinam occupat, telum vibrans quale Omphalem [pg 320] Hercules, contentis, ut maxime potuit, nervis, in teneram adigit. Nec compages resistit, vi arietis disrupta est impacti. Alte infixum est telum, et hæsit. Clamorem edidit virgo. Erat ad thalami fores mater: ut audiit, ut sibi placuit! «Perge, mi gener, perge,» inclamat alta voce. «Ulciscere injurias. Nulla te tangat miseratio; scias te maritum, sentiat se uxorem.» Repetit Manuel hoc animosior classico pugnam; repetit et vociferationem puella. Demum in misellæ viscera, diro fulminans nisu, telum abdidit.—«O mater!» clamat Margaris, «o mater! fer opem. Ecce emorior, mater!» Nequicquam fletibus miscebat querelas. Amoris fervebat opus adolescenti; fervebant motitatione celeri et spissa crispantes et ceventes nates. Ejulabat puella. Manabant ex oculis lacrymarum rivi. Comprimitur, permolitur egregie. Subinde sensit e subagitantis mobilibus lumbis ferri impetu in sitientem vulvæ lacum torrentes libidinis rivos. Summa vi irruens adigit ille altius telum; incusso contremuit vulnere puella. Gemendo vocem sustulit; nec hilum mota est ad libidinem. Defecit adolescens. Intrat cum Justina ancilla mater: senserat resedisse furores; silebat Margaris, lectus non perstrepebat, silebat. «Nunc agnosco, Margari,» ait, «prolem meam. Reddidisti mihi natam, cum uxorem viro: gaudeo.—O mater!» inquit Margaris, «virum non dedisti. Hominem putabas, mater, cui noveras partem esse aselli?» Risit mater, risit et Manuel.—«Et hæc aselli pars,» respondet Catharis, «apte, nata, convenit puellæ parti. Spera: caro emenda [pg 321] tibi erat (sic Amores voluere) voluptas summa.» Tunc duas virgini dedit nuces saccharo conditas, quatuor Manueli. «Nam tibi, mi gener,» inquit, «reficiendæ vires; et nervis opus habes.» Componebat interim lintea disjecta et turbata. Justina ingemiscit.—«Quid ingemis?» ait Catharis. «Quæ hæc est pernicies?—Vide, domina,» inquit Justina, «crudelem virginis tuæ cædem.» Multo videt sanguine conspersum linteum.—«In virgine rubra,» inquit, «video virginem meam castam et puram. Et melius in cæsæ virginitatis strage natam agnosco.—O mater,» ait Margaris, «pollicita eras nuptias, et mihi et tibi sperabas nuptias: laniena fuit.» Osculum dedit mater.—«Forti,» ait, «sis animo, et eris, quæ memor officii eris. Et tu, mi gener, fortiter feri, et feries fortiter, qui amas et juvenili polles robore.» Post exiit. Complexu puellam fovet Manuel.—«Da veniam, hera,» inquit. «Pugnandum sic fuit heroi tuo, tecum heroide sua, et in castris tuis pugnanti.—Et do,» respondet. «Dolorem intulisti per amorem. Non ita, si minus amares, graviter præliatus esses. Sed et habeo quo me consoler:

»Referemus ambo nocturni vulnera prælii.»

—«Coiverant ante in nobis,» respondet Manuel, «animi quam corpora. Sed, uxor mea dulcissima, si me amas.....—Dubitas te amari?» interrumpit Margaris, «marite suavissime? Si dubitas, enecas.—Enimvero, si me amas, quicquid voluero,» reponit, [pg 322] «accommoda desideria tua meis libidinibus: accommoda et corpus istud Dionæum, pulchrum, vegetum.—Faciam,» respondet, «et gratificabor voluptati tuæ.» Sic ictum fœdus.

Tullia. Per Venerem Adonidi subantem! sedes est Amori regia genialis lectus, in quo vir et mulier cubant. Regnat in ea sede summo Amor imperio. Nam, cum arrectam intercepit manu mentulam, et pro sceptro candentem jactat, et minio rubentem, omnia parent; etiam dissidentium corda parent.

Octavia. Roseis in labellis legebat suavians odoros Manuel ambrosiæ rores. Sic, in Hymetti montis, thymo et floribus circumvolitantes legunt apiculæ mel et favos, cœlestia dona. Exsugebat mammarum suaveolentia fraga. Marmoreas et micantes levibus mulcebat alapis nates. Cunnum, inducto indice, sollicitabat subactum, et pavido indicebat bellum. Novos ebibebat ignes. Ignescere cœpit et Margaris. Intumescit generosa mentula, et subsultat. Impulit in puellam, ac si eburnea esset, rigidam; ac si fulmen e cœlo missum, candentem. Risit Margaris, animos capiens ab insultu.—«Ergo nullæ tecum, mi vir, induciæ?

»Bella mihi, video, bella parantur, ait.»

—«Amore ardeo,» inquit Manuel; «compara te pugnæ, Amazon mea Penthesilea, aperi Venereum campum. Dubitet Venus cui laurea debeatur: sit [pg 323] inter te et me in suspenso et in incerto victoria.» Insilierat in puellam: primo alterove concussu immerserat mentulam in Hymenæi venam. «Hic,» ait, «cibus est Dearum; bene est, vorasti; cœnabit opipare jejuna, et famem sedabit Dearum cibo.» Subagitat, nec Margaridi male erat. Se etiam momento sensit moveri ad libidinem. Dat suspirium venienti prurigini, et osculum ceventi Manueli. Ille concutit, et vi urget. Mox largo deficit puella effluvio, ægre animam reciprocans sub acri equisone, dum currit ad metas. Deficit et post paulo Manuel, Venereo irrorans opobalsamo. Repente mutata est in aliam Margaris: lumbos sustulit, osculatur; amplexatur; iterum diffluit libidine; mirata est se tam cito et tam longe e pudicitia descivisse. Fraudem factam sibi credidit; Veneris cunnum sibi inscienti cum suo esse commutatum credidit, non suo his esse usam in ludis credidit. Nesciebat se tam salacem: nam, intra novem horas, decem peregit suo in agone cursus, indefessa. Ab ea nocte libidine furit. Quærenti Ludovico ut marito tam mirabiliter mutoniato sufficeret, respondit sibi quidem maritum non sufficere. Itaque nullam noctem, nullam diem cœlibem duxit. Noctu Manuelem, diu Ludovicum bellando confecit exsangues. Ante duos tantum dies cœpit Veneris pigere; matrem rogavit liceret, seorsim a viro, aliquot per noctes cubare viduam. Tam forti athletæ negavit esse se parem. Obtinuit mater. Nuptiis (nam mater retulit) male dicit; virginum innocentiæ et quieti bene dicit. Ride, Tullia: per innumeras fututiones ad pudicitiam rediit.

[pg 324] Tullia. Commoda via! ah! ah!

.....«Et hic me error,» dicebat, «impulit in amorem. Credebam bonam, ursa est; castam, lupa est.» Mutata igitur mente, etiam mutavit amores. Suis Joannem reliquit intemperiis procacem, libidinosam, impudentem; ad Clementiam convertit animum et amorem, bonam, honestam, ingeniosam. Placuit excellenti matronæ præstans juvenis. Sed volebat amorem Clementia, voluptatem nolebat. Volebat diligi, nolebat subigi. Contabes cebat Padillius mentis ægritudine, et ferebat moleste Clementia amantem perire; solabatur, ut poterat, dictis et officiis. «Si me amas,» inquiebat, «scelere non contaminabis. Amasti quod bona essem, quod casta; non amabis, si bonus es, cum malam scies et impuram mutatis moribus. Antepono sane honestatem caducæ huic vitæ; non vivo, si honesta non vivam: satius est mori. At tu (quod alii vulgo non solent homines stulti et spurcitiis inquinati), ama ingenium meum, ama mores.» Dictis miscebat oscula, sed sicca, sed frigida, qualia Philistæa Socrati fratri.—«Vis me mori,» reponebat Padillius, «sævæ probitatis tuæ victimam? Cadam lubens. Nam quid honestatem prætexis crudæ sævitiæ? Scilicet putas amantem honeste posse occidi?» Cum nihil proficeret precibus et [pg 325] querelis, incidit in morbum. Judicavere arioli medici lethalem. Abdita causa, dubii quibus opi essent remediis, imprecabantur Jabalum arti suæ nugatoriæ. Flebat Remundus cognatum tam præclari meriti in ipso exstingui juventutis flore; flebat Clementia, quæ se sciebat juveni intulisse lethum. Vult Remundus ægram invisat: nam de Clementia, dum vi morbi conflictatur, obmurmuraverat nescio quid, ac si haberet quod cum illa communicatum vellet. Ut videt coram adstantem et lacrymis rigantem ora, subrisit moriens. E cubiculo jubet excedere qui convenerant.—«Non tanti sum,» inquit, «divina Clementia; quid mittis fletus? obsequor volenti. Jussisti mori, et ecce morior.—Non jussi,» respondet illa; «immo, si quid est mihi in te imperii, jubeo vivas. Si non vixeris, vitæ miseram tædebit. Curram ad mortem. Fugiens e vita sequar fugientem me. Vive, mi Padilli, si mortem me non vis oppetere, quæ tua, ut dicebas, vita sum, mi amor. Habebis faciliorem: erit quod me laudes, et vitam.» Osculum impegit; et eripuit fatis. Repente recreatæ ægri vires, et vis morbi contusa. Recepit pristinam valetudinem, et paucos post dies stetit in pedes. Lætabatur Clementia et gratulabatur.—«At enim,» dicebat Padillius, «promissa vita, revocasti ab Styge, nec hactenus vitam vidi. Scis quo me pretio redemeris a desperatione. Non amore lucis lucem video: objecisti spem meliorem.» Rogabat miseresceret, aut morti redderet. Eludebat illa et vana spe lactabat cupientem. Aberat Remundus ab octo diebus, et contigit a Carolo imperatore [pg 326] evocari Padillium. Legioni præfecerat imperator optimus maximus juvenem generosi et ortus et animi, quam in Italiam mittebat. Antequam proficiscitur, convenit Clementiam: solam in cubiculo invenit, et volentem nolentem opprimit. Conflictus acer et quater repetitus; nox diremit duellum. Vide, Octavia, quid honesta in muliere virtus possit, et laudis amor. Postquam exiit Padillius, pœnituit facti. Delictum vidit, quo corpus et animam inquinarat, et exhorruit. «Quid feci scelesta? quid passa sum infelix?» dicebat cum animo suo. «Væ mihi! quæ a sublimi honoris gradu, in quo lucebam, dejeci me præcipitem, cum alienæ subjeci libidini! Væ impuratæ! Audebo cœlum suspicere? Audebo lucem videre sceleris mei consciam, et velle videri? Quo fugiam? Sed me misera non fugiam! Ero ipsa mihi et contumelia et supplicium, quocumque iero. O numen, honestas, meum! qui me ferre potero, non ferendum catharma? mortem facilius feram. Moriendum est.» Morti se damnat. Reliquo die abstinuit cibo, et noctem egit insomnem, collacrymans, gemens, ejulans. Postera die venit Padillius: sedebat in angulo Clementia; flebat, pugno tundebat pectus. «Mittite, o Superi! dirum hoc in caput,» dicebat, «trisulca fulmina. Levate aspectu luridi monstri cœlum atque terras.» Ut prope factus est Padillius, siluit et turbatum continuit pectus.—«Quid vero,» inquit ille, «video infelix? Reddidisti vitam ut tolleres, o vita mea Clementia? Quæ hæc est mutatæ mentis malesana libido?» Voluit et verbis [pg 327] oscula addere. Torve respexit Clementia et indignans repulit.—«Me incestasti nequitiis tuis, venefice,» inquit, «et vivere vis? Emori satius est.—Si morieris,» reponit Padillius, «habebis comitem: ne dubites. Ergo, sic illudebas credulo? Revocabas a morte, scilicet, ut crudeliori morte perderes? At vide, spes mea, ad saniorem ni redieris sententiam, ni cesses perniciem in te quamcunque moliri, tuis ecce ego in oculis hoc me pugione confodio.» Nudaverat pugionem. Metu perculsa Clementia:—«Cave, cave,» inquit, «mi Padilli, tale in te quicquam cogites: vivam. Et bona promitto fide; sed nec tu negabis mihi quod etiam flagito; ne neges.—Non negabo,» ait Padillius.—«Promitte vero,» refert, «et jura te non negaturum.—Promitto,» refert, «et juro per Deos et Deas omnes. Si fidem fefellero, iratam te habeam, dea mea; nam malim habere iratos Deos et Deas omnes.—Volo deinceps,» reponit Clementia, «amemus alter alterum affectu fraterno, honesto amore.» Hæsit Padillius et ægre tulit. «At enim,» adjicit Clementia, «nisi et tu volueris, me letho das, crudelis. Nam haudquaquam me amas, si negas, sed voluptatem tuam, improbus. Nequicquam contra contenderis.—Te sospitem volo,» refert Padillius, «o digna omni laude matrona! Quandoquidem sic jubes, regina mea, obsequor; legem accipio.» Ut, pulsis nubibus, gratior solis redit facies cœlo sereno, sic, luctu deterso, risit in Clementiæ vultu venustas amœnior. Pransit libere et hilare cum fratre qui fuerat amans. [pg 328] Invasere tamen innumeræ ægritudines puellam, postquam abiit in Italiam Padillius. Subinde gemitus edebat, et fletus mittebat. Pudebat delicti, pudebat et vitæ. At fidei quam juveni dederat memor, in se nihil ultro tentabat. Quatuor post menses nuntius allatus est in prælio ad Papiam esse interfectum, in quo Franciscus rex captus est. Tunc cessit desperationi omnis puellæ constantia. Contabuit intra paucos menses immiti dolore; et demum, inedia consumpta, misere extincta est. Expostulanti Remundo cur ultro relinqueret vitam, relinqueret maritum a quo non nesciret se tantopere amari, momento antequam spiritum exhalaret: «Indigna sum,» respondit, «tam bono marito; tu dignus es honestiori uxore. Deliqui infelix in te et in me; ulta sum vindex injurias tuas et meas: in hoc equidem laudanda, quod, cum amorem novi me tuum non mereri, morti sceleratam adjudicavi. Miserere et ignosce.» Sub hæc defecit in mariti complexibus. In culpa, Octavia, fœminam vides; in pœnitentia, heroinam.

Octavia. Jocaris, Tullia, serio non loqueris. Quis heroida ausit vocare furentem puellam, quam cæcus extra se desperationis turbo arripuerat? «Quisque suos patimur manes.» Non duxere volentem fata, nolentem traxere.

Tullia. Et etiam desperationi sua laus: cum de se et de Republica desperare cœpit Cato, manus sibi intulit. Et Catonem Stoici pro fortitudinis heroicæ sacro numine coluerunt. Cum desperavit Clementia se honoris posse diutius culmen, in quo sedebat, tenere, contabuit. Digna est, meo quidem judicio, [pg 329] quam honestæ ut nos sumus colant pellices, quam venerentur pro meretriciæ virtutis numine.

Octavia. Et timebat a marito sibi, si rescisset, et metus animos dedit. Currerem ego ad mortem: ferro aperirem animæ viam infamiam fugienti.

Tullia. Malim ego meis, quam mariti, perire manibus. O hominum inhumanitatem! Arrogant sibi omnia, nobis negant. Probro sibi putant verti (quæ insania!) nostræ si libidini ignoverint, uxori si pepercerint, cui parcerent leones. Cum captus est a Borbonio et Lanoyo Franciscus rex, fusis in pugna Papiensi copiis, lacrymis sinum, questibus cœlum implevit puellarum longe pulcherrima Francisca Foxia. Rem narrabo, Octavia mea, scitu dignam et miseratione. Principi Mars militabat, Princeps Veneri; fortis imperator Marti, fortissimus miles Veneri. Amabat cingi sibi caput lauro et myrto. Erat, inter aulicos, vir summo in Armorica loco natus, Joannes Castrobriandus, cui uxor forma divina. Noverat Regis mores, et mulierum ingenium. Expostulabant amici, quod illis, quod Aulæ toti uxoris negaret adspectum, ac si solem negaret. Puella, viginti nata annos, unico mater partu, ætatem non læserat: si vidisses, virginem dixisses. Causabatur animum uxori non esse ex Armorica excedere, unum ne quidem passum. Scribebat veniret, et Rex in hoc totus erat. Nequicquam omnia. Et subirasci uxori simulabat doli artifex. Dum forte it cubitum, excidit negligenti pars annuli aurei media. Vidit qui a cubiculo erat, collectam hero restituit.—«Mallem,» inquit herus, «jacturam centum talentorum fecisse.» Suspicione [pg 330] assequutus est acris Rex ingenii quid id rei esset. Corrupto cubiculario spe et pretio, ea arte et cura fingitur similis, ut discrimen intercederet nullum, et capi etiam a marito altera posset pro altera. Mittitur uxori, ac paucos post dies, appellit Lutetiam læta, et mariti petit amplexus. Stupet, et tantum non excandescit, quod dictæ oblita legis advenisset non advocata. Stupet et illa, et dimidium annulum promit.—«Aliud quæris autoramentum a me?» inquit. «Jussisti, cum mitteres, proficiscerer ad te. Absque commeatu non veni. Accepi, et convenit hæc pars optime, quam mihi servavi, annuli parti.» Sensit ille sibi fraudem factam, et pressit dolorem, ne fabula fieret. Postera die, Ludovica, Regis mater, accersit ad se puellam: favebat ultro gnati cupidinibus. «Nam,» dixit, «excellis forma et ingenio. Quid latebas in regni angulo, mirabilis fœmina? Deerat Aulæ id sidus.» Paucis omnia: Regi mirifice placuit puella, et puellæ Rex; amantibus propere cessit. Etiam non regnanti et in throno non sedenti omnia cedunt Amori; cedet et regnanti tetrica Minervæ virginitas. Ægre videbatur ferre maritus, obmurmurabat, minitabatur. Igitur percussa metu uxor non vivebat. Abditum animadvertit dolorem Rex amans; abductam locat in tuto. Sic ducebant festos dies alter in alterius sinu; sed Mars, sanguinis avidus, placidæ hanc invidit Veneri laudem. Paucos post menses Mediolanensibus Rex infert bellum, animosior quam prudentior; cecidit præceps e summa felicitate, capto ad Papiam et in Hispaniam perducto, miserabilis puella. Quid consilii [pg 331] caperet, ad fœdam reducta inopiam? Cepit a desperatione. Perituram egerunt Eumenides ad maritum; nam intervenerant affines placando. Non Gallus, sed Scytha recepit in domum pallidam et mœrentem, non in gratiam: ac si non uxorem reciperet, sed veneficam et strygem. Cum nata et ancilla includit cubiculo: nihil infelici præterea cum mortalibus ullis usus aut commercii. Decessit vero e vita nata infans, et secum abstulit moriens quicquid reliquum supererat humanitatis in gladiatoris pectore. Nondum decem transierant dies, cum intrat ira furens. «Scis, adultera,» intonat, «quas mihi inflixeris infamiæ notas immerenti. Damnasti ipsa te morti cum deliquisti. Tædeat, hercle! te vitæ, quæ, honore amisso, jamdudum vivere desiisti. Nam vita vera est bonis honos. Moriendum est. Parata ecce supplicio sunt omnia; ipsa eris? Aude generosa cohonestare morte vitam, quam flagitiis conscelerasti. Nec me flectere precando posse putes: Acheronta prius moveris.» Satellites duo et chirurgus carnifex aderant impio. Vociferans educitur e lecto puella; et nequicquam Superum hominumque obtestans opem et fidem, solutis brachiorum et crurum venis, crudeliter morti datur. Meliori digna aut fato aut marito, sic periit. Et hi sibi vertunt laudi nequissimi lanii, quod in ursis et pardis, si fieret, probro verterent hominum belluarumque communi parenti Naturæ. Satis equidem, mea sententia, generosæ esset supplicii puellæ pœnam meruisse et sumi potuisse. Sed dum colloquimur et confabulamur, cara Octavia, dies consumpta est. [pg 332] Crastina, si vacabis, plura. Vale, corculum, et me ama si beatam velis.

Octavia. Nulla unquam Amor nocte tot attulit mihi voluptates indulgens, ut hac tu die, cognata, his tuis fabulis. Tecum, per sicca Minervæ cadurda! malim esse sic loquente tota die, quam ipso cum Amore tota nocte cevente. Vale, cognata.

Tullia. Lepidum caput! Vale, cognata. Si non valeas, nulla sim! Vale.

Octavia. Vale et tu, Cotytto mea. Quæ si ingeniosa non fuisses, silex essem. Vitam a parentibus accepi, a te ingenium. Lutum est sine ingenio puella.

Tullia. Sua si non surgat ab humilitate, fervido animi conatu, dic, Octavia, quid fœmina abjectius, miserius, inquinatius? Matula est vitæ particeps immeienti concubino. Quid præterea? O sordes! o dedecus! Nunc vale, et osculum da.

COLLOQUIORUM FINIS

[pg 333]