Lexicon Latinum : $b Universae phraseologiae corpus congestum etc.

INTRŎMITTO, is, mīsi, missum, ere, a. Introduire. )( Emitto. Usus: Limen patefactum est, ut intromissus me in lecto trucidaret.

INTRORSUM vel INTRORSUS, Au dedans, à l’intérieur. Usus: Introrsum turpis, foncièrement vicieux.

INTROSPĬCĬO, is, spexi, spectum, ere, a. et n. Regarder dans, examiner à fond. Syn. Inspicio. Adv. Penitus. Usus: Agite, inferte oculos in curiam, introspicite omnes reipublicæ partes, perspicite omnium mentes. Cf. Considero.

INTRŌVŎCO, as, avi, atum, are, a. Appeler au dedans, faire entrer. Syn. Accerso, advoco. )( Evoco.

INTRŪDO, is, trūsi, trūsum, ere, a. Pousser par force, — se, s’imposer. Usus: Ipse se inferebat, intrudebat. Cf. Implico, Interpono.

INTŬĔOR, ĕris, tŭĭtus sum, eri, d. Regarder. Syn. Video, contueor, contemplor, aspicio. Adv. Acriter, bene, paulisper, studiose. Phras. Hic mos est hominum, ut in repentinis adversisque casibus cœlum intueantur, c’est la coutume des hommes, quand il leur arrive quelque malheur, de regarder le ciel. Ut si quid præter opinionem et contra voluntatem accidit, cœlum suspiciant, aspectent; ad cœlum spectent, oculos tollant, aciem oculorum intendant. 2. Immotis oculis me intuetur, il me regarde fixement. Aciem in me intendit, exacuit, exercet; oculos in me defigit; hæret in vultu meo; oculos a vultu non movet. Cf. Aspicio. Usus: Intuebamur, nec tuendi satietas nos capere poterat. Intueri aliquid oculis, animo complecti. Animo aliquem infesto, iniquo, infenso intueri. Aliquid acriter intueri. Cf. Video.

INTŬMĔO vel INTŬMESCO, is, tŭmŭi, ere, n. S’enfler. Syn. Inflor, in tumorem convertor. Cf. Tumeo.

INTUS, Au dedans. )( Foris. Usus: Intus inclusum periculum, intus equus Trojanus.

ĬNULTUS, a, um, Impuni. Syn. Impunitus. Usus: Inultum aliquid pati, relinquere. Cf. Impunitus.

ĬNUNDO, as, avi, atum, are, n. et a. Inonder. Syn. Alluo, obruo. Phras. 1. Aqua inundat late omnia, l’eau inonde au loin la plaine. Effert aqua se alveo; alveum exit; extra alveum effunditur; littora superat, transgreditur; diffunditur unda, camposque circumjectos rigat; fluctibus terram occupat; effusus super ripas amnis campos segetesque operit. Usus: Terram inundat aqua.

ĬNURBĀNĒ, Sans élégance, sans esprit. Syn. Insulse, inconcinne.

ĬNURBANUS, a, um, Incivil, grossier. Syn. Insulsus, infacetus, inhumanus, inops humanitatis, ineptus, odiosus, putidus. )( Urbanus. Cf. Ineptus.

ĬNŪRO, is, ussi, ustum, ere, a. Brûler sur, graver, imprimer; imprimer (une tache), appliquer, imposer. Syn. Infligo, imprimo. Usus: Æternas alicujus nomini maculas, famam superbiæ alicui, dolorem ossibus et cineri alicujus inurere. Censoriæ severitatis notam alicui inurere. Odium inustum penitus hominum mentibus.

ĬNŪSĬTĀTĒ, Contre l’usage. Syn. Insolenter.

ĬNŪSĬTĀTUS, a, um. Inusité. Syn. In solens, inauditus, præter consuetudinem novus. )( Usitatus. Usus: Inusitata sunt, prisca fere et vetusta, ac ab usu quotidiani sermonis intermissa. Ecquid in rebus inusitatis Græcorum more verbis etiam utamur inauditis. Cf. Insolitus, Novus.

ĬNŪTĬLIS, e, gen. com. Inutile. Syn. Ad nullam rem utilis, ad nullam partem utilis, qui nulli usui est. )( Utilis. Adv. Summe. Usus: Perniciosus et inutilis civis.

ĬNŪTĬLĬTAS, ātis, f. Inutilité; danger. Syn. Damnum.

ĬNŪTĬLĬTER, Inutilement, en vain. Syn. Frustra. Usus: Frustra aliquid proferre et inutiliter. Cf. Frustra.

INVĀDO, is, vāsi, vāsum, ere, n. et a. Attaquer, se jeter sur. Syn. Adorior, impetum facio, involo, irruo, irrumpo, peto, vim facio, incurro in aliquem, incurso, invehor. Phras. Invasit hominem terror, la frayeur s’est emparée de cet homme. Incidit terror animo hominis; incessit hominem terror; repentino terrore perculsus est. Cf. Terror. Usus: Invadere aliquem, in alicujus nomen; in prædam. Mirus hominem furor, dolor, terror invasit. Cf. Aggredior, Impetus, Adorior.

INVĂLESCO, is, lŭi, ere, n. Se fortifier. Syn. Novas vires sumo, corroboror, confirmor, firmior fio. Usus: Invaluit, potentius jam malum est quam ut sedari possit. Invaluit adeo ejus audacia, et vetustate corroborata est. Cf. Cresco.

INVĂLĒTŪDO, ĭnis, f. Indisposition, mauvaise santé. Syn. Valetudo infirma. Usus: Invaletudine tua valde commoveor et conturbor.

INVĂLĬDUS, a, um, Faible, malade. Syn. Infirmus. Usus: Invalidi milites. Cf. Debilis, Infirmus.

INVECTĬO, ōnis, f. Importation. )( Exportatio. Usus: Rerum, quibus abundamus, exportatio, quibus egemus, invectio.

INVĔHO, is, vexi, vectum, ere, a. Amener, importer. Syn. Importo. Adv. Acerbius, aperte, asperius, contumeliosius, copiose, graviter, liberius, paratius, petulanter, rhetorice, vehementius. Usus: 1. Pecuniæ in ærarium invectæ. Quemcumque casum fortuna invexerit, feram. 2. Insurgo in aliquem, objurgo, se jeter, s’emporter contre qqn. Acerbe in aliquem invehi, maledicere, insectari. Vehementius in illum nugatorem invehebat. Invehens in Catonem Cæsar. Cf. Objurgo.

INVĔNĬO, is, vēni, ventum, ire, a. Trouver. Syn. Reperio, deprehendo, pervestigo, nanciscor, excogito. Adv. Acute, plane, sapientius, subdole, versute. Phras. Plerasque artes Græci invenere, les Grecs ont inventé presque tous les arts. Græcia inventrix doctrinarum; primi artes peperere, protulere Græci; artium plerarumque cognitionem Græcia aperuit; artium incunabula plurimarum in Græcia sunt. Cf. Excogito. Usus: Facinus, astutiam, crimen, remedium, rationem invenire et comminisci. Invenio te in culpa esse.

INVENTĬO, ōnis, f. Découverte. Illa, quæ investigat occulta, inventio et excogitatio dicitur.

INVENTOR, ōris, m. Auteur. Syn. Auctor. Usus: Cicero princeps et auctor copiæ verborum, inventor, compositor, architectus.

INVENTRIX, īcis, Celle qui découvre. Inventrix et magistra legum Philosophia, la Philosophie est la mère des lois.

INVENTUM, i, n. Découverte. Epith. Probabile, necessarium, antiquis divinum. Usus: Tot artes, tot scientiæ, tot inventa. Eorum inventis et legibus omnem rempublicam constitutam habemus.

INVĔNUSTUS, a, um, Qui est sans beauté, sans grâce. Usus: Quod proposuit, explicat expedite non invenustus auctor.

INVĔRĒCUNDUS, a, um, Impudent. Syn. Impudens, non verecundus. )( Verecundus. Usus: Inverecundum animi ingenium possidet. Cf. Impudens.

INVERSĬO, ōnis, f. Ironie. Syn. Ironia. Usus: Inversio verborum.

INVERTO, is, verti, versum, ere, a. Retourner, changer. Syn. Immuto, verto, perverto. Usus: Pompeius totum nobis negotium invertit. Quam cito se invertit. Cf. Verto.

INVESTĪGĀTĬO, ōnis, f. Recherche attentive. Syn. Inquisitio, indagatio, conquisitio veri. Epith. Facilior, propria.

INVESTĪGĀTOR, ōris, m. Investigateur. Epith. Acer et diligens. Usus: Varro diligentissimus investigator antiquitatis.

INVESTĪGO, as, avi, atum, are, a. Rechercher attentivement. Syn. Exquiro, indago, scrutor, perscrutor, perquiro, persequor, vestigiis odoror. Adv. Diligentius. Usus: Perquirere, patefacere, investigare conjurationem. Cf. Indago, Quæro.

INVĔTĔRASCO, is, ere, n. et a. Item:

INVĔTĔRO, as, avi, atum, are, a. Vieillir, s’affaiblir avec le temps. Syn. Consenesco. Usus: Nihil inveterascere, nihil exstingui, nihil cadere debet eorum, in quibus beata vita consistit. Inveteravit jam ea opinio. Macula hæc insedit, et inveteravit in nomine populi Romani. Inveterata nostra amicitia.

INVĔTĔRĀTĬO, ōnis, f. Maladie invétérée. Usus: Ut in corporibus inveteratio ægre pellitur, sic in animis perturbatio.

INVĬCEM, Tour à tour, mutuellement. Syn. Mutuo, vicissim. Usus: Totos dies eramus simul invicem.

INVICTUS, a, um, Invincible. Syn. Qui vinci non potest, inexpugnabilis, insuperabilis. )( Devictus. Usus: Quibus viris respublica invicta stat? nomen invictissimi imperatoris consecutus. Animi excelsi atque invicti magnitudo, Cf. Fortis, Facta egregia.

INVĬDENTĬA, æ, f. Sentiment de jalousie. )( Misericordia. Usus: Invidentia est ægritudo suscepta propter alterius res secundas, quæ nihil nocent invidenti. Cf. Invidia.

INVĬDEO, es, īdi, isum, ere, n., nonnunquam a. Porter envie. Syn. Alienis bonis mœreo. )( Faveo. Adv. Aperte, maxime, obscure, occulte, paululum, vehementer, valde, sane. Phras. Multi mihi invident, bien des hommes me jalousent. Sunt, quos meus in hac republ. splendor offendat, lædat, pungat, angat, sollicitet, afficiat, urat, torqueat, excruciet, gravius afficiat. Non desunt, quos mea dignitas, mea amplitudo male habeat; quibus dolori sit meus honor. Florere me dignitate, existimatione, honore; tantum honoris mihi haberi nonnulli moleste, graviter, acerbe, ægre, iniquo animo, non satis æquo animo ferunt. Angit animos quorumdam hic splendor meus; sollicitos habet quosdam hæc dignitas mea. Valde me multorum invidia exercet; multum est mihi cum invidis negotii; novi multorum animos in me malevolentia suffusos; invident multi mihi, mordent clanculum. Cf. Invidus. Usus: Alterius honori, virtuti, fortunis præstantibus et florentibus invidere.

INVĬDĬA, æ, f. Jalousie, envie; haine, malveillance. Syn. Malevolentia, offensio. Epith. Aliena, communis, detestanda, falsa, imbecilla, iniquissima, inveterata, justissima, magna, par, popularis, recens, senatoria, singularis, summa, tribunitia, vehemens. Phras. 1. Invidiam alicui conflare, rendre quelqu’un odieux. Invidiam alicui concitare, commovere, facere, parare; in invidiam rapere, vocare, adducere; invidiam facti conferre in alterum; invidia gratiæ externæ onerare aliquem; lacerare invidia clarissimum quemque; invidiæ mactare. 2. Invidiam incurri, on a excité contre moi l’envie. In invidiam veni; invidiam subii; in invidiam adductus sum; invidiam contraxi. 3. In invidia sum apud omnes, tout le monde me jalouse. Invidiam omnem omnium habeo, sustineo; in invidia sum; ex invidia laboro; invidia premor, flagro, conflagro, ardeo aliena. Invidia sum præcipua inter omnes. Cf. Odiosus, Invidiosus, Odium. 4. Modestia invidiam lenit, la modération empêche l’envie. Invidiam modestia sedat, comprimit, restinguit, exstinguit; modesta vivendi ratio multum de invidia opum deonerat; invidiam levat, liberat; efficit, ut invidia ponatur, deponatur, decedat; ut invidiæ quasi sanguis mittatur. Usus: Invidiam alicui conflare. Invidiam augere, inflammare, exciter l’envie. Invidiam a se transferre, écarter de soi l’envie. Aliena splendere invidia, s’élever en calomniant les autres. Disrumpi, æstuare invidia, crever de dépit.

INVĬDĬŎLA, æ, f. Petite jalousie. Usus: Nescio, quid inter eos invidiolæ exortum est.

INVĬDĬŌSĒ, Par jalousie, par haine. Syn. Odiose. Usus: Invidiose aliquem criminari.

INVĬDĬŌSUS, a, um, Qui excite l’envie. Syn. Odiosus, invisus, invidiam habens. Phras. 1. Invidiosa est ea dignitas, cette dignité excite l’envie. Magnam habet ea dignitas invidiam; multorum luminibus officit; multorum luminibus obstruit ea fortunæ meæ amplitudo; invidiæ est; in invidia est ea dignitatis amplitudo; urit animos multorum dignitatis ista species. Cf. Invideo. 2. Invidiosus est multisque invisus, il est haï de tous. In summam plurimorum invidiam incidit; nulla fruitur hominum benevolentia; premitur odio multorum; in odio, in invidia est apud multos; pauci sunt, qui illi faveant; qui bene sint in illum animati; qui bene de illo existiment. Cf. Odiosus, Invisus. Usus: Invidiosæ possessiones. Erit hoc tibi invidiosum. Aliquis invidiosus, ac multis offensus.

INVĬDUS, a, um, Envieux, jaloux. Syn. Obtrectator, niger, malevolus, lividus, iniquus, maledicus, inimicus, alienis bonis mœrens. Phras. Multi sunt tibi invidi, bien des gens sont jaloux de vous. Multi sunt tuæ laudis inimici; multos habes obtrectatores malevolentissimos; multorum de te minus commodi sermones a malevolentia profecti volitant, lacerant te, famamque tuam invidi non pauci; magna invidiæ pestis tibi imminet, in te conflata est. 2. Nunquam desunt invidi, jamais les envieux ne manquent. Nunquam desunt pestes quædam hominum aliena laude dolentium, alienis bonis mœrentium; ubique incurras in homines malevolos, lividos, et ad criminationem expeditos. Quis est, quem nulla unquam attigit invidia? qui invidiam non experiatur? quem non mordeat aliorum invidentia? Cf. Invideo, Invidia.

INVĬGĬLO, as, avi, atum, are, n. Veiller à. Syn. Cum cura et sollicitudine vigilo. Phras. Scito me quieti publicæ invigilare, sachez que je veille au repos de la république. Scito, me in speculis esse; in specula collocatum, constitutum; scito, mihi quietem publicam curæ esse; meæ curæ ac vigilantiæ esse demandatum excubare; me animo; curas meas omnes, consilia, cogitationes in tuenda quiete publica evigilare. Cf. Sollicitus.

INVĬŎLĀTĒ, Inviolablement. Syn. Integre, incorrupte.

INVĬŎLĀTŬS, a, um, Inviolable; sacré, respecté. Syn. Integer, incorruptus. )( Violatus. Usus: Inviolata stabit vestra amicitia.

INVĪSO, is, i, um, ere, a. Visiter. Syn. Viso, visito. Usus: Sæpius dominam nostram invisas, rogo. Cf. Viso.

INVĬSUS, a, um, Odieux, haï, détesté. Syn. Odiosus, quem æquo animo videre, ferre, intueri non possumus; qui in odio est apud aliquem. Usus: Quo quis callidor et versutior, hoc invisior et suspectior est. Cf. Odiosus.

INVĪTĀMENTUM, i, n. Attrait, charme. Syn. Invitatio, incitamentum. Epith. Multum. Usus: Multa habet invitamenta urbis et fori. Invitamentum afferre. Cf. Illecebra.

INVĪTĀTĬO, ōnis, f. Invitation. Epith. Crebra, liberalis. Usus: Invitationes, adventusque nostrorum hominum.

INVĪTĀTŬS, ūs, m. (à l’abl. sing.). Invitation. Syn. Invitatio. Usus: Primo mea sponte, deinde invitatu tuo hoc egi.

INVĪTĒ, Non volontiers, malgré soi. Syn. Repugnanter, invito.

INVĪTO, as, avi, atum, are, a. Inviter. Syn. Voco, allicio. )( Deterreo, dehortor. Adv. Aliquoties, benigne, honorificentissime, liberaliter, magnopere, passim, publice, studiose, valde, vulgo. Phras. Ad cœnam me invitavit, il m’a invité à dîner. Ad cœnam me devocavit; adhibuit ad convivium; convivam sibi esse me voluit; vocatu ejus cœnandum mihi erat apud illum; ad cœnam me vocavit; cœnam dedit; cœna me accepit. Usus: Tu invita mulieres, ego vires accivero. Quis est, qui eum tecto domoque non invitet? Invitare aliquem, et allicere præmiis ad agendum aliquid. Gloria invitari ad magna audenda. Cf. Voco.

INVĪTUS, a, um, Qui agit à contre-cœur, malgré soi. Syn. Non libenter, rogatus, recusans, tergiversatus, contra voluntatem, repugnans, repugnanter, coactus, dolens, perinvitus. Phras. 1. Invitus illum adii, c’est malgré moi que je suis allé le trouver. Cum magna mea molestia illum compellavi; adversante et repugnante natura; contra voluntatem meam; cunctabundus, diuque reluctans, ac tergiversatus; prope resistens ad eum pertractus fui; ingratiis et coactus ad illum attrahendus fui. 2. Quanquam invitus, munus tamen in republica suscepi, malgré moi, j’ai accepté une charge dans la république. Quanquam gravatus, accessi tamen ad rempublicam; quanquam abhorrerem reipublicæ tractationem, quanquam mihi nihil inimicius, nihil molestius forensi illo strepitu, tamen, ingratiis licet meis, in has quotidianas dimicationes me obtuli; non sine aliqua molestia et resistenti similis dignitatem eam admisi; commovebat equidem oblato eo honore, onusque impositum fremens mœrensque accepi; extorquendum erat invito, atque ingratiis, ut honorem eum admitterem; prope resistenti munus id injunctum est; ad honoris ejus insignia frontem cum adducerem, vultum averterem, jugum tamen ad extremum, quanquam invitus, recepi. Cf. Abhorreo, Nolo. Usus: Invitus, per vim et imperium feci. Sapiens nihil facit invitus, dolens, coactus. Eæ molestiæ, dudum enim circumrodo, invito devorandæ sunt.

INVĬUS, a, um, Inaccessible, inabordable. )( Pervius. Usus: Invii saltus.

INVŎCO, as, avi, atum, are, a. Appeler, invoquer. Syn. Imploro. Usus: Lucinam in pariendo invocant. Sociorum subsidium invocare. Cf. Imploro.

INVŎLĀTŬS, ūs, m. (à l’abl. sing.). Vol. Syn. Volatus avium.

INVŎLO, as, avi, atum, are, a. Se jeter sur, attaquer qqn. Syn. Invado. Usus: Involare in aliena. Cf. Impetus.

INVŎLUCRUM, i, n. Enveloppe. Syn. Integumentum. Epith. Involucra multa. Usus: Multis simulationum involucris tegitur, et quasi velis quibusdam obtenditur hominis natura. Clypei involucrum.

INVOLVŌ, is, vi, vŏlūtum, ere, a. Envelopper. Syn. Circumplico. )( Evolvo. Usus: Litteris me involvo. Virtute sua se involvere. Occulta, involuta, latentia aperire. Videbam pacis nomine involutum fore bellum.

INVULNĔRĀTŬS, a, um, Qui n’a reçu aucune blessure. Syn. Integer, inviolatus. )( Vulneratus.

IPSE, a, um, Même; ce, cet; lui-même. )( Alter. Usus: Illo ipso tempore. Ille ipse Cæsar. Decem ipsos dies ibi fui. Istud ipsum miserrimum puto. Hoc quid sit, per se ipsum non video, sed ex sequentibus.

ĪRA, æ, f. Colère. Syn. Iracundia, indignatio; stomachus, excandescentia. Epith. Acerbior, inveterata, naturalis, recens. Phras. 1. Atrox calumnia ad iram me concitavit, cette atroce calomnie m’a mis en colère. Bilem mihi movit, commovit, concivit; ad iracundiam me adduxit; stomachum mihi movit; stomachum mihi fecit; ad iram me impulit, induxit, incitavit; calumniæ indignitas movit animum, iram mihi movit, animum vehementer sollicitavit, accendit; animum exasperavit, odium exacerbavit, irritavit; iram provocavit; animum indignatione accendit atrocis calumniæ injuria, ira me implevit; iram exacuit, stomacho fuit atrocis calumniæ indignitas. 2. Gravem iram concepi, je me suis mis fort en colère. Iram imbibi vehementem et acerbam; ira animum cepit; ingentem molem irarum alto ex animo ciebam; exarsi graviter iracundia; excandui; stomachabar, commovebar vehementius; exarsi iracundia et stomacho; ingentes jam dudum iras in pectore volvebam; ira repente efferbui. Cf. Irascor. 3. Iram suam in aliquem effundere, accabler qqn du poids de sa colère. Vertere iram in aliquem, factis simul dictisque odium explere; iracundiæ in aliquem indulgere; iracundiam exercere; iracundiæ servire, obsequi, parere; iram odiumque profundere in aliquem; omne virus acerbitatis in aliquem evomere, effundere; stomachum in aliquem erumpere, fremere, sævire, furere, nec iræ modum reperire. 4. Ira jam deficit, sa colère se calme. Defervescit ira, remittit, decedit, abscedit; mollitur ira; deflagrat paulatim; animorum ille ardor residet; ira cadit. 5. Iram deposuit, il n’est plus en colère. Iracundiam omisit, demisit; iram repressit, sedavit, coercuit, continuit; iram expedivit; missam fecit; ex animo ejecit. 6. Iram sedavit, il a apaisé sa colère. Leniter permulsit iram; iras lenivit; iracundiæ faces exstinxit; impetum animi delinivit; ardorem animi compressit. Usus: Ira est libido puniendi ejus, qui videatur læsisse injuria, cum qua nihil recte, aut considerate fieri potest. Facere aliquid per iram. Iram gerere, concire, evomere. Ira incendi, ardere. Orta est inter illos ira. Ira decessit.

ĪRĀCUNDĒ, Avec colère. Syn. Per iram, cum iracundia, cum stomacho. )( Leniter, quiete. Usus: Vehementer ago, non iracunde. Iracunde et intemperanter facere.

ĪRĀCUNDĬA, æ, f. Penchant à la colère, colère. Syn. Ira, acerbitas quædam naturæ et rabies. )( Lenitas. Epith. Bellatrix, effervescens, gladiatoria, gravior, inimica, injusta, justa, præsens, vehemens, utilis. Usus: Aliquem ad iracundiam adducere, mettre qqn en colère. Iracundia et stomacho effervescere, efferri, inflammari, ardere, furere, être enflammé par la colère. Iracundiam exercere; iracundiæ servire, obsequi, parere, céder à la colère. Iracundiæ resistere, résister à la colère. Iracundiam continere, contenir sa colère. Iracundiam omittere, dimittere, éviter la colère. Iracundiam sedare, se calmer.

ĪRĂCUNDUS, a, um, Qui se met facilement en colère, irascible. Syn. Qui facile et cito irascitur, proclivis ad iram, irritabilis. Phras. 1. Natura iracundus est, il est naturellement irascible. Animi quodam impetu dolori fere et iracundiæ paret; summa est naturæ acerbitate; nullum animo spatium dat, nec indignationem intra se premit, aut continet, sed ira ac cupiditate, pessimis consultoribus, grassatur; ingenio præceps in iram est; ægritudinem animi non facile dissimulat; præcipitis in iram animi est; iræ potens non est; iram nec premere novit, nec tenere; iracundia illi præfervida; natura præceps in iram; iram in promptu gerit; natura stomachosior est, et facile excandescit. Cf. Ira. 2. Natura non adeo iracundus sum, je ne suis pas naturellement très irascible. Non adeo pronus, propensus ad iram sum; iræ non admodum deditus sum; juris in me parum habet ira; non admodum inclino, propendeo ad iram, ira mihi minime dominatur; alienus, remotus, intactus ab ira sum; animus is est meus, in quo nulla pars iracundiæ locum habeat, resideat. Usus: Morosi, anxii, iracundi et difficiles senes sunt. Iracundus est factus.

ĪRASCOR, ĕris, rātus sum, asci, d. S’irriter, se fâcher. Syn. Incendor; ira incendor, iratus fio; succenseo; animo incitor, excandesco, stomacho et iracundia excandesco vel effervesco. Adv. Admodum, facile, furenter, justius, occulte, omnino, temere. Phras. 1. Non facile irascor amicis, je ne me mets pas facilement en colère contre mes amis. Non temere excandesco, commoveor, animo incitor, tametsi læsus ab amicis. Non facile indignatio oboritur, indignatione non facile accendor, non facile stomacho effervesco, iram gero in amicos; etiam in stomacho ridere soleo. 2. Irascor etiamnum, je suis encore en colère. Iracundias adhuc recentes habeo; ira etiamnum, et tacita indignatio animum stimulant; necdum ira resedit; nondum ira mihi cecidit; nondum deflagrarunt conceptæ in hominem iræ; frustra indignationem premo; frustra animi ægritudinem dissimulo; clausæ etiamnum aures sunt obstrepente ira; nondum rabies consedit; suis adhuc ardet ignibus concepta indignatio. Ardet adhuc ira et dolore animus; erumpere adhuc ira gestit et in nefarium hominis caput effundi; non mediocri etiamnum incedo iratus iracundia; adhuc totus in fermento sum. 3. En, ut irascitur homo improbus! Voyez, comme ce drôle se fâche! En, ut ira implacabilis implicat animum; en, ut in rabiem ira degenerat; ut exardescit homo improbus iracundia! quam commotus, quam incensus est! ut ira inflammatus est, ut excandescit, ut furit, ut stomachatur! En, quis furor hominem invasit! qua ira, quo furore percitus, quam irato animo, quam percito agit omnia! En, quæ hominem intemperies agitat! Vide, ut stomacho effervescat; ut iracundia efferatur, inflammetur, ardeat, excandescat! ut vultum adducat, supercilia contrahat, ut scintillet oculis, spumet ore, rabiem furoremque toto pectore anhelet? En quas animo iras ingentes concipiat! ut ira ac dolore confusus, præceps amentia feratur! ut bile turgeat ac intumescat! ut iram animo capere vix possit! Usus: Peripatetici virum negant esse, qui nesciat irasci.

ĪRĀTUS, a, um, Irrité. Syn. Incensus, ira incensus; iracundia percitus, incitatus, inflammatus; in aliquem infestus, infensus; qui animo alieno et averso est ab aliquo. )( Propitius. Adv. Dissimulanter, merito. Phras. Illud iratus dixit, il a parlé étant en colère. Ira incensus; animo irato et percito; incensus odio; iracundiæ permittens dominatum animi; ira flagrans, occæcatus, tumens; impotens iræ in eas contumelias erupit; irarum plenus; ira infensus; efferatus odio; ira motus, victus, percitus; ardens ira; furens, inflammatus ira; accensus ira tam inclementer locutus est; elatus iracundia sic stomachum erupit. Usus: Irati proprium est cupere, a quo læsus videatur, ei quam maximum dolorem inurere. Iratum proprie dicimus, exisse de potestate. Cf. Ira, Irascor.

ĪRŌNĬA, æ, f. Ironie. Syn. Inversio, dissimulatio, dissimulantia. Usus: Licenter usus est dissimulatione, quam ironiam Græci vocant.

IRRAUCĔO, es, ausi, ere, n. S’enrouer. Syn. Raucus fio. Usus: Æsopus, si paulum irrauserit, ridetur.

IRRĔPĂRĀBĬLIS, e, gen. com. Irréparable. Usus: Tempus irreparabile.

IRRĒPO, is, psi, ere, n. Ramper vers; se glisser, s’insinuer. Syn. Adrepo, obrepo, influo, illabor. Usus: In gratiam, familiaritatem, in sensus alterius, in testamenta irrepere. Credulitas in optimi cujusque mentem facile irrepit.

IRRĒTĬO, is, īvi vel ĭi, ītum, ire, a. Embarrasser; captiver. Syn. Implico, illaqueo, impedio laqueis. Usus: His se erratis irretiit ætate improvida. Disputationum laqueis aliquem irretire. Irretitus odio bonorum omnium. Adolescentulos illecebris corruptelarum irretire. Cf. Implico.

IRRĔTORTUS, a, um, Qu’on ne détourne pas. Syn. Rectus. Usus: Oculo irretorto aliquem spectare.

IRRĔVŎCĀBĬLIS, e, gen. com. Qu’on ne peut rappeler. Usus: Ætas irrevocabilis.

IRRĪDĔO, es, rīsi, rīsum, ere, n. et a. Se moquer. Syn. Derideo, rideo. Adv. Facete, turpiter, maxime. Phras. 1. Hominem irrident omnes, tous se moquent de cet homme. Est ejusmodi, quem omnes per risum ac jocum contemnant; cujus levitati ac imprudentiæ illudant omnes; quem pueri sectentur, et derideant; qui irrisionibus omnium sit subjectus; qui ludibrium sit cæterorum; qui ludibrio sit omnibus; quem omnes eludant, ludificentur; qui in ora hominum pro ludibrio abeat; quem omnes ludibrio habeant; qui risui sit omnibus; qui omnibus civibus spectaculo sit; per ora hominum traducatur; cui convitium facere, quem ludibrio lædere, in quem ea dicere, quibus totus explodatur, impune quisque audeat; qui ostentui, deridiculo sit omnibus; quem pro ridiculo ac delectamento habeant cæteri: omnes illum idoneum arbitrantur, quem ludos faciant; quem albis dentibus derideant; quem deridendum propinent; quem deridiculi gratia indignis modis ludificent. 2. Ille ipse præbet ansam irridendi sui, il prête lui-même le flanc à la moquerie. Sese ipse deridendum propinat; risui, ludibrio sibilisque aliorum os præbet, sese offert, objicit. Usus: Irridens insontes, olim vicissim irridebitur. Cf. Explodo.

IRRĬGĀTĬO, ōnis, f. Irrigation. Usus: Agrorum irrigationes.

IRRĬGO, as, avi, atum, are, a. Arroser. Syn. Rigo. Usus: Ægyptum Nilus irrigat.

IRRĬGŬUS, a, um, Arrosé. Syn. Quod facile irrigari potest. Usus: Hortus irriguus.

IRRĪSĬO, ōnis, f. Moquerie. Syn. Ludibrium. Usus: Cum irrisione audientium imitari militem gloriosum.

IRRĪSOR, ōris, Moqueur. Usus: Irrisores orationis.

IRRĪTĀBĬLIS, e, gen. com. Irritable, susceptible. Syn. Iracundus, qui facile irritatur, et accenditur.

IRRĪTĀMENTUM, i, n. Stimulant, aiguillon. Usus: Certaminum irritamentum.

IRRĪTĀTĬO, ōnis, f. Stimulant. Usus: Animorum irritatio.

IRRĪTO, as, avi, atum, are, a. Irriter, aigrir; exciter. Usus: Irritare et lacessere aliquem. Cf. Excito.

IRRĬTUS, a, um, Sans effet, inutile, vain, stérile. Syn. Vanus, inanis. )( Ratus. Phras. 1. Irritus fuit omnis labor meus, tout mon travail a été inutile. Quæ gesseram, concidere omnia; ad nihilum recidere; ad irritum cecidere; vana atque irrita evasere. Labor meus omnis in irritum redactus est. 2. Spes irrita fuit, cette espérance a été vaine. Incisa spes erat; spes erat in irritum redacta, ad irritum spes cecidit; spes ea luxuriaverat, et vana evaserat; vana atque irrita ea spes fuit. 3. Acta mea irrita declaravit senatus, le sénat a annulé tous mes actes. Acta mea senatus rescidit, irrita fecit, irrita esse jussit, sustulit, radicitus evellit, dissolvit, infirmavit, labefactavit, evertit, subvertit. Cf. Frustra, Labor inanis. Usus: Irritum et infectum facere aliquid. Testamentum irritum.

IRRŎGĀTĬO, ōnis, f. Condamnation. Usus: Irrogatio mulctæ.

IRRŎGO, as, avi, atum, are, a. Imposer, infliger, decréter. Syn. Legem fero, constituo. Usus: Irrogare leges, pœnas, mulctam.

IRRUMPO, is, rūpi, ruptum, ere, n. et a. Se précipiter sur, attaquer. Syn. Irruo, invado. )( Erumpo. Adv. Æquabiliter, temere, cursim; derepente, effrenatius, extrinsecus, improviso. Phras. Irrumpere in latus hostium, attaquer l’ennemi en flanc. In cornua impressionem facere, irruptionem facere; impetum, vim facere; irrumpere cornua; permittere se in medios hostium cuneos; incursu petere; impetu oppugnare nuda peditatu cornua, incursionem in dextrum latus facere. Cf. Impetus. Usus: Hostis in castra irrupit. Invidi in meas fortunas irrupere. Cf. Impressio.

IRRŬO, is, ŭi, ere, n., nonnunquam a. Se jeter sur; attaquer. Syn. Impetum in aliquem facio, invado, in aliquem me permitto, irrumpo. Usus: In alienas possessiones irruit. Cf. Impetus, Adorior, Invado.

IRRUPTĬO, ōnis, Irruption. Syn. Incursio. )( Eruptio. Usus: Irruptionem facere. Cf. Irrumpo.

IS, ĕa, id, Ce, cet. Syn. Ille, talis. Usus: Is tu vir es; neque enim is eras, qui, etc.

ISTE, a, ud, Celui-ci, celle-ci. Usus: Atque ego ex istis sæpe audivi.

ISTHIC, Ici, là, (sans mouv.). Usus: Ubi malis esse, quam isthic?

ISTHINC, D’ici, de ce côté. Usus: Qui isthinc veniunt.

ISTĬUSMŎDI, De cette manière, de cette sorte. Usus: Delectantur disputationibus istiusmodi.

ISTHUC, Là (avec mouv.). Syn. Istud. Usus: Idem isthuc dicunt, quod dictum a te est.

ĬTA, Ainsi. Syn. Sic, ita enimvero, præclare, certe, sicut dicis, dici aliter non potest, vero quidem, admodum, ut maxime, næ, profecto. Usus: 1. Ita est; ita censeo. 2. Valde, fort, très. Simulacra quidem præclara, sed non ita antiqua. 3. Adeo, tellement, ainsi. O Dave, itane contemnor abs te!

ĬTĂQUE, C’est pourquoi. Syn. Idcirco, quam ob rem. Usus: Itaque ex me quærunt.

ĬTEM, De même, pareillement. Syn. Similiter, etiam, quoque, non minus. Usus: 1. Solis defectiones itemque lunæ. 2. Ita, sic, comme. Fecisti item, uti prædones solent. Si e meo capite natus sis item, ut aiunt Minervam. 3. Vicissim, à mon tour. Tu meas epistolas concerpito, ego item tuas.

ĬTER, ĭtĭnĕris, n. Route, chemin. Epith. Alienum, devium, difficillimum, festivum, flexuosum, gloriosum, ineptum, longum, medium, molestum, necessarium, nefarium, reliquum, simplex, solemne, subitum, totum, tritum, tutum, verum, Phras. 1. Iter aliquo suscipere, faire route pour quelque endroit. iter aliquo apparare, suscipere, petere, habere, ingredi, facere, dirigere, convertere, maturare; itineri se committere; committere se viæ; in viam se dare; iter aggredi. Cf. Proficiscor. 2. Iter prosequi, continuer son chemin. Pergere iter cœptum; iter insistere; cursum perseverare, seu exsequi; iter conficere. 3. Iter suum suspendere, s’arrêter. Iter supprimere; profectionis consilium abjicere, omittere, dimittere; itinere desistere. 4. Iter molestum habui, avoir une route ennuyeuse. Iter conficiebam æstuosa et pulverulenta via; profectio ea fuit, in qua et luctandum mihi cum tenacissimo sabulo et vestigiis cedente, et cum via inepta, qua ægre moliuntur pedes. Iter parum commode explicui, iniquitate locorum viæ errores ubique implicante. 5. Romam iter mihi faciendum est, il me faut aller à Rome. Roma mihi terrestri itinere petenda est; longum iter graveque instat. Italia percursanda, emetienda, peragranda. Romam terrestri itinere contendendum est. Romam iter suscipiendum, pedibusque conficiendum. Cf. Proficiscor. Usus: Iter gubernare, diriger un voyage. Iter equo, pedibus conficere, voyager à pied, à cheval. Iter alio flectere, se détourner de sa route. Iter impedire, intercludere, empêcher un voyage. Iter belle processit, le voyage fut heureux.

ĬTĔRĀTĬO, ōnis, f. Répétition. Syn. Geminatio, repetitio, redintegratio.

ĬTĔRO, as, avi, atum, are, a. Faire une seconde fois, répéter. Syn. Gemino, repeto, duplico. Usus: Verbum iterare.

ĬTĔRUM, De nouveau. Syn. Rursum. Phras. Dicta iterum dicenda fuere, je dus répéter mes paroles. Locus ille de integro retractandus fuit; ad prius dicta redeundum mihi erat; eodem devolvi oratio debebat; ad priora reverti; priora recolere debebam; decurso jam spatio, tanquam a meta ad carceres revocanda erat oratio; novus mihi renascebatur labor; novus erat de integro exsudandus labor, et quæ dixeram, repetenda. Cf. Repeto. Usus: Iterum atque iterum te rogo. Iterum ac tertium consul.

ĬTĬDEM, De la même manière, semblablement. Syn. Similiter, pariter, item. Usus: Vinctus itidem a Saturno filius. Cf. Item.

ĬTĬO, ōnis, f. Action d’aller. Syn. Iter, itus, incessus. Usus: De obviam itione faciam, ut suades. Illi domum itio concessa est ac data. Crebræ itiones, allées et venues.

ITO, as, are, n. Aller souvent. Syn. Frequenter eo. Usus: Ad cænas itare.

ITŬS, ūs, Marche. Syn. Itio. Usus: Quis noster itus, incessus, vultus?

JĂCĔO, es, cŭi, ere, n. Être couché. Syn. Prostratus sum, procumbo. )( Vigeo, floreo. Adv. In perpetuum, longe, obscure, sæpe et diu stratum ad pedes, sigillatim, tam diu, turpiter, valde. Phras. Vix erat, ubi jacerent, il y avait à peine de la place pour se coucher. Vix erat, ubi sternerent corpora; quo se conjicerent cui incubarent, ubi acquiescerent; vix erat, ut fusi in herba recubarent. Usus: 1. Mater diu ad pedes misere strata jacuit; mœrens jacebat in loco. 2. Negligor, être négligé, délaissé. Jacent litteræ, ingenia, religiones, leges, studia. Absens in tenebris, in oblivione diu jacuit, dum in lucem reipublicæ extraheretur. In sordibus et luctu jacere.

JĂCĬO, is, jēci, jactum, ere, a. Jeter, lancer. Syn. Immitto, objicio, conjicio. Phras. Tela jacere, lancer des traits. Emittere, conjicere in hostem; tela effundere, intorquere, ingerere in subeuntes; missilibus incessere hostem; quidquid sors in manus dedit, jaculari, mittere in hostem. Usus: Saxa, tela jacere; jacere contumeliam, probrum, injurias; terrores, minas, periculum in aliquem jacere, denuntiare, faire entendre, proférer. Is casus me in mediam contentionem jecit. Jacere fundamenta, suspicionem, gradum, aditum ad gloriam. Cf. Conjicio.

JACTĀTĬO, ōnis, f. Jactance, faveur populaire. Syn. Favor, aura popularis, ostentatio, concitatio. Epith. Magna, inanis, modica, multa. Usus: 1. Non jactatione populari, sed dignitate et innocentia se tuetur. 2. Ostentatio, ostentation, vanité. Jactatione verborum et periculorum terrere aliquem. 3. Concitatio, mouvement, agitation. Jactatione maris fessus. Jactatio corporis exigua. Cf. Glorior, Ostentatio.

JACTO, as, avi, atum, are, a. Publier, vanter;—se (exprimé ou sous-entendu), se vanter, être fier de. Syn. Magnifice loquor, glorior, verbis me magnum facio, gloria me et prædicatione effero, me ostento, de me prædico. Adv. Dupliciter se, gravissime, inconstanter, insolentius, intolerantius, leniter primas hastas, magnificentissime, non ita diu sumptuosius, turbide, valde, vehementius, vehementissime. Jactari facetius, gravius, immoderate, petulantius, vulgo, inique. Phras. Solet se insolenter jactare, il se vante sans mesure. Insolenter gloriari de rebus suis; res suas inflatius commemorare; de suis laudibus verbosius prædicare; plenas ostentationis voces mittere; facta sua prædicando extollere; sese verbis insolenter efferre; magnificis verbis de se suisque rebus loqui; agere suarum rerum ambitiosum ostentatorem; laudis suæ buccinatorem; sui suarumque rerum odiosum prædicatorem; agere ubique militem gloriosum, et insolentius de se prædicare; ostentare ac venditare res suas putide; nullum sui ostentandi finem facere; omnia naturæ ingeniique instrumenta ad laudis jactationem convertere; gloriæ ac existimationi suæ falsa etiam laudis commemoratione servire. Cf. Glorior, Superbus. Usus: 1. Magnifice se et insolenter de re aliqua jactare. 2. Jacio, agito, commoveo, remuer, secouer, agiter. Oculos, caput, cerviculam jactare. 3. Injicio, infero, dire, proférer, répandre. Terrorem, minas, pericula jactare. 4. Exagito, poursuivre. Convitiis, clamore aliquem; æquitatem multis modis jactare. Æstu, febribus, labore forensi, tempestate populi jactari. 5. Huc illuc impelli, être ballotté. Turbato mari jactatur navis, ventoque rapitur.

JACTŪRA, æ, f. Perte. Syn. Damnum. Epith. Immanis, magna, mediocris, minima, tanta, tolerabilis, turpis. Usus: Rei familiaris jacturam facere. Magna jactura pecuniæ, vel in pecunia est facta. Cf. Damnum, Detrimentum.

JACTŬS, ūs, m. Action de jeter, de lancer. Syn. Conjectus. Usus: Fulminum jactus, action de foudroyer.

JĂCŬLĀTOR, ōris, m. Qui jette, qui lance. Qui jaculum emittit, telum mittit. Usus: Sæpe optimi juculatores errant.

JĂCŬLOR, aris, atus sum, ari, d. Brandir, lancer. Syn. Torqueo, conjicio, jacio. Phras. Jaculari, frapper, atteindre. Jaculo petere, ferire; jacula in hostem ingerere; telorum ingentem vim effundere, hostibus injicere. Usus: Jaculari ad metam. Cf. Jacio.

JĂCŬLUM, i, n. Trait, javelot. Syn. Telum. Usus: Murum jaculo trajicere.

JAM, Déjà, depuis. Usus: Jam illo tempore, cum; jam a principio belli; jam inde ab adolescentia; jam a Socrate; jam usque ab heroicis temporibus; jam, jamque pluit; jam delector. Jam vero.

JAMDĬU, Depuis longtemps. Syn. Jampridem, jam dudum, aliquot jam per annos, multorum jam dierum intervallo. Usus: Res jamdiu gestæ.

JAMPRĪDEM, Depuis longtemps. Syn. Jamdiu. Usus: Jam sum pridem tuus.

JĀNĬTOR, ōris, m. Portier. Syn. Januæ custos seu præfectus.

JĀNŬA, æ, f. Porte. Syn. Ostium, aditus. Epith. Consularis, effracta et evulsa. Phras. 1. Januam claudere, fermer la porte. Fores adducere, obserare, occludere; foribus pessulum obdere; fores firmare pessulis. 2. Januam effringere, briser la porte. Fores arietare; postes, limina securibus comminuere; moliri fores; foribus proterve injuriam facere; exitium ferre; impetum facere in januam; januam refringere. 3. Ad januam multi exspectant, bien des gens attendent à la porte. Multi assistunt ad fores; observantur vestibulo; ejus janua et vestibulum magna hominum frequentia celebratur.

1. JĀNŬĀRĬUS, a, um, De janvier. Usus: Calendæ Januariæ.

2. JĀNŬĀRĬUS, ii, m. Janvier. Usus: Mensis primus Januarius.

JĔCUR, cŏris et jĕcĭnŏris, n. Foie. Syn. Hepar. Epith. Nitidum, plenum, horridum et exile, optimum. Usus: Cerebrum, cor, pulmones, jecur.

JĔCUSCŬLUM, i, n. Petit foie.

JĒJŪNĒ, D’une manière sèche, pauvrement. Syn. Tenuiter, exiliter. Usus: Jejune dicere agere.

JĒJŪNĬTAS, ātis, f. Manque de; sécheresse (de style). Syn. Tenuitas. )( Ubertas, copia. Usus: Cavenda oratori jejunitas, siccitas, inopia. Verborum jejunitatem ac famem, quam uberitatem nimiam malo.

JĒJŪNĬUM, ĭi, n. Privation de nourriture, jeûne. Syn. Inedia; indicta, stata a certa ciborum usu abstinentia. Phras. 1. (Jejunium quadragesimale, Vulg.), Carême. Feriæ esuriales; verni jejunii quadraginta dies; jejunium quadragenum dierum; hebdomades, quæ anniversariam Christi morientis reviviscentisque memoriam præcurrunt; solemnis jejunii quadraginta dies; jejunium maximum, quadragenarium. 2. Jejunium servare, jeûner. Abstinere se certo ciborum usu, parciusque ac frugalius vivere; esuriales serias agere; quadraginta continenter dies vescendi voluptatem reprimere, coercere, cibis contentum inanimis; interposito quadraginta dierum jejunio corpus exhaurire; jejunium servare; inedia voluntaria se macerare; inedia, jejunio corpus affligere; gulæ ventrique bellum indicere; jejunium sancte colere; adhibere inediam; certo ciborum usu sibi intercedere; parco inopique victu corpus domare, frangere; avidum ventrem jejuniis domare, corpori cibos lautiores subtrahere; voluntariam inediam in plures dies tolerare, sustinere, proferre; corpus arctius contentiusque certorum obsoniorum abstinentia habere. Cf. Abstineo.

JĒJŪNUS, a, um, Qui est à jeun; sec, maigre, décharné (en parl. du style). Syn. Qui nihil edit, aridus, siccus, tenuis. Phras. Biduo jejunus sum, je n’ai pas mangé depuis deux jours. Biduo nihil cibi cepi; jejunum, fessumque mihi corpus est bidui inedia; biduum sine alimento traho; bidui abstinentia siccus et languens; biduo impransus, incœnatus persto; esuriales ferias ago biduum. Cf. Jejunium, Tenuis.

JENTĀCŬLUM, i, n. Déjeuner. Syn. Cibus, qui ante prandium sumitur.

JŎCĀTĬO, ōnis, f. Plaisanterie. Syn. Jocus, urbanitas, cavillatio. Cf. Facetiæ, Jocus.

JŎCOR, aris, atus sum, ari, d. Plaisanter, badiner. Syn. Cavillor, ludo; joco aliquid dico vel facio. Adv. Familiarius, humanissime, libere. Phras. Jocatur interdum, il plaisante de temps en temps. Ludit interdum, ac familiariter per risum et jocum facete cavillatur; jocos interdum cum familiaribus miscet; jocose satis ludit interdum; jocularia interdum fundit; multa ridicula dicit; salibus utitur interdum; facetiarum et urbanitatis leporibus amicos exhilarat; sales nonnunquam orationi aspergit. Cf. Nugor. Usus: Familiariter cum ipso cavillor et jocor. Homo in jocando suavis.

JŎCŌSĒ, En plaisantant. Syn. Facete, urbane. Usus: Hominem lusi jocose satis.

JŎCŌSUS, a, um, Enjoué, badin, gai. Syn. Facetus, urbanus. )( Serius. Cf. Facetus, Jocus.

JŎCŬLĀRIS, e, gen. com. Plaisant, drôle, risible. Syn. Ridiculus, ludicrus. Usus: O licentiam jocularem! Cf. Ineptus.

JŎCŬLĀTOR, ōris, m. Rieur, plaisant, railleur. Syn. Nugator, narrator facetus, ad jocandum aptus. Cf. Facetus.

JŎCŬLĀTŌRĬUS, a, um, Plaisant, badin. Syn. Jocosus, festivus. Usus: Joculatoria disputatio.

JŎCUS, i, m. Plaisanterie. Syn. Ludus, risus, facetiæ, lepor, sales, hilaritas, festivitas, cavillatio. Epith. Comis, dignus, familiaris, ingenuus, oratorius, scurrilis, suavis. Phras. 1. Ex joco fecit, il l’a fait en riant. Per jocum, per ludum et jocum, per risum ac jocum; animi causa, joci causa, joci gratia, joco; ridiculi causa hæc facta sunt. 2. Sine joco, sans plaisanter, sérieusement. Extra jocum; remoto joco; aufer nugas, et rem serio edissere. 3. (Jocum ex re facere, Vulg.), se moquer de qqch. In jocum vertere, trahere, convertere; rem joco accipere; in risum vertere. 4. Nemo ad jocos faciendos illo est aptior, personne ne badine mieux que lui. Gratiæ hominem finxerint, lepores Attici educarint, necesse est, adeo prompto est ac extemporali ad jocationes ingenio; a Gratiis videtur fictus, adeo multus est in eo lepos, adeo venustæ sermonis facetiæ; sale facetiisque omnibus antestat; oratio omnibus salibus facetiisque abundat; nihil est illo homine festivius, facetius; sermonis festivitate ingenuisque salibus nemo cum illo est conferendus; ejus festive dictis ac facetiis mire capiuntur omnes; ita scite, ita venuste, lepide, argute sermonem condit, ut audientes mira voluptate perfundat; ita facetiis valet, ut verba prope singula audientium risus consequatur; comis in eo verborum urbanitas, jocique facetiarum pleni. 5. Fugiendi obscœni verborum joci, il faut éviter les plaisanteries obscènes. Omnis verborum obscœnitas vitanda; abstinendum prætextatis verbis; joci ne infra soccum liberi sint ac soluti; genus jocandi illiberale ac petulans; Atellanæ fabulæ, versusque Fescennini nostro in sermone locum ne habeant. Omnis verborum lascivia procul a congressu nostro arceatur. Usus: Dicere aliquid per jocum, extra jocum. Non hilaritate, non lascivia, nec risu, nec joco, qui levitatis comes, beati sumus, nec enim ad ludum et jocum facti sumus.

JŬBA, æ, f. Crinière. Syn. Crines leonum aut equorum collo fluentes. Usus: Equus jubam quatiens.

JŬBĀTUS, a, um, Qui a une crinière. Syn. Juba ornatus. Usus: Jubatus draco, serpent qui a une crête.

JŬBĔO, es, jussi, jussum, ere, n. et a. Ordonner, commander. Syn. Impero, mando, præcipio, edico, in mandatis do, mandata do, negotium do. )( Veto. Adv. Liberaliter, publice, valde, aperte. Phras. Rem imperas difficilem, vous commandez une chose difficile. Mandata das ardua, negotium das difficile; fieri, præstari a me vis, quæ vires meas exsuperant; magni negotii est, summæ difficultatis, operæ non exiguæ est, quod mandas; rem in mandatis das, quam exsequi, efficere, præstare, sustinere vix possum; jubes, ut mandata tua digeram, exsequar, persequar, conficiam, ad exitum perducam, sed ea ejusmodi sunt, quæ vires meas exsuperent; quæ in mandatis a te habeo, non istarum sunt virium. Cf. Impero, Mando, Præscribo. Usus: Jubeo te bene sperare, salvere. Populus hanc legem jussit. Senatus decrevit, populus jussit.

JŪCUNDĒ, Agréablement. Syn. Suaviter, dulciter. Usus: In convivio comiter et jucunde fuimus.

JŪCUNDĬTAS, ātis, f. Charme, agrément, plaisir, gaieté. Syn. Festivitas, lepor, hilaritas, fructus suavissimæ jucunditatis. )( Molestia. Epith. Prima, major, multa, summa, tanta. Usus: Relaxare animum, et dare se jucunditati. Ex re aliqua jucunditatem fructumque percipere. Delectatio, tranquillitas jucunditasque animi. Hoc conducit ad vitæ commoditatem jucunditatemque. Urbani agri jucunditas. Cf. Jocus.

JŪCUNDUS, a, um, Agréable, gai. Syn. Amœnus, dulcis, suavis, gratus. Adv. Magnopere, maxime, summe, vehementer. Phras. Jucundus erit mihi reditus tuus, votre retour me sera agréable. Dulcissimus erit mihi reditus tuus; omnes amœnitates in te uno habeo; gratiæ omnes tecum remigrabunt; plurimum suavitatis habebit reditus tuus; optatissimus erit reditus tuus, hilariora mihi tecum erunt omnia; adventu tuo læta mihi erunt omnia et candida. 2. Te præsente convivium jucundius erit, si vous êtes présent le repas sera plus gai. Te præsente non magis epulis corpus, quam animus jucundissimæ consuetudinis tuæ voluptate explebitur; tu si conviva accesseris, epulæ ipsæ plus suavitatis accipient, habebunt; quadam hilaritate conspersa erunt omnia. Tali conviva, in quo tantum leporis est, luculente hunc habebimus diem. Usus: Est mihi jucunda et grata in malis meis voluntas tua. Comes alicui carus et jucundus. Ager, conspectus, odor jucundus. Cf. Hilaris.

JŪDEX, ĭcis, m. Juge, arbitre. Rad. a Jus dico. Syn. Arbiter, disceptator, animadversor, recuperator, cognitor, existimator, æstimator, censor, quæsitor. Epith. Acer, æquus, attentus, benevolus, bonus, cupidus, durus, erectus, fortis, gratissimus, satis idoneus, immanis, iniquus, integer, iratus, juratus, misericors, nequam, obscurus, sapiens, severus, tristis, verissimus. Usus: Judicem sortiri, legere, accipere, sibi sumere, choisir qqn pour arbitre. Judicem alicui decernere, dare, constituere, ponere, donner un juge à qqn. Is mihi obvenit judex. Cf. Judico, Judicium.

JŪDĬCATĬO, ōnis, f. Action de juger, jugement. Syn. Disceptatio, quæstio. Epith. Comparativa, dubia, simplex. Usus: Quæstio in conjecturali eadem, quæ judicatio.

JŪDĬCĀTUM, i, n. Action de juger. Syn. Res judicata. Epith. Difficilius, majus, solitarium, rarius. Usus: Judicatum est, de quo jam ante sententia constituta est. Judicatum facere, rendre un arrêt. Judicato stare, s’en tenir au jugement. Judicatum solvere, rescindere, infirmare, irritum facere, negare, casser un jugement.

JŪDĬCĬĀLIS, e, gen. com. Judiciaire. Syn. Forensis, pertinens ad judicium. Usus: Judiciali jure, et consuetudine. Judiciale dicendi genus.

JŪDĬCĬĀRĬUS, a, um, Judiciaire. Syn. Judicialis. Usus: Lex, quæstio, controversia judiciaria.

JUDĬCĬUM, ĭi, n. Jugement; discernement, goût. Syn. Judicum deliberatio legitima, cognitio, controversia causarum; item: Sententia, opinio, existimatio. Epith. Acerbum, acre, admirabile, æquum, alienum, amplum, certum, civile, commune, corruptum, damnatorium, divinum, domesticum, exquisitum, gratum, grave, honestum, incertum, inclitum, infinitum, iniquum, insolitum, integrum, invidiosum, leve, liberum, singulare, sociale, stabile, usitatum. Phras. 1. In judicium vocare, citer en justice. In judicium arcessere, adducere, deducere; periculum judicii alicui intendere; in jus adducere; diem alicui dicere; in jus rapere; obtorto collo ad prætorem rapere; in jus adducere; legibus experiri; lege cum aliquo agere; jure experiri, ex jure agere cum aliquo. 2. In judicium venire, se présenter devant les juges. Judicio conflictari; judicio certare; jure, legibus experiri; in jus adire; vadimonium obire; descendere in ambiguam litem. 3. Judiciis iniquis vexari, être persécuté d’arrêts iniques. Judiciis conflictari, judicii laqueis stringi, irretiri; in majores identidem plagas incidere. 4. Judicio iniquo opprimi, être condamné injustement. Judicio iniquo jugulari, circumveniri; iniqui judicii procella everti; judiciis iniquissimis exsorberi sanguinem; turpi judicio vinci, condemnari; litem amittere; causam perdere, causa cadere; iniquis judiciis interire. 5. Judicium corrumpere, corrompre ses juges. Judicium contaminare, constuprare. 6. In judicio absolvi, être absous en justice. Judicio liberari, evadere, elabi. 7. Judicia non exercentur, on ne rend plus la justice. Judicia frigent, silent, conglaciant, conticescunt. 8. Judicia excercebat, il remplissait les fonctions de juge. In ea causa judex sedebat; judicium exercebat; sella posita jus dicebat; cognitionem causæ per se solus exercebat, summa æquitate res constituebat; jus petenti reddebat; arbitria de summa ei agebat, de ea controversia constituebat; judicia reddebat; jura in quoslibet distribuebat; judicium de reo legibus faciebat; sententiam ferebat. Cf. Judico. 9. Judicio vir acerrimo, homme d’un sens, d’un discernement éprouvé. Judicio valet, utitur optimo; judicio præstat, excellit, abundat inter omnes unus maxime. Est in eo viro mira quædam judicii præstantia, excellentia, vis, subtilitas. Multum videt vir ille judicio, si quisquam alius, gravissimo; inest in eo homine mira ingenii perspicacia. Cf. Ingenium. Usus: 1. Judicia domi conflare. Judicia calent. Judicia tollere, dissolvere, disturbare, dissoudre le tribunal. Judicia extrahere, comperendinare, renvoyer un jugement à trois jours. Judicia sistere. Judicia rescindere. 2. Opinio, sententia, opinion, avis. Tui judicii est, quid faciendum censeas. Alterius judicium exquirere. Suum judicium interponere, dicere, edere. Ferre judicium. Mutare, flectere judicium suum; alieno judicio, quam suo stare præstat. Judicio meo, à mon avis, à mon sens. Quantum quidem judicio assequi meo possum. Cf. Opinio, Sententia, Judico.

Judicii extremi dies, le jour du jugement dernier. Phras. Extremus seculorum dies; dies ille formidolosus, quo universi mortales in judicium vocabuntur, totius vitæ rationem reddituri; dies ille, quo hominum corpora e somno mortis ad lucem alterius vitæ excitabuntur; dies quo ad Christi severum judicium omnes sistemur; quando ad vitam revocatis, quotquot unquam nati sunt, DEI Filius e cœlo ad judicium exercendum, sententiamque pronuntiandam descendet. Dies ab omni æternitate præstitutus quo in vitam genus humanum revocabitur, et pro se quisque apud divinum tribunal causam dicet. Dies ille novissimus, quo omnium seculorum mortui reviviscent; dies ille de omnibus annis nostris, et transacta vita sententiam laturus. Extremus volventium seculorum dies, cum animæ vita functæ rursum corpora induerint; cum DEUS ipse judex in celeberrimo superum inferumque conventu sententiam feret; cum supremus dies volventibus annis advenerit.

JUDĬCO, as, avi, atum, are, a. Juger, rendre la justice. Syn. Judicium facio, cognosco, discepto; litem decerno, statuo, constituo; sententiam dico, fero; jus dico, dijudico. Adv. Aperte, acrius, acutius, bene, corrupte, diligenter, dissolute, explorate, fortiter, gratis, honeste, incorrupte, libere, longe, male, optime, perperam, publice, recte, religiose, ridicule, severe, temere, vere. Phras. 1. Vestrum est de hac controversia judicare, c’est à vous de juger dans cette dispute. Vestrum est, qui in hac controversia judices considetis, de hac causa judicium pronuntiare, jus dicere, causam cognoscere, controversiam disceptare, de controversia constituere, judicio decernere, jus administrare, forum agere, judicium exercere. Cf. Judicium. 2. Ex æquitate causæ judicandum est, il faut rendre un jugement d’après l’équité de la cause. Rectum animi sensum in judicio sequi nos oportet; illud demum rectum judicium est, quod ratio dirigit ac moderatur; quod ratio præscribit ac probat. Judicium cum ratione et æquitate congruat, necesse est; qui sententiam fert de causa, in consilio habeat necesse est, legem, æquitatem, fidem; qui judicia exercet, libidinem, odium, invidiam, metum, et quidquid eripere recte judicandi facultatem potest, procul habeat. In sententia dicenda summa habenda est æquitatis ratio; una spectanda est causæ æquitas; de una justitia laborandum est. In causis forensibus dijudicandis consilia omnia, actionesque ad justitiam referenda sunt. Justitiæ serviendum ne tantillum, ne latum quidem unguem ab æquitate deflectendum est. 3. Rem totam tibi judicandam relinquo, je vous laisse à juger le tout. Id omne arbitrium ad te justum æstimatorem defero; rem omnem ad arbitrium tuum confero; rem tuo ingenio, et conjecturæ committo; tu velim, de re tota existimes; tua erit de re tota æstimatio; ejus rei arbitrium ad te rejicio; ejus causæ cognitio penes te erit; tua æstimatione res metienda est; tu velim, causam hanc omnem arbitrere; propter infirmitatem mei consilii tuo judicio stabo; malo tuæ prudentiæ confidere, quam meæ; e judicio tuo judicium pendebit meum; ad judicium tuum sententiam aggregabo meam. Usus: Judicare de re inter aliquos ex vero et bono. Serviendum est iis judicibus, qui multis post seculis de nobis judicabunt. Judica et perpende. Tu de re a certo sensu judicas. Cf. Judicium.

JŬGĀTUS, a, um, Uni. Syn. Junctus. Usus: Omnes virtutes inter se jugatæ nexæque sunt.

JŬGĔRUM, i, n.; pl. JŪGĔRA, um, ibus, Arpent, mesure agraire. Syn. Agri modus, quantum uno boum jugo diu exarari potest. Usus: Ut aratores jugera sationum suarum profiterentur.

JŪGIS, e, gen. com. Qui coule toujours. Syn. Perennis. Usus: Juges putei; aqua jugis.

JŪGĬTER, Sans interruption. Syn. Semper, continenter.

JUGLĂNS, andis, f. Noix, noyer. Syn. Nux arbor et fructus.

JŬGO, as, avi, atum, are, a. Unir. Usus: Virtutes inter se jugatæ.

JŬGŬLĀTĬO, ōnis, f. Action d’égorger, massacre.

JŬGŬLO, as, avi, atum, are, a. Égorger. Syn. Jugulum ferio, neco. Usus: Se suam causam, suo gladio, suo argumento et concessione jugulare. Cf. Interficio.

JŬGŬLUM, i, n. et JŬGŬLUS, i, m. Clavicule, gorge. Pars colli anterior. Usus: Dare, ostentare jugulum hosti. A jugulo civitatis crudelitatem hostis avertere. Jugulum alicujus petere, viser à la gorge, prendre qqn à la gorge.

JŬGUM, i, n. Joug. Epith. Crudelissimum servitutis, commune, grave, nefarium, servile. Usus: 1. Boum cervices natæ ad jugum. Multis jugis arare. 2. Dominatus, esclavage, servitude. Hostes sub jugum imponere. Jugum excutere, dejicere. 3. Montis vertex, crête d’une montagne. Constitit in summis jugis.

JŪMENTUM, i, n. Bête de somme. Ut: Equus, mulus, bos. Usus: Age jumentum, quo velis. Jumenta dorso onera portantia.

JUNCTĬO, ōnis, f. Union. Syn. Conjunctio. Usus: Partes junctione aliqua tenentur.

JUNGO, is, junxi, junctum, ere, a. Joindre, unir, lier. Syn. Conjungo, coagmento. )( Disjungo. Phras. 1. Omnia membra apte inter se junguntur, tous les membres du corps sont parfaitement unis entre eux. Inter se implicata et connexa sunt; inter se cohærent, coalescunt; aptas commissuras habent; ipsa secum, et inter se ex commissuris junguntur; alia ex aliis nectuntur, arcteque inter se continentur. 2. Libenter me tibi jungam, je me joindrai volontiers à vous. Libenter ad tuas rationes me adjungam; acclinabo me libenter ad tuas partes; tuis tuorumque necessitudinibus misceri me libenter feram; tecum me et voluntas congregat, et fortuna conjungit; res meas cum tuis libenter consociabo; ad te unum omnia mea conferam; societatem tecum et fœdus inibo; summa conjunctione tecum agam. Cf. Amicus, Conjungo. Usus: Prudentiam jungere cum eloquentia. Consuetudinem cum aliquo et amicitiam jungere. Puellam matrimonio jungere. Dies noctesque fletibus jungere, pleurer jour et nuit.

JŪNĬOR, ōris, gen. omn. Plus jeune. Syn. Adolescentior, natu minor, ætate posterior, aliquot annis minor.

JŪRE, A bon droit, à juste titre. Syn. Recte, non injuria, merito, superis hominibusque approbantibus; jure optimo; merito et optimo jure; haud secus ac par est; jure meritoque; jure ac merito meritissimo. )( Immerito. Usus: Jure optimo ridemus. Jure occidi potuit. Jure, an injuria; recte, an perperam.

JURGĬUM, ĭi, n. Querelle, dispute. Syn. Contentio, rixa. Usus: Exsistet ex ea ingens jurgium. Jurgio contendo. Jurgiis et litibus abstinere se. Cf. Lis, Contentio.

JŪRGO, as, avi, atum, are, n. Être en procès, plaider. Syn. Jurgio contendo, rixor. Usus: Vicini inter se jurgant, non litigant. Cf. Contendo.

JŪRĬDĬCĬĀLĬS, e, gen. com. Relatif à un point de droit. Usus: Juridicialis constitutio vocetur, quamvis molestum hoc nomen sit, qu’on l’appelle question juridiciale, quoique ce mot me semble ridicule.

JŪRĬSCONSULTUS, i, m. Jurisconsulte, légiste. Syn. Jureconsultus, interpres legum, jurisperitus, legum peritus. Phras. Jurisconsultus præstans erat, c’était un légiste célèbre. Consultissimus ea ætate omnis divini atque humani juris erat; vir erat juris scientissimus; divini humanique juris auctor celeberrimus; legum jurisque Romani apprime doctus; in disciplina juris atque legibus interpretandis auctoritate illustri fuit; vir erat, qui simul ac toga forumque placere cœpit, oraculum civitatis habebatur. Usus: Jurisconsulti domus est oraculum civitatis. Jureconsultorum ingeniis pleraque corrupta sunt.

JŪRĬSDĬCTĬO, ōnis, f. Action de rendre la justice, judicature. Syn. Facultas et potestas juris dicendi. Usus: Jurisdictionem absolvere. Subigere gentem sub jus, jurisdictionem ac potestatem suam. Venalem jurisdictionem habere. Cf. Ditio, Potestas.

JŪRISPĔRĪTUS, i, m. Jurisconsulte. Syn. Jurisconsultus, causidicus. Usus: Jurisperitorum eloquentissimus, eloquentium jurisperitissimus.

JŪRO, as, avi, atum, are, n. et a. Jurer, affirmer avec serment. Syn. Jurejurando me devincio, juratus testor, adjuro, jusjurandum do. Phras. 1. Juravi rem esse meam, j’ai juré que cela m’appartenait. Sacramento contendi, rem esse meam; juratus testabor; jusjurandum interposui; DEUM testem feci; DEUM obtestatus sum, i. e. testatus sum; conceptis verbis juravi; DEUM testem laudavi, rem, uti dixeram, esse meam. 2. Juravit se in fide mansurum, il a juré qu’il garderait sa promesse. Jurejurando se suamque fidem obstrinxit; jurejurando fidem firmavit; sacramentum dixit de perpetua sua in rempublicam fide. Per genium, per nomen Cæsaris dejeravit, perstiturum se in fide. DEUM testem esse voluit perpetuæ suæ in rempublicam voluntatis. Testem DEUM advocavit, appellavit integerrimæ suæ in rempublicam fidei; exsecratione se, caput suum devinxit, si datam unquam violaret fidem. De constanti in rempublicam fide jusjurandum dedit; fidem in rempublicam sacramento sanxit; sacramenti religione se adstrinxit ad præstandam reipublicæ fidem; jurejurando se alligavit, ad servandam reipublicæ fidem. Cf. Jusjurandum. Usus: In certa verba, ex animi sententia, non lingua tantum jurare. Jurare conceptis verbis majorum more. Jurare Jovem lapidem. Magna voce pulcherrimum jusjurandum juravi.

Jurandi Formulæ, formules de serment: Ita me DEUS amet! ita mihi propitius sit DEUS! ita mihi benefaciat, faveat, adsit DEUS! ita me DEUS adjuvet! ita propitium mihi DEUM velim! ita me DEUS respiciat, juvet, tueatur! ita mihi a DEO prospera contingant omnia! ita mihi optata contingant omnia! ita, quæ opto, feliciter eveniant! ita mihi bene sit! ita rebus meis feliciter eveniat! ita vivam! ita diu feliciterque vivam! ita ad voluntatem cuncta fluant! ita diuturna lucis usura fruar! ita mihi cum diuturnus vitæ cursus, tum facilis contingat; ita meis optatis fortuna respondeat! ita sim incolumis, felix, beatus, malorum expers, ignarus adversæ fortunæ! ita nihil adversi videam in vita! ita nunquam adversam fortunam experiar! ita fortuna utar perpetuo prospera! Contra: Ita male mihi faciat DEUS! ita perdat me DEUS! moriar, si; peream, si; ne vivam! ne sim salvus! dispeream! sentiam iratum DEUM! male mihi sit! nihil mihi ex animi sententia succedat! adversa mihi sint omnia! cadat infeliciter, quidquid ago! infensa, iniqua, adversa omnia experiar, si sciens fallo!

JUS, jūris, n. Droit, justice. Syn. Æquum, æquitas, justitia. )( Injuria. Epith. Accusatorium, æquum, bellicum, callidum, civile, consulare, equestre, feciale, firmum, hereditarium, imperatorium, iniquum, patrium, pontificale, prætorium, regium, tribunitium. Usus: Jus postulare, demander justice. Jus dare, tribuere, rendre justice. Jus dicere, juger, rendre la justice. In jus vocare, adducere, appeler en justice. In jus adire, aller en justice. Jus suum persequi, exsequi, réclamer ses droits. Jus suum obtinere, adipisci, tenere, retinere, obtenir gain de cause. Jure agere, decertare cum aliquo, jure experiri, avoir recours aux lois. De suo jure aliquid concedere, detrahi sinere, decedere, concéder qqche de son droit. A jure abire, s’éloigner de la justice. Id jus ratumque est. Meo jure hoc dico facioque. Jus et æquitas vincula sunt civitatis. Cf. Æquum, Jure.

JUSJŪRANDUM, jūrisjūrandi, n. Serment. Syn. Sacramenti fides, sacramenti religio, jurisjurandi religio, fides. Phras. Jusjurandum a militibus exegit, il exigea le serment des soldats. Milites ad jusjurandum adegit; milites sacramento rogavit; in sua verba adegit; jurejurando adstrinxit; sacramentum sibi dici a militibus jussit; sacramento teneri, religione constringi, adstringi milites voluit. Cf. Juro. Usus: Ad jusjurandum adigere, obliger au serment. Jusjurandum dare, prêter serment. Jusjurandum negligere, violare, se parjurer. Religio jurisjurandi est metus Deorum immortalium in testimonio dicendo. Jurejurando devincta auctoritas. Aliquid jurejurando firmare, affirmare diis interpositis. Jurejurando nullum vinculum ad stringendam fidem arctius esse voluerunt majores.

JUSSUM, i, n. Ordre. )( Vetitum. Epith. Ratum atque firmum. Usus: Injusta jussa populis describere. Jussa nostra comprobat populus.

JUSSŬS, ūs, m. (solo abl. sing.) Ordre, commandement. Syn. Imperium. Usus: Meo jussu. Cf. Imperium.

JUSTA, ōrum, n. pl. Derniers devoirs, honneurs funèbres. Syn. Inferiæ, exsequiæ. Usus: Paterno funeri justa solvere, peragere, facere.

JUSTĒ, Justement; d’une manière convenable. Syn. Jure, recte, legitime. Usus: Juste et legitime imperare.

JUSTĬTĬA, æ, f. Justice, équité. Syn. Æquitas, jus, fas, justum. Epith. Germana, jucunda, magna, necessaria, optabilis, summa, vera, utilis. Phras. Justitia virtutes omnes complectitur, la justice embrasse toutes les vertus. Virtutes omnes continet, comprehendit. Omnes insunt in una justitia virtutes; omnes virtutes ab una justitia pendent; in una justitia includuntur. Nulla virtus abesse justitia potest; conjunctæ sunt, colligatæ sunt cum justitia virtutes omnes. Usus: Justitia, quæ suum cuique tribuit, societatem humanæ conjunctionis magnifice tuetur. Fundamentum justitiæ est fides. In laude justitiæ sunt fides et æqualitas.

JUSTĬTĬUM, ĭi, n. Vacances, vacations des tribunaux. Syn. Jurisdictionis intermissio. Usus: Justitium edici, jurisdictiones intermitti, claudi ærarium, judicia tolli oportet.

JUSTUS, a, um, Juste. Syn. Æquus, verus, meritus, debitus, legitimus. )( Iniquus. Adv. Vere. Phras. Justus est, c’est un homme juste. Justitiæ laude floret; vir est, qui juris civilis rationem ab æquitate nunquam sejunxerit; in testimonio religiosus, in judicando severus; vir est, qui immortalem sibi famam æquitate, fide, miserorum defensione comparavit; qui licere sibi nihil putat, nisi quod cum æquitate conjunctum; qui in ferenda sententia legem, æquitatem, fidem unice in consilium adhibet; apud quem unum maxime justitiæ locus est. Cf. Judico ex æquitate. Usus: Justum id est debitumque. Justum et jus alere.

JŬVĔNĪLIS, e, gen. com. De jeune homme, de jeunesse. Usus: Juvenilis libido, redundantia, licentia. Cf. Levis.

JŬVĔNĪLĬTER, En, comme un jeune homme. Syn. More juvenum. Usus: Juveniliter exsultare.

JŬVĒNIS, is, m. Jeune homme. Syn. Adolescens. Epith. Mobilis. Usus: Infirmitas puerorum est ferocia juvenum.

JŬVENTUS, ūtis, f. Jeunesse. Syn. Ætas florens, medium juventæ robur, ætas injuriæ opportuna; flos ætatis. Epith. Delicata, formosa, libidinosa. Phras. Adhuc intra juventutis annos tua versatur ætas, vous êtes encore jeune. In ea es ætate, quæ valet viribus quidem, sed a prudentia infirma est; ea es ætate, quæ viribus floret, sed a prudentiæ maturitate procul abest; juventutem nondum egressus es, quæ, cum ætatis quoddam veluti ver sit, caret usu rerum et experientia; a prudentia distat, vacua est consilio, inopia judicii laborat, expers est prudentiæ et gravitatis; ætatem agis, in qua prudentiæ illa maturitas locum nondum habet. Cf. Adolescentia. Usus: Omnem sobolem juventutis ad arma vocat.

JŬVO, as, jūvi, jutum, are, a. et n. Aider, favoriser. Syn. Adjuvo, opem fero. Phras. 1. Pauperes libenter juvat, volontiers il secourt les pauvres. Afflictis fidem manumque libenter porrigit; inopiam eorum facultatibus sublevat; egestatem eorum facultatibus sublevat; egestatem eorum subsidiis et liberalitate sustentat et recreat; egentibus libenter subsidio venit; opem porrigit, affert, præsidio est. Cf. Auxilium. 2. Alter alterum juvat, ils s’aident l’un l’autre, ils se prêtent un mutuel appui. Alter alteri operam commodat; mutua se opera juvant; mutuam sibi operam præstant; alter alteri præsidium est, ac dubiis in rebus lumen. 3. Philosophia eloquentiam juvat, la philosophie sert à l’éloquence. Philosophia eloquentiæ adjumento est; ad gravem illam moratamque eloquentiam adjumenta habet, affert, importat non pauca rerum naturalium cognitio. Cf. Adjuvo, Conduco, Faveo. Usus: 1. Juvare, ornare quempiam, quibuscumque rebus possis. 2. Delectat, faire plaisir, réjouir. Juvat, in parte operis præfari.

JUXTA, præp. Auprès de, proche de. Syn. Prope, propter. Usus: 1. Sepultus juxta viam Appiam. 2. Non secus, tanquam, similiter, autant, également, comme si. Juvit me, juxta ac si meus frater esset. 3. Pariter, una, ensemble. Juxta boni malique, armati ac imbelles obtruncati sunt.

LĂBĔFĂCĬO, is, fēci, factum, ere, a. Ébranler, renverser. Syn. Labefacto, corrumpo, perfringo, dissolvo, conquasso, concutio, solvo, enervo, frango, debilito, infirmo. )( Sustento, restituo. Usus: Virum fortem nulla unquam vis, nullæ minæ, nullæ invidiæ labefecerunt. Is pugnis mihi omnes dentes labefecit. Cf. Labefacto.

LĂBĔFACTO, as, avi, atum, are, a. Ébranler, détruire. Adv. Mediocriter. Usus: 1. Homo improbus rempublicam, jura, leges, vitam hominum, probe ab aliis constituta, societatem et conspirationem bonorum, dignitatem, consulatum vehementer labefactavit. Ecquid commoda mea, ecquid oratores labefactas et oppugnas? 2. Commoveo, a proposito averto, ébranler la fidélité, séduire. Firmus sum, non me labefactabis. Ne crede, te fidem meam pecunia, cogitationem, sententiam, amicitiam insidiis labefactare posse.

LĂBES, is, f. Chute; fléau, maladie; tache, souillure. Syn. Ruina, pernicies; macula, dedecus, ignominia, infamia, vitium, nævus. Epith. Domestica, nefaria et perniciosa. Usus: Multis locis labes agrorum facta, terræque desederunt, dans bien des endroits, il y a eu des éboulements de terrain. 2. Macula, tache, souillure. Labem ejus dignitati aspersit, intulit. Vide, ne qua labes integris, probrum castis, infamia bonis inferatur. 3. Vitium, mal, défaut. Num tu hanc conscientiæ, animique labem, et vulnera perferre diutius potes? 4. Pernicies, pestis, lues, fléau. Hunc hominem reipublicæ, provinciæ labem fore prævideo. Cf. Macula, Dedecus.

LĂBĬUM, ii, n. sæpius LĂBĬA, ōrum, n. pl. Lèvre. Syn. Labellum.

LĂBO, as, are, n. Être ébranlé, chanceler. Syn. Ruo, repente concido, vacillo, nuto, in casum vergo; casum, ruinam minor; corruo, cado, ruinæ proximus sum. Usus: 1. Refice ædes labantes. 2. Transl. Vides consilium tuum, animos militum labare atque deficere. Sana, confirma rempublicam, fortunam civitatis labantem magnopere et inclinantem.

1. LĀBOR, ĕris, lapsus sum, labi, d. Tomber; faillir, se tromper. Syn. Prolabor, cado, ruo; item: dilabor, deficio; item: erro, fallor, decipior. Adv. Continenter, longius, proclivius, turpissime, tuto. Phras. Quis in tam lubrica, tam difficili rerum humanarum via non labitur? Qui ne chancelle parfois dans ce chemin de la vie si glissant et si difficile? Quis non offendit? Quis vitat, effugit omnem offensionem? Quis est, qui nusquam incurrat imprudens; quis de se præstare offensionem omnem possit? Usus: 1. Labuntur omnia, fluunt, occidunt. Res cum semel labi cœperit, proclivis est in perniciem. 2. Deficio, se laisser aller, être entraîné. Mores civitatis in perniciem lapsi. Cave, ne ad illorum opiniones delabaris. 3. Erro, fallor, se tromper. Imprudentia, consilio, opinione mea lapsus sum. Ambitione labi. Si me audies, nunquam laberis.

2. LĂBOR, ōris, m. Travail; peine. Syn. Opera, opus, sudor, vigiliæ, assiduitas, contentio animi, studium, industria. Epith. Alienus a nostra ætate et dignitate, assiduus et quotidianus, continuatus, certus, clarus et nobilitatus, gravior, medius, vitæ tolerabilis, domesticus, gloriosus, incredibilis, major, extremus, facilis, jucundus, maximus, forensis, summus, illiberalis, gravis, oratorius, tum infinitus, tum puerilis, injucundus, levis, magnus, parvus, superior industria, tantus, durus, justus, honestus, militaris, minor, multus, minime necessarius, plurimus, pristinus, utilis, sollicitus, insomnis. Labores nocturni, officiosi, patibiles, quotidiani, reliqui, tanti, veteres. Phras. 1. Magnos habeo labores, je suis accablé de travaux. Multis oneribus susceptarum rerum premor, assiduis laboribus et vigiliis conficior; multum mihi oneris imposui, injunxi; deprimit me laborum moles; quæ res operam exercet meam, immensi est operis multique certaminis; opera, quam sumpsi, suscepi, multi sudoris est, ac contentionis non mediocris; onus, quod in me recepi, suscepi, onus, quod sustuli, quod sustineo, grave sane est, ac multiplex; multis magnisque perfungor laboribus; magnæ mihi quotidie in iis, quos subeo, laboribus molestiæ sunt exsorbendæ. Cf. Laboro. 2. Frustra laboravi, c’est en vain que j’ai travaillé. Laborem inanem sumpsi, suscepi; spes meæ infirmis et labantibus fundamentis nitebantur; spem secutus sum cæcam et incertam; arido solo, campo infructuoso, arenæ semina mandavi, commisi; oleum ac operam perdidi; operam inutiliter consumpsi; inani studio ductus operam lusi; tanto labore nihil egi, nihil profeci; irato genio in rem ingressus sum, nullus mei laboris fructus exstat; studium omne ac operam inutiliter locavi. Usus: Suscipere, ferre, sustinere, finire laborem. Multum laboris ac operæ in Latinitatem, in his studiis insumpsi, impendi, consumpsi, exantlavi.

LĂBŌRĬŌSĒ, Soigneusement. Syn. Diligenter.

LĂBŌRO, as, avi, atum, are, n. Travailler; souffrir. Syn. Elaboro, contendo, laborem suscipio, opus facio, labore me exerceo, laboribus me frango, operam do. Adv. Æque ut, graviter, magnopere, mediocriter, non ita valde, præcipue, vehementer, vehementius. Phras. 1. Improbe laborat, il travaille énormément. Infinitum laborem suscipit; naturam pene studio vincit; semper operis aliquid facit, ac improbo labore pene se conficit; laborem unum ex alio capit; noctes adeo totas operi dat; quotidiana opera pene se frangit. 2. Nunquam deerit quod labores, vous aurez toujours assez de travail. Non deerit, in quo operam quotidianam edas; in quo operam præbeas aliis; in quo nervos omnes ætatis industriæque contendas; in quo omne vitæ tuæ curriculum conficias; in quo studium, atque opera elaboret tua; in quo operam utiliter ponas, consumas; in quo industriam, ac vigilandi laborem expromas tuum; in quo novus de integro exsudetur labor. 3. Vides quantum laborem? Voyez-vous comme je me fatigue? Videsne, ut sudem? ut diligentia omni enitar? quantum certamen mihi exsudandum sit? quantum laboris sumam, subeam, exhauriam? quantum operæ his rebus tribuam? quot curis angar ac vigiliis? quantum laborem capiam, quantum molestiæ assumam? ut in iis studiis me conteram, ut laboribus frangam? 4. Diu jam in hoc laboro, depuis longtemps déjà je travaille à cette affaire. Satis diu hoc saxum volvo; diu jam in hoc pistrino hæreo; diu jam in his desudo atque elaboro; diu multumque jam labor is me exercet; magnos jam in hoc opere exantlavi labores et diuturnos. Cf. Labor. Usus: 1. Quid enim laboravi; quid egi? 2. Curo, sollicitus sum, se mettre en peine de, s’inquiéter. De republica magis, quam de tuis rebus laboras. Nihil de me, de fama mea laboro. Nunc in minimis habeo, de quibas antea maxime laborabam. 3. Afficior, vexor, discrucior: relatum ad morbos corporis, souffrir, être malade. Ex intestinis, renibus, pedibus, stomacho laborare. 4. Vexor: relatum ad morbos animi, être accablé. Inscitia, ambitione, animo, ex desiderio alicujus laborare. Ex invidia laborat, il est en butte aux coups de l’envie. 5. Affligor: relatum ad mala aliunde provenientia, être fatigué, succomber. Aliena injuria laboro, commoveor, afficior. Domestica crudelitate, intestinis hostibus laborat. 6. Inopia premor, manquer. Re frumentaria laboramus. Cf. Conor.

LĂBŌRĬŌSUS, a, um, Laborieux; fatigant, pénible, difficile. Syn. Industrius, sedulus, sollicitus, assiduus, operosus, studiosus; item: Molestus, difficilis. Phras. 1. Laboriosus homo est, cet homme est laborieux. Quid eo homine sollicitum magis ac exercitum fingi potest? Homo est multæ industriæ, et magni laboris. Operosus, et semper aliquid agens, aliquid moliens; homo, cui de communi quidem otio otiosum esse liceat. 2. Laboriosa res est, cette chose est fatigante. Res est multi sudoris; non mediocris contentionis; magni certaminis; magni laboris; multæ operæ; res est immensi operis. Usus: 1. Quid nobis laboriosius, quid magis sollicitum, magis exercitum fingi potest? 2. Laboriosa exercitatio, deambulatio. Cf. Diligens, Difficilis.

LĂBRUM, i, n. Lèvre. Syn. Labium, labellum. Epith. Tremens. Usus: 1. Oris humani extrema labra sunt. Summis, primoribus labris gustavit philosophiam, leviter attigit, toucher à qqche du bout des lèvres, effleurer; étudier ou connaître superficiellement. Versatur mihi in primoribus labris, je l’ai sur le bout des lèvres. 2. Extrema ora fontis, etc. bord d’une fontaine, d’un vase, etc. Vasis genus ad lavandum aptum, baignoire, cuve. Labrum si in balneo non est, fac, ut sit.

LAC, actis, n. Lait. Epith. Lætum, dulce, pingue, primum. Usus: Lacte fetum depellere.

LĂCER, ĕra, ĕrum, Déchiré, mis en pièces. Artus laceri.

LĂCĔRĀTĬO, ōnis, f. Action de déchirer. Syn. Laniatio. Usus: Muliebres lacerationes genarum. Tui corporis laceratio mihi dolori fuit.

LĂCERNA, æ, f. Vêtement d’homme. Vestis virilis ac fere militum.

LĂCĔRO, as, avi, atum, are, a. Déchirer, mettre en pièces. Syn. Concerpo, conscindo, discindo, dilacero, dilanio, carpo, dirumpo. Usus: 1. Laceratum fœde corpus abjicere. Virgis tergum lacerare. 2. Transl. Graviter lædo, blâmer, critiquer; ruiner, détruire. Meus me mœror, animum ægritudo, patriam improbi cives omni scelere ac injuria lacerant, exedunt, conficiunt. Verborum contumeliis, oratione virulenta laceravit illum et cruentavit. Num et vitæ, quæ superest, reliquias lacerabis et distrahes?

LĂCERTŌSUS, a, um, Musculeux, robuste. Syn. Robustus, nervosus. Usus: Pugnaces et lacertosi centuriones. Cf. Robustus.

LĂCERTUS, i, m. Force, muscles. Syn. Vires, nervi, robur, torus. Epith. Obesior, carnosus. Usus: Oratoriis lacertis viribusque argumenta torquere.

LĂCESSO, is, īvi vel ĭi, ītum, ere, a. Provoquer, harceler, entreprendre. Syn. Provoco, irrito, tento. )( Respondeo. Adv. Ultro, mediocriter. Usus: Neque te ferro, nec maledictis, nec injuria, ne verbo quidem unquam lacessivi. Non sum ad lacessendum procax.

LĂCRĬMA, æ, f. Larme, pleurs. Syn. Fletus. Epith. Diuturnæ, gratæ, invidiosæ, multæ et assiduæ, plures, plurimæ, populares, pueriles, quotidianæ. Phras. 1. Ad lacrimas me movit, il m’a ému jusq’aux larmes. Lacrimas mihi commovit, excivit; lacrimas nolenti excussit ea commemoratio; fletum movit ea commemoratio; lacrimas expressit, extorsit; in lacrimas me solvit. 2. Eccur tot lacrimas fundis? Pourquoi répandre tant de larmes? Ecquid te lacrimis adeo dedis, tradis? Lamentis te conficis? Ecquid tot lacrimas effundis, profundis? Quid istas tot eduxit lacrimas? Quid est, quod totus lacrimis diffluas? Quid ita vim tantam profundis lacrimarum? Quid ita totus abis in lacrimas? 3. Viri est comprimere lacrimas, un homme doit retenir ses larmes. Viri est, tenere lacrimas, cohibere, reprimere; imperare dolori, temperare lacrimis. 4. Præ lacrimis scribere non possum, mes larmes m’empêchent de vous écrire. Fletu impedior, quominus pleniores dem ad te litteras; epistolam lacrimis prope deleo; defluentes ex oculis lacrimæ scribendi facultatem eripiunt; perfusus fletu vix pauculos hos versus exarare sine litura possum. Fletu reprimor, ne scribam reliqua; non queo reliqua scribere, tanta vis lacrimarum est. Cf. Fleo, Fletus. Usus: Lacrimis nihil citius arescit. Consumitur lacrima in alienis malis.

LĂCRĬMĀBĬLIS, e, gen. com. Digne d’être pleuré. Lacrimabile bellum.

LĂCRĬMĀBUNDUS, a, um, Baigné de larmes. Atque ille lacrimabundus: Gratum est, inquit, etc.

LĂCRĬMO, as, are, n. et LĂCRĬMOR, aris, atus sum, ari, d. Pleurer. Syn. Illacrimor, ploro, fleo, lugeo. Phras. 1. Cœpit lacrimari, il se mit à pleurer. Obortæ repente lacrimæ, manare ab oculis lacrimæ, effusæ oculis lacrimæ os totum opplere, fluere ex oculis lacrimæ, decurrentes ex oculis lacrimæ vultum omnem humectare cœpere. 2. Non cessat lacrimari, il pleure toujours. Modum lugendi nullum facit; in lacrimis jacet; totus in luctu versatur; luctu consumitur et contabescit; lacrimis usque indulget; lacrimis oculos terit, corrumpit; lacrimis debilitatur et conficitur; lacrimæ illi vocem pene et spiritum intercludunt; lacrimis totus diffluit. 3. Ad hoc spectaculum omnes lacrimabantur, à cette vue, tous se prirent à pleurer. Omnium in ore erant lacrimæ; ingens comploratio ab omni turba exorta erat; eum casum lamentabilis omnium comploratio excepit; rei atrocissimæ species omnia misto puerorum ac mulierum ploratu complebat; hæc cum aspicerent, omnium ex oculis lacrimæ se subito profuderunt; omnibus lacrimæ cecidere, prosiliere, prorupere. Usus: Lacrimasse te in discessu meo, moleste ferebam. Ecquis erat omnium, quin lacrimaretur? Cf. Gemo, Fleo, Tristitia, Luctus.

LĂCRĬMŌSUS, a, um, Lamentable. Poemata lacrimosa.

LACTENS, entis, omn. gen. Qui tette. Syn. Lac sugens. Usus: Lactens puer.

LACTESCO, is, ere, n. Se convertir en lait. Syn. In lac convertor, lacte impleor. Usus: In iis animantibus, quæ lacte utuntur, omnis fere cibus lactescere incipit.

LACTĔUS, a, um, De lait. Usus: Orbis lacteus, circulus lacteus, la voie lactée.

LACTO, as, avi, atum, are, a. Allaiter. Syn. Lac præbeo, mammam submissam præbeo. )( Lacte depello, sevrer. Usus: 1. Lactare fetum. 2. Transl. Per blanditias circumduco, decipio, séduire, tromper. Lactasti nempe me, et falsa spe produxisti.

LĂCŪNA, æ, f. Fosse; creux, enfoncement. Syn. Fossa; item: Vacuitas, hiatus. Epith. Cæca. Usus: Vide, ut illam rei familiaris lacunam expleas, damnum sarcias, faites en sorte de réparer la brèche faite à votre patrimoine.

LĂCŪNAR, āris, n. Plafond, lambris, Syn. Laqueare. Usus: Gladius a lacunari equina seta pendens.

LĂCŬS, ūs, m. Lac. Rad. a λάκκος.

LÆDO, is, si, sum, ere, a. Heurter violemment; blesser, outrager. Syn. Offendo, violo, injuriam facio, mali aliquid infero. Adv. Aperte, contumeliose, gravissime, imprudenter, injuste. Phras. 1. Tu te ipse læsisti, vous vous êtes fait tort à vous-même. Tuo, ut dicitur, gladio te jugulasti; in tuum ipse mucronem incurristi; si quid offensionis, incommodi oblatum est, a temetipso id accidit; causa tua a temetipso graviter vulnerata est. 2. Eo lapsu se læsit, il s’est blessé en tombant. Ex illo lapsu crus vitiatum, perstrictum, afflictum est; a vexatione non intactum fuit; crus fœde mulctatum saxisque laceratum est, sauciatum, cruentatum. 3. Verba illa me graviter læserunt, ces paroles m’ont fort offensé. Hæc me oratio, si qua superest pars sensus, numquid laceret, et cruentet? vox ea me graviter violavit; verborum ea asperitate graviter vulneratus sum; confectus mihi ac trucidatus videbar ea verborum contumelia. 4. Ejus maledicta parum lædent honorem tuum, ses calomnies nuiront peu à votre réputation. Ejus maledicta nomini tuo non officient, labem inferent, maculam injicient et aspergent; maledicta ea nominis existimationi jacturam non afferent, detrimento non erunt, non obscurabunt honorem tuum, splendorem nominis non perstringent, nomini tuo obscuritatem non afferent, tenebras non obducent, lucem non eripient; ejus ex maledictis nihil adversi patietur tua dignitas; nihil de tua dignitate detrahetur; dignitatis damnum non facies; dignitas tua nulla labe afficietur; nullam maculam tuus honor contrahet. Cf. Offendo, Detraho. Usus: Perjurio, dictis aut factis, ludibriis aliquem lædere.

LÆNA, æ, f. Vêtement de dessus, manteau. Syn. Amiculum.

LÆSĬO, ōnis, f. Attaque. Cf. Offensio.

LÆTĀBĬLIS, e, gen. com. Agréable. Syn. Lætitia dignus. Ut ea res lætabilis tibi sit et gloriosa opto. Cf. Lætus.

LÆTĒ, Joyeusement. Syn. Jucunde, hilariter.

LÆTĬFĬCO, as, avi, atum, are, a. Réjouir. Syn. Lætitiam affero, lætitia afficio, hilaro, exhilaro, oblecto, recreo. Usus: Solis accessus terram, agros lætificat. Cf. Lætitia.

LÆTĬTĬA, æ, f. Joie, allégresse. Syn. Voluptas, hilaritas, gaudium. Epith. Ingens, insolens, insolita. Phras. 1. Is nuntius magnam mihi fecit lætitiam, cette nouvelle m’a comblé de joie. Magnam mihi lætitiam attulit, dedit, objecit; insolitam in lætitiam me conjecit; magna lætitia me affecit; magnæ voluptati fuit; animum mira voluptate perfudit. Cf. Gratus, jucundus. 2. Lætitiam inde percepi magnam, j’ai reçu de là une grande joie. Lætitiam cepi non mediocrem; actus sum inde lætitia non mediocri et voluptate; omnibus lætitiis incessi accepto hoc nuntio; efferebar lætitia; exsilii, exsultavi lætitia ad eum nuntium. Cf. Lætor, Gaudeo. 3. Hominis adventus lætitiam omnem ademit, l’arrivée de cet homme a enlevé toute la joie. Omnem lætitiam mihi detraxit, ademit, labefactavit. Cf. Gaudium.

LÆTOR, aris, atus sum, ari, d. Se réjouir. Syn. Exsulto, triumpho, lætitia efferor, omnibus lætitiis incedo. Adv. Magnopere, mirabiliter, valde, vehementer, vehementissime. Phras. Tuis rebus valde lætor, je me réjouis du succès de vos affaires. Lætitiam sumo, haurio, suscipio ex rebus tuis; gaudium mihi res tuæ pariunt, præbent; gaudio me afficiunt res tuæ; magna mihi e rebus tuis voluptas, jucunditas, delectatio oritur; lætitia me res tuæ secundæ complent, cumulant, perfundunt; magnam hilaritatem colligo ex secundis rebus tuis. Cf. Gaudeo. Usus: De tua fortuna lætor. Tuis præclaris operibus, in tuis progressionibus magnopere mihi lætandum est. Lætanti animo et erecto fortunam subiit.

LÆTUS, a, um, Joyeux. Syn. Alacer, hilaris, jucundus. Usus: Vultus lætus; lætissimi fructus. Cf. Hilaris, Jucundus, Gaudeo.

LÆVĬGO, as, avi, atum, are, a. Polir, rendre lisse. Usus: Parietes tectorio lævigantur, les murs sont recouverts d’un enduit bien poli.

LÆVUS, a, um, Gauche. Syn. Sinister. Usus: Læva manus, auris. Lævus homo, seu ineptus. Lævum tonitru, fausti ominis.

LĂGĒNA, æ, f. Bouteille. Genus vasis.

LAMBO, is, bi, bĭtum, ere, a. Lécher. Usus: Bos lingua se lambit. Mei mihi lambere videor.

LĀMENTĀTĬO, ōnis, f. Lamentation, gémissement. Syn. Querimonia, questus, lessus, plangor, gemitus, querela. Epith. Mœrens, lugubris. Usus: Lamentatione forum complevere. Fletus mulierum et lamentationes fieri solitæ. Cf. Gemitus, Luctus, Querela.

LĀMENTOR, aris, atus sum, ari, d. Se lamenter. Syn. Deploro, lamentationem facio. Adv. Flebiliter, modice, temere. Phras. Misere lamentatus est, il s’est fort désolé. Clamore et fletu omnia complevit; lamentis, querelis se totum dedidit; lamentis omnia, lamentis cœlum complevit; in questus effundebatur totus. Usus: Lapides ipsi cæcitatem tuam flevissent, et lamentati essent. Cf. Gemo, Queror, Luctus.

LĀMENTUM, i, n. Lamentation. Syn. Lamentatio. Usus: In lacrimis, lamentis, sordibus jacuisti. Num lamentis querelisque te dedes? Cf. Luctus, Querela, Gemitus.

LĀMĬNA, æ, f. Feuille, lame, plaque. Usus: Titulus laminæ aureæ inscriptus.

LAMPAS, ădis, f. Torche, flambeau. Syn. Lucerna, lychnus. Usus: Templum multis lampadibus illustratum. Cœli lampades stellæ.

LĀNA, æ, f. Laine. Epith. Candidior, alba, tenera. Usus: Lanam carpere; lanam facere; lanæ manus admovere; lanæ deditum esse, être occupé à filer. Lana colorem ducit, la laine peut se teindre.

LĀNĔUS, a, um, De laine. Usus: Pallium laneum injecit.

LANGUĔFĂCĬO, is, fēci, factum, ere, a. Rendre faible, languissant. Syn. Languorem affero. )( Incito. Usus: Incitare languentes, et languefacere excitatos.

LANGUĔO, es, ere, n. et LANGUESCO, is, gŭi, ere, n. Être faible; devenir faible. Syn. Flaccesco, languidus fio, torpeo, torpesco, marcesco. Adv. Plane. Phras. Languet juventus nostra, notre jeunesse est sans énergie. Ut pulcherrime calebat, ita ignaviter nunc facit omnia; indormit juventus nostra restincto studiorum ardore; ita frigide agit, ut nolle existimetur; juventute utimur frigidissima; ardor omnis refrixit penitus, et obriguit; elanguescit fractis jam dudum animis, et noxia cessatione torpet; veternus quidam invasit, occupavit juventutem nostram, et tam leviter tam solute, tam oscitanter agit omnia; nisi faces admoveamus, nisi calefaciamus, frigore conglaciant eorum studia; otio senescere, hebescere videmus juventutem nostram; juventus non gloria movetur, non utilitate; non jam eadem est juventus nostra, ita tarde commovetur, ita raro incalescit; socordius aguntur omnia, sic ut incisos industriæ nervos esse nemo non intelligat; industria elanguit, ardor animi restinctus est; dormit juventus nostra, aut nescio quæ torpedo animos oppressit. Frigore frigescunt plurimi, dici non potest, quam jaceant omnia et torpescant; paucis ad studia litterarum animus, segniores plerique, qui ab honestis consiliis plurimum refugiant. Usus: Otio, senectute, corpore languescit. Ne patere industriam languere tuam. Languet tua oratio, et jacet.

LANGUĬDĒ, Languissamment, mollement, lentement. Syn. Cunctanter, negligenter.

LANGUĬDUS, a, um, Languissant, débile, paresseux. Syn. Languens, tardus, debilitatus, mollis, enervatus, remissus, solutus, frigidus. )( Operosus, strenuus. Usus: Senectus, oratio, studia languida. Languidiore studio in causa fuistis. Nos etiam languidiores facti sumus, et pene frigidi. Cf. Langueo, Debilis.

LANGUOR, ōris, m. Faiblesse, fatigue, paresse. Syn. Torpor, desidia. Epith. Gravis, segnis, lentus. Usus: Exspectatio diutina, otium et solitudo magnam affert languorem. Languori se dare, permittere, dedere.

LĂNĬĀTĬO, ōnis, f. Action de déchirer. Syn. Laniatus.

LĂNĬĀTŬS, ūs, m. Action de mettre en pièces. Usus: Quid mihi ferarum laniatus oberit nihil sentienti.

LĂNĬĒNA, æ, f. Étal de boucher, boucherie.

LĂNĬO, as, avi, atum, are, a. Déchirer, mettre en pièces. Syn. Dilanio, lacero.

LĂNISTA, æ, m. Celui qui forme les gladiateurs. Syn. Gladiatorum magister.

LĂNĬUS, ii, m. Boucher. Syn. Carnarius.

LĂNŪGO, ĭnis, f. Poil follet, duvet. Prima pilorum eruptio: ita dicta a lanæ similitudine, qualis in adolescentum genis, et pomis quibusdam. Epith. Prima.

LANX, ancis, f. Plat, écuelle, plateau, balance. Syn. Patina, statera, libra. Usus: Lancibus et canistris esculenta inferre. Virtutis amplitudo, lanci imposita, terram mihi crede, et maria deprimat, placez la vertu dans un des plateaux d’une balance: ce plateau, croyez-moi, emportera par son poids la terre et les mers.

LĂPĬCĬDĪNÆ, ārum, f. pl. Carrière à pierres. Syn. Latomia. Alii Lapicidina scribunt, sed perperam.

LĂPĬDĀTĬO, ōnis, f. Action de lapider; pluie, grêle de pierres. Syn. Lapidum jactus. Usus: Inde fit saxis magna lapidatio. Lapidatione et hominum concursu prohibitus est a nostris.

LĂPĬDĀTOR, ōris, m. Celui qui lance des pierres. Syn. Percussor. De homine improbo et seditioso.

LĂPĬDĔUS, a, um, De pierre. Usus: Murus lapideus.

LĂPĬDO, as, avi, atum, are, a. Lapider. Syn. Lapidibus obruo, cooperio, operio. Cf. Lapis.

LĂPĬDŌSUS, a, um, Pierreux. Usus: Terra, ager, loca lapidosa.

LĂPIS, ĭdis, m. Pierre. Phras. Lapides in eum jacti sunt, on lui jeta des pierres, on le lapida. Lapides in eum missi, saxa conjecta sunt; lapidibus appetitus, ictus, percussus est; vis ingens lapidum grandinis modo in eum effusa est; non defuere, qui lapidibus eum incesserent, qui saxa in eum jacerent, lapidum conjectu arcerent, lapidum saxorumque nimbo operirent. Usus: Fracta domus conjectu lapidum. Homo de lapide emptus, e quo præco venalia mancipia prædicabat; de capite quoque vilissimo dicitur, homme vendu, soudoyé; méprisable. Ad tertium, quartum lapidem, à la troisième, à la quatrième pierre ou borne milliaire. Nam lapidibus par intervalla defixis milliaria designabant veteres.

LAPSŬS, ūs, m. Chute, faux pas, erreur. Syn. Prolapsio, lapsio, casus. Epith. Certus, multiplex, præceps, vetustus. Multi, populares variique. Usus: Lapsus fluminis et cursus. Continere temeritatem in lapsu arduum est. Cf. Error.

LĂQUĔAR, āris, n. * Lambris. Syn. Lacunar. Usus: Tecti laquearia.

LĂQUĔUS, i, m. Lacet; piége. Syn. Vinculum, restis, funis; item: Dolus, et res quæcumque, qua irretiri aut capi possumus. Usus: Disputationum, legum, verborum laqueis irretire, tenere, constringere. Laqueos alteri tendere. In laqueum collum inseruit. Laqueo vitam finivit. Judicii laqueos solertia declinare, evitare.

LĂQUĔĀTUS, a, um, Lambrissé. Usus: Considerat templum, videt undique tectum pulcherrime laqueatum.

LĂRES, lărum et ărĭum, m. pl. Dieux lares, protecteurs du foyer; de là: Foyer, habitation, maison. Syn. Penates, focus, ædes. Epith. Familiaris. Usus: Relinquere, redire ad larem suum.

LARGĒ, Largement. Syn. Largiter, liberaliter, copiose, munifice, effuse. Usus: Large dare, large promittere, large parare convivium.

LARGĬOR, īris, ītus sum, iri, d. Donner libéralement, prodiguer. Syn. Dono, gratificor, largitionem facio. Adv. Apertissime, inconsulto, liberalissime. Usus: Natura tua facultatem insignem, et copiam dicendi largitur. Largire hoc amori nostro. Cf. Do, Dono.

LARGĬTAS, ātis, f. Largesse. Syn. Liberalitas. Usus: Terra fruges maxima largitate fundit. Cf. Liberalitas.

LARGĪTĬO, ōnis, f. Largesses, libéralité. Syn. Effusio, corruptela. Epith. Agraria, frumentaria, infinita, maxima, modica, intolerabilis, necessaria, perniciosa, popularis, regia, salutaris, singularis, turpis, maxima. Usus: 1. Largitione quemdam corrumpere, emere, animos conciliare. 2. Concessio. In largitione civitatis haud difficiles fuere Romani, les Romains accordaient facilement le droit de cité. Cf. Corruptela.

LARGĬTOR, ōris, m. Celui qui fait des largesses, corrupteur. Syn. Corruptor. Epith. Factiosus, prodigus.

LARGUS, a, um, Libéral. Syn. Liberalis. Usus: Duo genera sunt largorum, quorum alteri prodigi, alii liberales. Larga compensatio. Cf. Beneficus, Liberalis.

LARVA, æ, f. Spectre, fantôme. Usus: 1. Num hunc hominem larvæ, intemperiæ, furiæ agitant? 2. Persona, masque de théâtre. Non illa larva opus est. Larvam deponere, jeter le masque.

LARVĀTUS, a, um, Ensorcelé, furieux; masqué. Syn. A larvis exterritus; furiosus; item: Personatus.

LASCĬVĬA, æ, f. Libertinage, effronterie. Syn. Petulantia, procacitas. Cf. Luxuria.

LĀSCĬVĬO, is, ĭi, ītum, ire, n. S’abandonner à la licence, au désordre. Usus: Petulanter agere, lascivire. Longo otio plebs lascivire cœpit.

LASCĪVUS, a, um, Enjoué; licencieux. Syn. Petulans, procax. Cf. Petulans, Luxuriosus, Impudicus.

LASSĬTŪDO, ĭnis, f. Lassitude, fatigue. Syn. Defatigatio. Usus: Vino, interposita quiete, lassitudinem abstergere, membris eximere.

LASSUS, a, um, Las, fatigué. Syn. Labore tum animi, tum corporis fatigatus. Phras. Lassus sum, je suis fatigué. A viribus deficior; vires lassitudine me deficiunt; labori succumbo; labore fractus sum. Cf. Fatigo, Fessus.

LĀTĒ, Au loin. Syn. Laxe. Phras. Malum late se extendit, le mal s’étend au loin. Longe lateque dispersum est, latius opinione disseminatum, late diffusum est malum, latius serpit, quam credatur, ad plures pertinet, latissime fluxit, manavit. Usus: Vagabitur nomen tuum longe lateque. Fuse lateque dicere.

LĂTĔBRA, æ, f. Cachette, refuge. Syn. Recessus, locus in quo latere quis possit. Epith. Malefica, parva, tanta. Usus: 1. Multæ sunt animorum latebræ, multi recessus. Erupit e latebris tenebrisque conspiratio. 2. Transl. Excusatio, declinatio rei objectæ, excuse, prétexte. Quære latebram tuo perjurio. Suspicionum, obscuritatis latebræ.

LĂTĔBRŌSUS, a, um, Secret, caché. Usus: Via latebrosa.

LĂTENS, entis, omn. gen. Caché, secret. Syn. Obscurus, involutus.

LĂTENTER, En secret. Syn. Clam, occulte.

LĂTĔO, es, ŭi, ere, n. Se cacher. Syn. Delitesco, clam sum. Adv. Abdite, occulto, utiliter. Phras. 1. Latuit homo improbus, ce brigand s’est caché. Fefellit quæsitorum industriam; occultorum locorum latibulis delituit; latitavit in tenebris abditus et retrusus; nequitiam suam tenebrarum ac parietum custodiis texit, condidit, occuluit, occultavit. 2. Scelera latere diu non possunt, les crimes ne peuvent demeurer longtemps cachés. Nullum crimen diu esse potest, quin indicio se prodat aliquo; quin in lucem prodeat; quin emanet; nullum scelus tegi, premi, tenebris involvi perpetuo potest. 3. Latere optat, il aime la retraite. Abstinet publico; latebris se involvit; latebris se commendat studiose; id agit studiose, ut ex hominum se conspectu subducat. Cf. Abdo, Abscondo. Usus: Non latebat me tuum flagitium. Sub nomine pacis bellum latet. Non id abditum latebat in tenebris, sed in oculis erat positum. Cf. Ignoro.

LĀTERNA, æ, f. Lanterne.

LĂTĬBŬLUM, i, n. Retraite, tanière. Usus: Latibula quærere. Latibulis se tegere. Cf. Latebra.

LĂTĪNĒ, En latin. Usus: Plane ac Latine loqui. Græca Latine reddere. Latine scire; non pessime Latine loqui.

LĂTĪNĬTAS, ātis, f. Latinité, la langue latine dans sa pureté. Syn. Sermonis Latini puritas. Phras. Latinitate utitur optima, il se sert d’un latin très pur. Incorrupta utitur Latini sermonis integritate; caste pureque utitur Latina lingua; elucet in ejus sermone mira Latinæ linguæ elegantia; in ejus dictione inest mirus Latini sermonis candor; stilo dicendique genere utitur terso et castigato; quod in Latina lingua cultissimum ac ornatissimum, id totum in ejus sermone ita deprehendas, ut per manus tradita, ac velut testamento legata illi Latinitas videatur; casti incorruptique sermonis laude floret; nemo illo purius ac emendatius Latino sermone utitur; inest in ejus sermone nativa et omnibus numeris absoluta Latinitas; hunc tu cum audies, Musas ipsas Latine loqui putabis. Usus: Latinitas est, quæ sermonem purum conservat, et ab omni vitio remotum. Cæcilius non bonus auctor Latinitatis. Epistolam Græcam Latinitate donare.

LĂTĪNUS, a, um, Latin. Usus: Latinus es; Latinas litteras præclare calles, tenes, exhausisti.

LĀTĬO, ōnis, f. Action de porter. Usus: Exspecto legis lationem, j’attends la proposition de la loi.

LĂTĬTO, as, avi, atum, are, n. Être caché. Usus: Non latitabis diutius.

LĂTĬTŪDO, ĭnis, f. Étendue, grandeur. )( Angustia. Usus: Tuarum latitudinem possessionum tueri non poteris.

LĀTOR, ōris, m. Celui qui propose une loi. Usus: Quis talis latorem legis perferret?

LĂTRĀTŬS, ūs, m. Aboiement.

LĂTRO, as, avi, atum, are, n. et a. Aboyer, hurler. Usus: Latrant hi oratores, non loquuntur. Transl. Vociferari.

LĂTRO, ōnis, m. Bandit, voleur. Syn. Grassator, prædo, excursor, sicarius. Epith. Funestus, demens, paratissimus ad omnia, expeditus, perditus abjectusque, fortis, impurus, maleficus, sceleratus, agens, sceleratissimus, deterrimus; impune latrocinans, turpissimus. Latrones armati, conscelerati, fœdissimi, furentes, importunissimi, noti ac insignes, nefarii, perditissimi. Phras. Latronem agit, il vit en brigand. In cæde atque ex cæde vivit; maleficio et scelere pascitur; per latrocinia et rapinas vitam tolerat; latrociniis se alit; in latrocinium versus vias insidet et itinera, prædasque agit. Cf. Prædo.

LĂTRŌCĬNĬUM, ĭi, n. Brigandage. Syn. Excursio. Epith. Apertum, castrense, civile, domesticum, forense, honestum, impium, intolerabile, intestinum, nefarium, nocturnum, novum ac singulare, sceleratissimum ac deterrimum. Usus: Hoc equidem latrocinium est, non judicium. Tueri fines ab excursionibus et latrociniis. Per latrocinium hunc hominem despoliasti; latrocinio oppressisti innocentem.

LĂTRŌCĬNOR, aris, atus sum, ari, d. Voler à main armée. Syn. Prædor, excurro, grassor. Usus: Duo millia latrocinari dicuntur.

LĀTŬMĬÆ vel LĀTŎMĬÆ, ārum, f. pl. Carrières servant de prison. Item: Carcer Syracusanus.

1. LĀTUS, a, um, Large, étendu. Syn. Amplus, laxus. )( Angustus. Usus: 1. Satis lato a Sicilia mari. 2. Particip. a Fero. Nulla rogatio, nulla lex est lata, porté.

2. LĂTUS, ĕris, n. Flanc, côté. Syn. Pars dextra vel sinistra corporis vel regionis. Epith. Bonum, valens. Usus: 1. Latus ei condoluit. Lateris dolore consumptus est. Ad Cæsaris latus assedit. Per alicujus latus petere, ferire alterum. Latera cingebant filii. 2. Provincia altero latere mari alluitur.

LAUDĀBĬLIS, e, gen. com. Louable. Syn. Laudandus, probabilis, prædicabilis, prædicandus, laude dignus. Usus: Honestum, etsi a nullo laudetur, laudabile est natura et prædicabile.

LAUDĀBĬLĬTER, D’une manière louable. Syn. Recte, laudate, honeste, cum laude.

LAUDĀTĬO, ōnis, f. Louange. Syn. Præconium, commendatio. )( Vituperatio. Epith. Gravis et honesta. Usus: Laudatio alicui data.

LAUDĀTOR, oris, m. Celui qui loue, approbateur; témoin à décharge. Syn. Præco virtutis, testis innocentiæ. Usus: Te mihi laudatorem mearum rerum, testem, auctorem cupio. Habebis in me tuæ virtutis præconem, laudatorem ac probatorem rerum tuarum.

LAUDĀTRIX, īcis, f. Celle qui loue. Usus: Vitiorum laudatrix fama popularis.

LAUDĀTUS, a, um, Loué. Syn. Spectatus, probatus. )( Obscurus. Phras. Laudatissimum te omnes sciunt, tout le monde sait que vous êtes très renommé. Cumulatum te omni laude, omnibus laudibus abundantem, illustri laude florentem, celebratum omnes norunt; neminem fugit, quam excelso illustrique loco sita sit laus tua; quanta in te sit commendatio virtutis; quanta in laude sis apud omnes. Cf. Laudo. Usus: Homo omnium consentione laudatus.

LAUDO, as, avi, atum, are, a. Louer, célébrer. Syn. Commendo, celebro, laudem tribuo, impertio vel impertior; eximia laude orno, nomen orno; verbis amplissimis, maximis laudibus orno; laudibus effero, afficio; in cœlum laudibus tollo, extollo, fero; nobilito, laudem alicujus celebro; in majus celebro; laudibus onero; gloria et prædicatione effero; in aliquem laudes confero; aliquid verbis probo, approbo. Adv. Aperte, commode, copiose, copiosissime, egregie, graviter, honorificentissime, merito, mirifice, nimis, valde, nominatim, ornatius, plane, privatim, publice, recte, valde, vehementer, vere, verissime, unice. Phras. 1. Vir dignus est qui ab omnibus laudetur, cet homme mérite les louanges de tous. Qui omnium vocibus scriptisque decoretur; qui omnium laudibus ornetur, cumuletur; cujus fama æternis laudibus floreat; quem semper omnes in ore animisque habeant. Vir est, cujus laudes nemo consequitur; cujus virtus satis extolli nequit; quem omnes laudibus ad cœlum ferant; laudibus æternis prosequantur; qui fama et litteris celebretur; cujus mentionem cum honore inferant omnes posteri; de quo sermonem nemo, nisi cum admiratione laudum instituat; cujus nomen cum æternitate conjungatur; cujus virtutes et res gestas posteritas omnis æternis laudibus exornet, prosequatur; cujus virtutem omnium sermones monumentaque illustrent. 2. Laudatur in eo mira erga omnes caritas, il est surtout recommandable par sa grande bonté. Præcipua laude fertur, magnis in laudibus est, magnis in cœlum laudibus effertur, in summa apud omnes laude est ejus caritas; egregia adversus omnes caritate magnam adeptus est gloriam; laudem præcipuam habet ejus caritas; præcipua in laude ponitur ejus caritas; præcipua laus ejus caritati tribuitur; præcipua in eo est caritatis commendatio, æterna in laude versatur; caritas ejus ad summam laudem pervenit; fertur in primis ejus caritas omniumque sermonibus celebratur; pleno ore laudatur. Cf. Laus, Illustro. Usus: Hunc pro dignitate laudare nemo satis potest.

LAURĔA, æ, f. Couronne de laurier. Syn. Corona laurea, laureola. Usus: Quem currum, quam lauream cum laudatione tua conferam?

LAURĔĀTUS, a, um, Couronné de laurier. Usus: Lictores, fasces laureati; litteræ laureatæ, bulletin d’une victoire, lettre d’un général victorieux.

LAURĔŎLA, æ, f. Rameau de laurier.

LAURUS, i, f. Laurier; triomphe. Usus: Sed incurrit hæc laurus nostra in oculos malevolorum. Lauri baccæ.

LAUS, audis, f. Éloge, renom, célébrité. Syn. Præconium, commendatio, gloria, splendor, decus. Epith. Summa, divina, domestica, publica, admirabilis, æqua, aliena, amplior, antiquior, bellica, communis, consimilis, immortalis, egregia, eximia, exigua, forensis, gratissima, honesta, satis idonea, illustris, imperatoria, inanis, infinita, jucunda, magna, digna, media, non mediocris, militaris, mira, modica, nova, oratoria, par, perennis, perfecta, popularis, præcipua, præclara, propria sempiterna, singularis, solida, summa, tenuis, sera, falsa, una, regia. )( Dedecus, vitium. Phras. 1. Laudem quærere, rechercher la gloire. Laudem petere; toto pectore, totis animis incumbere in laudem; duci laude, gloria; gloriæ studio atque amore flagrare; spectare laudem unam; nihil habere antiquius laude et gloria. Servire laudi atque gloriæ; nihil in vita magnopere expetere, nisi laudem ac honestatem, et in ea persequenda omnia pericula parvi ducere; laudis studio efferri; inflammato rapi ad laudem studio. 2. Laudi inhiare, soupirer après la célébrité. Laudes venari; aucupari opinionem; auram popularem captare; æstu gloriæ esse percitum; gloriæ stimulis agitari. Cf. Gloria. 3. Laudem sibi parare, tirer honneur de qqchose. Laudem sibi comparare, sibi adsciscere, nancisci, consequi; existimationem colligere; in existimationem venire. Cf. Gloria. 4. Laudem habere, être honoré. In laude esse, laudibus florere, abundare, procedere, cumulari; præcipua laude ferri. Cf. Laudo. 5. Laudem alteri tribuere, combler qqn d’éloges. Laudes suas in alterum transfundere, transmovere; servire, subservire, suffragari, favere alterius laudibus; laudes cum altero communicare; in alterum omnia laudum ornamenta congerere, conferre, transferre. 6. Laudem alterius sibi vindicare, s’attribuer la gloire d’un autre. De alterius laudibus delibare; alienas laudes in se transmovere; offerre se in societatem, communionem alienæ laudis; laudem alteri præripere; ex alienis laboribus suo nomini libare laudem. 7. De laude detrahere, détruire la réputation. Laudes alterius obterere, minuere, imminuere, obscurare. Cf. Detraho.

LAUTĒ, Somptueusement. Usus: Laute vivere, et curare se molliter.

LAUTĬA, ōrum, n. pl. Hospitalité, présents offerts aux ambassadeurs étrangers. Syn. Munera, quæ legatis exteris per quæstores præbebantur a Romanis. Cf. Donum.

LAUTĬTĬA, æ, f. Magnificence, luxe. Syn. Munditia, elegantia. Epith. Nova.

LAUTUS, a, um, Somptueux, riche. Syn. Elegans, splendidus, dives, mollis, delicatus. Usus: Lautus victus et elegans. Villa lautius ædificata, in qua nihil non lautum, exquisitum, magnopere sumptuosum. Patrimonium sane lautum, copiosum, splendidum luxu dissipavit. Lautus homo et urbanus, personnage riche et élégant.

LĂVĀTĬO, ōnis, f. Bain. Syn. Balneum. Usus: Cura ut, cum venero, lavatio parata sit.

LĂVO, as, lăvi, lautum vel lōtum, are, a. Laver, baigner. Syn. Abluo; item: Perfundor vivo flumine, perluor flumine. Usus: Ubi nos laverimus, tu, si voles, lavato.

LAXĀMENTUM, i, n. Action d’étendre; adoucissement, repos. Syn. Dilatatio. Transl. Remissio; relaxatio. Usus: A curis paulum laxamenti nactus sum. Causæ tuæ nihil laxamenti datum est.

LAXĬTAS, ātis, f. Étendue, espace, Syn. Amplitudo, dilatatio. Usus: In ædibus adhibenda cura laxitatis.

LAXO, as, avi, atum, are, a. Agrandir; relâcher. Syn. Dilato, solvo, remitto. Phras. Disciplina laxatur, la discipline se relâche. Diffluit, dilabitur, remittit disciplinæ severitas, disceditur a pristina consuetudine et legum severitate; disciplinæ frena laxantur, remittuntur. Usus: 1. Quam te a libidinum vinculis laxatum vellem! Animi corpore laxati in cœlum evolant. 2. Remitto, soulager, donner du relâche. Curis et molestiis, animum a contentione laxa. Cf. Relaxo.

LAXUS, a, um, Large, ample. Syn. Amplus. )( Adductus, angustus. Usus: 1. Laxæ ædes. Amicitiæ frena laxissima sint oportet, quæ ex usu adducas et remittas. 2. Longus, long. Diem tibi statuo satis laxum; tempus sat longum, j’accorde un terme assez long. Cf. Amplus.

LECTĪCA, æ, f. Litière. Syn. Lecticula, hexaphorus, octophorus. Epith. Aperta, operta. Usus: Lecticula in curiam illatus, delatus est.

LECTĪCĀRĬUS, ii, m. Porteur de litière. Syn. Qui lecticam fert.

LECTĬO, ōnis, f. Lecture; choix. Syn. Legendi actus; item: Electio. Usus: Hac tali judicum lectione grande reipublicæ inustum est dedecus.

LECTOR, ōris, m. Lecteur. Syn. Recitator, anagnostes.

1. LECTUS, i, m. Lit. Syn. Lectulus, cubile, torus, stratum, grabatus. Epith. Ligneus, ceratus, genialis, cubicularis. Usus: 1. In lecto collocare; lecto se commendare, se coucher. 2. In lecto est; in lecto pellibus constrato jacet, être couché. Dolor eum in lectulo affixit. 3. Lectum sternere, ornare, componere, faire, arranger un lit.

2. LECTUS, a, um, Choisi; de choix. Usus: Adolescens lectissimus. Femina lectissima et ornatissimis moribus.

LĒGĀTĬO, ōnis, f. Ambassade, légation. Epith. Libera, quæ honoris causa, titulotenus deferebatur alioquin sua negotia agendi in provincia. Votiva, voti prætextu suscepta. Usus: Legationem accipere, suscipere, gerere, habere, obire, perficere, remplir les fonctions d’ambassadeur. In legatione esse. Legationem renuntiare, referre acta legationis. Legatio benigne audita.

LĒGĀTUS, i, m. Ambassadeur. Syn. Orator, nuntius pacis et belli. Epith. Consularis, dignus imperatoribus, clarissimis exercitibus, ornatissimis provinciis, improbissimus, quæstorius, regius, temperatissimus. Phras. Est legatus apud Turcas, il est ambassadeur près la Sublime Porte. Est orator Cæsareus apud Turcas; in legatione turcica est; legati apud Turcas locum obtinet, legatione fungitur; legationem obit, gerit apud Turcas. Usus: Legatos adhibuit et deprecatores.

LĔGĬO, ōnis, f. Légion romaine. Rad. a legendo milite dicta. Dividitur in 10 cohortes; cohors in 60 manipulos; manipulus in 10 milites, quibus adduntur equites 600, Centuriones 66. Epith. Acris aut pugnax, avida, cœlestis et divina, digna imperatore, hiberna, luculentissima, martia, veterana, universa, aliena, firma, fortis. Legiones frequentes, inimicissimæ, idoneæ, invictæ, honestæ, paratissimæ ad liberandam patriam. Usus: 1. Legiones scribere, conscribere, legere, conficere, enrôler. 2. Complere legiones, compléter. Supplementa legionibus scribere, legiones implere. 3. Legionibus præesse, legiones accipere, habere, être à la tête d’une légion, la commander. Cf. Exercitus.

LĔGĬŌNĀRĬUS, a, um, De légion, légionnaire. Miles aut res ad legionem pertinens.

LĒGISLĀTOR, ōris, m. Législateur. Syn. Lator legis, legis scriptor, auctor, conditor, qui legem dat, leges fert; jura statuit, præscribit.

LĒGĬTĬMĒ, Conformément aux lois. Syn. Juste, jure, more majorum. Usus: Nihil legitime, nihil jure, nihil legibus actum.

LĒGĬTĬMUS, a, um, Régulier, juste, légal. Syn. Justus, verus, æquus, secundum legem. Usus: Justa et legitima potestas, concio, quæstio. Dies habendis comitiis legitimus. Jus legitimum.

1. LĒGO, as, avi, atum, are, a. Envoyer en ambassade. Syn. Legatum mitto. Usus: 1. Siculi Andronem ad senatum legarunt. 2. Testamento aut codicillo aliquid alteri relinquo, léguer. Usumfructum omnium bonorum uxori legavit.

2. LĒGO, is, gi, ctum, ere, a. Lire. Recito, volvo, voluto, evolvo, verso. Adv. Attente, diligenter, diligentius, libentius, nihil, studiose, curiose atque contente, cursim, suavissime et peritissime, clare et intente, de plano. Phras. Ciceronem unum lego, je ne lis que Cicéron. Ciceronis libros unice legendo contero; in his acquiesco unice; hos inexhausta aviditate volvo; in his volutandis tempus omne pono, consumo; hos assidua lectione evolvo; Cicero mihi assidue in manibus est; est mihi voluptas plurima in ejus commentationibus identidem regustandis, accurate lectitandis, assidue tractandis; Ciceronis libros semper in sinu circumfero, circumgesto. Unius Ciceronis lectio animum meum pascit; unus Cicero mihi placet; me delectat, me tenet; in uno Cicerone studium omne colloco; uni Ciceroni studium meum omne dicavi; ad unum Ciceronem operam omnem confero; meas uni Ciceroni vigilias do, dico, trado, addico; ab hoc avelli non possum. Ciceronis lectioni ita affixus sum totis animis, ut, etc. Unus sibi horas meas omnes vindicat, rapit Cicero. Usus: 1. Omnium bonarum artium auctores legendi sunt, et pervolutandi. 2. Colligo, cueillir, recueillir. Flores, nuces, poma legere. 3. Seligo, choisir. Senatum, milites legere. Aliquem in demortui locum legere.

LĒGŬLĒIUS, a, um, Procédurier, formaliste. Syn. Formularum cantor, præco actionum. Formularum duntaxat forensium et albi gnarus. Epith. Lautus et acutus.

LĔGŪMEN, ĭnis, n. Légume. Quod legitur e terra; ut pisa, fabæ, ciceres, lentes, phaseol, milium, panicum, sesama, lupinum, linum, etc.

LEMBUS, i, m. Nacelle, barque. Syn. Navicula brevis et velox.

LEMMA, ătis, n. * Ce qui sert à démontrer; thèse. Syn. Assumptum.

LĒNA, æ, f. Séductrice. Syn. Transl. Conciliatrix. Usus: Vide, ut blanda conciliatrix et veluti lena natura sit, voyez combien la nature est attentive et habile à se rendre aimable.

LĒNĬO, is, īvi vel iĭ, ītum, ire, a. Adoucir, calmer. Syn. Placo, mitigo, flecto, sedo. )( Inflammo. Phras. Furor populi apposita oratione lenitur, on apaise la fureur du peuple en lui faisant un discours. Placatur, sedatur, componitur; plebs permulcendo, sensimque alio trahendo mansuescit, ad mansuetudinem traducitur; seditio ac furentis populi tumultus apposita oratione comprimitur. 2. Iratum Principem tandem lenivit, il a enfin calmé la colère du prince. Permulsit tandem blanda oratione efferatum Principis animum et quas daturus erat, tempestates eloquentia discussit; tranquillum fecit ac placabilem Principis animum, placatum effecit; permulcendo tractandoque mansuefecit; iram sedavit, permulsit; animum mollivit; animi intemperiem omnem in tranquillum contulit; faces omnes irarum restinxit. 3. Lenita tandem est hominis ira, la colère de cet homme a cessé. Dedit se tandem ad lenitatem homo iracundia præceps, remisit indomitos spiritus, compressit animum; ira relanguit; ætas, dies intemperiem illam mitigavit; vehementes illi impetus consenuere, omnisque iræ impetus, quasi ventus hominem defecit; sedata est ac restincta diuturna illa perturbatio animi; resedit, deferbuit, refrixit æstus ille; impetus ille animi ardorque tandem remisit. 4. Temporis diuturnitas dolorem leniet, le temps apaisera votre douleur. Dies dolorem minuet vel exhauriet; temporis longinquitas multum de dolore detrahet; medicinam dolori dies afferet; longa dies malorum memoriam ex animo delebit; dolori medebitur tempus; dolorem animo infixum tempus evellet atque ejiciet; vetustate inflicta a fortuna vulnera sanabuntur. Usus: Cæsar irritatos muneribus lenivit. Incommoda commodorum compensatione lenienda sunt. Desiderium tui litteris accipiendis leniam. Cf. Lenio, Placo.

LĒNIS, e, gen. com. Doux, calme, paisible. Syn. Facilis, mitis, indulgens, clemens, placidus, mansuetus, comis, humanus, minime austerus. )( Asper, severus, durus. Phras. Leni homo est animo, cet homme a un caractère doux. Leni est animo natus; natura lenissimus; nonnullis ad lenitatem propensior; nonnullis ejus lenitas solutior est visa; est in eo summa lenitas, mollisque ad accipiendam et deponendam offensionem animus; omnibus se placabilem exorabilemque præbet; summa placabilitate, summa animi facilitate est; nihil illo lenius aut mitius. Cf. Mitis, Mansuetus. Usus: Romani in hostes lenissimi. Tractus orationis lenis et æquabilis.

LĒNĬTAS, ātis, f. Douceur, bonté. Syn. Lenitudo. Epith. Æquabilis, grata, nova, perpetua, pristina, soluta. Usus: Lenitatem mollitia quadam animi imitatur. Nostrum est, mentes ad lenitatem et misericordiam revocare, traducere. Asperitate tua hominem de lenitate sua deduxisti. Profluens oratio æquabili lenitate. Cf. Mansuetudo.

LĒNĬTER, Doucement, légèrement. Syn. Molliter, suaviter, molli manu, molli brachio. )( Aspere. Usus: Leniter sentire et dicere. Leniter arridere alicui. Sensim ac leniter accendere animos. Remisse ac leniter dicere, procedere, minime festinanter.

LĒNĬTŪDO, ĭnis, f. Douceur du style; douceur du caractère. Syn. Clementia, suavitas. Epith. Nimia. Usus: Lenitudo orationis, mollitudo corporis.

LĒNO, ōnis, m. Corrupteur. Syn. Minister libidinis, minister improbissimæ cupiditatis. Epith. Impudentissimus, improbissimus, perjurissimus, turpissimus, impurissimus.

LĒNŌCĬNĬUM, ĭi, n. Trafic de l’entremetteur; caresses. Syn. Delinimentum, allectamentum. Epith. Domesticum. Usus: Nempe lenocinio se sustentat. Lenocinium facit; cupiditatum lenociniis se dediderunt.

LĒNŌCĬNOR, aris, atus sum, ari, d. Flatter bassement, caresser. Syn. Blandior, allicio. Usus: Tibi serviet, tibi lenocinabitur. Cf. Assentor, Allicio.

LENS, entis, accus. lentim, f. Lentille.

LENTĒ, Lentement. Syn. Remisse. Usus: Lente aliquid ferre, lente respondere.

LENTĬTŪDO, ĭnis, f. Lenteur; insensibilité, indolence. Syn. Tarditas. Epith. Semper viridis. Usus: Quod nos lenitatem dicimus, illi vitioso lentitudinis vocabulo appellant, ce que nous appelons douceur, ils l’appellent indolence, faisant ainsi d’une qualité un défaut. Omnino non irasci est non solum gravitatis, sed nonnunquam etiam lentitudinis.

LENTUS a, um, Souple; lent; calme. Syn. Tardus, frigidus, remissus, lentulus, flexibilis. Usus: Lentior fuit pugna; lentum negotium; lentus homo ac prope frigidus. Lenta salix; lentiora vincula. Cf. Tardus.

LĔO, ōnis, m. Lion. Epith. Magnus. Usus: Fraus quasi vulpeculæ, vis leonis videtur.

LĔPĬDĒ, Joliment, élégamment. Syn. Venuste, eleganter, festive. Usus: Lepide hoc tibi effectum dabo.

LĔPĬDUS, a, um, Charmant, agréable, spirituel. Syn. Venustus, festivus, elegans. Phras. Nihil illo lepidius, rien de plus aimable que cet homme. Nemo illo est urbanitate, lepore, suavitate conditior; agnoscas in eo homine imaginem germanæ festivitatis; atticis et urbanis salibus, omni venustate et lepore mire affluit; summa est in ejus moribus festivitas, lepor, concinnitudo. Cf. Facetus.

LĔPOR, ōris, m. Grâce, beauté, charme. Syn. Festivitas, jucunditas, venustas, hilaritas, humanitas, urbanitas. Epith. Admirabilis, eximius, inusitatus, magnus, major, multus, oratorius, tantus, vetus. Usus: Sunt in oratione tua omnes verborum, omnes sententiarum lepores. Elucet in ea species humanitatis, suavitatis, leporis. Facetiarum oratorius non scurrilis lepor.

LĔPRA, æ, f. * Lèpre. Usus: Morbus elephantiacus.

LĔPUS, ŏris, m. Lièvre. Usus: Lepus tute es, et lepores quæris, comment! gibier que tu es, il te faut des lièvres.

LESSUS, acc. um, (adhib. tantum accus. sing.) Gémissement, lamentation. Syn. Lugubris cantus. Usus: Mulier genas ne carpito, ne lessum funeris ergo habeto.

LĒTĀLIS, e, gen. com. Mortel. Syn. Mortifer. Usus: Vulnus letale.

LĒTHARGUS, i, m. * Léthargie. Syn. Veternus, torpor. Usus: Gravi lethargo oppressus.

LĒTUM, i, n. Mort. Syn. Mors. Usus: Vide, quam turpi leto pereamus.

LĔVĀMEN, ĭnis, n. Soulagement, adoucissement. Usus: Si quod esset levamen, esset in te uno.

LĔVĀMENTUM, i, n. Soulagement, consolation. Syn. Allevamentum, levamen, allevatio, levatio, fomentum. Usus: Erit ea res tibi levamento. Cf. Foveo, Auxilium.

LĔVĀTĬO, ōnis, f. Adoucissement. Syn. Levamentum, levamen. Epith. Magna, summa. Usus: Id majorem, quam exspectas, tibi levationem afferet. Reperies malis tuis, dolori, ægritudini levationem maximam. Cf. Auxilium.

1. LĒVIS, e, gen. com. Lisse, poli. Syn. Quod tactu asperum non est, lubricus, glaber. Cf. Lævis.

2. LĔVIS, e, gen. com. Léger; inconsidéré. Syn. Minime gravis, ponderosus; item: Vanus, inanis, futilis, parvi momenti. Phras. Homo est levissimus, cet homme a un caractère très mobile. Homo est ventosissimus; ventosi est ingenii; summa est mobilitate, vanitate, animi levitate; de grege nugatorum est; mire est leviculus; vanus homo, et mobili ingenio; nihil in eo gravitatis; homo est, qui neque dicere, neque facere quidquam pensi habeat; qui nunquam sibi constet; quo vaniorem, inaniorem vidi neminem. Cf. Inanis, Vanus. Usus: 1. Democriti corpuscula levia alia, alia rotunda. 2. Minime ponderosus, gravis, léger, peu pesant. Levis armaturæ milites. 3. Vanus, futilis, insignifiant, vain, inconsidéré. Hoc minime grave iis videtur, qui ipsi leves sunt.

LĔVĬTAS, ātis, f. Légèreté. Syn. Inconstantia, mobilitas, vanitas, futilitas. Epith. Aliena, nimia, perpetua, popularis, propria, sublimis, sui similis, summa, amatoria, comica. Usus: 1. In ipso actu est modus et mollitudinis et levitatis. 2. Vanitas, caprice. Amatoriis levitatibus deditus. Levitate Græcus, crudelitate Barbarus. Quid levitate et inconstantia turpius? Cf. Inanis, Vanus.

LĔVĬTER, Légèrement; facilement. Syn. Tenuiter, leniter, molliter, levi manu et brachio. )( Graviter. Usus: Leviter ægrotare. Leviter eruditus, saucius. Mala mea levissime fero. Leviter pauca tangam. Leviter succensere. Ut levissime dicam, obiter, pour me servir du terme le pius doux.

LĔVO, as, avi, atum, are, a. Alléger; ranimer; soutenir. Syn. Allevo, relevo, sublevo, minuo, lenio, levationem facio vel affero, laborem detraho, levationi sum. )( Affligo, aggravo. Adv. Magnopere, mitius, multum, valde, sensim, paulum. Usus: 1. Curas animi et angores, laborem, dolorem, calamitatem, sumptum mihi sermo tuus, tuæ litteræ, tua liberalitas levarunt. Ægritudine me sæpe levasti. Uti levavit me adventus tuus, ita afflixit discessus. Is sum, qui levari non possum, consolationem non admitto. Caritatem annonæ, annonam suppeditato frumento levare. Animi levantur exercendo. 2. Elevo, minuo, adoucir, diminuer. Studuit levare suspicionem, atrocitatem rei. Auctoritatem ejus inconstantia levat, leviorem facit. Cf. Auxilium, Tueor, Minuo.

LEX, lēgis, f. Loi. Syn. Juris et æqui regula, quæ vel est privata et continetur pactis, conditionibus, jure; vel est publica, qua respublica constituitur, rogatione, scito, senatusconsulto, privilegio, decreto, judicis sententia. Epith. Acerbissima, acerrima, commodata alicui, accusatoria, æqua, agraria, alimentaria, annalis, apta, bona, mala, censoria, certa, civilis, publica, contraria, communis, curiata, consularis, sancta, diligentissima, divina, fecialis, frumentaria, grata populo, gravis, improba, multo impudentior, iniqua, invidiosa, justa, nefaria, naturalis, perfecta, popularis, princeps et ultima, recens, sancta, salva, non scripta sed nata, sempiterna, tribunitia, viaria, utilis. Annales antiquæ, censoriæ, fatales, necessariæ, honestæ, militares, perniciosæ, præclaræ, proximæ, rariores, sacratæ, salutares, tyrannicæ, usitatæ. Phras. 1. Legem dare, édicter une loi. Legem perferre, sancire, rogare, sciscere, condere, facere, scribere, edere; legis auctorem fieri; legem civitati dare, imponere, injungere, ponere, constituere, instituere, promulgare; aliquid sub legis superbissimæ vincula conjicere; tabulas figere; jura dare, legem in æs incidere; legibus munire urbem; describere jussa populo; legibus constringere, adstringere, devincire populum. 2. Legem accipere, recevoir la loi. Jurare in legem; lege se obstringere; legi se subjicere; legibus se devincire. 3. Lex est de ea re, il y a une défense. Lege tenemur; lege sanctum habemus; lege cautum est. 4. Legem servare, observer la loi. Legi cedere, parere; obtemperare legi; legem observare, servare, sequi; legi satisfacere; implere officii partes, quas lex jubet, poscit, imperat. 5. Legem violare, violer une loi. Fraudem legi facere; contra legem facere, jus, legem violare; leges perfringere, perrumpere; a legibus discedere; legem conculcare; in vel contra leges committere; legi non parere. 6. Legem abrogare, abroger une loi. Legem infirmare, irritam facere, dissolvere, antiquare, convellere, tollere, delere, rescindere. 7. (Dispensare in lege, Vulg.), dispenser d’une loi. Gratiam legis facere; lege aliquem solvere. Cf. Dispenso. Usus: Lege agere, jure constituto certare, vel judicis sententiam exsequi, agir conformément à la loi. Legem promulgare.

LĪBĀTĬO, ōnis, f. Libation. Syn. Libamentum. Usus: Libationes epulæque ludorum. Sacrificiorum libamenta.

LĪBELLA, æ, f. As, petite monnaie d’argent. Syn. As. Usus: 1. Quis illi vel libellam unam dedisset? 2. Norma, perpendiculum, niveau.

LĬBELLUS, i, m. Petit livre. Syn. Commentarius, codex, parvus liber, commentariolus, codicillus, chirographum. Epith. Parvus, exilis, non magnus, pusilli contemptique, Rhetorici. Usus: Libellum componere; in libellum memoriæ causa referre. Libellum tradere supplicem, faire une supplique.

LĬBENS, entis, omn. gen. Volontiers. Syn. Lubens. Usus: Libenti animo hæc tolerabo. Libentissimis omnibus hoc munus consequere. Cf. Libenter.

LĬBENTER, Volontiers, avec plaisir. Syn. Libenti animo, magna voluntate, studiose, non repugnanter, non gravate, non modo non recusans, sed ultro etiam, et sponte offerens; non repugnans; sine excusatione, summo studio, summa voluntate, egregia animi alacritate. )( Invitus. Phras. 1. Libenter tibi gratificabor, je vous ferai volontiers plaisir. Animo libenti prolixoque; non gravate, benigne, studiose, perlibenter, animo lubenti, æquo, immo vero gaudenti; propense; pronis animis; effuso studio, utraque manu, alacritate summa; animo libentissimo; animo non invito dabo omnia. 2. Reducem te libenter videbo, je verrai avec joie votre retour. Delectabit me tuus reditus; cupide exspecto reditum tuum; lætabor, acquiescam tuo reditu; est in optatis, te coram amplecti; lætus te videbo; læte ac hilare te accipiam.

1. LĪBER, era, ĕrum, Libre, indépendant. Syn. Non impeditus, expeditus, solutus, nulla re implicatus; nullius dominationi parens, ingenuus; qui sui juris est et mancipi; qui in sua potestate est; suo jure libertateque utitur; jus suum retinet; nemini mancipatus, addictus; vacuus, purus, integer. )( Servus, impeditus, implicatus. Phras. 1. Liber sum, je suis libre. Nullius imperio contineor; libertate utor integerrima; omnia mihi integra sunt ac libera; in potestate mea sum; nullis neque imperii, neque juris inclusus sum angustiis, quominus meo arbitratu vivam, in nullius jure aut ditione sum; non ea conditione natus sum, ut legibus quidquam debeam. 2. Liber est a publicis oneribus, il est délivré des charges publiques. Rerum omnium vacatione commodissima utor, operum immunis agito; immunitatem rerum omnium habeo. Cf. Immunis, Vacatio. 3. Liberum legibus esse voluit, il voulut être exempt de toute loi, de tout frein. Nullis legibus alligatum, constrictum, impeditum esse voluit; legibus solutum; liberum exsolutumque legum vinculis; nullis adstrictum legibus; extra legem esse voluit; nullis legibus teneri; nullis legum angustiis inclusum esse voluit. Usus: Integro, soluto expedito ac libero animo vivere, agere. Homo a cupiditatibus animi, ac perturbationibus liber ac solutus.

2. LĬBER, bri, m. Livre. Syn. Opus, volumen, commentarius, monumentum, lucubratio, codex, libellus. Epith. Auguralis, extremus, gravissimus, improbus, magnus, notior, optimus, plenus, refertus sententiis, suavissimus, superior. Phras. Multos libros scripsit, il a écrit beaucoup de livres. Composuit, contexuit, scriptos reliquit; grandia variarum commentationum, eademque utilissima monumenta reliquit, chartis ad posteros transmisit; copiosos in omni genere libros emisit, edidit, foras dedit, in lucem emisit; cogitationes suas litteris monumentisque explicuit, consignavit, mandavit, commendavit, vulgavit, evulgavit; publici juris fecit; eo auctore multi libri exivere. Usus: 1. Librum evolvere, percurrere, pervolutare, feuilleter. 2. Librum scribere, facere, absolvere, perpolire, écrire, achever un ouvrage. 3. Liber imprudenti excidit, in lucem prodiit, publier. Liber vetustate corruptus, situ exesus, blattas passus et tineas, a tineis corrosus, et fugientibus litteris male deformatus, livre très ancien et très précieux.

LĪBĔRĀLIS, e, gen. com. Libéral, généreux. Syn. Largus, munificus, beneficus, prolixus. )( Avarus, parcus, sordidus. Phras. Erga omnes æque liberalis es, vous êtes généreux pour tout le monde. Totum te in alios effundis, profundis; benigne facis omnibus; est in te benignitas incredibilis; prolixior fere voluntas est, quam res patitur; nemo non a te liberalissime tractatur; natura ad beneficentiam propensus es, nihil ut supra. Fructus liberalitatis tuæ uberrimi ad omnes pertinent, perveniunt. Nulli fides tua, nulli opera, nulli res familiaris deest; liberalitate uteris in omnes effusissima; liberalitate tibi omnes devincis; intactus es ab avaritiæ sordibus, nemo est, qui non beneficiis ornetur tuis. Cf. Beneficium. Usus: 1. Liberalis dicitur, qui officium, non fructum sequitur. 2. Ingenuus, honestus, libre, de condition libre, non esclave. Artes, quæstus, artificia liberalia et ingenua. Cf. Litteræ, Ars.

LĪBĔRĀLĬTAS, ătis, f. Générosité, noblesse; largesses, libéralités. Syn. Benignitas, beneficentia, largitas, benefica voluntas, voluntas bene merendi de aliquo. Epith. Cautior, dissolutior, moderata, divina, præstans, commemoranda. )( Avaritia. Usus: Liberalitate uti, liberalitate sibi alios devincire. Liberalitatem exercere, maximus est divitiarum fructus. Cf. Beneficentia, Largus, Dono.

LĪBĔRĀLĬTER, Richement, largement; noblement. Syn. Large, munifice, benigne; ingenue. Usus: 1. Benigne liberaliterque dedit. 2. Homo liberaliter educatus.

LĪBĔRĀTĬO, ōnis, f. Délivrance, absolution, acquittement. Syn. Absolutio. Usus: Liberationem culpæ simul et errati veniam impetravi. Liberatio et vacuitas omnis molestiæ.

LĪBĔRĀTOR, ōris, m. Celui qui affranchit, libérateur. Syn. Vindex libertatis. Usus: Patriæ liberatores urbe carebunt, qui a cervicibus jugum servile dejecerant?

LĪBĔRĒ, Librement. Syn. Solute. Phras. Libere locutus sum, j’ai parlé avec franchise. Libertate animoque maximo erupit ex me vox, et sine cunctatione dixi, quod senseram; tum primum memorem libertatis vocem misi; incurri enimvero magna libertate verborum, fidenterque locutus sum; libero ore, et pro causa fidenter locutus sum. Usus: Licenter peccat, et libere. Constanter se gerit, et libere.

LĪBĔRI, ōrum, m. pl. Enfants. Syn. Filii, proles, soboles, nati. Epith. Suavissimi, carissimi. Phras. 1. Liberos gignere, devenir père. Liberos suscipere, tollere ex uxore; liberis operam dare; sobolem stirpis parare; liberos procreare; augeri liberis; liberos gignere. Usus: Liberos mater, generis præsidia, fortunarumque omnium socios peperit complures. Oro te, per quæcumque jura liberos parentibus jungunt, je vous prie par les liens qui unissent les parents à leurs enfants. Cf. Pario.

LĪBĔRO, as, avi, atum, are, a. Affranchir, mettre en liberté, délivrer. Syn. Vindico, libertatem do; in libertatem vindico, restituo; in integrum restituo; expedio, solvo, laxo, relaxo, levo. Phras. 1. Liberabo vos hostili vi et metu, je vous débarrasserai de la violence et de la crainte des ennemis. Ex cæde et vinculis eripiam; jugum a vestris cervicibus depellam, removebo; ex improborum faucibus ac manibus eripiam; ab hostili terrore vindicabo; metum vobis omnem dejiciam; laqueos servitutis abrumpam; metum animi abstergam; faciam, ut ex illo metu reviviscat, ut cura omni relevetur, ut emergat; ut metu defungatur respublica; explicabo urbem periculo, et ex ærumna extraham. 2. Illo metu sensim liberor, cette frayeur se dissipe peu à peu. Metus mihi adimitur; metu me sensim exonero; metu me exsolvo; a longa formidine respiro; metum sensim amoveo; expedio me tandem cura et metu; curis solvitur animus. 3. Libera me, quæso, hoc metu, délivrez-moi de cette crainte. Metu me longo exime; metum hunc mihi exime, deme, absterge; expedi hac me sollicitudine; exsolve me ista sollicitudine; leva animum hac molestia; scrupulum mihi istum exime; istis me molestiis relaxa; exonera animum hoc metu. Cf. Libertas. Usus: Aliquem metu, sollicitudine, crimine, suspicione cupiditatis, molestiis animum liberare. Aliquem ære alieno liberare, payer les dettes de qqn.

LĪBERTAS, ātis, f. Liberté. Syn. Immunitas, licentia. )( Servitus. Epith. Carissima, dulcissima, non infesta, acerbitate suppliciorum jucundior, licita, præclara, sancta, summa, otiosa, tranquilla, equestris. Phras. 1. In libertatem se vindicarunt, ils recouvrèrent la liberté. In libertatem se asseruere; expedivere se e servitute; jugum exuere, excussere; servitutem exuere; in libertatem se restituere. Usus: 1. Libertatem dare, donner la liberté, affranchir. Largiri, concedere libertatem; libertatem vel libertate donare. 2. Libertatem habere, accipere, recipere, tenere, être libre. 3. Libertatem adimere, præcidere, occludere, enlever la liberté, réduire en esclavage. 4. Libertatem amittere, se libertate abdicare, perdre la liberté. 5. Libertatem recuperare, vindicare; se in libertatem restituere, recouvrer la liberté. 6. Licentia, liberté, licence. Libertate immoderata et concionum licentia Romana res concidit.

LĪBERTĪNUS, i, m. Affranchi, fils d’affranchi. Syn. Liberti filius. )( Ingenuus. Usus: Patre libertino natus.

LĪBERTUS, i, m. Affranchi. Syn. Justa servitute manumissus, manu assertus; ad pileum vocatus. Epith. Gratiosus, paternus et probatissimus, nequam, improbus.

LĬBET, bŭit et lĭbĭtum, est, imp. Il plaît, il convient. Syn. Placet, delectat, non displicet, volo, juvat. Phras. Si ita libet, si cela vous plaît. Si collibitum est; si ita commodum tibi est; si cordi est, si ita fert libido. Cf. Placeo. (Vulg. Pro libitu, à sa guise, selon son caprice). Cf. Libido.

LĬBĪDĬNŌSĒ, Selon son caprice, avec licence. Syn. Intemperanter, luxuriose. Usus: Cave, ne quid per libidinem, libidinose, nefarie dicas aut cogites.

LĬBĪDĬNŌSUS, a, um, Voluptueux, licencieux; capricieux. Syn. Intemperans, mulierosus, lascivus, impudicus, procax, salax, voluptarius. )( Temperans, castus. Phras. Est homo libidinosus, ce homme est dissolu. Homo turpissima libidine incensus; qui parum honeste pudicitiam habeat; qui vitam intemperanter, dissolute, nequiter, luxuriose, traducat; voluptatibus deditus; mollitia et luxu diffluens; qui omnia ad libidinem et voluptatem referat; in voluptate omnia ponat; in quo flagrant libidinum vitia; qui cupiditate, libidine impeditus, luxu perditus, una libidine capiatur; luxuria et lascivia diffluat; homo intemperantissimæ libidinis; in Venerem effusus. Cf. Luxuriosus, Impudicus.

LĬBĪDO, ĭnis, f. Désir déréglé, passion. Syn. Furor, impetus non rectus, effrenata cupiditas. Epith. Effusa, nefaria, non mediocris, profana, indomita. Phras. 1. Turpe est libidinem suam sequi, il est honteux de s’abandonner à ses passions. Turpe est, parere libidini et indulgere; abripi cupiditate; libidinem voluptatibus explere; volutari in voluptatibus et cœno libidinum; servire, inservire libidini; in Venerem se effundere; libidinum incendiis ita exæstuare, ut non libido ab oculis, non facinus a manibus, non flagitium a toto corpore abesse videatur; turpe est, ferarum ritu vulgare concubitus; pecorum ritu promiscue in concubitus ruere. 2. Casti etiam animi libidine tentari possunt, les âmes chastes elles-mêmes peuvent être tentées de sensualité. Castæ etiam mentes libidine concitari, stimulis libidinum compungi, fervore libidinis inflammari possunt; castis etiam mentibus cum formis animo se per oculos insinuantibus continens sæpe bellum gerendum est; flammæ libidinis per castas etiam mentes serpere, easque depasci possunt; castas etiam mentes afflare pestilens is spiritus potest. 3. Libidinem comprimere nascentem, réprimer les passions naissantes. Coercere cupiditatem; gliscentem in animo cupiditatem restinguere; impuros igniculos, antequam mentem depascant, ex animo amovere. 4. Pro libidine agit omnia, (Vulg. pro libitu), il suit en tout son caprice. Ad arbitrium libidinemque agit omnia; arbitratu suo agit omnia; quæ in mentem, aut libidinem venerint, exsequitur; ut animo lubet, collibitum est; ex libidine sua agit omnia; una illi agendi lex est sua cujusque rei libido. Cf. Impudicus, Voluptas.

LĪBO, as, avi, atum, are, a. Toucher, effleurer, enlever; sacrifier. Syn. Delibo, degusto; carpo, decerpo. Adv.: Publice. Usus: 1. Libanda sunt ex omnibus, quæ veritatis specie maxime moveant. Libavimus ex maximis ingeniis excellentissima quæque et excerpsimus optima. 2. Sacrifico, sacrifier. Sacerdotes fruges libant. Cf. Gusto.

LĪBRA, æ, f. Balance. Syn. Statera, trutina, lanx. Epith. Anceps. Usus: In altera libræ lance ponere, mettre dans un des plateaux de la balance.

LĪBRĀMENTUM, i, n. Poids, masse. Usus: Libramenta plumbi.

LĬBRĀRĬA, æ, f. * Librairie. Syn. Taberna libraria, bibliotheca.

LĬBRĀRĬUS, ĭi, m. Copiste. Epith. Librarii plurimi, accurati. Syn. Scriba qui exscribit, describit libros. Usus: Legem illam per plures librarios scribi feci.

LĪBRO, as, avi, atum, are, a. Peser; balancer; examiner. Syn. Pondero, statera examino. Usus: Terra suis librata ponderibus.

LĬCENTER, Librement, hardiment. Syn. Immoderate, nimis libere, audacter, fidenter, confidenter. Cf. Libere.

LĬCENTĬA, æ, f. Liberté, permission; licence. Syn. Libertas immoderata, impunitas; intemperantia, protervitas, improbitas; item: Venia. Epith. Infinita, intoleranda. Usus: 1. Licentiam dare, donner une permission, permettre. Magistratus improbus his sceleribus licentiam dat, permittit, largitur, concedit 2. Licentiam habere, avoir la permission. Summam licentiam nancisci, adipisci; patere alicui licentiam omnem, quam sibi arrogat, quidlibet audendi. Cf. Audeo. 3. Licentiam morum compescere, réprimer la licence des mœurs. Severis edictis tollere, præcidere, comprimere; populum a licentia arcere. Cf. Impunitas, Audax.

LĬCĔO, es, cŭi, cĭtum, cere, n. Être en vente; évalué, mis à prix. Syn. Æstimor. Usus: Quanti licet is hortus? Combien est évalué ce jardin?

LĬCĔOR, ēris, cĭtus sum, ceri, d. Enchérir. Syn. Licitationem facio, pretium defero. Usus: Liceri contra aliquem. Heredes liceri cogitant.

1. LĬCET, cŭit et cĭtum est, ere, imp. Il est permis, licite, on peut, on doit. Syn. Licitum est, jus est, integrum est, jus habeo, fas est, datur hæc venia; datur; legibus conceditur; copia est. Usus: Hoc tibi per leges non licet. Nefas est violare hospitem, neque Romano homini licet.

2. LĬCET, Quoique. Syn. Quanquam, quamvis, etsi, quantumvis.

LĬCĬTĀTĬO, ōnis, f. Vente aux enchères. Syn. Auctio. Usus: Licitationem facere.

LĬCĬTĀTOR, ŏris, m. Qui enchérit. Syn. Qui rei sub hasta positæ pretium auget.

LICTOR, ōris, m. Licteur. Syn. Apparitor. Lictores duodecim virgas fascesque præferebant Consuli. Usus: Lictor, colliga manus. Vetus formula.

LĬEN, ēnis, m. Rate. Syn. Splen.

LIGNĀTĬO, ōnis, f. Action de faire du bois. Syn. Lignorum sectio, deportatio. Usus: Lignationis causa Cæsaris milites egressi castris sunt.

LIGNĀTOR, ōris, m. Fourrageur. Oppressis subito lignatoribus.

LIGNĔUS, a, um, De bois, en bois. Syn. Quod est ex ligno. Usus: Signum ligneum.

LIGNOR, aris, atus sum, ari, d. Faire du bois, aller à la provision de bois. Syn. Cædendæ materiæ causa silvas peto, ad ferenda ligna eo; lignationis causa exeo; ligna colligo; ligna, materiam cædo. Usus: Pars cohortum lignatum ac pabulatum missa est.

LIGNUM, i, n. Bois. Syn. Materia, lignea materia. Epith. Infelicissima, humida, viridis. Usus: Struem lignorum ingentem faciunt.

1. LĬGO, as, avi, atum, are, a. Lier. Syn. Vincio, constringo. )( Dissolvo. Usus: Catenis ligo. Cf. Vincio, Vinculum.

2. LĬGO, ōnis, m. Hoyau. Instrumentum rusticum ad culturam hortorum, agrorum, vinearum.

LĬGŪRĬO, is, ĭi vel īvi, ītum, ire, a. Lécher; dévorer; convoiter. Syn. Helluor. Usus: Non liguriunt pecuniam, sed devorant. Cf. Nepos, Abligurio.

LĬGŪRĪTĬO, ōnis, f. Gourmandise. Syn. Helluatio.

LĬMĀTUS, a, um, Limé, poli. Syn. Perpolitus, elimatus, limatulus. Usus: Transl. Correct, châtié. Judicium limatum. Vir urbanitate multa limatus. Limata oratio.

LIMBUS, i, m., Bande, bordure. Syn. Pars vestis extrema; vestis ora.

LĪMEN, ĭnis, n. Seuil, porte. Syn. Introitus, janua, ostium. Epith. Sanctissimum. Usus: Limine aliquem, aditu et vestibulo prohibere. Pedem limine, extra limen efferre; pro limine adstare.

LĪMES, ĭtis, Borne, frontière. Syn. Finis, terminus. Phras. 1. Limites provinciæ constituere, tracer les frontières d’une province. Definire regionibus limites; ponere limites, circumscribere; provinciam suis finibus describere, circumscribere; fines provinciæ designare; certis spatiis, terminis finire, terminare, circumscribere. 2. Limites sibi figere, se fixer une limite. Cancellos sibi circumdari; cancellis certis rem omnem circumscribere; fines sibi præscribere, statuere, constituere, adhibere. 3. Limites transgredi, dépasser les bornes. Modum transire; finem prætergredi; lineas transire; egredi præscriptum limitem, cancellos. Usus: Limes agro positus.

LĪMO, as, avi, atum, are, a. Limer, polir. Syn. Elimo, polio, expolio. Usus: Animi acumen arte limandum est. Limare se ad causas dicendas. Stilus omnia polit ac limat.

LĪMŌSUS, a, um, Bourbeux, fangeux. Syn. Limo plenus, cœnosus.

1. LĪMUS, a, um, Oblique, louche. Syn. Transversus, obliquus. Usus: Limis oculis aliquem intueri. Cf. Torve, Oblique.

2. LĪMUS, i, m. Vase, boue. Syn. Lutum.

LĪNĔA, æ, f. Fil; cordeau; ligne. Filum quo fabri materiarii utuntur ad signandam materiam. Epith. Recta. Usus: Transl. In dicendo, agendo lineam teneto, ne exerrato. Peccare, est tanquam lineas transire. (Vix lineam scribere potui, Vulg.), j’ai pu à peine écrire une ligne. Latine dicendum: vix versum unum exarare potui.

LĪNĔĀMENTUM, i, n. Trait de plume, ligne, linéament, contour. Syn. Linea, figura, ductus linearum. Epith. Extremum, pulchrum. Usus: Compositio membrorum, conformatio lineamentorum. Oris lineamenta. Numerus orationi velut extrema lineamenta affert.

LINGO, is, nxi, nctum, ere, a. Lécher, sucer. Usus: Mel mihi lingere videbar.

LINGUA, æ, f. Langue; langage. Rad. a lingendo. Syn. Sermo. Epith. Hæsitans, titubans, volubilis, celer, impigra, exercitata. Usus: 1. Linguam comprimere, adstringere, compescere, garder le silence. Lingua adhucdum illi constitit, il a perdu l’usage de la parole. Lingua soluta est, sa langue s’est déliée. Lingua hæsitavit, titubavit, il balbutia, bégaya. Favete linguis, silete. 2. Sermo, langue d’un peuple. Lingua latina inops est, uberior græca. Cura, ut latinam linguam probe noris, luculenter calleas, teneas, scias. Hujus commercio linguæ ad discendi aviditatem exciteris. Cf. Latinitas.

LĬNO, is, līvi, lĭtum, ere, a. Oindre, frotter. Usus: Sagittas veneno linere. Alias etiam LĪNĬO, is, ire, reperitur.

LINTER, tris, f. Barque, nacelle. Syn. Navicula ex arbore cavata.

LINTĔĀTUS, a, um, Vêtu de lin. Syn. Linteo indutus. Usus: Ea legio linteata ab integumento consepti, quo sacrata nobilitas erat, appellata est, cette légion a été appelée linteata à cause de la toile de lin qui couvrait l’enceinte où les patriciens faisaient le serment d’initiation.

LINTĔUM, i, f. Lin, toile. Epith. Purum, tenuissimum. Usus: Linteis indutus.

LINTĔUS, a, um, De lin. Usus: Vestis lintea.

LIPPĬO, is, īvi, ītum, ire, n. Être chassieux, avoir mal aux yeux. Usus: Cum leviter lippirem, has litteras dedi.

LIPPĬTŪDO, ĭnis, f. Chassie, ophthalmie. Epith. Diuturna, molesta, odiosa, perodiosa. Usus: Non occupatione, sed parvula lippitudine adductus sum, ut dictarem hanc epistolam.

LĬQUĔFĂCĬO, is, fēci, factum, are, a. Rendre liquide, liquéfier. Syn. Mollio. Usus: Cave, ne voluptates liquefaciant animum.

LĬQUĔFĪO, is, factus sum, fieri, p. Se liquéfier, se fondre. Syn. Liquesco, fluo. Usus: Glacies liquefacta.

LĬQUESCO, is, ere, n. Se fondre, se dissoudre, se consumer. Usus: Liquescere voluptate.

LĬQUET, ere, imp. Il est évident. Syn. Constat. Usus: Dicebant judices, non liquere, les juges disaient qu’ils n’avaient pas de preuves suffisantes (pour condamner).

LĬQUĬDĒ vel LĬQUĬDO, Clairement; d’une manière sûre, certaine. Syn. Certo, manifesto. Usus: Confirmare hoc possum liquido.

LĬQUĬDUS, a, um, Liquide, fluide, coulant. )( Siccus, aridus. Usus: Liquida voluptas. Genus orationis liquidum, profluens, profusum.

LĬQUO, as, avi, atum, are, a. Liquéfier, fondre. Syn. Liquefacio, liquidum facio. Usus: Guttæ solis ardore liquatæ.

LĬQUOR, ōris, m. Fluidité; substance liquide. Syn. Humor. )( Concretio. Epith. Vivens, inamœnus, jucundus, purus. Usus: Liquores amnium. Causæ concretionis et liquoris, causes qui sont les principes du sec et de l’humide.

LIS, ītis, f. Dispute, procès. Syn. Controversia, concertatio, causa, disceptatio. Epith. Intestata, insolita, nova, privata, tota. Lites privatæ, reliquæ. Phras. 1. Litem intendit homo improbus, cet homme méchant m’intente un procès. Litem mihi infert; causa mihi nascitur cum homine improbo; jure experiri vult homo improbus; controversiam infert; dicam impingere audet; in contentionem, disceptationem vocat; in controversiam vocat, adducit, deducit; controversiam mihi facit, intendit; controversia mihi oritur, exsistit cum illo; litibus implicor; lege agere, legibus experiri audet homo improbus. Cf. Causa, Controversia. 2. Litem perdet, il perdra son procès. Litem amittet; causa cadet; causam amittet; causam adversariis tradet. 3. Lites semper novas excitare, renouveler sans cesse des différends. Lites ex litibus serere; movere rixas; litibus identidem lacessere; lites et contentiones excitare. 4. In litem se immittere, s’engager dans un procès. In causam descendere, ingredi, demittere se; in dimicationem descendere; diminicationem subire. 5. Litem componere, accorder, arranger un différend. Litem transigere, tollere, componere, dirimere; sedare controversiam. Usus: Litem contestari, rem in judicium adducere, intenter un procès. Litem dare secundum tabulas, juger sur preuves. Litem æstimare; litis æstimationem facere. Expensarum in litem factarum totiusque damni rationem inire, estimer les frais d’un procès. Litem suam facere, tanquam suam suscipere, en parl. de l’avocat: plaider pour soi, se défendre soi-même; en parl. du juge: épouser une se cause, se faire juge et partie. Litem in rem suam vertere. Cf. Judex, Judicium.

Litaniæ, arum, f. Litanies. Supplicationes religiosæ, quibus sanctorum suffragationes exposcimus.

LĬTĀTĬO, ōnis, f. Sacrifice agréable aux dieux. Usus: Hostiæ sine litatione cæsæ, victimes immolées sans résultat favorable.

LĬTĀTO, Avec l’agrément des dieux. Syn. Auspicato.

LĬTĬGĀTOR, ōris, m. Celui qui dispute; plaideur. Usus: Rusticus illiteratusque litigator.

LĪTĬGĬŌSUS, a, um, Qui aime les procès; qui donne lieu à des discussions. Syn. Litium cupidus. Usus: Litigiosus homo. Litigiosum prædium.

LĪTĬGĬUM, ĭi, n. Contestation. Syn. Lis. Usus: Numquid ego litigii inter vos contrahere cupio? Cf. Lis.

LĪTĬGO, as, avi, atum, are, a. Disputer. Syn. Discepto, contendo, altercor. Usus: Litigare cum aliquo et judicio conflictari. Cf. Contendo.

LĪTO, as, avi, atum, are, n. Faire un sacrifice avec d’heureux présages. Syn. Sacrificio DEUM placo. Usus: Mola salsa litant, qui thura non habent, quand on n’a pas d’encens, on sacrifie tout simplement avec de la farine mêlée de sel. (Prov.) Qui fit ut litetur uni, alteri non litetur? D’où vient que le sacrifice apaise les uns, irrite les autres?

LITTĔRA, æ, f. Caractère d’écriture, lettre. Syn. Nota, scriptura, elementa litterarum. Epith. Brevis, longa, forensis, insuavissima, nulla, prima, salutaris, vastior, tristior. Usus: Una et viginti sunt formæ litterarum. Epistola vacillantibus litteris exarata. Litteras venuste pingere, formare. Figuras litterarum fœde et inscite effingere. Nomen grandibus litteris in marmoro incisum. Litteræ compositissimæ.

LITTĔRÆ, ārum, f. pl. Littérature, belles-lettres; lettre, épître. Syn. 1. Eruditio, doctrina, bonæ artes et ingenuæ. 2. Memoria, monumenta. 3. Epistola. Epith. Non vulgares, reconditæ, interiores, exquisitæ, disertæ. Phras. 1. Litteris humanioribus me impendam, je me livrerai à l’étude des belles-lettres. Ingenuas artes colam; in studiis humanitatis, tanquam in mercatura bonarum artium diligenter versabor; cum Musis me delectabo; cum omnibus Musis rationem habere cogito; totum me ad studia doctrinæ conferam; ad studium doctrinæ atque humanitatis, quo teneor, me applicabo; in humanioribus studiis omne curriculum meæ industriæ elaborabitur; mansuetiores artes, Musas totis animis persequar; in his bonarum artium studiis ætatem omnem ponam, agam, exigam; in has politiores artes toto pectore incumbam. Cf. Humanus. 2. Litteras mittis amoris plenas, vous envoyez des lettres pleines d’affection. Litteras mittis multo officio refertas; litteræ tuæ insignes multis amoris notis; amor tuus ex omnibus sese partibus ostendit in tuis litteris. Cf. Epistola. Usus: 1. Bonæ artes, sciences, belles-lettres, études. Totum se ille ad litteras abdit, litteris involvit. Sunt in eo multæ litteræ; litteris est egregie politus, eruditus. 2. Monumenta, monuments écrits, littérature. Mandare litteris, ac memoriæ posterorum cogitationes suas. Litteris artes omnes continentur. 3. Epistola, lettre. 1. Litteras scribere, écrire une lettre. Exarare, conficere, appellare aliquem; obstrepere alicui litteris; per litteras colloqui. 2. Litteras mittere, envoyer une lettre. Dare alicui, latori; ad aliquem, cui scribimus; committere fido homini litteras. 3. Litteras perferre, porter une lettre. Afferre ad aliquem; dare alicui, reddere litteras. 4. Litteras accipere, recevoir une lettre. Commearunt ad me celeriter, volarunt tuæ; crebræ mihi ab amicis veniunt litteræ. 5. Litteras intermittere, cesser d’écrire. Ecquid oblanguit, conquievit tuus ardor scribendi? 6. Litteras expectare, attendre une lettre. Diu tuas litteras requiro, desidero; multum jam temporis ab his litteris mutum esse doleo. 7. Litteras intercipere, intercepter une lettre. In alienas manus incidere litteræ. 8. Litteris rescribere, répondre à une lettre. Respondere; litteras persolvo; litterarum officium reddere. 9. Litteras aperire, ouvrir une lettre. Resignare litteras; solvere epistolam; vincula epistolæ laxare. 10. Litteras claudere, fermer, cacheter une lettre. Litteras obsignare, signare. 11. (Post-Scriptum litterarum, Vulg.), post-scriptum. In extremis litterarum, in extrema parte epistolæ adjungere aliquid. Cf. Epistola.

LĬTTĔRĀTĒ, Savamment, en homme instruit. Syn. Scite, docte, eleganter. Usus: Litteratius cæteris loquitur.

LITTĔRĀTŪRA, ræ, f. Connaisance. Usus: 1. Memoria litteraturæ velut germana soror est. 2. Varia eruditio, instruction, science, littérature. Erat in Cæsare ingenium, ratio, litteratura, cogitatio.

LITTĔRĀTUS, a, um, Savant, lettré. Syn. Liberaliter eruditus, doctus et sciens, omnibus artibus liberalium studiorum excultus; litteris instructus; in omni bonarum litterarum artiumque genere versatus; doctrina atque optimarum artium studiis perpolitus; ornatus iis artibus, quibus ingenia ad doctrinam excoluntur. Usus: Litteratum otium, Senectus litterata. Cf. Doctus, Applico.

LITTŎRĔUS, a, um, De rivage. Usus: Arbores, aves littoreæ.

LĬTŪRA, æ, f. Rature. Syn. Linea inducta ad aliquid delendum. Epith. Flagitiosa. Usus: Menda lituris corriguntur. Hoc nomen in litura est.

LITTUS, ŏris, n. Rivage. Syn. Ora, ripa. Epith. Delicatissimum, desertum. Usus: Delectat me orarum ac littorum amœnitas.

LĬTŬUS, i, m. Bâton augural courbé par le bout; trompette. Syn. Bacillum leniter incurvum a litando dictum. Epith. Auguralis, insignis, clarissimus. Usus: Lituus auguralis ab ejus litui, quo canitur, similitudine nomen accepit. Lituus auguratus insigne.

LĪVĔO, es, vel LĪVESCO, is, ere, n. Être, devenir bleuâtre. Usus: 1. Digiti livescunt. 2. Invidus fio, Être envieux, jaloux. Livescere fas non est.

LĪVĬDUS, a, um, Livide; envieux, jaloux. Syn. Invidus, malevolus.

LIXA, æ, m. Vivandier. Usus: Impedimenta subsequi jussit, et calones, lixasque, et invalidos senes.

LŎCĀTĬO, ōnis, f. Arrangement; location, loyer. Epith. Scelerata, falsa, inanis. Usus: Porticus, quæ ex locatione reficiebatur. Postularunt, ut induceretur locatio.

LŎCO, as, avi, atum, are, a. Placer, établir. Adv. Publice. Syn. Repono, colloco. Usus: 1. Locare aliquem in amplissimo dignitatis gradu. Civitatem in fide alicujus locare. Membra suo locata loco. 2. Eloco, curandum do mercede constituta, conductori trado, donner à loyer, louer, faire une adjudication. Fundum locavi. Statuam, opus, viam sternendam alicui locare. 2. In matrimonium colloco. Filiam suam alicui locare, marier.

LŎCŬPLES, ĕtis, omn. gen. Riche, opulent. Syn. Dives, copiosus, abundans. )( Egens. Adv. Maxime, parum, quidem, certe, sane. Usus: Locuples domus, oratio locuples. Cicero locuples testis et auctor. Cf. Dives.

LŎCŬPLĒTO, as, avi, atum, are, a. Enrichir. Syn. Dito, divitiis augeo, orno, fortunis augeo, cumulo, fortunis amplifico. Usus: Orationem locupletasti graviorum artium instrumento. Villam picturis, civitatem fortunis locupletasti. Cf. Dito, Dives, Divitiæ.

LŎCUS, i, m. Lieu, place. Syn. Status, conditio; pretium, æstimatio, amor, gratia, occasio, tempus, genus. Epith. Opacus, frigidus, amœnus, remotus ab arbitris, opportunus, commodus, saluber. I. Usus: 1. Locus sacer, lieu sacré. Locus vetusta religione inclitus, celeberrimus. 2. Locus solitarius, lieu solitaire. Locus ab omni turba interpellantium vacuus, abditus certe, et ab arbitris liber ac remotus. Loci secessus a strepitu, clamore, turba vacuus. 3. Locus amœnus, lieu agréable. Locus ædificiis frequens, uberrimo agro, mitissimo cœlo, clementibus accolarum ingeniis. 4. Locus munitus, place fortifiée. Locus natura et arte munitus; natura et opere munitus; arcis in modum emunitus. 5. Locus horridus, lieu sauvage. Locus asper et incultus; latronum occultator et receptator locus; furiarum quoddam castrum; locus septus densis sentibus, virgultis obsitus, arduus, iniquus, in una parte præceps. Avius commeatibus locus; difficilis aditu; loca confragosa, implicata vallium flexibus, et difficilis exitus, tetra, inculta, formidolosa. Asperitas, squalor locorum. 6. Locus spatiosus, endroit spacieux. Locus in amplam camporum planitiem explicatus; locus, ubi se laxant montium sinus, et immensam planitiem aperiunt; loci amplitudo tanta ut subjectos campos terminare oculis haud facile posses. Ex superiore loco dicere, ex rostris. II. Status, conditio, situation, état. In eum locum res rediit, venit adducta, reducta est, l’affaire en est venue à ce point. Quo loco res tuæ sunt? Où en sont vos affaires? Pessimo loco res nostræ ac fortunæ sunt. Optimo loco stat respublica, la république est dans une excellente situation. III. Pretium, gratia, position, crédit. Est magno loco; summum tenet, primum, principem apud Cæsarem locum, il est en grand crédit près de César. IV. Dignitas, dignité. Ascendit in summum civitatis locum. Summum locum tenet, obtinet. Loco motus, deturbatus, dejectus est. V. Occasio, tempus, occasion, opportunité. Lenitati locus non est; nihil loci est dubitationi. Locus gratificandi nullus est. Priore loco dicere, posteriore loco causam dicere. VI. Genus, condition, famille. Homo honesto, equestri, summo, clarissimo; aut contra; ignobili, obscuro, infimo loco natus. VII. Loci Rhetorici, proprii, communes, sedes ac domicilia argumentorum, lieux communs. VIII. Locus auctoris vel libri, endroit, passage. Platonis hunc locum tangendum non putavi, integrum reliqui. Eum locum fuse persequitur in suis libris Carneades.