Aloisiæ Sigeæ Toletanæ Satyra Sotadica de arcanis Amoris et Veneris
APPENDIX
[pg!334]
[pg 335]
(Sequitur in Autographo Meursii De Laudibus Aloisiæ Poemation: nec ausim dicere deesse nihil.)
――――
POEMATION DE LAUDIBUS ALOISIÆ
――――
Ingenium memorem an mores? o Virgo ToletiUnica laus! Ætas talem non jactat avorum.Te decimam vellent Parnassi culmina Musam:Te peterent Musæ amplexu: te lætus ApolloAmbiret mirans, interque Heroidas, unamUmbrosis resonaret amans in saltibus Echo.Hos audax potuisti animos afflare PudoriVirgineo, et stabili timidum componere bello?Non fugit ad Veneris nomen Pudor: impiger urgetHostem insultantem verbis, et dira minantem.Delicias tam culti operis mirata DioneDecipitur, laudesque novas spe concipit ægra.«Ite citi, ite mei, sed penna,» dixit, «Amores,»Præpete, qua campos sparso Tagus irrigat auro;[pg 336]»Ad virides ripas festis celebrate puellam»Lusibus, et duræ laudes inscribite cauti.»Nostra vel ahenas animas incendere tela»Illa missa manu poterunt; et vincula virtus»Induet, et currus nostros captiva sequetur.»O! nunc florenti quæ surgis odoreas regno,»Te veneror, teneræ donum immortale puellæ!»Non tulit hos animos secum indignata Minerva,Subridensque novas movet iras:—«Improba,» dixit,«Hostiles sunt insidiæ, Venus improba; vanas»Abjice spes; gliscens nec te deceperit error.»An dubitas? Sunt insidiæ: tibi nectere pura»Hos est ausa dolos impuræ virgo pudoris»Illæsi; premit ense minax, et cominus instat.»Insequitur victrix tua te ad spelæa subantem,»Et spoliis acer bello inclarescet opimis.»Ingeniosa tuis sub signis militat in te;»Qua melius mentes fœdis dimoverit arte»A vitiis, a te vitiorum gurgite cæco?»Insanæ ante oculos, bene sana, libidinis æstus,»Et scelera exponit putri manantia tabo,»Sordesque Augeæ ex stabulis cœnoque fluenti,»Et quos ausa furis scelerata in nocte furores.»Dat gemitus Venus, et suspiria ducit anhela.—«Nos postquam,» dixit, «nudas videre sub Ida»Excitæ Dryades, et lecto judice vici,»Omnes una tuli crudelis Palladis iras.»Quare odiis, non æqua movens, insurgis iniquis?»Nam quæ culpa Deas forma si vincimus omnes?»Perge tamen, Pallas. Quid tum profeceris isto»Conatu, tecum ipsa vide. Sed futilis audes[pg 337]»Intentare minas? Speras excindere regna»Posse mea, et lætos interturbare triumphos?»Non facies.» Blande subrisit tetrica Pallas:—«Sed faciet præstans,» infit, «virtute puella.»Eruet hæc ætas, et luctus invehet ultrix.»Quos lena et pellex dehonestas, Cypris, honores»Fidenti eripiet: fugies sub Tartara mœrens.»O cœlo, salve, nova lux quæ surgis Ibero!Qualis ab Eois ascendit Delius Indis,Talis ab Occiduis Aloisia surgit Iberis:Risusque et cantus, cum luce, per æthera lateDiffundit circum; suaves exhalat odoresFlora tibi, sidusque novum nova sidera cœliMirantur. Te laudis amor lucentibus astrisInserit, et veri sublimes tollit ad arces.O non herois, sed vere nobilis heros!Quod Natura negat, sexum deponere visa es:Namque ultra egrediens, animos curasque virilesInduis, et tete ponens generosa relinquis.Indigetem superis missam feliciter orisQuis neget, et Phœbi cœlesti germine cretam?O cœlo, salve, nova lux quæ surgis Ibero!
[pg 338]
TUBERONIS GENETHLIACON
Versibus senariis.
――――
Quate, feriata Musa, rauca cymbala,Raucosque ab usto pectore excrea modos;Certent cananti gracculi et ranæ tibi,Nec hæ, nec illi rancidos vincant sonos.Et comice larvam indue, et risum move:Tubero est canendus; quid moraris? incipe.Cum parturiret fessa mater pondere:«Lucina Juno, fer bonam favens opem!»Clamat. Gementis luridum in vultum exspuitAversa Juno, gannit et retro fugit.Laverna venit: «Hæ meæ partes erunt,»Dixit renidens, et manus lavit Styge.Obstetricatur, ac cadentem suscipitDe matre. Prima vagienti basiaImpingit, ebria gaudio et spe præscia.Venit Cotytto usquequaque pruriens;Venit loquendi filius Maiæ artifex,Catusque technas fingere, et cæcos dolos;Et hac et illac pervolant species vagæ:Simulatio, Fraus, Sanna, Spes, Perjurium.Levibus micantes increpat alapis nates[pg 339]Procax Laverna; ringit, et plaudit sibi.«Io triumphe!» clamat, et, saliens, citosTollit cachinnos. «O meum, puer, decus,»O gloria,» inquit, «ominer quid non tibi?»Versutiorem nulle proferet dies.»Seu moliendæ non timentibus neci,»Seu invehendæ præpetim calumniæ»Appellas animum, lauream nemo auferet,»O laureatum nobilis verpæ caput!»Cedant Sinones et Phrynonides futiles,»Cedat et Ulysses, Sysiphus et cedat vafer;»Arx tu mihi eris, unde, cum opus sit, petam»Mea tela, fraudes, et tuas dotes, dolos.»Sed sanctiorem moribus solers dabo»Nusquam videri. Falle: sic tuto potes.»Compone vultum, nam interest mores minus.»Quis ibit ad te per tuas Symplegadas?»Respectum habere credulus jactat? sapit?»Non sapit. Obliquas annulus Gygis vias»Non sic docebat, ut magnus te condocet»Amor latendi. Quis fies, nemo sciet.»O te, Lavernæ, puppe, dignum amplexibus!»Assiduus aris cultor, et templis frequens»Spectator aderis, et simul spectaculum.»Erit sed intus numen Ambitio furens,»Et Livor ater, ultionis et coquens»Rabies medullas, et putens auri Fames.»Colant inepti quod decet, tu quod juvat,»Juvenis subunctæ naris, et dolis senex.»Quid non tibi optem? quid quidem non ominer?»Superes meis me versipellis artibus,»Laverniones inter Heros unicus.»Meumque numen sedeat in sinu tuo,»In te Laverna me petam et peti velim.»[pg 340]Hiec sternuit; pedit puer: ita omen capit.Ridet Cotytto, plaudit et teretes manus.Vultus lepore vivido floret nitens,Oculi procaces excitent salaciam,Vel dormientem, vel gravi stupidam situ.Nudæ papillæ, nuda sunt et brachia,Et femora ficta vivo e marmore et niveViva. Sed alvi qua latet timide abditaSexus honestas, sericum partem igneamMale tuetur; lucidam nubem putes.Animi libido suasit; amens improbeRapidis fatigat agiles artus motibus;Œstroque cæco percita, ultro diffluitResoluta, et alba tabe conspuit femora.—«Pulcher puelle,» dixit, «o gaudii apex,»Certæque spei, laudis et cumulus meæ!»Tu Bapta sacris arrigens stabis meis:»Tu præeris ardens incita tentigine,»Patieris et ages fortia unus fortiter,»Cinædus et pedico longe acerrimus.»Munificam habebis, per libidines meas!»Me quoque. Subando nulla fregerit tuam»Veneris repugnans fervidæ salacitas,»Antica seu postica tecum misceat»Prælia. Stupebit et lumbos tibi invidens»Semper recentes, semper et votis pares»Tuisque meisque, Lampsaceno cultus solo.»Aciem retundet parma nulla spiculi;»Stricti timebit olim acinacis minas»Senio sepulta Pyrrha, nec parces seni.»Surges in arma bile salsa turgidus»Penem, nec ulla vires hauserit Venus:»Fessis virescet artubus robur novum.[pg 341]»Nec parce lumbis; ipsa venæ spiritus»Haustæ refundam, virus et dulce ingeram.»Nec, Hercle! parces, probe novi indolem.»Tibi figuras induet miras Venus;»Nec impotenti se negabit impotens,»Vagæ negabit et nihil libidini.»Fellabis, irrumabis, applaudam videns;»Fellaberis vicissim, et irrumaberis.»Cibo voluptas scelere crescet addito:»Erit æstuanti dulcior quo turpior.»Sed qui sinistræ dixerim nequitias»Manus? Ut scelesta ludet! ut pro conjuge»Præsto erit! inanem ut sicca pugnam conseret!»Sed hæc sub umbra. Te superfusa teges»Tuasque furias nocte; livor perspicax»Istis hebescet artibus lusus malis.»Frontem pudore pinge solers, non tuo.»Pinges, et ecce gaudeo pictam bene,»Et mentietur te probum vultus pudens,»Et mentienti plebs dabit vecors fidem.»Quid non tibi optem? Quid quidem non ominer?»Silet; puellus arrigit: ita omen capit.—«Meas tibi omnes ingeram plenis opes»Manibus, Stygis spes, o puelle,» subjicitVirgam coruscans auream Cyllenius.«Linam dolosis dulce labris toxicum;»Bibent loquentem; tinget et præcordia»Cupidas per aures lapsa pestis intima.»Inflexione vocis, usus ut feret,»Apte cadentis, et miris ambagibus,»Facies loquendo, quæ tibi sententia»Stet fixa menti, nullus ut intelligat:[pg 342]»Mellitus ore, corde amaro felleus.»Mentem Solones et suam belle minus»Tenebricoso volverint silentio.»Salus malorum, sed bonis eris scopus;»Tibi damna, luctus et neces erunt malo.»Fraudes peritus nectere, ut fidens virum»Simulabis ater candidum! Misto virus»Ut temperabis melle! Sparsis et rosis»Suavique florum rore, ut aspidem teges!»Et æstuabis interim pecuniæ»Amore turpi, nec sitim sedaverit»Pretiosa late et nota tempestas Tagi.»Auspex sed artes ipse suggeram novas.»Ibis dolosi furva per compendia,»Sed tuta, lucri, me duce, ad summas opes;»Quid juverit ille Jupiter tibi verterit.»Ad genua supplex accides serviliter;»Adblandiere, mimum agens scurriliter.»Nil turpe duces quod modo lucro cadat;»Relligio in arca, Numen in nummis erit;»Fortuna socors ruet in amplexus tuos:»Lenocinabor, teque viso pruriet.»Nec deeris ipse tu tibi falsa artifex»Miscere veris, seriis ludibria;»Sic perspicaces in tuas plagas cadent,»Etiam volentes, per meas præstigias.»Habebis in te quod probem, quod æmuler,»Sycophanta, leno, furcifer, fœtus dolis!»Ungues adunci pruriunt puero: capitSic omen ille. Gaudet Atlantis nepos;Strepit Laverna rancidum quid succinens;Mollis Cotytto flexiles lumbos agit.
[pg 343]
Note de transcription
Pour la préparation de cette transcription ont été consultés aussi l'édition originale du 1660[?] Aloisiæ Sigeæ Toletanæ: Satyra sotadica de arcanis amoris et Veneris (Pars altera: Veneres)/Aloisia Hispanice scripsit; Latinitate donavit Ioannes Meursius. V.C.; l'edition du 1751 Joannis Meursii elegantiæ latini sermonis: Petri Aretini Pornodidascalus seu, de astu nefario horrendisque dolis, quibus impudicæ mulieres iuventuti incautæ insidiantur, dialogus et celui publié à Londres en 1781: Joannis Meursii Elegantiæ latini sermonis seu Aloisia Sigæa Toletana De arcanis Amoris & Veneris, adjunctis Fragmentis quibusdam Eroticis, Nova Editio emendatior, Pars I et II.
Les erreurs d'impression suivants ont été corrigées:
p. X, note (I): Eclaircissements sur le » Meursius.» —> Eclaircissements sur le «Satyre Sotadique de Nicolas Chorier, connue sous le noms d'Aloysia, de Meursius.» [dans le livre "La Curiosité littéraire et bibliographique. Articles littéraires. Reproduction, extraits et analyses d'ouvrages curieux. Notices de livres rares. Anecdotes, etc. Troisième série, Isidore Lisieux, Paris (1882), p. 177"]
p. XII, note (I): les Dialogues de Luisa —> les Dialogues de Luisa [a italique]
p. XXI, l. -8: qni Jovem non timebant. —> qui Jovem non timebant.
p. XXII, l. 16-17: Machiavellum Florentinnm —> Machiavellum Florentinum
p. XXIII, l. 17: triumphati nvirtuti —> triumphanti virtuti
p. 15, l. -3: Totam me jam ocupas —> Totam me jam occupas
p. 32, l. 14: Osculum impinge mibi —> Osculum impinge mihi
p. 58, l. -1: quas imperas, deshonestat —> quas imperas, dehonestat
p. 81, l. 4: patientiam comparabant Aderat. Virginensis marito —> patientiam comparabant. Aderat Virginensis marito
p. 90, l. -1: !lle, ut pueri solent, —> Ille, ut pueri solent,
p. 122, l. -9: Moves me ab libidinem —> Moves me ad libidinem
p. 130, l. 7: sin nimus, videris —> sin minus, videris
p. 133, l. -2: intra pauco dies —> intra paucos dies
p. 163, l. -2: nu!la impatientiam libidinis solata est —> nulla impatientiam libidinis solata est
p. 176, l. -10: Tibi dixeris hæc. —> Tibi dixerit hæc.
p. 201, l. 6: Sic enim immortalitem —> Sic enim immortalitatem
p. 202, l. 11: novæ impregnationis —> novæ imprægnationis
p. 229, l. -3-2: Post ef-effundit —> Post effundit
p. 236, l. 6: Callypiges —> Callipyges
p. 242, l. -10: Potsquam —> Postquam
p. 249, l. -8: libididinem —> libidinem
p. 258, l. 16: quiquid —> quidquid
p. 261, l. 1-2: so rore —> sorore
p. 263, l. -3: Vel perspicassimas fugiunt —> Vel perspicacissimas fugiunt
p. 274, l. 3: Tullia, mea —> Tullia mea
p. 287, l. 13-14: oppor-portuno —> opportuno
p. 314, l. -6: Nihil prætera habeo —> Nihil præterea habeo
p. 323, l. 9: et vi urget, Mox —> et vi urget. Mox
p. 340, l. -5: Stricti timebit o lim —> Stricti timebit olim
Latin douteuse:
p. XV, l. -1 brevis gaudii aut spe aut gusto —> gustu [gustum=entrée de table, gustus=dégustation] [l'edition 1660 a gustu]
p. XXIII, l. 5: Non ocyus [ainsi l'edition 1781] —> Non ocius
p. 221, l. 6-7 hymenæum iceamus [frappons le marriage? L'edition du 1781 a inceamus. Plus véritablement: ineamus ou cieamus]
Erreurs de grec (accents et erreurs typographiques): dans cette transcription ont été signalés les leçons qui semblent le plus probables:
p. 14 l. -2: αιδοῖον —> αἰδοῖον
p. 15 l. 2: Εσχἀρα —> Ἐσχάρα
p. 23 l. -2: ἀπό του κοννειν —> ἀπὸ τοῦ κόννειν
p. 29 l. 6: γόνιμη, οὐρἀ, κριθἠ —> γονίμη οὐρά, κριθή
p. 29 l. 7: τὐλος —> τύλος
p. 29 l. 7: ραψη —> ῥάφη
p. 29 l. 8: ἀφιδος —> veritablement ῥαφίδος, mais peut-être aussi ἄφιδος, ἀφίδος ou ἀφιδός
Les éditions du 1660 et du 1781 ont aussi plusieurs erreurs dans le grec et sont pas des bonnes références.
Dans la transcription a été préservé l'usage (français) des guillemets pour le discours directe, en particulier répétant un guillemet » de rappel au début de chaque nouveau paragraphe. Le texte orignal a, cependant, plusieurs erreurs d'ouverture et de fermeture des guillemets:
p. XXV, l. 11: —»Pergam,» —> —«Pergam,»
p. 49, l. 15-16: «Anima, Venus mea,» dicebat, »quam me —> «Anima, Venus mea,» dicebat, «quam me
p. 58, l. 6-7: veredum hunc tuum» (cunnum ostendebat) »septem decursionibus subigere. —> veredum hunc tuum» (cunnum ostendebat) «septem decursionibus subigere.
p. 87, l. 15: —»Nunc meum agnosco,» —> —«Nunc meum agnosco,»
p. 88, l. -13: —»Memor ero promissi,» —> —«Memor ero promissi,»
p. 110, l. 12: «loquere. »—Conabor,» —> «loquere.—Conabor,»
p. 112, l. 9-10: Sub hæc, mater:—»Nata, —> Sub hæc, mater:—«Nata,
p. 112, l. -11: «Ego sane,» dicebat, »huic rei assuevi —> «Ego sane,» dicebat, «huic rei assuevi,
p. 122, l. 14-15: inquit, »«agedum.—«Quid agam?» —> inquit, «agedum.—Quid agam?»
p. 141, l. 7: —«Momento faxo,» inquit, »dolorem —> —«Momento faxo,» inquit, «dolorem
p. 156, l. -10-9: «tuaque interest sciri, Rangoni.—«Quid vero istud est?» —> «tuaque interest sciri, Rangoni.—Quid vero istud est?»
p. 167, l. 4: cito fiet.« —> cito fiet.»
p. 195, l. -5: «Nulli cedebam,» adjicit, »ex —> «Nulli cedebam,» adjicit, «ex
p. 279, dernière ligne: —«Robertum,» reponit, »volo tibi —> —«Robertum,» reponit, «volo tibi
p. 305, l. 10: —«Curabo omnia,» subjicit Juditha; »nec —> —«Curabo omnia,» subjicit Juditha; «nec
p. 315, l. 5: qualis marito,» ait Ludovicus, »nescia —> qualis marito,» ait Ludovicus, «nescia
p. 318, l. -7-6: —Ergo exeo, nata, «reponit mater. »At tuo —> —Ergo exeo, nata,» reponit mater. «At tuo
p. 321, l. -5: »—Coiverant ante in nobis,» —> —«Coiverant ante in nobis,»
p. 339, l. 4: «O gloria,» —> »O gloria,»
*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK SATYRA SOTADICA ***