← Retour
Lexicon Latinum : $b Universae phraseologiae corpus congestum etc.
16px
100%
- A
- ABAISSEMENT, Humilitas, abjectio, ignobilitas, vilitas.
- Abaisser, Deprimo, demitto, submitto, inclino.
- ABANDON, Derelictio, contemptio, desertio, destitutio, relictio.
- Abandonner, Derelinquo, desero, destituo, cesso, relinquo, linquo, reliquum facio, demitto, desisto.
- Abandonné, Desertus, relictus, deditus.
- ABATTEMENT, Abjectio, languor, imbecillitas, infractio.
- Abattre, Profligo, prosterno, depello, decutio, dejicio, affligo.
- Abattu, Fractus, infractus, afflictus, debilitatus, profligatus, demissus.
- ABBÉ, Abbas.
- ABCÈS, Vomica, ulcus.
- ABDICATION, Abdicatio.
- Abdiquer, Abdico.
- Abdiquer un emploi honorable, Dignitatem depono.
- ABEILLE, Apis.
- ABÎME, Vorago, gurges, charybdis.
- ABJECTION, Abjectio.
- Abject, Abjectus, desertus, contemptus, spretus, vilis, humilis.
- ABOIEMENT, Latratus.
- Aboyer, Latro, allatro.
- ABOMINABLE, Abominandus, detestabilis, horrendus.
- ABONDANCE, Frequentia, crebritas, multitudo, coacervatio, copia, abundantia, ubertas, vis, facultas, affluentia, profluentia, acervus, fertilitas, exuberantia.
- Abonder, Abundo, sum dives, affluo, redundo, magnam copiam habeo, circumfluo, exubero.
- Abondant, Copiosus, abundans, uber, dives.
- — (En parlant d’un discours): Fusus, dispersus.
- Abondamment, Copiose, uberrime, large, largiter, prolixe, abundanter, cumulate.
- ABORD, Accessus, aditus.
- D’ABORD, TOUT D’ABORD, Primo, primum, imprimis, cumprimis.
- Aborder, Appello, applico, admoveo, accedo.
- ABRÉGÉ, Compendium.
- Abréviation, Arctatio.
- Abréger, Contraho, coarcto.
- ABRI, Profugium, perfugium, portus, tectum.
- ABROGATION, Abrogatio.
- Abroger, Rescindo, infringo, revello, infirmo, labefacto, dissolvo, aboleo, abdico, refigo.
- ABRUPT, Præruptus.
- ABSENCE, Absentia, privatio.
- Absent (être), Desum, absum, deficio, non adsum.
- Absent, Absens, remotus, non præsens.
- ABSOLUTION, Culpæ liberatio.
- Absoudre, A scelere libero, fatentibus peccata remitto.
- ABSORBER, Sorbeo.
- ABSTINENCE, Abstinentia, modestia, parcus victus, sobrietas, moderatus cibus.
- Abstenir (s’), Abstineo, prohibeo, tempero, contineo.
- ABSURDITÉ, Insulsitas, ineptiæ.
- Absurde, Absurdus, ineptus.
- ABUS, Abusus.
- Abuser, Abutor, perverte utor.
- — (Tromper), Decipio, circumvenio, circumscribo, in fraudem impello, in errorem induco.
- ACADÉMIE, Palæstra, gymnasium, Academia.
- ACCABLEMENT, Oppressio, afflictio, perturbatio.
- Accabler, Opprimo, obruo, affligo, vexo, perturbo, deprimo, prosterno.
- Accablé (être), Laboro.
- ACCÉLÉRATION, Acceleratio, celeritas.
- Accélérer, Accelero, celeritate utor, appropero, propero.
- ACCÈS, Accessus, aditus.
- Accéder, Accedo.
- Accessible, Pervius, apertus.
- ACCIDENT, Casus.
- Accidentel, Fortuitus.
- ACCLAMATION, Acclamatio, plausus, clamor, admurmuratio.
- Acclamer, Acclamo, succlamo.
- ACCOMMODEMENT, Pactio, transactio.
- En venir à un accommodement, Pactionem conflo cum aliquo.
- ACCOMPAGNER, Comitor, assector, sector, deduco.
- ACCOMPLISSEMENT, Perfunctio.
- Accomplir, Perfungor, conficio, perago, absolvo, facio, compleo, exsequor, exigo, transigo.
- Accompli, Perfectus, absolutus, perpolitus.
- Homme accompli, Vir egregia virtute.
- ACCOURIR, Accurro, advolo.
- ACCOUTUMER, Assuefacio, usu doceo.
- Accoutumer (s’), Assuesco, consuetudinem capio, cousuesco, soleo.
- ACCROISSEMENT, Accretio, progressio, progressus, accessio, additamentum, incrementum.
- Accroître, Augeo, amplifico.
- Accroître (s’), Concresco, incresco, accresco.
- ACCUEILLIR, Accipio, aliquem ad me suscipio.
- Mal accueillir, Explodo.
- ACCUMULATION, Coacervatio, copia, cumulus, acervus.
- Accumuler, Accumulo, addo, coacervo, congero, exaggero, colligo, infarcio, aggrego, augeo.
- ACCUSATION, Criminatio, accusatio, insimulatio, nominis delatio, crimen.
- Accuser, Criminor, criminationem affero, criminatione utor, in crimen voco, detego, accuso, defero, arguo, insimulo.
- Vos sourcils semblent accuser l’astuce, Supercilia illa tua calliditatem clamitare videntur.
- Accusateur, Accusator.
- ACHARNEMENT, Furor.
- Acharner (s’), Mordicus inhæreo.
- Avec acharnement, Acerrime.
- ACHAT, Emptio, coemptio.
- Acheter, Emo, coemptionem facio, coemo.
- Acheteur, Emptor.
- ACHÈVEMENT, Peractio, finis, extremum, perfectio.
- Achever, Perago, perficio, absolvo, exædifico.
- Achevé, Absolutus, perfectus, completus, expolitus, maturus.
- ACIER, Adamas.
- ACQUISITION, Adeptio, quæstus.
- Acquérir, Acquiro, obtineo, consequor, adipiscor, comparo, adjungo, nanciscor, assequor.
- ACQUITTEMENT, Absolutio, liberatio.
- Acquitter, Libero, eximo.
- Acquitter de (s’), Fungor, facio, efficio, perfungor, satisfacio.
- ACTE, Actus, actio, factum.
- Actes officiels, Acta.
- Action, Factum, facinus.
- Faire une action d’éclat, Facinus præclarissimum suscipio, efficio.
- Mauvaise action, Malefactum, maleficium, damnum.
- Agir, Ago.
- ACTIVITÉ, Diligentia, solertia, labor, sedulitas, industria.
- Actif, Diligens, attentus, sedulus, agens, efficax, assiduus, studiosus, impiger, actuosus.
- Activement, Impigre, diligenter.
- Actuel, Instans.
- ADAPTER, Apto, accommodo, compono.
- Adapter sous, Subtexo.
- ADHÉSION, Adhæsio, assensio, assensus, aprobatio, plausus, applausus.
- Adhérer, Hæreo, adhæreo, adjaceo, applicor, adjungor.
- ADIEU, Vale.
- ADJOINDRE, Adjungo, adjutorem do.
- Adjoindre (s’), Subscribo, adjutore utor.
- ADJUDICATION, Addictio.
- Adjuger, Addico, dedo, adjudico, mancipo.
- Adjudicataire, Manceps.
- ADMINISTRATION, Procuratio, curatio, gubernatio, administratio, dispensatio.
- Confier l’administration, Procurationem alicui committo.
- Administrer, Dispenso, dispono, procuro.
- Administrateur, Administrator, præfectus, curator, minister, gubernator, moderator.
- ADMIRATION, Admiratio, miratio.
- Admirer, Admiror, admiratione afficior, miror, obstupesco.
- Admirer (s’), Me circumspicio.
- Admirable, Mirabilis, mirus, mirificus, mirandus.
- Admirablement, Mirabiliter, mirandum, mire, insigniter, mirifice, mirum in modum.
- ADMISSION, Cooptatio.
- Admettre, Admitto, adscribo, coopto.
- ADOLESCENCE, Adolescentia.
- Adolescent, Adolescens, juvenis, ephebus, pubes.
- ADONNER à (s’), Impendo, insumo.
- ADOPTION, Adoptio.
- Adopter, Adopto, deligo, instituo, filium adscisco.
- Adopté (être), In familiam venire.
- ADORER, Adoro, DEUM veneror, DEO supplico.
- ADOUCISSEMENT, Mitigatio, delinitio, excusatio, levamen.
- Adoucir, Mitigo, mitiorem facio, lenio, placo, sedo, flecto, allicio, demulceo.
- Adoucir un barbare, Cicurem reddo barbarum.
- Adoucir (s’), Dulcesco.
- ADRESSE, Solertia, sagacitas, dexteritas.
- Adroit, Versutus, callidus, solers.
- Adroitement, Solerter, sagaciter, callide, dextere, apte, astute, perite, scienter.
- ADULTE, Pubes, adolescens.
- ADVERSAIRE, Adversarius, adversus, oppositus, inimicus, hostis.
- AFFABILITÉ, Affabilitas, facilitas in audiendo.
- Affable, Affabilis, comis, placidus.
- AFFAIBLISSEMENT, Debilitatio.
- Affaiblir, Debilem facio, debilito, infirmo, frango, minuo, enervo, affligo, diminuo, dissipo, attenuo, extenuo.
- Affaiblir (s’), Oblanguesco, relanguesco.
- Affaibli, Attenuatus, exilis, humilis, abjectus, demissus.
- AFFAIRE, Negotium, res, munus, cura, labor, molestia.
- Avoir beaucoup d’affaires, Negotiorum mole obruor, multis urgeor negotiis.
- Entreprendre une affaire, Negotium attingo.
- S’occuper d’une affaire, Negotium tracto.
- L’affaire se prolonge, Res trahitur.
- Il faut terminer promptement l’affaire, Cunctandum non est in eo negotio.
- L’affaire a bien tourné, Res fauste cecidit.
- Charger qqn d’une affaire, Negotio aliquem præficio, præpono.
- Être l’homme d’affaires de qqn, Rationes alicujus procuro.
- C’est votre affaire, Hæc partes tuæ sunt.
- Affairé, Negotiosus.
- Relatif à une affaire, Negotialis.
- AFFAISSEMENT, Labes.
- Affaisser (s’), Decido.
- AFFECTATION, Nimiæ concinnitatis in sermone consectatio.
- Affecté, Putidus, gravis, fastidiosus.
- Affectation (avec), Putide, fastidiose, inepte.
- AFFECTION (en général), Affectio, commotio, sensus, pietas.
- Affectueusement, Intime, enixe, ex animo, benevole, amice.
- AFFERMER, Redimo.
- AFFERMIR, Consolido, corroboro, stabilio, firmo, firmum facio, obfirmo.
- AFFÉTERIE (avec), Putide, fastidiose, inepte.
- AFFIRMATION, Affirmatio, assertio, asseveratio.
- Affirmer, Affirmo, assevero, aio, annuo, comprobo, vindico.
- — (Par serment), Adjuro, juro.
- Affirmativement, Affirmate, asseveranter.
- AFFLICTION, Luctus, mœror, squalor, fletus, tristitia, mœstitia.
- Affliger, Afflicto, ango, vexo, conficio, ægritudinem affero.
- Être accablé par l’affliction, Ægritudine opprimor.
- Affligé, Tristis, mœrens, mœstus.
- AFFLUENCE, Frequentia, concursus, crebritas, multitudo.
- Affluer, Affluo, abundo, circumfluo, concurro, confluo.
- AFFRANCHIR, Libero, libertatem do, in libertatem restituo, emancipo.
- Qui affranchit, Liberator, vindex libertatis.
- Affranchi, Libertinus.
- AFFREUX, Nefandus, nefarius, detestabilis, horrificus, exsecrandus, infandus.
- AFFRONT, Ignominia, dedecus, labes.
- Recevoir un affront, Ignominiam accipio.
- Supporter un affront, Ignominiam fero.
- Affronter, Oppeto, subeo.
- AFIN QUE, Ut, uti.
- AGACER, Vellico.
- ÂGE, Ætas.
- Âgé, Senex.
- Âgé de moins de soixante ans, Minor annis sexaginta natus.
- AGENOUILLER (s’), Genua submitto, me prosterno.
- AGGRAVER, Aggravo, valde gravo, onero, premo, exaggero, recrudesco.
- Aggraver (s’), Aggravesco, gravior fio.
- AGILITÉ, Agilitas.
- Agile, Alacer, alacris, paratissimus, agilis.
- AGITATION, Æstus, fervor, trepidatio, pavor, motus, agitatio.
- Agité, Turbidus, perturbatus, confusus.
- Agité (être), Fluctuo, fluctibus jactor.
- AGNEAU, Agnus, agnellus.
- AGONIE, Agonia.
- AGRAFE, Fibula.
- AGRANDIR, Laxo, dilato.
- AGRÉMENT, Jucunditas, festivitas, lepor, hilaritas, amœnitas, suavitas.
- Agréable, Gratus, jucundus, amans, suavis.
- Agréable à (être), Gratificor, gratiam facio.
- Agréablement, Jucunde, suaviter, dulciter.
- AGRÉGATION, Concretio, compositio.
- AGRICULTURE, Agricultura, cultio agri, cultura agri.
- Agraire, Agrarius.
- AGUETS (être aux), In speculis sum.
- AH! Proh, pro, at at.
- AIDE, Adjumentum, subsidium, præsidium, auxilium, perfugium, suppetiæ.
- Aide (sans), Suo marte.
- Aider, Adjuvo, juvo, opitulor, auxilior, sublevo, præsidio sum; præsidium, opem, subsidium affero.
- AÏEUL, Avus.
- Aïeul (de l’), Avitus.
- Aïeux, Majores, patres, avi.
- AIGLE, Aquila.
- AIGRETTE, Crista.
- Qui a une aigrette, Cristatus.
- AIGRIR, Exacerbo, irrito, ad iracundiam provoco, acidus fio, acesco.
- AIGUILLE, Acus.
- Aiguillon, Incitamentum, invitamentum, illecebra, stimulus, aculeus, sagitta.
- Aiguillonner, Stimulo, excito, pungo.
- Aiguiser, Acuo, exacuo, excito.
- AIL, Allium.
- AILE, Ala, pennæ.
- Ailé, Pennatus, volucer, volatilis.
- AILLEURS, Alibi, in alio loco.
- — (Avec mouvement), Alio, in alium locum, ad aliam rem.
- Ailleurs (d’), Cæteroquin, alioquin.
- AIMANT, Magnes.
- AÎNÉ, Maximus stirpis, maximus natu filius.
- AINSI, Sic, ita, item, similiter.
- Ainsi que, Velut, veluti, sicut.
- A L’INSTANT, Mox, repente.
- AIR, Aer, cœlum, æther.
- En plein air, In propatulo.
- A son air, Ex vultu.
- Aéré, Perflabilis.
- Aérien, Flabilis, spirabilis, aerius.
- AIRAIN, Æs.
- Airain (d’), Æneus, æreus, quod ex ære est.
- AIRE, Area.
- AISE, (à son), Otiose, per otium.
- Aisément, Facile, libenter, nullo negotio, cito, expedite.
- AISSELLE, Axilla.
- AJOURNEMENT, Prorogatio, prolatio, procrastinatio, dilatio, comperendinatus.
- Ajourner, Prorogo, produco, differo, procrastino, tardo, amplio, moram interpono, moror, comperendino.
- AJOUTER, Addo, adjungo, adjicio, appono, adscribo, adjungo.
- Ajouté, Assumptivus.
- AJUSTER, Attexo, addo, adjungo.
- ALARMER (s’), Trepido, timeo, metuo.
- Alarmé, Trepidus, pavidus, metuens, timens.
- AVENTURE (à l’), Ut fors tulerit.
- ALIÉNATION, Abalienatio.
- Aliéner, Alieno, vendo.
- ALIMENT, Alimentum, nutrimentum, cibaria, pabulum, pastio.
- Alimentaire, Alimentarius, ad alimenta pertinens, cibarius.
- ALLÉGER, Levo, allevo, sublevo, minuo, lenio.
- ALLÉGORIE, Allegoria.
- ALLÉGUER, Prætexo, prætendo, causam affero.
- ALLÉES et venues, Obambulatio, crebræ itiones.
- Aller, Vado, eo, ingredior, pergo.
- Aller souvent, Ito.
- Allez! Illicet, ilicet.
- N’allez pas croire, Noli putare.
- Aller au-devant, Anteoccupo, præoccupo, oppeto.
- Aller devant, Anteverto, præverto, antecedo.
- Aller (s’en), Abeo, discedo, migro, egredior, proficiscor.
- ALLIANCE, Affinitas, necessitudo, fœdus.
- Conclure une alliance, Percutio fœdus cum aliquo.
- Allier à (s’), Societatem cum aliquo coeo.
- Allié, Fœderatus, socius, affinis, conjunctus affinitate.
- ALLOCUTION, Allocutio.
- ALLONGEMENT, Productio, porrectio.
- Allonger, Protendo, prorogo, porrigo.
- En allongeant, Producte.
- Allongé, Oblongus.
- ALLUMER, Accendo, uro, inflammo, illumino, illustro.
- ALLUVION, Alluvio, eluvies.
- ALORS, Tum, tunc.
- Alors que, Cumprimum, ut primum, ubi primum, simul atque.
- ALOURDIR, Prægravo.
- ALPES, Alpes.
- ALTÉRATION, Depravatio, corruptio, distortio.
- Altérer, Depravo, corrumpo.
- Être altéré (Avoir soif), Sitio, siti laboro.
- ALTERNATIVE, Vices.
- Alternatif, Alternus.
- Alternativement, Vicissim, invicem.
- AMAS, Cumulus, acervus, accessio, summa.
- Amasser, Comporto, agglomero.
- AMBAGES, Spinæ.
- AMBASSADE, Legatio.
- Envoyer en ambassade, Lego, legatum mitto.
- Ambassadeur, Legatus.
- Remplir les fonctions d’ambassadeur, Legationem perficio.
- AMBIGU, Flexiloquus.
- AMBITION, Ambitus, ambitio.
- Ambitionner, Vehementer rem concupisco.
- Ambitieux, Ambitiosus, ambitione plenus, honorum cupidus.
- AMAIGRIR, Emacio, macie conficio.
- ÂME, Anima, animus, mens.
- AMENDE, Mulcta.
- Infliger une amende, Mulctam alicui irrogo.
- Punir par une amende, Mulcta afficio.
- AMENER, Adduco, contendo, contraho.
- AMERTUME, Acerbitas, ærumna, miseria, molestia, calamitas, tristitia.
- Amer, Acerbus, acer, asper, mordax.
- Amèrement, Acerbe.
- AMEUBLEMENT, Instrumentum, supellex.
- AMIABLE (s’arranger à l’), Causam cum altero compono.
- AMITIÉ, Amicitia, benevolentia, conjunctio, familiaritas, necessitudo.
- Rechercher l’amitié, In familiaritatem alicujus venio.
- Lier amitié, Cum aliquo necessitatem conjungo.
- Demeurer en relations d’amitié, In consuetudine permaneo.
- Perdre l’amitié, Collectam effundo gratiam.
- Renouer amitié, Fœdus renovo.
- AMOUR, Amor, benevolentia, gratia, pietas, studium, caritas.
- Aimer, Amo, diligo, carum habeo, studio prosequor, benevolentia complector.
- On aime à, Juvat.
- Aimable, Amabilis, lepidus, venustus, festivus, elegans.
- Ami, Amicus, necessarius, familiaris, sodalis.
- Se faire beaucoup d’amis, Concilio mihi conjunctionem multorum.
- Je suis son vieil ami, Vetus mihi cum illo amicitia et consuetudo intercedit.
- Perdre ses amis, Omnium consuetudine privari.
- Amicalement, Amice, benevole, familiariter, animo amico.
- A MOINS QUE, Nisi, ni, si non, nisi si, quod nisi.
- AMOLLIR, Emollio, effemino, macero.
- AMONCELER, Congero, congrego, accumulo, comporto.
- AMORCER, Inesco, illecebris animos invito.
- AMPHIBOLOGIE, Amphibolia.
- AMPHORE, Amphora.
- AMPLE, Amplus, laxus.
- Amplement, Ample, magnifice, honorifice, honeste, affatim, abunde.
- AMPOULE, Ampulla.
- AMPUTATION, Amputatio.
- Amputer, Amputo, reseco, circumcido, rejicio.
- AMUSEMENT, Oblectamentum, oblectatio, delectatio.
- Amuser, Delecto, oblecto.
- Amuser (s’), Delector, oblector, ducor, capior.
- AMYGDALES, Tonsillæ.
- ANALOGIE, Analogia, proportio.
- ANCÊTRES, Majores, patres, avi.
- ANCIEN, Vetus, priscus, antiquus.
- ANCRE, Anchora.
- Mettre à l’ancre, Naves anchoris infreno.
- Être à l’ancre, In anchoris exspecto.
- Lever l’ancre, Navem ex portu educo.
- ÂNE, Asinus.
- ANÉANTIR, Infringo, frango, debilito, concido, interimo, perdo, everto, disperdo, profligo, labefacto, infirmo.
- Anéanti, Profligatus.
- ANGE, Angelus.
- ANGINE, Angina.
- ANGLE, Angulus.
- Anguleux, Angulatus.
- ANGOISSE, Angor, ægritudo.
- ANIMATION, Animatio.
- ANIMAL, Animal, animans.
- Animer, Animo, vitam do, animatum facio, anima dono.
- — (Exciter), Excito, stimulo, impello.
- ANNEAU, Annellus, annulus.
- Qui porte un anneau, Annulatus.
- Qui fabrique des anneaux, Annularius.
- ANNÉE, Annus, spatium annuum.
- Année bissextile, Annus intercalaris.
- Année (de l’), Hornotinus, hornus, hujus anni.
- Annales, Annales.
- Anniversaire, Anniversarius.
- Annuel, Quotannis, singulis annis, annuus.
- ANNONCE, Renuntiatio, nuntiatio, præconium.
- Annoncer, Renuntio, nuntio, expono, præcino, prædico.
- ANNOTER, Annoto, observo.
- ANNULATION, Abrogatio.
- Annuler, Irritum facio.
- ANSE, Ansa, manubrium.
- Qui a une anse, Ansatus.
- ANTENNE, Antenna.
- ANTÉOCCUPATION, Anteoccupatio, impulsio.
- ANTÉRIEUR, Prior.
- ANTICIPATION, Anticipatio.
- Anticiper, Anticipo.
- ANTIPODES, Antipodes, gentes adversi orbis incolæ.
- ANTIQUITÉ, Vetustas, antiquitas.
- Antique, Antiquus, vetus, priscus.
- A l’antique, Prisce, antique, prisco more.
- ANTRE, Antrum, caverna, specus.
- ANXIÉTÉ, Anxietas, sollicitudo, dolor.
- Avec anxiété, Anxie, sollicite, religiose, cum anxietate.
- APAISEMENT, Placatio, pax, tranquillitas, sedatio.
- Apaiser, Placo, lenio, mitigo, placatum efficio, reconcilio, mulceo, calmo.
- Apaiser (s’), Defervesco, refrigeror.
- Apaisé, Placatus, pacatus, tranquillus, quietus.
- Qu’on apaise facilement, Placabilis, exorabilis.
- APATHIE, Segnitia, segnities, inertia.
- APERCEVOIR, Perspicio.
- APOCRYPHE, Subdititius, fictus.
- APOLOGIE, Prædicatio, laudatio, celebratio.
- APOLOGUE, Apologus, fabula.
- APOSTASIER, Ejuro avitam religionem, deficio a fide, a Christo descisco.
- Apostat, Apostata, desertor sacri instituti.
- APOSTROPHE, Compellatio, appellatio.
- Apostropher, Compellor, appello.
- APÔTRE, Apostolus.
- APPARAT, Apparatus, apparatio.
- APPAREIL, Instructus, apparatus.
- APPARENCE, Species, forma, figura, facies.
- Apparent, Simulatus, fucatus, fallax.
- En apparence, Simulate.
- APPARITION, Visio, visum, spectrum.
- Apparaître, Appareo, adsum, præsto sum, videor, compareo, in conspectum me do, exsto, sum.
- APPARITEUR, Apparitor, stipator.
- Fonction d’appariteur, Apparitio, apparitionis officium.
- APPARTENIR, Pertineo, permano.
- Cela m’appartient, Hoc ad me pertinet.
- APPEL, Convocatio, congregatio, conventus, vocatus, arcessitus.
- Faire l’appel, Facio nominationem.
- Appel (en justice), Appellatio.
- Appelant (qui interjette appel), Appellator.
- Appeler, Voco, advoco, nomino, evoco, convoco, arcesso, accio, venire jubeo.
- Appeler chaque chose par son nom, Quamque rem suo nomine voco.
- Appeler (en justice), Appello, in jus voco, provoco ad tribunos.
- APPENDICE, Additamentum, accessio, corollarium, appendix.
- APPESANTIR, Degravo, gravem et ponderosum reddo, prægravo.
- APPÉTIT, Fames, appetitus cibi, esuries.
- Exciter l’appétit, Obsono famem.
- APPLAUDISSEMENT, Plausus, applausus.
- Rechercher les applaudissements, Plausum capto.
- Applaudir, Plaudo, approbo, assentior, plausum do, admurmurationem facio.
- Applaudir (s’), Boni consulo.
- APPLICATION, Applicatio, adjunctio, cura, studium, opera, labor.
- Appliquer, Applico, adjungo, figo.
- Appliquer sur, Induco.
- Appliquer à (s’), Incumbo, perago, ago, tracto, innitor, operam do, versor, laboro, do operam.
- Appliqué à, Studiosus, observans.
- APPORTER, Apporto, adveho.
- APPRÉCIATION, Æstimatio, pretii judicium, existimatio.
- Apprécier, Penso, examino, perpendo, excutio, existimo, sentio, æstimo.
- Appréciateur, Æstimator, existimator, judex.
- Appréciable, Æstimabilis.
- APPRÉHENSION, Timiditas, reformidatio.
- Ôter l’appréhension, Metu libero.
- Avec appréhension, Timide, diffidenter.
- APPRENDRE, Disco, percipio, disciplinam accipio, cognosco, perdisco.
- Apprendre par cœur, Edisco, memoriter complector.
- Il apprend facilement, Docilis est, ingenium nactus est facile.
- Apprendre à fond, Condisco, disco, perdisco.
- Apprentissage, Rudimentum.
- APPRÊTS, Apparatus, præparatio, cautio, comparatio.
- APPRIVOISÉ, Cicur, mansuetus, mansuefactus, domitus.
- APPROBATION, Admurmuratio, plausus, acclamatio, applausus murmure factus, comprobatio.
- Approuver, Comprobo, approbo, laudo, collaudo, affirmo, subscribo, consentio, assentior.
- Approbateur, Comprobator, approbator, assensor.
- APPROCHE, Appropinquatio.
- Approcher, Accedo, adeo, venio, appropinquo, appello, contingo, transeo ad, advenio, advento, propinquo, porrigo.
- Le jour approche, Dies instat, adest, prope est.
- Approchant (analogue), Natura proximus.
- APPROFONDIR, Pernosco.
- APPROPRIER (s’), Pigneror.
- APPROVISIONNEMENT, Res frumentaria.
- APPUI, Præsidium, auxilium.
- Se prêter un mutuel appui, Alter alteri operam commodat.
- Appuyer à (s’), Nitor, enitor, connitor, adnitor.
- Appuyer (s’), Innitor, inclinor, reclinor.
- Appuyé sur, Subnixus.
- ÂPRE, Confragosus.
- APRÈS, Subinde, deinde, postea, post, deinceps.
- Après que, Posteaquam, postea vero quam, postquam.
- Qui vient après, Posterior, posterus.
- Faire passer après, Posthabeo, postpono.
- Après-demain, Perendie, perendino die.
- Après-midi (dans l’), Pomeridianus, postmeridianus.
- APTITUDE, Captus, ingenium, intelligentia, discendi facilitas.
- Apte (à), Accommodatus, paratus, aptus, commodus, idoneus, habilis, opportunus, consentaneus.
- AQUEDUC, Aquæductus, ductus aquarum.
- Aquatique, Aquatilis.
- Aqueux, Aquosus.
- AQUILON, Aquilo, ventus e septentrione spirans.
- ARBITRAGE, Arbitratus, judicium, opinio.
- Arbitre, Judex, arbiter, cognitor, existimator, disceptator litis.
- Choisir pour arbitre, Judicem lego.
- A votre libre arbitre, Tuo arbitrio, ad te, ad arbitrium tuum.
- ARBRE, Arbor.
- ARC, Arcus.
- Arc-en-ciel, Arcus e nubibus coloratus.
- Archer, Sagittarius.
- ARCHÉTYPE, Archetypus, exemplar.
- ARCHITECTURE, Architectura.
- Architecte, Architectus, machinator, ædificator, fabricator.
- ARCHIVES publiques, Tabularium.
- ARDEUR, Alacritas, cupiditas, aviditas, ardor, amor, animi impetus, libido, studium, desiderium, desideratio, æstus, flagrantia, incendium.
- Enflammer qqn d’ardeur, Cupiditatem alicui injicio, in cupiditatem rei impello.
- Étouffer son ardeur, Restinguo cupiditates.
- Satisfaire son ardeur, Cupiditatibus meis servio.
- Perdre de son ardeur, Ardorem refrigesco.
- Ardent, Fervidus, ardens, gnavus, celer.
- Ardemment, Cupide, studiose, avide, callide, diligenter, gnaviter, vehementer.
- ARGENT, Pecunia, nummi, argentum.
- Argent comptant, Pecunia præsens, numerata; numeratum.
- Il gagne beaucoup d’argent, Multum pecuniæ ex commercio facit.
- Prêter de l’argent à intérêts, Pecuniam fenori do.
- Emprunter de l’argent, Pecuniam fenori sumo.
- Faire argent de qqche, Pecuniam ex re aliqua redigo.
- Il ne fait rien sans argent, Mercede agit, quidquid agit.
- Riche en argent, Pecuniosus, bene nummatus, pecuniatus, qui in numerato multum habet.
- Argent (d’), Pecuniarius.
- ARGILE, Argilla, terra tenax.
- Argile (d’), Fictilis.
- ARGUMENT, Argumentum.
- ARGUMENTATION, Argumentatio, argumentum.
- Argumenter, Argumentor, probo.
- ARIDE, Aridus, exsiccatus.
- ARISTOCRATIE, Optimates.
- ARITHMÉTIQUE, Arithmetica, ars numerorum.
- ARME, Arma, ferrum, telum.
- Appeler aux armes, Ad arma voco.
- En venir aux armes, Ad arma descendo.
- Préparer ses armes, Arma paro.
- Déposer les armes, Ab armis discedo.
- Armer, Armo, arma do, armis instruo.
- Armé, Paratus, instructus, armatus.
- Armé de toutes pièces, Probe paratus.
- Armateur, Navicularius, naviculator.
- Armée, Exercitus, copiæ, manus.
- Mettre sur pied une armée, Exercitum paro.
- Lever une armée, Conduco exercitum, conscribo milites, conquisitionem habeo militum.
- Armistice, Induciæ.
- Armure, Armatura.
- ARMOIRE, Armarium, arca, capsa.
- ARPENT, Jugerum, jugera.
- Arpenteur, Finitor, metator.
- ARRACHER (action d’), Evulsio.
- Arracher de, Evello, abstraho, aufero, abjungo, distraho, detraho, exstirpo, extraho, eradico.
- ARRANGEMENT, Collocatio, dispositio.
- Arranger, Colloco, loco, dispono, statuo, accommodo, conformo, compono, fingo, figuro, formo, informo.
- ARRESTATION, Comprehensio.
- ARRÊT, Interdictum.
- Rendre un arrêt, Judicatum facio.
- Arrêter, Statuo, decerno, sancio, inhibeo, cohibeo, coerceo, distineo, impedio, impeditum teneo.
- Il a été arrêté entre nous, Mihi tecum convenit.
- Arrêter (s’), Consisto, moror, commoror, insisto, consisto, resto, maneo, remaneo, resideo, itinere desisto.
- ARRHES, Arrha, arrhabo.
- ARRIÈRE! Apage, apagite.
- ARRIVÉE, Adventus, accessus.
- Arrivée imprévue, Interventus.
- Arriver, Advenio, accedo, appropinquo, pervenio, adeo, appello, contingo.
- Il arrive (en mauvaise part), Accidit, evenit, usu venit, cadit.
- Arriver (par hasard), Incido, accido, contingo, evenio, incurro.
- ARROGANCE, Insolentia, arrogantia, superbia, intolerantia.
- Arrogant, Superbus, arrogans, elatus, inflatus.
- Rendre arrogant, Ferocem reddo, animos tollo.
- Arrogamment, Superbe, insolenter, arroganter, immoderate.
- ARROGER (s’), Arrogo, temere mihi tribuo, adscisco.
- ARRONDIR, Rotundo, rotundum facio.
- Arrondi, Rotundus, globosus.
- D’une façon arrondie, Rotunde.
- ARROSER, Irrigo, rigo, aspergo, respergo.
- Arrosé, Irriguus.
- ARSENAL, Armamentarium.
- ART, Ars, artificium, ratio faciendi, scientia, disciplina.
- Sans art, Vaste, inscite, aspere.
- Artisan, Artifex, opifex, faber.
- Artistique, Artificiosus.
- Artistement, Fabre, affabre, artificiose, scite, summo artificio, venuste, pulchre.
- ARTIFICE, Simulatio.
- Artificieusement, Dolose, ex insidiis, ex occulto.
- ARTÈRE, Arteria.
- ARTICULATION, Articulus, nodus.
- Articulation (des os), Commissura ossium.
- ARUSPICE, Aruspex.
- Science des aruspices, Aruspicina, ars aruspicum.
- Relatif aux aruspices, Aruspicinus.
- AS, Assis.
- ASCENSION, Ascensio, ascensus.
- ASILE, Profugium, perfugium, portus, asylum.
- ASPECT, Figura, species, forma.
- ASPÉRITÉ, Asperitas, salebra.
- ASPERSION, Aspersio, respersio.
- ASPHYXIER, Suffoco.
- ASPIC, Aspis.
- ASPIRER (action d’), Haustus.
- ASSAISONNEMENT, Condimentum, conditio.
- Assaisonner, Respergo, condio.
- ASSASSINAT, Occisio, cædes, occidio.
- Assassin, Sicarius, gladiator, percussor.
- ASSAUT, Oppugnatio, impetus, impugnatio.
- Soutenir un assaut, Oppugnationem sustineo.
- Livrer un assaut, Oppugnationem infero.
- Qui donne l’assaut, Oppugnator.
- ASSEMBLAGE, Coagmentatio, nexus, compositio, conjunctio, commissura, junctura, compactio, compages.
- ASSEMBLÉE, Concilium, cœtus, congregatio, conventus, numerus, concio corona, multitudo, chorus.
- Assemblé, Compactus, coagmentatus, compositus, vinctus.
- Se rendre à l’assemblée, In concilium prodeo, procedo.
- Convoquer l’assemblée, Concionem convoco.
- Dissoudre l’assemblée, Concionem submoveo, semoveo, dimitto, solvo.
- Relatif à l’assemblée, Concionalis, concionarius.
- Assembler, Coagmento, compono, conjungo, construo, compingo.
- ASSENTIMENT, Probatio, approbatio.
- ASSESSEUR, Consessor, assessor, qui alteri assidet.
- ASSEOIR (s’), Sedeo, assideo, resido, consido.
- Assis (être), Assideo, prope sedeo, desideo, subsideo.
- Être assis sur, Supersedeo.
- ASSEZ, Satis.
- ASSIDUITÉ, Assiduitas, perseverantia, opera quotidiana.
- Assidu, Assiduus, continuus, frequens, diligens.
- Peu assidu, Infrequens.
- Assidûment, Assidue, continenter, quotidie.
- ASSIÉGER, Obsideo, circumsideo, obsessum teneo, oppugno.
- ASSIETTE, Patella.
- ASSIGNATION, Assignatio, attributio.
- Assigner, Assigno, attribuo, adscribo.
- Assigner (en justice), Cito, in jus voco, diem alicui dico.
- Assigner des témoins, Cito testes.
- ASSISTANCE, Suppetiæ, assessio.
- Assister, Assisto, adsto, assideo.
- ASSOCIATION, Conciliatio, communio, communitas, consociatio, societas.
- Associer, Consocio, jungo, conjungo, copulo, socio.
- Associer (s’), Convenio, coeo societatem cum aliquo.
- ASSOUPISSEMENT, Veternum.
- Assoupir, Consopio, somno obruo, opprimo, sopio.
- ASSOUPLIR, Mollio, mitigo, mulceo.
- ASSOUVIR, Exsatio, satio, exsaturo.
- ASSUJETTIR, Illigo, irretio, implico, obfirmo, subjungo, subjicio, adjungo.
- Il s’assura le pouvoir, Imperium sibi confirmavit.
- ASSURÉMENT, Nimirum, nempe, scilicet, videlicet, næ, profecto, sine dubio.
- ASTRE, Sidus, stella, astrum.
- Astronomie, Astrologia, astrorum scientia, studium siderum.
- Astronome, Astrologus, interpres astrorum.
- ASTUCE, Astutia.
- ATELIER, Officina, fabrica.
- ATHÉE, Athæus, homo sine ulla religione et fide.
- ATHLÈTE, Athleta.
- ATOME, Atomus, individuum corpusculum.
- ATRIUM, Atrium.
- Gardien de l’atrium, Atriensis.
- ATROCITÉ, Atrocitas, diritas, immanitas, crudelitas.
- Atroce, Atrox, crudelis, dirus.
- ATTACHE, Colligatio, vinculum, connexio.
- ATTACHEMENT (témoigner de l’), Navo alteri studium ac voluntatem.
- Attacher, Adjungo, adjicio, addo, affigo, insero, adnecto, attexo, applico, aggrego, colligo, vincio, agglutino, ligo, adhibeo, adscribo.
- Attacher (s’) quelqu’un, Aliquem mihi concilio.
- Je me le suis attaché par des bienfaits, Beneficio illum mihi devinxi; beneficio gratiam ejus emi, liberalitate et officio devinctum teneo.
- Attaché à, Affixus, adhærens, studiosus, assiduus, connexus, adjunctus.
- Rester attaché à, Inhæreo, hæreo, insideo.
- ATTAQUE, Oppugnatio, impressio, vis, violentia, impetus, incursio, impugnatio, offensio.
- Attaquer, Adorior, aggredior, oppugno, irrumpo, impetum facio, invado, irruo, involo, impugno, confligo, dimico, prœlior, prœlio decerto, certamen misceo.
- Qui attaque, Oppugnator.
- ATTARDÉ, Serus.
- ATTEINTE, Accessus, appulsus.
- Atteindre, Assequor, nanciscor, consequor, obtineo, acquiro, pervenio, accedo, attingo.
- ATTENTAT, Scelus, facinus.
- ATTENTE, Exspectatio, spes.
- Vous avez répondu à l’attente, Conceptæ opinioni respondisti.
- Attendre, Exspecto, præstolor, spero.
- Attendre beaucoup de qqn, In summa exspectatione sum.
- Attendu que, Quia, quoniam.
- ATTENTION, Attentio, cura, animi cogitatio, vigilantia.
- Donner son attention, Prospicio.
- Faire attention à, Ad rem investigandam oculos habeo advocatos.
- Ne pas faire attention, Negligo, non curo, leviter fero, contemno.
- Attentif, Attentus, intentus.
- Attentif (être), Attendo, animadverto, mentem erigo, silentium tribuo, animum teneo, aures admoveo.
- Attentivement, Attente, diligenter.
- ATTÉNUER, Retundo, obtundo.
- ATTERRISSEMENT, Circumluvio.
- ATTESTER, Obtestor, testor, appello, imploro, testificor, testem facio.
- Attesté, Testatus.
- ATTRAIT, Illecebra, incitamentum, blandimentum, dulcedo, dulcitudo.
- Attirer, Attraho, allicio, invito, allecto, adduco, traho, prolecto, blande invito, excito, titillo.
- ATTRIBUER, Attribuo, adscribo, assigno, confero, adscisco, affingo.
- ATTRISTER, Contristo, mœrore afficio, ægritudinem affero, ægritudine afficio.
- AUBERGE, Popina, diversorium, hospitium, caupona.
- Aubergiste, Caupo, tabernarius.
- AUCUN, Nullus, nemo.
- AUDACE, Audacia, confidentia, impudentia, securitas.
- Audacieux, Audax, confidens, temerarius, impudens, petulans, fidens, audens.
- Audacieusement, Audacter, fidenter.
- AU DELA DE, Trans, supra, longius.
- Passer au delà, Transeo, trajicio, transgredior, prætervehor.
- AU-DEVANT DE, Obviam.
- Aller au-devant, Obviam fio.
- AUDIENCE (accorder), Mei potestatem facio.
- Auditoire, Acroasis, auditio, auscultatio, auditorium, conventus.
- Auditeur, Auscultator.
- AUGMENTATION, Amplificatio, cessio, incrementum, cumulus, exaggeratio, additamentum, appendicula.
- Augmenter, Augeo, amplifico, addo, cumulo, ingravesco, exaggero, cumulo, multiplico.
- La colère et la douleur ont augmenté, Exarsit ira, vehementius efferbuit; ira dolorque crevit.
- Augmenter (s’), Increbresco, percrebresco.
- AUGURE, Augur, interpres auguriorum, auspex.
- Augures (action de prendre les), Auguratio, auspicium, divinatio.
- Science des augures, Augurium, auspicium, auctoritas rei bene gerendæ.
- Augurer, Auguror, augurium ago, auspicium ago, auspicor, præsagio, præsentio.
- Augural, Auguralis, augurius.
- AUGUSTE, Augustus, sanctus, plenus majestate, almus.
- Aujourd’hui, Hodie, hoc die, hodierno die, nunc, hoc tempore.
- Aujourd’hui (d’), Hodiernus.
- Aumône, Eleemosyna, stips.
- Faire l’aumône, Panem præbeo mendiculis.
- Demander l’aumône, Panem ostiatim quæro.
- AUPARAVANT, Antea, antehac, ante hoc tempus.
- AUPRÈS DE, Juxta, prope, non secus, apud, non procul.
- AURORE, Aurora, diluculum.
- AUSPICE, Auspicium.
- Prendre les auspices, Auspicor.
- AUSSI, Etiam, et, item, vel, tum.
- Aussi souvent .... que, Toties .... quoties.
- Pas aussi souvent... que, Non toties... quoties.
- AUSSITÔT, Statim, continuo, illico, extemplo, protinus, confestim, actutum.
- Aussitôt que, Simul ac.
- Tout aussitôt, Subinde, statim post.
- AUSTRAL, Australis.
- AUTANT, Tantum, tantumdem, tam, æque, adeo, tam .... quam, tam.... sicut, tantum .... quantum.
- Autant que, Quoad, donec, usque dum, ut, quamvis, quantum, quotcumque.
- Une fois autant, Alterum tantum.
- D’autant plus que, Eo magis, quod.
- Tout autant, Totidem.
- AUTEL, Ara.
- AUTEUR, Auctor, suasor, impulsor, hortator, opifex, inventor, scriptor.
- AUTOMNE, Autumnus.
- D’automne, Autumnalis.
- AUTORITÉ, Auctoritas, existimatio, fides, vis, opinio, imperium, dignitas, magistratus, dominatio.
- Conserver son autorité, Auctoritatem tueor.
- User de son autorité, Dignitate usus est, potestate.
- Confier l’autorité, Imperium alicui defero.
- Autoriser, Permitto, concedo.
- AUTOUR (de), Circa, circum.
- Tout autour, Circumcirca, ab omni parte, undique.
- AUTRE, Alius, non idem, reliquus, alter, diversus.
- Autrement, Aliter, secus, alio modo, non eodem modo, non perinde, alia ratione, multo secus.
- AUTREFOIS, Quondam, olim, alias, aliquando.
- AUXILIAIRE, Auxiliarius.
- AVALER, Absorbeo, haurio.
- AVANCER, Progredior, progressum facio, procedo, proveho, promoveo, incedo, perficio.
- Faire avancer, Promoveo, proveho, perduco.
- S’avancer, Procedo, progredior, exeo, gradum infero.
- Avancé en âge, Provectus, natu grandior.
- AVANT, Præ, pro, a fronte, in conspectu, ob.
- Avant (fort), Ad multum.
- Avant que, Priusquam, antequam.
- AVANTAGE, Emolumentum, utilitas, commodum, questum.
- — Il ne cherche que son propre avantage, Suum tantum commodum quærit, omnia ad suam tantum utilitatem refert.
- Avantageux, Conducibilis, utilis, commodus.
- Avantageux (il est), Expedit, utile est, conducit.
- Avantageusement, Utiliter, commode.
- AVANT-COUREUR, Prænuntius.
- AVANT-HIER, Nudius tertius.
- AVARICE, Avaritia, sordes, aviditas, cupiditas.
- Avare, Avarus, parcus, avidus, illiberatus, sordidus.
- Avec, Cum.
- AVENIR, Futurum.
- Prévoir l’avenir, Provideo quod futurum sit.
- AVENT, Adventus Domini.
- AVENTURIERS, Convenæ.
- AVERTISSEMENT, Monitio, monitum, monitus, præceptum, denuntiatio, indicium, significatio.
- Avertir, Moneo, admoneo, præmoneo, commonefacio, denuntio, indico.
- Qui avertit, Monitor, admonitor.
- AVEU, Confessio.
- Se perdre par ses aveux, Mea me confessione jugulo.
- Avouer, Confiteor, fateor, præ me fero, agnosco.
- AVEUGLE, Cæcus, captus oculis.
- Aveugler, Cæco, cæcum facio, oculis privo, excæco, occæco.
- Aveuglé (être), Caligo, cæcutio.
- AVIDITÉ, Aviditas, cupiditas, desiderium.
- Avide, Avidus, valde appetens, cupidus.
- Avidement, Avare, parce, avide, restricte, cupide, sitienter.
- AVIS, Sententia, consilium, mens, voluntas, judicium, opinio.
- A mon avis, Judicio meo.
- Être du même avis, Consilium meum cum tuo, res meas cum tuis commiscui.
- Être d’un avis contraire, In aliam opinionem discedo.
- S’en tenir à l’avis de qqn, Consentio, sto.
- AVOCAT, Patronus, defensor, tutor, advocatus, causidicus.
- Avocat-général, Prætor.
- AVOIR, Pecunia, opes, divitiæ, fortuna, res, copiæ.
- Avoir, Habeo, possideo, utor.
- AVOUÉ, Cognitor.
- AXE, Axis.
- AXIOME, Axioma.
- B
- BABILLER, Garrio, blatero, argutor.
- Babillard, Garrulus, loquax.
- BACCHANALES, Bacchanalia.
- Célébration des bacchanales, Bacchatio, bacchantium furor.
- Célébrer les bacchanales, Bacchor.
- BADINER, Alludo, jocor.
- BAGAGES, Impedimenta, sarcina.
- BAGATELLES, Nugæ, ineptiæ.
- BAGUETTE, Rudis, virga, flagellum.
- BAIL (donner à), Affermo, loco.
- BAILLER, Oscitor, dormito.
- BAINS (publics), Balneæ.
- Salle de bains, Balnearia, balneum, balineum.
- Baignoire, Alveus.
- Baigneur, Balneator.
- Baigner, Lavo, abluo, circumluo, respergo.
- BAISER, Suavium, osculum, basium.
- Baiser, Suavior, osculor, suavium do.
- BALAI, Scopæ.
- Balayer, Verro, scopis aufero.
- BALANCE, Statera, trutina, libra.
- Balancer, Libro, pondero, statera examino.
- BALBUTIER, Lingua titubo.
- BALLE (à jouer), Pila.
- BALLOTTER, Vexo, exagito, agito.
- Ballotté (être), Huc illuc impellor, jactor.
- BANAL, Pervulgatus, vulgaris.
- BANC, Scamnum.
- BANDES (en), Catervatim, turmatim, per catervas.
- Bandit, Latro, prædo, sicarius.
- BANDER, Intendo.
- BANLIEUE, Suburbanitas.
- BANNISSEMENT, Ejectio.
- Bannir, Exturbo, expello, dejicio, evertor.
- Banni, Extorris, exul.
- BANQUE, Argentaria.
- Faire la banque, Argentariam facere.
- Banquier, Argentarius, trapezita, collybista, qui argentariam facit.
- BANQUEROUTE (faire), Decoquo, male rem gero, conturbo.
- Banqueroutier, Decoctor, inficiator, fraudator.
- BANQUET, Epulæ, epulatio, epulum, dapes.
- De banquet, Epularis.
- Assister à un banquet, Epulor, convivor.
- Banquette, Subsellium, sedes judicum.
- BAPTÊME, Baptismus.
- Baptiser, Baptismum confero.
- BARBARIE, Feritas, immanitas.
- Barbare, Immanis, barbarus, ferus, crudelis, agrestus, atrox.
- En barbare, More barbarorum.
- Barbarisme, Barbarismus.
- BARBE, Barba.
- Qui porte une barbe naissante, Barbatulus, fere imberbis, cum rara barba.
- Barbu, Barbatus.
- Barbier, Tonsor.
- Échoppe de barbier, Tonstrina.
- BARQUE, Linter, navicula, cymba, scapha, phaseolus.
- BASILIQUE, Basilica.
- BASSESSE, Demissio, animi infractio, debilitatio.
- Bas, Depressus, demissus, abjectus, humilis, vilis.
- En bas, Deorsum.
- Bas (le plus), Imus, infimus.
- Bassement, Humiliter, submisse, demisse.
- BAT, Clitellæ.
- BATAILLE, Certamen, dimicatio, discrimen.
- Prolonger la bataille, Certamen extraho.
- Terminer la bataille, Certamen sedo.
- Refuser la bataille, Certamen abnuo, defugio.
- Livrer une bataille décisive, Ad universæ rei dimicationes venio.
- En bataille rangée, Acie constituta.
- Bataillon, Caterva, turbæ, turma, acies.
- BÂTON, Scipio, fustis, bacillum, baculus, virga.
- Bastonnade, Fustuarium.
- BÂTIR, Ædifico, exstruo, exædifico, construo, condo, constituo, pono, architector, muros tollo, parietes duco, facio, ædificium struo, molior.
- BATTRE, Cædo, verbero.
- Les veines battent, Venæ micant.
- Battu (être), Vapulo, cædor, verberor.
- Être battu par les orages de l’envie, A ventis invidiæ circumflor.
- BAUDRIER, Balteus.
- BAUMIER, Balsamum.
- BAVARDAGE, Loquacitas.
- Bavarder, Deblatero, stulte loquor, garrio; garrulus, loquax sum.
- Bavard, Loquax, garrulus.
- BÉATIFIER, Beatifico, beatorum in cœlo numero addo.
- BEAUCOUP, Multo, haud paulo, multum, valde, sane, non parum, valde, mirum in modum, egregie, non mediocriter, mirifice.
- Beaucoup plus, Impendio magis, multo magis.
- BEAUTÉ, Formositas, pulchritudo, forma, venustas.
- Beau, Formosus, pulcher, decorus.
- BEC, Rostrum.
- BÊCHER, Humum molior.
- BÈGUE, Balbus, lingua hæsitans.
- Bégayer, Balbutio, lingua hæsito.
- BÊLER, Balo.
- BELETTE, Mustela.
- BÉLIER, Aries.
- Choquer avec le bélier, Arieto.
- De bélier, Arietinus.
- BELLIQUEUX, Bellicosus, pugnax, pugnator, armis et belli virtute valens.
- BÉNÉFICE, Lucrum, feneratio.
- Bénéficiaire, Beneficiarius, cliens.
- BERCEAU, Cunabula, cunæ, incunabula.
- BERGERIE, Caulæ, stabulum.
- BESACE, Mantica.
- BESOINS, Egestas, indigentia, inopia.
- Il est besoin, Opus est, necesse est, convenit.
- Besoin de (avoir), Egeo, opus est, indigeo.
- Qui a besoin, Indigus.
- BÊTE, Bellua, bestia.
- Bête de somme, Jumentum.
- Bête féroce, Fera, bestia.
- De bête féroce, Ferinus.
- Bétail, Pecus, armentum.
- Bestiaux, Pecuaria.
- Éleveur de bestiaux, Pecuarius.
- BIBLE, Biblia, sacræ litteræ.
- Bibliothèque, Bibliotheca, librorum locus.
- BIEN (dire du), Benedico, laudo.
- Faire du bien, Benefacio, beneficio afficio.
- Bien-être, Salus, sanitas, bonum.
- Biens, Bona, fortuna, res, possessiones, divitiæ, fundi, prædia, facultates.
- BIEN, Apte, apposite, accommodate, decore, commode, congruenter, eleganter, pulchre, belle, recte, bene, jure, rite, præclare.
- Bien (beaucoup), Multo, longe.
- Bien que, Quantumvis, licet, quamvis, tametsi, quanquam.
- BIENFAIT, Meritum, beneficium, gratia, munus, officium, studium.
- Bienfaisance, Beneficentia, liberalitas, benignitas.
- Bienfaisant, Beneficus, benigne facilis, benignus.
- BIENHEUREUX, Beatus, felix, cui bene est.
- BIENSÉANCE, Decentia.
- BIENTÔT, Brevi, propediem, in brevi, paucis diebus, actutum, mox, statim.
- BIENVEILLANCE, Humanitas, urbanitas, suavitas morum, benevolentia, gratia, studium.
- Rechercher la bienveillance, Benevolentiam capto.
- Montrer de la bienveillance, Benevolentiam exhibeo.
- Bienveillant, Benevolens, benevolus, amicus.
- BIFFER, Deleo, induco.
- BIGARRÉ, Versicolor.
- BILE, Bilis.
- Exhaler sa bile contre qqn, Stomachum in aliquem erumpo.
- BLÂME, Castigatio, objurgatio, reprehensio, vituperatio, ignominium.
- Échapper au blâme, Omnem offensionem effugio.
- Blâmer, Castigo, objurgo, mulcto, reprehendo, increpo, exprobro, culpæ do.
- Blâmable, Accusabilis.
- BLANCHIR, Candesco, candidus fio, dealbo.
- Blanc, Albus, candidus, purus.
- Devenir blanc, Exalbesco, expallesco, extimesco.
- Blanc (être), Candeo, candore fulgeo.
- Vêtu de blanc, Candidatus, candida veste indutus.
- BLASPHÈME, Blasphemia.
- BLÉ, Frumentum, triticum.
- Qui conserve le blé, Frumentarius.
- Marchand de blé, Frumentarius.
- BLÊME, Luridus.
- BLESSURE, Sauciatio, vulneratio, vulnus, plaga.
- Sans blessure, Invulneratus, integer, inviolatus.
- Blesser, Saucio, vulnero, vulneribus afficio, lædo, offendo, offensionem do, injuriam facio.
- Blessé, Saucius, vulneratus, mortifero vulnere ictus.
- BLEU, Cæruleus.
- BLOCUS, Obsidio, obsessio.
- BŒUF, Bos.
- Bouvier, Bubulcus.
- BOIS, Lignum.
- — (Forêt), Silva, nemus.
- Bois sacré, Lucus, nemus sacrum.
- Aller couper du bois, Materior, lignor.
- Boisé, Silvestris, nemorosus.
- BOISSON, Potus, potio.
- Le boire et le manger, Potus pastusque.
- Boire, Bibo, poto, poculum exhaurio, potionem exhaurio, sorbeo.
- Boire avec excès, Perpoto.
- Offrir à boire, Propino.
- Buveur, Potor, bibulus.
- BOISSEAU, Modius.
- BOITE, Pyxis, arca, capsa.
- BOITER, Claudico.
- Boiteux, Claudus, altero pede læsus.
- Marche de boiteux, Claudicatio.
- LE BON, Rectum.
- Il y a cela de bon, Illud inest commodi.
- BONACE, Malacia, maris tranquillitas.
- BONTÉ, Benignitas, clementia, comitas, humanitas, pietas, liberalitas, bonitas, integritas.
- Bon, Bonus, probus, integer, justus, præstabilis, salutor.
- Bon à tout, Panchrestus.
- Bonnement, Simpliciter, candide, sincere, benigne, comiter, liberaliter.
- BONHEUR, Felicitas, prosperitas, res secundæ.
- Jouir d’un bonheur sans mélange, Fortuna utor perpetuo bona, perpetuam felicitatem habeo.
- Avoir plus de bonheur que personne, Felicitate omnibus sum superior.
- Avec bonheur, Feliciter, prospere, fortunate, fauste.
- BONDIR, Exsilio, prosilio, evado, me projicio, me proripio.
- BONNET, Pileus.
- BORD, Extrema ora.
- BORGNE, Luscus, cocles.
- BORNE, Limes, finis, terminus, meta.
- Borne milliaire, Milliarium.
- Reculer les bornes, Fines profero.
- Dépasser les bornes, Terminos transeo, longius progredior, excedo.
- Borner, Dimeto, distinguo, describo.
- BOUC, Hircus, caper.
- BOUCHE, Os, bucca.
- Vous avez cela sans cesse à la bouche, Id tibi frequens in ore est.
- Bouchée, Frustum.
- BOUCHER, Obstruo, obsero.
- BOUCHERIE, Carnarium.
- BOUCHER, Lanius.
- BOUCLE (de cheveux), Cincinnus, capillus ad ornatum intortus.
- Qui a les cheveux bouclés, Cincinnatus.
- BOUCLIER, Scutum, clypeus.
- BOUE, Lutum.
- Couvert de boue, Lutulentus.
- BOUFFON, Scurra, sannio.
- Qui sent le bouffon, Scurrilis.
- BOUGIE, Cereus.
- BOUILLIR, Ferveo, ebullio, caleo, effervesco, erumpo.
- Bouilli, Elixus.
- Bouillonner, Ebullio.
- BOULANGER, Pistor.
- BOULEVERSER, Perturbo, perturbationem affero, confundo, permisceo.
- BOUQUET, Fasciculus florum.
- BOURBEUX, Limosus, limo plenus, cœnosus.
- BOURDONNER, Strepo.
- BOURGADE, Pagus.
- BOURGEON, Gemma.
- Bourgeonner, Gemmo.
- BOURRASQUE, Procella, tempestas.
- BOURREAU, Carnifex, tortor, lictor.
- Faire le métier de bourreau, Carnificinam facio.
- BOURSE, Crumena.
- BOUTEILLE, Lagena.
- BOUTIQUE, Taberna, officina.
- Boutiquier, Tabernarius, caupo.
- BRACELETS, Armillæ.
- BRAIES, Bracæ.
- Qui porte des braies, Bracatus.
- BRAIRE, Rudo.
- BRANCHE, Ramus.
- Qui a des branches, Ramosus.
- BRANDIR, Jaculor, torqueo, conjicio, jacio.
- BRANLER, Vacillo, titubo, hæsito.
- BRAS, Brachium.
- BRAVE, Strenuus.
- Bravement, Strenue, fortiter, naviter.
- BRAVO! Macte.
- BREBIS, Ovis.
- BRÈCHE (réparer une), Mœnium ruinam instauro.
- BREUVAGE, Potio, potus.
- BRIDE, Habena.
- À bride abattue, Citato equo.
- Brider, Infreno.
- BRIÈVETÉ, Brevitas.
- Bref, Brevis, parvus, pusillus, exiguus.
- Bref, Summatim, uno verbo, ne plura.
- Brièvement, Breviter, strictim, brevi, cum brevitate, paucis verbis.
- BRIGANDAGE, Latrocinium, excursio.
- Brigand, Grassator, latro.
- Vivre en brigand, Latronem agere.
- BRIGUE, Petitio, rogatio, rogatus, preces, ambitio, ambitus, prensatio.
- Par brigue, Ambitiose, cum ambitione.
- Briguer, Ambio, circumeo, prenso, prehenso.
- BRILLANT, Splendor, claritas, nitor.
- Briller, Niteo, splendeo, nitesco, floreo, præfulgeo, luceo, mico, corusco.
- Briller (faire), Illumino, colorum varietatem distinguo.
- Brillant, Splendidus, coruscus.
- D’une façon brillante, Nitide, splendide, eleganter.
- BRISER, Infringo, frango, concido debilito, disrumpo.
- BROUILLARD, Nebula.
- Plein de brouillards, Nebulosus, caliginosus.
- BROUILLON, Adversaria.
- BROUTER, Depasco, depascor.
- BROYER, Contero, tero.
- BRU, Nurus.
- BRUIT, Strepitus, sonitus, stridor, fragor, sonus.
- Faire du bruit, Instrepo, obstrepo.
- Répandre des bruits, Rumores spargo.
- Le bruit s’est répandu, Fama de re vulgata est.
- Ce bruit ne durera pas longtemps, Hæc fama diuturna non erit.
- Le bruit court, Manat in vulgus rumor.
- Faire grand bruit de, Magnus ubique erat rumor ea de re.
- Sans bruit, Tacite, silentio.
- BRÛLER, Incendo, cremo, uro, aduro, comburo, igne perdo, flagro, conflagro.
- Brûler (Fig.), Æstuo, ardeo, ferveo, angor, irascor.
- Brûlant, Æstuosus.
- Brûlé (être), Deflagro, comburor, ardeo.
- BRUN, Aquilus, fuscus, subniger, aureus.
- Brun (rendre), Infusco.
- BRUT, Rudis.
- BÛCHER, Bustum.
- Bûcher funèbre, Rogum.
- BUFFET, Abacus, i.
- BUISSON, Dumus, spina, vepres.
- Couvert de buissons, Dumosus, spinosus, vepribus plenus.
- BULLE, Bulla.
- BUT, Finis, causa, cujus gratia, scopus.
- BUTIN, Manubiæ, præda, spolia ex hostibus capta, exuviæ.
- BUTTE (en) à, Expositus, obnoxius, objectus.
- C
- CABANE, Tugurium.
- CACHET, Sigillum.
- Rompre le cachet, Resigno, aperio, solvo.
- CACHETTE, Latebra, recessus.
- En cachette, Occulte, lecte, ex occulto, per ambages, furtim, clanculum.
- Cacher, Abdo, occulo, occulto, condo, abstrudo, tego, velo, operio, celo, abscondo, recondo.
- Cacher sa pensée sous ses discours, Dictis circumvestio consilia mea.
- Cacher (se), Delitesco, lateo, abscondor.
- Qui cache, Occultator, receptor.
- Caché, Latebrosus, latens, obscurus, involutus, reconditus, occultus, abditus, abstrusus.
- Caché (être), Latito.
- CADAVRE, Cadaver, corpus exanime.
- Cadavéreux, Cadaverosus.
- CADENCE, Rhythmus.
- D’une façon cadancée, Modulate, numerose, composite.
- CADRAN (solaire), Solarium.
- CADRES (compléter les), Exercitum reficere.
- CADUC, Caducus, mortalis, incertus.
- CADUCÉE, Caduceum.
- ÇÀ ET LÀ, Disperse, diffuse, passim, ultro citroque, huc et illuc, horsum.
- Aller çà et là, Pervagor.
- CAGE, Cavea.
- CAGNEUX, Loripes.
- CAHIER, Dictata.
- CAILLOU, Calculus, lapillus, ratio, silex.
- CAL, Callum, cutis usu densior.
- CALAMITÉ, Calamitas, miseria, ærumna, adversa.
- CALCULER, Dinumero, numero, computo, calculos revoco, rationes confero.
- Calculé, Ratus, fixus.
- CALENDES, Calendæ.
- Calendrier, Calendarium.
- CALME, Sedatio, tranquillitas, pacatio, securitas.
- Jouir du calme, Tranquillo sum animo.
- Calmer, Sedo, placo, mitigo, lenio, mollio.
- Calmer (se), Iracundiam sedare.
- Calmé, Pacatus, quietus, remissus.
- Avec calme, Sedate, tranquille, leviter, placate, placide, remisse.
- CALOMNIE, Calumnia, obtrectatio, maledictum, vexatio, criminatio.
- Calomnier, Calumnior, calumniam adhibeo, vexo.
- Calomniateur, Calumniator, qui falsum crimen objicit.
- CALVITIE, Calvitium.
- Chauve, Calvus, raro capillo, calvitio deformis.
- CAMARADE, Contubernalis, domesticus, familiaris, socius.
- CAMP, Castra, tentorium.
- Camp fortifié, Castra propugnaculis munita.
- Camper, Castra metor, pono, loco, constituo, facio; tentoria erigo.
- Étendre le camp, Castra extendo, profero.
- Resserrer le camp, Castra arctius colloco.
- Choisir un lieu pour le camp, Castra designo.
- Rapprocher le camp, Castra proprius admoveo.
- Changer le camp, Castra muto.
- Assiéger le camp, Aggredior castra, tento.
- S’emparer d’un camp, Castra capio.
- Relatif au camp, Castrensis, militaris.
- Campagne (faire), Stipendia in bello mereo.
- Entrer en campagne, Bellum suscipio.
- CAMPAGNE, Rus, villa.
- Séjour à la campagne, Rusticatio.
- Habiter la campagne, Ruri habito, rusticor.
- Campagnard, Rusticanus, rusticus.
- CANAL, Canalis.
- CANARD, Anas.
- CANDÉLABRE, Candelabrum.
- CANDIDATURE, Petitio, rogatio, rogatus.
- Candidat, Petitor, candidatus.
- De candidature, Candidatorius.
- CANDIDE, Simplex, sincerus, credulus.
- CANICULE, Canicula.
- CANON, Tormentum.
- Abattre à coups de canon, Crebris tormentorum ictibus mœnia verbero.
- CANON (de la messe), Canon missæ.
- Sacrés canons, Canones sacri, scita Pontificum.
- Canonicat, Canonicatus.
- Canoniser, Canonizo, in sanctorum numerum refero.
- CANTONNEMENT, Stativa, statio.
- CAPACITÉ, Capacitas, amplitudo, spatium capiendi.
- CAPITAINE (il fut grand), Dux fuit præstantissimus.
- CAPITAL (ne pas toucher à son), Nihil detraho de vivo.
- CAPITAL, Capitalis.
- Capitale (ville), Urbs regni caput.
- CAPITULATION, Deditio.
- Capituler, Deditionem subeo, in deditionem venio.
- Prendre par capitulation, In deditionem accipio, recipio, capio.
- Refuser de capituler, Deditionem desero.
- Se proposer de capituler, Deditionem specto.
- Qui a capitulé, Dedititius.
- CAPRICE, Levitas, futilitas, vanitas.
- Selon son caprice, Libidinose.
- Suivre son caprice, Ad arbitrium ago.
- Capricieux, Inconstans, mutabilis.
- CAPTATION, Captatio.
- Captieux, Captiosus.
- D’une façon captieuse, Captiose.
- CAPTIVITÉ, Captivitas, servitus.
- Captif, Captivus, captus et vinctus.
- CAR, Nam, enim, namque, etenim, siquidem, quippe, nimirum, videlicet, sane, nempe.
- CARACTÈRE, Indoles, mores, character, nota, figura, forma.
- Caractère doux, Lenitas.
- CARDINAL, Cardinalis, purpuratus Ecclesiæ Pater, Princeps.
- Créer un cardinal, Cardinalem creo.
- CARÊME, Feriæ esuriales.
- CARESSES, Blandimenta, blanditia, palpum.
- Caresser, Blandior, amplexor, palpo.
- Caressant, Blandus, benignus, comis, lenis, suavis.
- CARILLONNER, Tinnio.
- CARNAGE, Strages, clades, cædes, occisio, internecio.
- CARQUOIS, Pharetra.
- CARREFOUR, Compita, trivium.
- CARRIÈRE, Curriculum, cursus, stadium.
- Carrière à pierres, Lapicidinæ.
- CARROSSE, Carpentum.
- CARTE (géographique), Geographica descriptio.
- CAS (qui fait grand), Observans, studiosus, cupidus.
- Faire grand cas de, Magnifacio, magni æstimo.
- Ne faire aucun cas, Flocci facio, nihili facio, parvi facio.
- CASQUE, Galea.
- Coiffé d’un casque, Galeatus.
- CANETTE, Capsa.
- CASTAGNETTES, Crotalum.
- CATADUPES, Catadupes.
- CATAPULTE, Catapulta.
- CATÉCHISME, Catechismus.
- Enseigner le catéchisme, Catechismum trado.
- Catéchumène, Catechumenus, sacri lavacri candidatus, primæ christianæ disciplinæ auditor, alumnus, discipulus.
- CATHOLIQUE, Catholicus.
- Devenir catholique, Catholicus fieri, amplecti catholica dogmata.
- CAUSE, Causa, caput, origo, fons, radix, principium, occasio, ratio.
- Confier sa cause à qqn, Apud aliquem causam meam depono.
- Plaider sa cause, Litem meam facio.
- Gagner sa cause, Causam vinco.
- A cause de, Pro, propter, præ.
- Il se fâche pour un rien, Irascitur de nihilo.
- A cause de cela, Propterea, ideo, idcirco, ex eo, ea re.
- Causer, Ago, efficio, infligo, infero.
- CAUSERIE, Sermo, locutio.
- Causer, Sermocinor, loquor.
- CAUSTICITÉ, Dicacitas.
- Caustique, Dicax.
- CAUTION, Pignus.
- Se faire caution, Appromitto, promitto.
- Donner une caution, Satis do.
- Cautionner, Intercedo pro aliquo pecuniam.
- CAVALIER, Eques.
- De cavalier, Equestris.
- Cavalerie (charge de), Equestris procella. Cf. Cheval.
- CAVE, Apotheca.
- Caverne, Specus, spelunca, antrum, caverna.
- CE, Hic, ille.
- CÉCITÉ, Cæcitas.
- CÈDRE, Cedrus.
- CEINTURE, Zona, cingulus.
- Ceindre, Cingo, circumdo, munio.
- CELA, Id, hoc, istud.
- Pour cela, Propterea, ideo, idcirco.
- CÉLÉBRER, Celebro, orno, honesto, laudo, comitor.
- Célébrité, Celebritas, fama, laus, splendor, dignitas, claritudo, nobilitas.
- Soupirer après célébrité, Auram popularem capto.
- Célèbre, Celeber, præclarus, laudatus, clarus, nobilis, insignis.
- Rendre célèbre, Nobilito, illustro, orno.
- CÉLÉRITÉ, Velocitas.
- CÉLIBATAIRE, Cælebs.
- Cellérier, Promus, cellarius.
- CELLIER, Celle.
- CELUI-CI, Iste.
- CENDRE, Cinis.
- CENS, Census, bonorum æstimatio.
- CENSURER, Vitupero, culpæ do.
- Censurer la conduite des autres, Aliorum mores carpo; alienos mores malignis sermonibus lacero.
- Censeur, Censor, emendator, accusator, vituperator, reprehensor, castigator.
- De censeur, Censorius, quod censoris est.
- Dignité de censeur, Censura, censoris dignitas.
- CENT, Centum.
- Cent fois, Centies.
- CENTRE, Umbilicus, centrum.
- CENTURIE, Centuria, centum homines.
- Distribuer en centuries, Centurio, in centurias distribuo, describo, centurias conficio.
- Par centuries, Centuriatim.
- Réparti en centuries, Centuriatus.
- Centurion, Centurio.
- CEPENDANT, Tamen nihilominus, attamen interea, verumtamen, verum.
- CERCLE, Circulus, ambitus, rotundus, gyrus, orbis.
- Faire un cercle, Orbem circumscribere.
- Se réunir en cercle, Circulor, in circulum cogere homines.
- Former le cercle, In orbem se recipere.
- CÉRÉMONIE, Cærimonia, ritus sacer, cultus religiosus, religio sacrorum.
- CERF, Cervus.
- CERNER, Circumeo, circueo, eo circum.
- CERTAIN, Certus, non dubius, non incertus, compertus, manifestus.
- Il est certain, Certum est mihi, pro vero constat.
- Certainement, Certe, scilicet, certo, profecto, sine dubio, equidem, sane, videlicet.
- Certes, Equidem.
- Certifier, Testificor, testor, notum facio.
- CÉRUSE, Cerussa.
- Blanchir avec la céruse, Cerussatus, cerussa illitus, fucatus.
- CESSER, Desino, desisto, cesso, finem facio, cesso.
- CESSION, Cessio.
- Céder, Cedo, locum do, me retraho.
- CESTE, Cœstus.
- C’EST POURQUOI, Ea re, propterea, ideo, ob eam rem.
- CET, Is.
- CÉTACÉ, Cete.
- CERVEAU, Cerebrum.
- CHACUN, Singuli, quisque, unusquisque.
- CHAGRIN, Mœror, tristitia, mœstitia, molestia, cura, ægritudo, angor, dolor, mœror, cura, sollicitudo, afflictio.
- Le chagrin est un supplice, Ægritudo summa est carnificina.
- Être accablé de chagrin, Magnam molestiam suscipio, mœrorem haurio.
- Adoucir le chagrin, Dolorem lenio.
- Chasser le chagrin, Dolorem depono.
- Chagriner, Fodico.
- Chagrin, Morosus, difficilis.
- CHAÎNE, Vinculum, compedes, catenæ, copula, nexus.
- CHAISE, Sella, sedes.
- CHALEUR, Calor, ardor, æstus.
- La chaleur augmente, Calor crescit.
- La chaleur diminue, Calor remittit.
- Chauffer, Calefacio.
- Chauffer (se) au soleil, Apricor.
- Chaud, Calidus.
- Chaud (être), Caleo, calidus sum.
- Chaleur (avec), Ferventer.
- Parler avec chaleur de, Ferventer loquor de aliquo, fervide.
- CHAMBRE (à coucher), Cubiculum, conclave.
- CHAMEAU, Camelus.
- CHAMP, Ager, arvum, campus, solum, territorium, seges.
- Exercices du champ de Mars, Campestris exercitatio.
- Champêtre, Rusticus, rusticanus.
- Sur-le-champ, Extemplo, illico, statim, haud, ilicet.
- CHANCE, Fortuna.
- La chance tourne, Fortuna retro volvitur.
- CHANCELER, Titubo, hæsito, vacillo, fluctuo.
- CHANCELLERIE, Cancellaria.
- Chancelier, Cancellarius, tabularii sanctioris præses, custos.
- CHANDELLE (de cire), Cereus.
- CHANGE (de monnaie), Collybus.
- CHANGEMENT, Permutatio, mutatio, variatio, motus, conversio, vicissitudo.
- Changer, Permuto, muto, inverto, verto, commutationem affero, vario.
- Changeant, Mobilis, instabilis, inconstans.
- CHANSON, Cantilena, cantio, cantiuncula.
- Chant, Canticum, cantus, symphonia.
- Chant funèbre, Nenia.
- Chanter, Canto, cantus fundo, cantito, cano, cantus do, pervulgo.
- Chanteur, Cantor.
- CHAPEAU, Petasus.
- Coiffé d’un chapeau, Petasatus.
- CHAPELET, Preces coronariæ, corolla precum.
- CHAPELLE, Sacellum, ædicula, cella, templum.
- CHAPITRE, Capitulum.
- Salle du chapitre, Capitulum ordinis, locus reprehendendis erratis destinatus, capitulum ordinis facio.
- CHAQUE, CHACUN, Quisque, unusquisque, quivis, quilibet, singuli.
- CHAR, Vehiculum, carpentum, currus, essedum.
- Être traîné sur un char, Veho, subveho, inveho.
- Chariot, Plaustrum.
- CHARBON, Carbo.
- Charbonnier, Carbonarius.
- CHARGE, Onus.
- Charger d’un fardeau, Onero.
- Chargé, Onustus.
- CHARGE, Munus, officium, provincia, mandatum.
- Imposer une charge, Muneri aliquem præpono.
- Remplir une charge, Munus obeo, cum imperio sum.
- Être privé de charge, Munere exuor.
- Satisfaire aux devoirs de sa charge, Munus pro mea dignitate gero.
- Sortir de charge, De potestate exeo.
- Se charger de, Suscipio.
- Qui est à charge, Molestus, gravis.
- Être plus à charge, Plus negotii facesco.
- CHARGES, Honores.
- Être dans les charges publiques, Dignitate præditus sum.
- CHARGE (sonner la), Bellicum cano.
- Faire une charge de cavalerie, Equestrem procellam excito.
- CHARLATAN, Circulator, circumforaneus, vagus, nugator.
- CHARME, Invitamentum, incitamentum.
- Charme de la parole, Suaviloquentia.
- CHARMES, Venustas, lepor, gratia, suavitas.
- Charmer, Delecto, delectationem affero, delector, oblector, delectationem capio, allicio, allecto, demulceo.
- Charmant, Festivus, lepidus, facetus, egregius, eximius, elegans.
- CHARPENTE (qui a une), Materiatus.
- Charpentier, Materiarius, faber, tignarius.
- CHARRUE, Aratrum.
- CHARYBDE, Charybdis.
- CHASSE, Venatio, venatus.
- Chasser, Venor, venatu me exerceo, feras consector.
- Chasseur, Venator.
- CHASSER, Depello, pello, propulso, expello, arceo, ejicio, dejicio, detrudo, amoveo, excludo, prohibeo.
- CHASSIE, Lippitudo.
- Chassieux (être), Lippo.
- CHASTE, Incorruptus, integer, purus, inviolatus, sanus, castus, pudicus.
- CHAT, Feles.
- CHÂTEAU-fort, Castellum.
- Habitant d’un château-fort, Castellanus, qui castellum habitat.
- CHÂTIMENT, Pœna, supplicium, mulcta, verberatio, coercitio.
- Châtier, Coerceo, reprimo.
- Châtié, Limatus, politus.
- CHATOUILLEMENT, Titillatio.
- Chatouiller, Titillo.
- CHATOYANT, Versicolor, dubio varioque colore.
- CHAUME, Stipula, calmus.
- Chaumière, Casa, tugurium.
- CHAUSSURE, Calceamentum, calceus, pedum vestitus, soccus.
- Chausser, Calceo.
- Chausser (se), Calceos pedibus induo.
- CHEF, Princeps, dux, caput, præfectus, imperator, rex, tyrannus.
- Chef-d’œuvre, Palmarius.
- CHEMIN, Via, iter.
- Les chemins sont très mauvais, Viæ æstuosæ, lubricæ.
- S’ouvrir un chemin, Viam mihi aperio.
- Frayer le chemin, Munio viam.
- Qui se trouve sur le chemin, Obvius, occurrens.
- CHEMISE, Subucula.
- CHÊNE, Quercus.
- CHERCHER (avec soin), Exquiro, quæro, inquiro, investigo, perscrutor.
- CHÈRE, Genium.
- Faire bonne chère, Curo genium.
- Faire maigre chère, Defraudo.
- CHER, Carus.
- Chéri, Carus, acceptus, jucundus, antiquus.
- Cher (adv.), Care.
- CHERTÉ, Caritas, inopia rei.
- Cher, Magno, magno pretio.
- Le blé est cher, Caritas annonæ est.
- CHÉTIF, Tenuis, exilis.
- CHEVAL, Equus, caballus.
- Monter à cheval, Equum conscendo.
- Partir à cheval, Advehor equo, equo feror.
- Descendre de cheval, Descendo ex equo.
- Tomber de cheval, Ex equo decido.
- Être jeté à bas de cheval, Ex equo præcipitor.
- Atteler les chevaux au char, Equos jungo currum tracturos.
- Dételer, Equos abjungo.
- Aller à cheval, Equito, equo vehor, equo iter facio.
- Chevalet, Equuleus.
- Éprouver les tourments du chevalet, Equuleo torqueor.
- Cavalerie, Equitatus, equitum turma.
- Chevalier, Eques.
- Chevaucher, Coequito.
- CHEVELURE, Coma, capillus, cæsaries.
- CHEVEU, Capillus, capitis pilus.
- Cheveux blancs, Cani, albi senum capilli.
- Cheveux blonds, Flavi capilli.
- Cheveux en désordre, Capilli impexi.
- Cheveux longs, Coma intonsa.
- Les cheveux tombent, Capilli fluunt.
- Cheveux rares, Capilli rari et cedentes.
- Laisser croître les cheveux, Capillum promitto, submitto.
- Disposer les cheveux, Como, orno.
- Chevelu, Capillatus, comatus, crinitus.
- CHÈVRE, Capra, capella.
- De chèvre, Caprinus.
- Chevreau, Hædus.
- De chevreau, Hædinus.
- CHEZ, Apud.
- CHICANE, Captiuncula.
- Chicaneur, Rabula.
- CHICHE, Malignus, avarus, parcus.
- Chichement (vivre), Defraudo genium.
- CHIEN, Canis.
- De chien, Caninus.
- CHIRURGIE, Chirurgia.
- CHLAMYDE, Chlamys.
- Vêtu de la chlamyde, Chlamydatus.
- CHOC, Pulsus, motus, impulsus, agitatio, impressio, impetus, effectio, violentia.
- Soutenir le choc des ennemis, Impetum sustineo, prœlium sustineo.
- Choquer, Offendo, offensionem affero, injuriam facio.
- CHŒUR, Chorus.
- CHOIX, Cooptatio, constitutio, delectus, electio, selectio, lectio.
- Choisir, Deligo, lego, eligo; delectum habeo, adhibeo; opto, coopto, adscribo, recipio.
- Qui choisit, Elector.
- Choisi, Exquisitus, accuratus, lectus, excellens.
- Choix (avec), Electe, distincte, discrete.
- CHOSE, Res.
- CHOU, Brassica, caulis.
- CHOUETTE, Noctua.
- CHRÉTIEN, Christianus, qui Christi nomen profitetur, Christi fidei initiatus, Christi sectator.
- CHUCHOTERIE, Susurratio.
- Chuchoter, Susurro.
- CHUTE, Labes, ruina, prolapsio.
- CICATRICE, Cicatrix, signum relictum ex vulnere.
- CIEL, Cœlum, regiones immortalitatis; beatorum sedes, domicilium.
- Habitants du ciel, Cœlites, cœlicolæ.
- Remuer ciel et terre, Mare cœlo miscere.
- Céleste, Cœlestis, divinus, immortalis.
- CIERGE, Cereus, fax cerea.
- CIGALE, Cicada.
- CIMENTER (la paix), Pacem coagmento.
- CINTRÉ, Fornicatus.
- CIRCONLOCUTION, Circuitio, periphrasis.
- CIRCONSCRIRE, Definio, terminis circumscribo.
- CIRCONSPECT, Cautus, providus, prudens.
- CIRCONSTANCES (savoir se plier aux), Consulo temporibus.
- S’accommoder aux circonstances, Tempori me accommodo, scenæ servio, servio tempori.
- CIRCONVENIR, Circumvenio, decipio.
- CIRCUIT, Circuitus.
- CIRCULER, Commeo, venio, redeo, coeo.
- Circuler (faire), Circumfero.
- CIRE, Cera.
- Marchand de cire, Cerarius, qui ceram tractat.
- Enduit de cire, Ceratus, cera inductus, illitus.
- Cire (de) Cereus, e cera factus.
- CIRQUE, Circus.
- Jeux du cirque, Circenses ludi.
- CITADELLE, Arx, castellum.
- CISELER, Cælo.
- Ciseleur, Cælator.
- CITÉ, Civitas.
- Donner le droit de cité, Civem facio aliquem; civitatem alicui do, largior, impertior; adscribo civitati.
- Perdre son droit de cité, Civitatem amitto, segregor a numero civium.
- Citoyen, Civis, municeps, popularis.
- Être fait citoyen, Civitate donatus sum.
- CITATION, Appositio.
- Citer, Cito, nomino.
- Civique, Civicus.
- Civil, Civilis.
- Civilement, Civiliter.
- CITHARE, Cithara.
- Joueur de cithare, Citharista.
- Chanteur s’accompagnant de la cithare, Citharœdus.
- CITRONNIER (de), Citreus.
- CLAIE, Crates.
- CLAMEUR, Vociferatio, clamor, vox elata.
- CLANDESTIN, Clandestinus, occultus, furtivus.
- CLAIR, Clarus, planus, apertus, perspicuus, dilucidus, explicatus, evidens, pervulgatus, non obscurus.
- Clair (être), Diluceo.
- Rendre clair, Dilucido, declaro, enucleo, explico, aperio.
- Clairement, Clare, manifeste, perspicue, plane, articulate, liquide, certo, enucleate, explanate, explicate, enodate, expresse, aperte, diserte, dilucide.
- Exprimé clairement, Expressus, firmus, confirmatus, apertus.
- Clairvoyant, Oculatus.
- Clarifier, Defæco, a fæcibus purgo.
- CLASSEMENT, Digestio, distributio.
- Classification, Partitio, divisio.
- Classer, Diribeo, distribuo, separo.
- Clause, Cf. Condition.
- CLEF, Clavis.
- CLÉMENCE, Clementia, lenitas, benignitas, humanitas, misericordia, mansuetudo.
- Clément, Clemens, lenis, mitis, mansuetus, liberalis, humanus.
- Avec clémence, Clementer, mansuete.
- CLEPSYDRE, Clepsydra.
- CLIENTÈLE, Clientela; clientum defensio tutela, procuratio.
- Client, Cliens, salutator.
- Être le client de qqn, In clientela alicujus sum.
- CLIN D’ŒIL (en un), Momento, e vestigio temporis.
- CLOCHETTE, Tintinnabulum.
- CLÔTURE, Sepes, septum, paries, murus.
- Clore, Obsepio, sepio, intercludo.
- CLOU, Clavus.
- Clouer, Suffigo, affigo.
- COCHER, Auriga; curruum rector, agitator.
- CŒUR, Pectus, animus, cor.
- Le cœur bondit, Pectus emicat.
- De grand cœur, Propense, ex animo, libenter, sponte.
- Si ma vie vous tient à cœur, Si tibi salus mea cordi est; si qua salutis meæ cura tangit.
- Homme sans cœur, Homo durus.
- COHÉRITIER, Cohæres.
- COHÉSION, Cohærentia, compositio, conjunctio.
- COHORTE, Cohors, militum manus.
- COIFFER (se), Capillum como, compono, orno.
- COIN, Cuneus.
- En forme de coin, Cuneatim.
- COLÈRE, Ira, iracundia, indignatio, stomachus, furor, rabies.
- Contenir (se), Iracundiam contineo.
- Dans un transport de colère, Animo irato ac percito.
- Mettre en colère, Bilem moveo ac iracundiam adduco.
- Se mettre en colère, Exardeo iracundia, irascor, stomachor.
- Être tout en colère, In fermento jaceo, iracundia efferror.
- Céder à la colère, Iracundiæ servio.
- Décharger sa colère, Iram effundo in aliquem.
- Sa colère se calme, Defervescit ira.
- Il n’est plus en colère, Iracundiam demisit.
- Apaiser sa colère, Iras lenio, furorem sedo.
- La colère divine s’apaise, Expio DEUM.
- Coléreux, Stomachosus, iracundus.
- Colère (avec), Stomachose, iracunde, per iram, cum iracundia.
- COLIQUES, Tormina.
- Qui a des coliques, Torminosus.
- COLLER, Agglutino, adnecto.
- Colleur, Glutinator.
- COLLÉGE, Collegium, conventus, cœtus.
- COLLÈGUE, Collega.
- COLLIER, Torques, monile, colli ornamentum.
- Qui porte un collier, Torquatus.
- COLLINE, Collis, clivus.
- COLLISION, Afflictus, afflictatio.
- COLLYRE, Collyrium.
- COLOMBE, Columba.
- De colombe, Columbinus.
- COLONIE, Colonia.
- Colon, Colonus, agricultor, agricola.
- COLONNE, Columna.
- Impôt sur les colonnes, Columnarium.
- COLPORTER, Circumgesto, circumfero.
- COMBAT, Prœlium, pugna, concertatio, dimicatio, certamen, conflictio, conflictus, contentio, discrimen.
- COMBAT (signal du), Bellicum, cantus ad arma vocans.
- Engager le combat, Arma confero.
- Revenir au combat, Ex fuga ad conflictum redeo.
- Combattre, Prœlior, prœlio dimico, prœlium decerto, depugno, dimico, concerto; conflictor, confligo, certo, depugno.
- Combattant, Pugnator.
- COMBIEN, Quantopere, quantum, quam, quatenus.
- Combien? Quot?
- COMBLE DU BONHEUR (être au), Nimia voluptate gestio.
- COMBUSTION, Deflagratio, exustio, incendium.
- Consumer, Exuro.
- COMÉDIE, Comœdia, fabula, comicorum ars.
- Comédien, Comicus, actor scenicus, comœdus.
- De comédien, Mimicus.
- Comiquement, Comice, more comico.
- COMESTIBLES, Penus.
- COMÈTE, Cometes, stella crinita.
- COMICES, Comitia.
- Relatif aux comices, Comitialis, ad comitia pertinens.
- COMMANDEMENT, Imperium, potestas, ditio.
- Donner le commandement, Præpono, præficio.
- Prendre le commandement, Imperium obtineo, præsum, præpositus sum.
- Commander, Jubeo, impero, mando, præcipio, edico, leges impono, præscribo.
- COMME, Velut, sicut, veluti, sicuti, ut, æque ut, ita ut, vice, quemadmodum, quomodo, instar, quasi.
- Comme pas un, Si quisquam alius.
- Comme si, Perinde ac si, quasi, perinde quasi, tanquam.
- COMMENCEMENT, Primordia, principium, exordium, exorsus, initium, inceptio.
- Du commencement à la fin, A capite ad calcem.
- Au commencement, Primo, primum, initio, principio.
- Nous ne sommes encore qu’au commencement, Adhuc in primordio stamus.
- Commencer, Exordior, exordium capio, inchoo, suscipio, principium capio, aggredior, incipio, telam exordior.
- COMMENSAL, Convictor familiaris, quotidianus.
- COMMENT, Quemadmodum, ut, ita ut.
- Comment? Qui, quomodo?
- COMMENTER, Commentor, explico.
- COMMERCE, Mercatus, commercium, familiaritas, consuetudo, convictus, sodalitas.
- Faire le commerce, Mercaturam facio, mercor, nundinor.
- COMMETTRE (une faute), Committo, perpetro, pecco.
- COMMIS (de recette), Coactor, qui pecuniam cogit et recipit officii nomine.
- COMMISÉRATION, Miseratio, clementia, misericordia.
- COMMISSION, Mandatum.
- Charger d’une commission, Mandata do.
- Recevoir une commission, Mandata recipio.
- COMMODITÉ, Opportunitas.
- Commode, Opportunus, commodus.
- Commodément, Commode, opportune.
- COMMOTION, Commotio, motus, perturbatio.
- COMMUNAUTÉ, Communitas, communio, societas, consociatio.
- En communauté, Communiter, promiscue.
- COMMUN, Contritus, pervulgatus, vulgaris, communis, pervagatus, popularis.
- Homme du commun, Homo tenuis, gregarius.
- Communément, Fere, plerumque, vulgariter, usitate.
- COMMUNE, Commune, respublica, universitas, collegium.
- COMMUNION, Communio sacra.
- Communion générale, Cœtus populi ad cœleste epulum celebrandum.
- Donner la communion, Sacram communionem do.
- Recevoir la communion, Sacrosancto Christi Corpore, divino epulo vescor, pascor.
- COMMUNICATION, Communicatio.
- Communiquer, Communico, confero, credo, refero, participo, do, tribuo.
- COMPACTE, Condensus, spissus, densus.
- COMPAGNIE, Societas, commercium, manipulus.
- Par compagnie, Manipulatim, per manipulos.
- Compagnon, Comes, sectator, assectator, assecla, socius, deductor, consors, particeps.
- Compagnon (d’armes), Commilito, in bello socius.
- COMPARAISON, Comparatio, collatio, contentio, similitudo, compensatio.
- En comparaison de, Pro.
- Comparer, Confero, comparo, collationem facio.
- Comparable, Comparabilis.
- Comparatif, Comparativus.
- Comparativement, Comparate.
- Faire comparaître, Aliquem in judicio sisto.
- Ne pas comparaître, Vadimonium desero.
- COMPASSION, Commiseratio, miseratio, misericordia.
- Avoir compassion, Misereor, miseror.
- Compatir aux douleurs, Doleo vicem tuam, commoveor miseriis tuis.
- Compatissant, Misericors, clemens.
- COMPATRIOTE, Nostras, noster, nostræ gentis.
- COMPENSATION, Compensatio, comparatio, præmium, merces, remuneratio.
- Compenser, Compenso, comparo, remunero, reparo, repono, exæquo, assequor.
- COMPILATION, Compilatio.
- COMPLAISANCE, Obsequium, officium, indulgentia.
- Complaisant, Obsequiosus, officiosus.
- COMPLEXION (faible), Corpore fracto, debilitato sum.
- COMPLICE, Culpæ socius, satelles.
- COMPLÉMENT, Complementum.
- Compléter, Compleo, perficio, integro, consummo.
- Complètement, Penitus, prorsus, omnino, plane, perfecte, funditus, integre.
- COMPLIMENT, Gratulatio.
- COMPLOT, Conspiratio, conjuratio, consensio.
- Faire un complot, Conjurare.
- COMPORTER (se), Se gerere.
- Se comporter comme un citoyen, Gero me pro cive.
- COMPOSER, Excudo, compono, elucubro, condo.
- Composé (être), Consto, componor, fio, constituor.
- COMPRENDRE, Comprehendo, intelligo, cognosco, sentio, capio, percipio, assequor, rem capio.
- COMPROMIS, Compromissum, pactio.
- Faire un compromis, Compromitto, compromissum facio.
- COMPTE, Ratio.
- En ligne de compte, In rationem.
- Porter en compte, Scribo me alicui pecuniam dedisse.
- Rendre ses comptes, Rationes alicui reddo.
- Tenir plus compte de ... que, Tribuo plus alicui quam.
- Compter, Numero, adnumero, recenseo, percenseo.
- Compter sur, Confido, audeo, non timeo.
- Vous pouvez y compter, Pro certo hoc tibi polliceor.
- Compté, Ratus.
- CONCAVE, Concavus, cavus.
- CONCEPTION, Comprehensio, agnitio, phantasia.
- Immaculée Conception, Conceptio immaculata B. M. V.
- Concevoir, Concipio, comprehendo, colligo, accipio, imbibo, haurio.
- CONCERNER, Pertinet, attinet, spectat, attingit.
- CONCESSION, Concessio.
- CONCILE, Concilium.
- Concile œcuménique, Concilium sacrum œcumenicum.
- Concile national, Concilium nationale.
- Concile provincial, Concilium provinciale.
- Conciliabule, Arcana pactio et factiosa, coitio.
- CONCISION, Compressio, concisio.
- D’une façon concise, Compresse.
- CONCLAVE, Conclave pontificium.
- CONCLUSION, Conclusio, clausula, peroratio, epilogus.
- Conclure, Concludo.
- CONCERT, Symphonia, concentus.
- Concerter (se), Consilia tua mecum communica.
- Concert (de), Compacto, consulto, ex composito.
- CONCORDE, Concordia, consensus, pax, compositio.
- Concorder, Concordo, congruo, consentio, idem sentio, cum aliquo sentio, concino.
- CONCOURS, Frequentia, multitudo.
- — (Aide), Auxilium.
- Concurrent, Competitor.
- CONCUSSION, Peculatus.
- Concussionnaire, Peculator, ærarii violator, fur pecuniæ publicæ.
- CONDAMNATION, Damnatio, condemnatio.
- Il a subi plusieurs condamnations, Sæpius condemnatus est, multis judiciis confossus.
- Condamner, Damno, condemno, improbo, supplicio addico, reprobo, rejicio, improbo.
- Condamner sans entendre, Indicta causa aliquem condemno.
- CONDENSER (se), Concresco.
- CONDESCENDRE à, Obtempero.
- CONDISCIPLE, Condiscipulus.
- CONDITION, Conditio, status, fortuna, ratio, lex, pactum, pactio, conventio.
- CONDUITE, Mos, usus, modus, ductus.
- CONDUIRE, Duco, perduco.
- Se bien conduire, Bene me gero.
- Se mal conduire, Turpissime me gero.
- Se conduire en roi, Partes mihi regis sumo.
- Conducteur, Ductor, dux, qui ordinem ducit, perductor.
- CONCLURE (un traité), Contraho, paciscor.
- CÔNE, Conus.
- CONFECTIONNER, Conficio, efficio, facio.
- CONFESSION, Confessio sacra.
- Confession générale, Totius vitæ maculas confessione eluo.
- Confesser, Confitentibus de se reis pro sacro tribunali aures do.
- Se confesser, Eluo animum peccatorum sordibus, sacra confessione perpurgo animum.
- Confesseur, Confessarius, a confessionibus sacris; conscientiæ judex, arbiter.
- CONFIANCE, Fiducia, spes certa.
- Confiance (avoir), Fido, credo, confido, fiduciam in aliquem repono.
- Gagner la confiance, Mihi fidem præstruo.
- Confier, Commendo, committo, credo, trado, demando, confido.
- Confiant, Fidens, audens, fretus.
- CONFINS, Confinium, finis, limes, provinciæ extremum.
- CONFIRMATION (donner la), Chrismatis sacramento confirmo.
- CONFIRMER (assurer), Confirmo, stabilio, corroboro.
- CONFISCATION, Publicatio.
- Confisquer, Publico, proscribo, præconi subjicio.
- CONFISERIE, Cupedia, suaviores epulæ, gulæ irritamenta.
- Confiseur, Cupedinarius.
- CONFORMATION, Conformatio, forma, compositio, exornatio.
- Conformité, Convenientia, conjunctio.
- Conformer (se) à, Se conformare.
- Conforme à, Conveniens, consonus, consentaneus, congruens, concors, aptus, par, decorus, decens, dignus.
- Conformément, Convenienter, congruenter, secundum, pro, congruenter.
- CONFUSION, Perturbatio, confusio, admistio.
- Confondre, Permisceo, confundo aliud alio; in unum confundo, misceo, confundo.
- Confondre qqn, Aliquem in ruborem do, ruborem incutio, verecundiam affero.
- Confondu, Promiscuus, mistus, confusus, incertus.
- Confus, Inordinatus, perturbatus, confusus, inconcinnus, insulsus, non compositus.
- Confusément, Perturbate, confuse, incondite, insulse.
- CONGÉ, Dimissio.
- Prendre un congé, Commeatum sumere.
- Expiration du congé, Ad diem commeatus non venit.
- Congédier, Dimitto, amitto, missum facio, remitto.
- CONGRÉGATION, Congregatio B. M. V., Mariana sodalitas, sodalitium, conventus MARIÆ honoribus institutus.
- CONJECTURE, Conjectio, conjectura, conjectus, opinio, suspicio, auguratio.
- Fondé sur des conjectures, Conjecturalis, opinabilis.
- Conjecturer, Conjecto, conjicio, conjecturum facio, suspicor.
- CONJOINTEMENT, Conjuncte, simul, conjunctim.
- CONJURATION, Conjuratio, consensio.
- Conjurer, Conspiro, conjuro.
- CONNAISSANCE, Cognitio, agnitio, intelligentia, notio, scientia, perspicientia.
- — (Notion), Notitia, notio.
- Connaître, Nosco, cognosco, agnosco, percipio, attendo, disco, non me latet, non me fugit, assequor, teneo, habeo.
- Faire connaître d’avance, Præsignifico, prænuntio, præmonstro.
- Se faire connaître, Se prodere.
- Connu, Notus, cognitus, spectatus, perceptus, compertus, exploratus, pervulgatus.
- CONNIVENCE, Collusio.
- Être de connivence avec, Prævaricor.
- CONSANGUIN, Consanguineus, sanguine conjunctus, conjunctione proximus.
- CONSCIENCE, Conscientia.
- Bonne conscience, Conscientia bene actæ vitæ, conscientia recte factorum.
- Mauvaise conscience, Conscientia sceleris, facinorum.
- Remords de conscience, Stimuli quibus mens compungitur.
- Homme d’une conscience pure, Vir integerrimæ mentis.
- Consciencieux, Scrupulosus, religiosus.
- CONSÉCRATION, Dedicatio, consecratio.
- Consacrer, Consecro, dico, dedico, voveo, sacro, religiosum facio, devoveo, inauguro.
- CONSEIL, Consilium, deliberatio, cogitatio, animadversio, ratio, cogitatum, consultum, sententia, monitum, monitio, impulsus.
- Conseil privé, Consilium sanctius.
- Demander un conseil, Exigo consilium, sententiam consulo.
- Prendre un conseil, Consilium ineo, consiliis utor.
- Suivre le conseil, Monitis me præbeo, monitis pareo.
- Conseiller (verb.), Consilior, consilium do, consulo, suadeo, moneo, hortor, suggero.
- Conseiller (subst.), Consiliarius, suasor, qui consilium dat, hortator.
- CONSENTIR, Consentio, idem sentio, cum aliquo facio, annuo.
- CONSÉQUENCE, Consecutio, consequentia, connexum.
- Conséquent, Consequens.
- Par conséquent, Proin, proinde, itaque.
- CONSERVATION, Conservatio, custodia, tuitio, salus, incolumitas.
- Conserver, Conservo, custodio, tueor, servo, retineo, teneo.
- Conservateur, Conservator, servator, custos.
- CONSIDÉRATION, Dignitas, honor, auctoritas, observantia, veneratio, cultus, reverentia, decus, laus.
- Recouvrer son ancienne considération, Ad pristinæ dignitatis gradum revocor.
- Votre considération s’augmentera, Crescet dignitas tua.
- En considération de, Causa.
- Considéré, Honestus, decorus, honoratus, spectatus, cognitus, probatus.
- CONSIGNER dans les annales, Rem annalibus mando.
- CONSISTANCE, Soliditas, firmitas.
- Consistant, Stabilis, firmus, fixus, solidus.
- CONSOLATION, Consolatio, solatium, levamen, levatio, medicina, confirmatio.
- Consoler, Consolor, levo, dolorem levo, mœrorem minuo, consolationem adhibeo, luctum, fletum abstergo.
- Consolateur, Consolator.
- Propre à consoler, Consolatorius.
- Qui peut être consolé, Consolabilis.
- CONSOLIDER, Corroboro, firmo, confirmo, roboro, sancio, solido.
- CONSOMMER, Consumo, exhaurio, conficio, dissipo, comedo.
- CONSOMPTION, Tabes, macies.
- Consumer le temps, Dego, transigo, vivo.
- Se consumer, Intabesco, extabesco, langueo.
- CONSPIRER, Conjuro, conspiro, consentio.
- CONSPUER, Conspuo, consputo, sputo aliquem fœdo.
- CONSTANCE, Constantia, firmitas, stabilitas, gravitas, æqualitas, perseverantia.
- Constance à supporter, Tolerantia, toleratio.
- Souffrir avec constance, Perpetior, suffero, patior, fero, tolero.
- Constant, Constans, perpetuus.
- Constamment, Constanter, fortiter, æqualiter, perpetuo.
- CONSTATÉ, Compertus, exploratus, certus.
- CONSTERNATION, Consternatio.
- CONSTITUTION, Constitutio, institutio.
- CONSTRUCTION, Ædificatio, constructio ædium, exstructio.
- Construire, Exstruo, ædifico, molior, struo, machinor, construo, conficio, fabricor, coacervo.
- Constructeur, Fabricator, architectus, artifex, ædificator, molitor, machinator, fabricator, architectus.
- CONSULAT, Consulatus.
- Penser au consulat, Consulatum spero.
- Briguer le consulat, Peto consulatum.
- Confier le consulat, Demando consulatum.
- Enlever le consulat, Consulatu aliquem dejicio.
- Consul, Consul, reipublicæ princeps.
- Consulaire, Consularis.
- CONSULTER, Delibero, consilium peto, consulo.
- CONTACT, Attactus.
- CONTAGION, Contagio, fœditas, virus, venenum, pestis, lues.
- CONTEMPLATION, Contemplatio, consideratio, cogitatio, mentis agitatio.
- Contempler, Contemplor, meditor, considero, perspicio, intueor, animo intueor, viso, inviso.
- Contemplateur, Contemplator.
- CONTEMPORAIN, Coævus.
- CONTE, Fabula, fabella.
- CONTENTER de (se), Contentus sum, satis habeo.
- Il ne se contenta pas de, Parum habuit.
- CONTESTATION, Litigium, lis.
- CONTESTE, Controversia.
- Contester, Pungor, rixor, contendo.
- CONTENIR, Coerceo, contineo, refreno, comprimo, domo, reprimo, cohibeo, sedo, freno.
- Se contenir, Tempero, moderor.
- CONTINUATION, Continuatio, perpetuitas.
- Continuer, Persevero, exsequor, pergo, continuo.
- CONTINUITÉ, Cursus, perpetuitas, perennitas, continuatio, diuturnitas, tenor.
- Continu, Continuus, perpetuus, perennis, constans.
- Rendre continu, Perpetuo, continuo.
- Continuel, Perennis, jugis continuatus, perpetuus.
- Continuellement, Jugiter, perpetuo, semper, constanter.
- CONTORSION, Distortio.
- CONTOUR, Lineamentum, ductus linearum.
- CONTRACTION, Contractio, brevitas.
- CONTREDIRE, Contradico, reclamo, refragor, adversor.
- Se contredire, Sibimet contradicere.
- CONTRARIÉTÉS, Tricæ.
- CONTRASTE, Oppositio.
- CONTRAT, Pactum, pactio, conventum, conventio.
- CONTRE, Contra, adversum, adversus.
- CONTRAIRE, Adversus, contrarius, incommodus, sinister, alienus, molestus, iniquus.
- Le Sénat décida le contraire, Senatus contrarium sensit.
- Au contraire, E contrario.
- Bien au contraire, Longe secus.
- Contrairement à, Contra, aliter, secus.
- A CONTRE CŒUR, Repugnanter, invite.
- CONTRÉE, Regio, tractus, ora.
- CONTREFAIRE, Fingo, simulo, imitor.
- Contrefait, Distortus, contortus.
- A CONTRE TEMPS, Intempestive.
- CONTRIBUTIONS (lever des), A civitatibus pecuniam impero.
- Contribuable, Ærarius.
- CONTRITION, Dolor animi ex criminum recordatione susceptus.
- CONTROVERSE, Controversia.
- Controversé, Controversus, litigiosus, dubius.
- CONVENANCE, Decentia, convenientia, venustas, decorum, ordo, concinnitas.
- Convenir, Congruo, convenio.
- Convient (il), Decet, convenit, decorum est, æquum est, par est, dignum est.
- Convenable, Conveniens, appositus, aptus, accommodatus, bellus, rectus, tempestivus.
- Convenablement, Convenienter, apposite, commode, bene, recte, commodum, idonee, apte, decenter.
- CONVENTION, Pactio, pactum, conditio, fœdus, conventum, constitutum.
- Convenir de, Paciscor, depaciscor, pactionem facio.
- CONVERSATION, Dictio.
- Converser, Sermocinor, sermonem habeo, colloquor, confabulor.
- CONVERSION, Emendatio morum, vitæ correctioris studium.
- Convertir, E gurgite peccatorum extraho aliquem.
- Convertir (se), Redeo in viam, abstineo a sceleribus, ad frugem redeo.
- CONVEXE, Convexus.
- CONVICTION, Persuasio.
- Convaincre, Persuadeo, fidem facio, ad credendum duco, cogo, revinco.
- CONVIVE, Conviva, socius ad epulas, convictor, pransor.
- CONVOCATION, Convocatio, conventus, congregatio, vocatus, arcessitus.
- Convoquer, Convoco, voco, concieo, advoco, congrego, arcesso, adesse jubeo, concito.
- CONVOITER, Ligurio.
- COPEAUX, Ramenta.
- COPIE (envoyer une), Epistolæ exemplum mitto.
- Copier, Transcribo, exscribo, describo.
- Copiste, Librarius.
- COQ, Gallus.
- COQUILLE, Concha, testa.
- COQUIN, Furcifer, scelestus.
- CORBEAU, Corvus.
- CORBEILLE, Corbis, canistrum, cista, fiscina, sporta.
- CORDAGE, Restis.
- CORDE, Funis, funiculus.
- La corde au cou, Obtorta gula.
- Cordonnier, Sutor.
- CORNE, Cornu.
- Corné, Corneolus, corneus.
- CORNEILLE, Cornix.
- CORPS, Corpus.
- Qui a un corps, Corporeus, corporatus.
- Corps (garde du), Stipator.
- CORRECTION, Emendatio.
- — (Châtiment), Verberatio, pulsatio.
- Corriger, Corrigo, emendo, correctionem adhibeo, aliquem ab errore averto.
- — (Châtier), Verbero, punio.
- Corriger un discours, Orationem limo, perpolio, expolio.
- Correct, Limatus.
- Correctement, Emendate, castigate.
- CORROBORER, Roboro, corroboro.
- CORRUPTION, Corruptio.
- Corrompre, Corrumpo, depravo, vitio, in vitium impello, destruo, infusco.
- Corrupteur, Corruptor, largitor.
- Corrompu, Vitiosus, convictus, depravatus, corruptus, profligatus.
- Avec corruption, Corrupte, male, prave nequiter.
- CORSAIRE, Pirata.
- De corsaire, Piraticus.
- CORTÉGE, Comitatus, assectatio, comitum multitudo, chorus, caterva, stipatio.
- Il a un long cortége, Comitatum habet amplum.
- Qui fait cortége, Assectator, assecla.
- CORYPHÉE, Coryphæus, dux, princeps.
- COSTUME, Vestimentum, vestis, vestitus.
- CÔTE, Costa.
- — (Littoral), Littus, ora.
- CÔTOYER, Littus rado, circumveho.
- De ce côté-là, Ab ultro, huc illuc.
- De l’autre côté, Altrinsecus, e regione, ex altera parte.
- De quelque côté, Aliqua, per aliquam partem.
- De tous côtés, Quaquaversus.
- D’un côté, de l’autre, Cum, tum.
- Laisser de côté, Contemno.
- Mettre de côté, Sepono, segrego, separo.
- COTHURNE, Cothurnus.
- COU, Collum, cervici subjecta pars.
- Se jeter au cou, In collum alicui invado.
- Couper le cou, Collum alicujus seco.
- COUCHER (des astres), Obitus, occasus.
- Se coucher, Lecto me commendo, decumbo.
- Il va se coucher, Dormitum se confert.
- Couché (être), Cubo, recumbo, accumbo, quiesco, jaceo.
- COUDE, Cubitus.
- COUDRE, Suo, consuo.
- Coudre à, Assuo, suendo annecto.
- Coudre dans, Insuo, includo.
- COULER, Fluo, exeo, effluo, fundor, emano.
- Couler à travers, Perfluo.
- Couler dans, Influo, illator.
- Couler de tous côtés, Diffluo, liquesco, fluo.
- Coulé à fond, Demersus.
- COULEUR, Color, figmentum.
- Ses couleurs disparaissent, Color defluit.
- Colorer, Coloro, tingo, colorem induco, colore imbuo.
- COUP, Pulsatio, verberatio, percussio, ictus.
- Appliquer un coup de poing, Pugno ico.
- Frapper à coups de pied, Calibus impeto.
- Porter un coup mortel, Graviter lædo.
- Percé de coups, Multis plagis confectus.
- A coups d’épingle, Minutissimis ictibus.
- Tout à coup, Repente, subito, repentino.
- Coupable, Sons, nocens, reus, criminosus, suspiciosus.
- Se rendre coupable, Pecco, delinquo.
- COUPE, Crater, poculum, cratera, scyphus, calix.
- COUPE (action de couper), Sectio, consectio.
- Couper, Incido, cædo, reseco, præcido, amputo, securim injicio, detrunco, seco.
- Couper autour, Circumseco, circumcido.
- Couper court à, Præcidere semel.
- Couper en morceaux, Concedo, cædo, trucido, seco.
- Couper par le milieu, Intercido, interscindo.
- COUR, Aula, atrium, regia.
- Cour (basse), Cors, area villæ, spatium intra maceriem.
- COURAGE, Fortitudo, magnitudo animi, virtus, vis, robur.
- Perdre courage, Animo deficio, animo concido.
- Rendre courage, Erigo animum depressum, recreo afflictum.
- Reprendre courage, Animum reficio, me colligo, animum resumo, revoco.
- Courage! Macte, age, agedum, euge.
- Courageux, Animosus, plenus animi, plenus roboris, intrepidus, fortis, strenuus.
- Courageusement, Fortiter, viriliter, constanter, acriter, strenue, animose.
- Supporter courageusement, Fortiter fero.
- COURANT (n’être pas au... des affaires), In rebus tiro ac rudis sum.
- COURANT (le... est rapide), Citatum fertur men.
- En descendant le courant, Flumine secundo.
- En remontant le courant, Flumine adverso.
- COURBURE, Aduncitas, inflexio.
- Courber, Flecto, inflecto, torqueo, intorqueo, curvo, arcuo.
- Courber (se), Incurvesco, incurvo.
- Courbé, Incurvus, curvatus, curvus.
- COURONNE, Corona, diadema, sertum, insigne regni, insigne regium.
- Couronne de laurier, Laurea, corona laurea.
- Couronnement (mettre le... à un ouvrage), Imponere fastigium operi.
- Couronner, Corono, coronam impono, corona dono.
- Couronné de, Laureatus.
- Qui se rapporte aux couronnes, Coronarius.
- COURROIE (de soulier), Corrigia, lorum.
- COURROUCÉ CONTRE (être), Succenseo, irascor.
- COURSE, Cursus, iter, navigatio.
- Courir, Curro, cursum teneo, cursum curro.
- Courir à travers, Percurro.
- Courir çà et là, Evagor, vagor, circumcurso, decedo via, concursor, discurro.
- Courir ensemble, Concurro, convenio, convolo, fugio, concurso, confluo, concursus facio.
- Courir hors, Excurro.
- Courir vers, Accurro, aliquo contendo, advolo, me confero, concurro.
- En courant, Cursim.
- Coureur, Cursor.
- Courrier, Tabellarius, qui litteras fert, nuntius, cursor.
- COURTOIS, Urbanus, comis, elegans moribus.
- COUSIN, Patruelis, consobrinus.
- Couteau, Culter.
- COÛTER, Consto, valeo.
- Coûte que coûte, Quanti quanti.
- COUTUME, Mos, consuetudo, ritus, institutum, usus.
- Coutume (avoir), Assoleo, soleo.
- Changer une coutume, A vetere consuetudine recedo.
- S’éloigner de la coutume, A consuetudine longissime discedo.
- Garder une coutume, Hac consuetudine utor, veterum consuetudinem servo.
- Revenir aux vieilles coutumes, Ad consuetudinem redeo.
- Contre la coutume, Præter morem, non ex more.
- COUVER, Ova incubare.
- COUVERCLE, Operculum.
- COUVERTURE, Operimentum, tegmen, tegumentum.
- Couvrir, Cooperio, tego, obnubo, velo, operio, vestio, occulo, occulto, abscondo.
- Se couvrir de crimes, Scelus scelere cumulo.
- CRABE, Cancer.
- CRACHAT, Sputum.
- Cracher, Exscreo, spuo.
- CRAIE, Creta.
- Blanchi avec de la craie, Cretatus, creta infectus.
- CRAINTE, Metus, timor, formido, pavor.
- Crainte (sans), Impavide, audacter, impavidus, audax, intrepidus.
- Causer des craintes, Metum injicio.
- Dissiper des craintes, Metu libero.
- Craindre, Horreo, timeo, metuo, formido, paveo, vereor, metum habeo, extimesco, reformido, afficior timore.
- Craindre de, Vereor.
- Je crains de ne pouvoir vous satisfaire, Vereor ut tibi faciam satis.
- Cesser de craindre, Timorem depono.
- CRAQUEMENT, Crepitus.
- Craquer, Crepo.
- CRATÈRE, Crater.
- CRÉANCIER, Creditor.
- CRÉATION, Creatio.
- Créature, Creatura.
- Créer, Creo, gigno, facio.
- DIEU a créé l’univers, Ex nihilo procreavit omnia DEUS.
- Créer roi, Regem appello, jubeo; regnum alicui defero.
- Créateur, Creator, effector.
- CRÉDIT, Gratia.
- Qui a du crédit, Gratiosus.
- Être en grand crédit, Summum apud aliquem locum teneo.
- Conserver son crédit, Tueor gratiam.
- Diminuer le crédit de qqn, Fidem infirmo.
- Ruiner le crédit, Opes everto.
- CRÉDULITÉ, Credulitas, credendi facilitas.
- Crédule, Credulus, simplex.
- CRÉPIR, Sublino.
- CRÉPU, Crispus.
- CRÉPUSCULE, Crepusculum.
- CRÈTE, Crista.
- Qui a une crète, Cristatus.
- CRÈTE d’une montagne, Montis vertex.
- CREVASSE, Rima.
- CRÈVE-CŒUR, Cordolium, dolor cordis.
- CREUX, Lacuna, hiatus.
- Creuser, Fodio, effodio, perfodio, cavo, excavo.
- Creux, Cavus, concavus.
- CRI (de guerre), Clamor, vociferatio.
- Transmettre le cri, Clamorem proximis trado, clamorem arcto.
- Exciter les cris, Clamorem moveo, excito.
- Pousser des eris, Clamorem edo, tollo, profundo, vociferor.
- Répondre aux cris, Clamorem reddo.
- Crier aux armes, Conclamo ad arma.
- Crier, Clamo, vocifero, clamorem do, persono, inclamo, ejulo, voco.
- Criard, Clamosus, raucus.
- CRIBLE, Cribrum.
- Criblé de blessures, Vulneribus confectus.
- CRIME, Scelus, flagitium, nefas, delictum, crimen, peccatum, facinus, maleficium, noxia, noxa, culpa.
- Crime capital, Crimen capitale, capite aliquem accuso.
- Pousser au crime, Ad facinus adduco, impello.
- Il a commis un grand crime, Commisit magnum flagitium, magnum admisit in se facinus.
- Criminel, Sceleratus, scelestus, nefarius, facinorosus, flagitiosus, maleficus.
- Criminellement, Scelerate.
- CRIN, Seta.
- CRINIÈRE, Juba.
- Qui porte crinière, Jubatus.
- CRITIQUE, Reprehensio.
- Critiquer, Lacero, dilacero, dilanio, improbo, rejicio, vitupero.
- Critique, Vituperator, reprehensor.
- CROC, crochet, Uncus.
- Crochu, Hamatus, aduncus, uncinatus.
- CROCODILE, Crocodilus.
- CROÎTRE, Cresco, augesco, adolesco, ingravesco, serpo, surgo, ascendo.
- CROIX, Crux, patibulum.
- Crucifier, Cruci affigere.
- CRUCIFIX, Imago Christi cruci affixi.
- Faire le signe de la croix, Cruce me signo.
- Croiser en sautoir, Decusso.
- CROIRE, Credo, fidem habeo, auctoritatem tribuo, puto, existimo, censeo, judico.
- Ne croyez pas le premier venu, Ne cujusvis testimoniis fidem adjungas.
- Il ne faut pas croire tout le monde, Quibusdam fidem et auctoritatem justa suspicio derogavit.
- Croyable, Credibilis, probabilis, verisimilis.
- CRUAUTÉ, Sævitia, crudelitas, feritas, immanitas, acerbitas, inhumanitas, violentia.
- Cruel, Crudelis, durus, inhumanus, natura asper, barbarus atque immanis, infestus, ferus, sævus.
- Qui a l’air cruel, Truculentus.
- Cruellement, Crudeliter, dure, acerbe, cum cruciatu, truculenter, atrociter.
- CRUCHE, Urceus.
- CUISSE, Femur.
- CUEILLIR, Decerpo, carpo, aufero, lego, colligo.
- En cueillant çà et là, Carptim, hinc atque illinc sine ordine decerpendo.
- Cueillir avant le temps, Præcerpo.
- CUILLER, Cochlear, cochleare.
- Cuillerée, Cochlearis mensura.
- CUIR, Corium, pellis.
- CUIRASSE, Lorica.
- Revêtu d’une cuirasse, Loricatus.
- CUISINE, Culina.
- Cuisinier, Coquus, qui cibos parat et condit.
- Cuire (faire), Coquo, incoquo.
- CULBUTER, Proruo.
- CULTE, Religio, res divinæ, cærimoniæ sacræ.
- CULTURE, Cultio, cultura, cultus.
- Cultiver, Colo, excolo.
- Cultivateur, Agricola, agricultor, colonus.
- Cultivé, Excultus, ornatus, decoratus, institutus, præditus, politus.
- CURIOSITÉ, Curiositas, nimia diligentia.
- CURULE, Curulis.
- CYGNE, Cycnus, olor.
- De cygne, Cycneus.
- CYLINDRE, Cylindrus.
- CYMBALE, Cymbalum.
- D
- DACTYLE, Dactylus.
- De dactyle, Dactylicus.
- DAMIER, Alveolus.
- DANGER, Periculum, discrimen, experimentum.
- Jeter dans le plus grand danger, In capitis periculum adduco.
- Les dangers nous menaçent, Periculis undique cingimur.
- S’exposer au danger, Me in discrimen objicio, tendo in casum.
- Courir un danger, Discrimen adeo.
- Être hors de, Periculo defunctus sum.
- Dangereux, Perniciosus, noxius.
- Dangereusement, Periculose, cum periculo.
- DANS, Intra, inter, in.
- DANSE, Saltatio.
- Danser, Salto.
- Danseur, Saltator.
- DAVANTAGE, Amplius, plusquam, plus, magis, ultra, præter.
- DE, A, ab, abs, de, ex.
- DÉ, Tessera, talus.
- Lieu ou l’on joue aux dés, Talarius.
- Jouer aux dés, Talis ludo.
- DÉBARQUER, Exscendo, exscentionem facio.
- DÉBARRASSER, Extrico, explico, expedio.
- Débarrasser de, Libero.
- Débarrasser de (se), Me exuo aliquo.
- DÉBAT, Disputatio, disceptatio.
- Débat judiciaire, Controversia, lis.
- Ouvrir un débat, Contestor, obtestor, judicium constituo.
- Débattre, Discepto, contendo, decerto, disputo, dijudico, cognosco.
- DÉBAUCHE, Comessatio, luxuria, luxuries, libido.
- Se laisser entraîner à la débauche, Luxuria diffluo, luxuriæ me dedo.
- DÉBILE, Debilis, infirmus, imbecillus, fractus.
- DÉBITEUR, Debitor.
- DÉBORDEMENT, Proluvies, eluvies, eluvio.
- Déborder, Superfluo, redundo, affluo.
- DEBOUT (être), Sto, consisto, gradum sisto.
- DÉBRIS, Fragmentum, reliquiæ, residua.
- DÉBUT, Ingressus, initium.
- Le début fut assez heureux, Lætissima erant principia.
- DEÇA (en), Cis, circa.
- DÉCACHETER, Relino.
- DÉCADE, Decas.
- DÉCAMPER, Castra movere.
- DÉCAPITER, Obtrunco.
- DÉCÉDÉ, Mortuus.
- DÉCEMBRE, December.
- DÉCEMMENT, Decore, decenter.
- DÉCEPTION, Frustratio, labor inanis error.
- DÉCHIRER, Lacero, conscindo, dilanio.
- DÉCIDÉ, Paratus, promptus.
- Décidé à tout, Ad omne facinus paratissimus.
- Décemvirat, Decemviratus.
- DÉCEMVIRS, Decemviri.
- De décemvir, Decemviralis.
- DÉCHAÎNER CONTRE (se), Debacchor.
- DÉCHARGER, Exonero, allevo, onus detraho, deonero.
- DÉCHARNÉ, Strigosus, tenuis, exhaustus.
- DÉCHET, Decessio, detrimentum, diminutio.
- DÉCHIRER, Dilacero, lacero, dilanio, lanio, scindo, conscindo, discindo, discerpo.
- DÉCIDER, Decido, factionem facio, decerno.
- Il n’a rien décidé, Rem in medio reliquit, sententiam dicere non est ausus.
- Décidé, Deliberatus.
- DÉCISIF, Definitivus.
- DÉCLAMATION, Declamatio.
- Déclamer, Declamo, pronuntio, edico.
- Déclamateur, Declamator, præco.
- Déclamatoire, Declamatorius.
- DÉCLARATION, Declaratio.
- Déclarer, Declaro, significo, planum facio, demonstro, ostendo, indico, pronuntio.
- Déclarer publiquement, Profiteor, præbeo, significo, denuntio.
- DÉCLIN, Occasus.
- Déclin de l’âge, Flexus ætatis.
- Sur le déclin, Occidens, occasus.
- DÉCOLORATION, Decoloratio, livor, pallor.
- Décolorer, Decoloro.
- Décoloré, Decolor, sine colore, quod colorem amisit.
- DÉCOMBRES, Parietinæ, parietum ruinæ.
- DÉCORS, Choragium, scenicus apparatus et pompa.
- Décorer, Decoro, celebro, orno, honesto.
- Décorum, Decorum, decus.
- DÉCOUDRE, Dissuo.
- DÉCOULER, Profluo, mano, emano.
- DÉCOUVERTE, Inventum, inventio, deprehensio.
- Découvrir (trouver), Adinvenio, comminiscor.
- Découvrir (faire connaître), Trado, prodo, manifestum facio, indico.
- Découvert (mettre à), Exero, exsero, extraho.
- DÉCRÉPIT, Decrepitus, senectute confectus, invalidus.
- DÉCRET, Decretum, consultum, scitum, interdictum, lex, jussum.
- Décréter, Decerno, censeo, legem fero, constituo, irrogo.
- DÉCRIER, De aliquo detraho, infamiam alicui infero.
- DÉCRIRE, Describo.
- DÉCROÎTRE, Decresco, decedo.
- DÉCUPLE, Decuplus.
- DÉCURIE, Decuria.
- DÉDAIN, Despicatio, contemptus, despicatus, despicentia, contemptio, vilitas.
- Dédaigner, Dedignor, indignum habeo, contemno, despicio, sperno, respuo, pro nihilo puto, prætereo, transeo.
- AU DEDANS, Introrsum, introrsus, intus.
- DÉDICACE, Dedicatio, consecratio.
- Dédier, Dedico, sacro, consecro.
- DÉDOMMAGER, Compenso.
- DÉESSE, Dea.
- DÉFAILLANCE, Deliquium, defectus, diminutio.
- Il eut une défiance, Animus eum destituit.
- DÉFAITE, Clades, calamitas, damnum, cædes, strages.
- Essuyer une défaite, Cladem accipio.
- Faire essuyer une défaite, Cladem facio, affero, infero.
- DÉFAUT, Vitium, vitiositas, pravitas.
- Plein de défauts, Multis vitiis laboro.
- Défaut (faire), Deficio, desum, vadimonium desero.
- DÉFAVEUR, Offensa.
- Être en défaveur, Offensam subeo apud aliquem.
- DÉFECTION, Defectio.
- Préparer les défections, Defectionem molior.
- DÉFECTUOSITÉ, Vitium, vitiositas.
- Défectueux, Pravus, distortus.
- Défectueusement, Prave.
- DÉFENSE, Defensio, propugnatio, patrocinium, tutela.
- — (Interdiction), Prohibitio, interdictum.
- Défense d’un lieu, Propugnatio, defensio.
- Ouvrages de défense, Munitio.
- Il y a une défense, Lege cautum est.
- Sans défense, Indefensus.
- Défendre, Prohibeo, impedio, veto, non permitto.
- — (Protéger), Protego, tueor, defendo, tutor, munio, propugno, defendo, pugno, patrocinor.
- Défenseur, Deprecator, defensor, propugnator, custos.
- — (Avocat), Patronus, defensor.
- Défendu, Nefas, non licitum.
- DÉFÉRENCE (avoir de la), Obsequor, morem gero.
- DÉFIANCE, Diffidentia.
- Se défier de, Diffido, quasi despero.
- Avec défiance, Diffidenter.
- DÉFIGURER, Turpo.
- Défiguré, Turpificatus.
- DÉFILÉ, Fauces, angustiæ.
- DÉFINITION, Definitio, descriptio.
- Définir, Circumscribo, determino, constituo, definio, concludo.
- Défini, Certus, decretus, definitus.
- Définitif, Definitivus.
- DÉFUNT, Mortuus.
- DÉGAGER, Exsolvo, solvo, dissolvo, libero, absolvo, expedio, libero, explico, extrico.
- Dégagé, Solutus, liber.
- DÉGÉNÉRER, Degenero, deflecto, descisco.
- Dégénérer de, Deflecto.
- Dégénéré, Degener.
- DÉGOÛT, Fastidium, tædium, satietas.
- Avoir du dégoût, Fastidio.
- Causer du dégoût, Satietatem, tædium affero.
- Ressentir du dégoût, Molestia afficior.
- Dégoûté, Fastidiosus.
- Dégoûté (être), Pertædet.
- Avec dégoût, Fastidiose.
- DÉGRADÉ, Turpificatus.
- DEGRÉ, Gradus, progressus, ordo, dignitas.
- DÉGUISER, Fingo, dissimulo, imitor.
- DEHORS, (Mouv.) Foras, extra.
- — (Sans m.) Foris, extra, extrinsecus.
- DÉJA, Jam.
- DÉJEUNER, Jentaculum, prandium.
- S’inviter à déjeuner chez qqn, Alicui ad prandium condico.
- Déjeuner, Prandeo.
- AU-DELA, Ultra, supra, præter, extra.
- DÉLABREMENT, Ruina.
- DÉLAI, Dilatio, mora, prolatio, retardatio, sustentatio, dilatio, cunctatio, tarditas.
- Demander un délai, Moram postulo.
- DÉLAISSEMENT, Relictio, derelictio, desperatio.
- Délaissé (être), Negligor, jaceo.
- DÉLÉGATION, Delegatio, mandatum, provincia.
- Déléguer, Delego, mando, mitto.
- DÉLIBÉRATION, Deliberatio, consultatio, consilium.
- La chose demande une mûre délibération, Consilii magni res est.
- Délibérer, Delibero, consulto, consulo, considero, video, inquiro.
- Qui délibère, Deliberator.
- Délibératif, Deliberativus.
- DÉLICATESSE, Tenuitas, gracilitas, subtilitas.
- Délicat, Scitus, lepidus, elegans, acutus.
- Délicatement, Subtiliter, acute, tenuiter.
- DÉLICES, Deliciæ, delectamentum, suavitas, voluptas, irritamenta, deliciolæ.
- DÉLIÉ, Solutus, liber, dissolutus.
- DÉLIMITATION, Terminatio, mensura.
- Délimiter, Dimeto, metor.
- Délimité, Definitus, certus, constitutus.
- DÉLIRE, Deliramentum, deliratio.
- Délirer, Deliro.
- Qui délire, Delirus, demens, mente captus, furens, insanus.
- DÉLIT, Delictum, peccatum, error.
- DÉLIVRANCE, Liberatio, absolutio.
- Délivrer, Eripio, aufero, adimo, expedio, libero, absolvo, eximo.
- Délivré, Liber.
- DÉLOGER, Demigro, ad alias ædes discedo.
- Déloyal, Perfidiosus, perfidus, insidiosus, fallax, improbus.
- D’une façon déloyale, Infideliter.
- DÉMAGOGUE, Plebicola.
- DEMAIN, Cras, crastina die.
- De demain, Crastinus.
- DEMANDE, Postulatio, postulatum, rogatio, petitio, rogatus, preces.
- Demander, Postulo, peto, posco, requiro, desidero, imploro.
- Demander instamment, Deposco, appeto, flagito, expeto.
- DÉMARCHE, Incessus, ingressus, gressus.
- DÉMÊLER, Extrico.
- DÉMEMBRER, Deartuo.
- DÉMENCE, Vecordia.
- DÉMESURÉ, Nimius, immoderatus.
- DÉMETTRE (se) d’une charge, Abdico.
- DEMEURE, Mansio.
- Demeurer, Resideo, maneo, commoror, resto, sto.
- Demeurer près de, Præsto tibi sum.
- DEMI-CERCLE, Semicirculus.
- DÉMOCRATE, Populi studiosus.
- DÉMOLITION, Disturbatio, demolitio, eversio.
- Démolir, Diruo, excido, exscindo, everto, demolior, destruo.
- DÉMONSTRATION, Demonstratio.
- Démontrer, Demonstro, significo, declaro.
- Qui démontre, Demonstrator.
- Démonstratif, Demonstrativus.
- DÉNÉGATION, Inficiatio, negatio, depulsio.
- DENIER, Denarius.
- DÉNIGREMENT, Obtrectatio, vituperatio.
- Dénigrer, Famam detrimento afficio; de fama detraho; obtrecto, maledico, vitupero.
- DÉNOMBREMENT, Recensio, census.
- DÉNOMINATION, Appellatio, compellatio, nominatio.
- DÉNONCIATION, Delatio, accusatio, proditio.
- Dénoncer, Corripere, incusare.
- DÉNOUER, Enodo, explico.
- DENT, Dens.
- Arracher une dent, Dentem evellere.
- DÉPART, Decessio, abitus, discessus, profectio, egressus.
- DÉPASSER, Excedo, emineo, præsto, abeo.
- SE DÉPÊCHER, Celeritate utor, propero, festino.
- DÉPEINDRE l’état de la république, Statum reipublicæ describo.
- DÉPENS (il s’amuse à mes), Delicias me facit, ludibrio me habet.
- DÉPENSE, Sumptus, impendium, impensa.
- Diminuer ses dépenses, Sumptus circumcido.
- Faire des dépenses, Sumptus insumo.
- Dépenser, Consumo, dissipo, comedo.
- DÉPENDANCE (être sous ma), Est mihi ejus rei amplissima potestas.
- Dépendre, Pendeo.
- Tout dépend de là, Cardo rei in hoc volvitur.
- DÉPÉRIR, Contabesco, consumor, labefio, extabesco.
- DÉPIT (crever de), Æstuare invidia.
- DÉPLACER, Muto, mutationem facio, commuto, vario, dimoveo, removeo.
- Déplacé, Indecorus, turpis, inhonestus, pravus.
- DÉPLAIRE, Displiceo, odiosus sum, injucundus sum.
- DÉPLORER, Mœreo, doleo, lugeo, deploro.
- Déplorable, Flebilis.
- DÉPLOYER, Pando.
- DÉPOSITION, Testificatio, testimonium.
- DÉPÔT, Depositum.
- Déposer, Depono, colloco, abjicio, exuo, pono.
- Déposer le commandement, Imperium depono.
- Être déposé de ses fonctions, Abactus magistratu est.
- DÉPOUILLE, Spolium, exuviæ, præda.
- Dépouiller, Orbo, diripio, spolio, privo, exuo, nudo, exhaurio, compilo.
- Dépouiller tout sentiment d’humanité, Hominem exuo.
- Dépouiller le scrutin, Tabellas diribeo.
- Dépouillé, Nudus, nudatus, spoliatus.
- Être dépouillé de ses dignités, Honore dejicior.
- DÉPOURVU de, Inops, pauper, nudus, impotens.
- Pris au dépourvu, Inopinans.
- DÉPRAVATION, Depravatio, corruptio, distortio.
- Dépraver, Depravo, corrumpo, pravis moribus imbuo.
- Dépravé, Perditus, profligatus.
- DÉPRÉCIER, Carpo.
- DÉPEUPLÉ, Vastus, desertus.
- DEPUIS, Abusque, jam.
- Depuis longtemps, Jamdiu, jampridem, jam dudum, jamdiu.
- DÉPUTATION, Allegatio, privata legatio.
- Députer, Oblego, mitto privati negotii causa.
- DÉRACINER, Exstirpo, stirpem evello, funditus deleo, evello.
- DÉRAISONNABLE, Insipiens, stultus.
- D’une façon déraisonnable, Insipienter.
- DÉRÈGLEMENT, Immoderatio, intemperantia, perversitas, pravitas, improbitas.
- Déréglé, Immodestus, immoderatus.
- DÉRIDER, Frontem exporrigo.
- DERNIER, Postremus, ultimus, extremus.
- Dernier (le), Novissimus.
- Avant-dernier, Proximus a postremo.
- Dernièrement, Proxime, nuperrime, postremo, paulo ante.
- DÉROBÉE (à la), Furtive, furtim.
- Dérober, Subtraho, subduco.
- Qui dérobe, Interceptor.
- Se dérober, Subtexor.
- DÉROULER, Evolvo, explico.
- DÉROUTE (arrêter la), A fuga revoco.
- DERRIÈRE, Post, postea, posthac, sub.
- Par derrière, Retro, a tergo, post tergum, post.
- DÉSACCORD, Discrepantia, discordia, dissidium, dissensio.
- Être en désaccord, Discordo, dissideo, disconvenio.
- Qui est en désaccord, Discors, dissentiens, discordans.
- DÉSAGRÉMENT, Incommoditas, incommodum, molestia, cura.
- Causer du désagrément, Incommodo, incommodum offero.
- DÉSAGRÉABLE, Injucundus, insuavis, acerbus, odiosus.
- DÉSAGRÉABLEMENT, Injucunde.
- DÉSAPPOINTEMENT, Frustratio, vanus conatus.
- DÉSAPPRENDRE, Dedisco, obliviscor.
- DÉSAPPROBATION, Improbatio.
- Désapprouver, Improbo, vitupero, damno, rejicio.
- DÉSARMER, Dearmo, armis exuo.
- — (Calmer), Inflecto.
- Désarmé, Inermis.
- DÉSASTRE, Clades, calamitas.
- Désastreux, Calamitosus.
- D’une façon désastreuse, Pestifere.
- DÉSAVOUER, Recanto.
- DESCENDANTS, Posteri, posteritas, progenies, proles.
- Descendre, Descendo, delabor, me demitto.
- Descendre (en courant), Decurro.
- DÉSERT, Vastitas, solitudo.
- Désert, Desertus, incultus, nudus, vastus, avius.
- Rendre désert, Vasto, depopulor.
- DÉSERTION, Transfugium.
- Déserter, Transfugio, perfugio, profugio, defectionem facio, ad hostes deficio.
- Déserteur, Desertor, transfuga, perfuga.
- DÉSESPOIR, Desperatio.
- S’abandonner au désespoir, Plango, defleo, ploro.
- Désespérer, Despero, spem perdo, a spe absum.
- Désespéré (être dans un état), In discrimine sum.
- DÉSHABITUER, Desuefacio, consuetudinem tollo.
- DÉSHABILLER (se), Vestem exuo, me veste exuo.
- DÉSHÉRITER, Exheredo, hereditate privo, abdico.
- Déshérité, Exheres, hereditate exclusus.
- DÉSHONNEUR, Dedecus, turpitudo, infamia, probrum, ignominia, opprobrium.
- Déshonorer, Dedecoro, turpifico, corrumpo.
- Déshonoré (être), Flagro infamia, infamiam subeo.
- DÉSIGNER, Denoto, designo, significo, noto.
- DÉSINTÉRESSÉ, Minime mercenarius, gratuitus.
- DÉSIR, Desideratio, desiderium, cupiditas, ardor, amor, sitis, appetitio, appetitus.
- Désirer, Desidero, desiderio rei flagro, in desiderio rei sum, cupio, aveo, exopto, opto, expeto, adscisco, concupisco, cupiditas me tenet, studeo.
- Désirer vivement, Prægestio, valde cupio, gestio, percupio.
- Désirer (pour quelqu’un), Opto tibi.
- Qui désire, Cupidus, avidus, studiosus, appetens.
- Qui ne désire rien, Remotus ab omni cupiditate.
- Désirer (faire) qqn, Desiderium commoveo.
- Désirable, Desiderabilis, expetendus, optandus.
- D’une façon désirable, Optabiliter, optato.
- DÉSISTER (se), Desisto, demitto, discedo.
- DÉSOLER (se), Plango, ploro, defleo, lamentor.
- DÉSŒUVRÉ, Otiosus, cessans, nihil agens, vacuus.
- DÉSORDRE, Turba, seditio, tumultus.
- Désordonné, Incompositus.
- D’une façon désordonnée, Incomposite.
- Désordre (en), Inordinatus, perturbatus, confusus, tumultuarius.
- Plein de désordre, Turbulentus, turbidus.
- Qui fait du désordre, Turbator.
- DÈS QUE, Ut, postquam, simul ac, cum, ubi.
- DESSÉCHER, Aresco, viriditatem amitto.
- Desséché, Torridus.
- DESSEIN, Propositum, mens, consilium, institutum, intentio, consilium, scopus, animus.
- Dessein (à), Consulto, cogitato, constituto.
- DESSERRER, Abstringo.
- DESSINER, Deformo, depingo, primas lineas duco.
- AU-DESSOUS, Infra, sub.
- Au-dessus (qui est), Superus.
- DESTIN, Fortuna, sors, casus, eventus.
- Destiner, Perscribo.
- DESTRUCTION, Eversio, ruina, casus, pernicies, excisio, excidium, consumptio, occasus, obitus.
- Destructeur, Eversor, afflictor, consumptor.
- Détruire, Destruo, tollo, deleo, diruo, everto, diripio, vasto, disturbo, obruo, perdo, demolior, labefacto, interimo, consumo.
- DÉSUNIR, Dissolvo, solvo, disjungo, sejungo.
- DÉTACHER (violemment), Abrumpo, avello, abscindo, resolvo.
- DÉTAIL (en), Particulatim, minutatim.
- DÉTENDRE, Detendo.
- DÉTERMINER, Termino, determino, definio.
- DÉTESTER, Abominor, exsecror, detestor, horreo, fugio.
- Détestable, Exsecrandus, odiosus, odio dignus, detestabilis.
- Détesté, Perosus.
- DÉTOUR, Circuitio, anfractus.
- Détours, Ambages, diverticula, inflexus Meandri.
- Sans détour, Simpliciter.
- Détourner, Derivo, duco, deduco, traho, arcesso, prohibeo, propello, deterreo, revoco, avoco, removeo, averto.
- Détourner (une calamité), Averrunco, prohibeo, averto.
- Se détourner, Aversor, refugio, abhorreo, recuso, me alio averto.
- Qui détourne, Aversor.
- Détourné, Devius, a via remotus, alienus, aversus.
- DÉTRACTION, Calumnia.
- Détracteur, Obtrectator, calumniator, maledicus.
- DÉTRESSE, Miseria, calamitas, ærumna.
- DÉTROIT, Fretum.
- DETTE, Debitum, debitio, æs alienum, pecunia debita, nomen.
- Écrasé de dettes, Ære alieno obrutus.
- Payer une dette, Dissolvo pecuniam, expungo nomen debitoris, nomina mea exsolvo.
- Réclamer ses dettes, Nomina exigo, appello de pecunia.
- DEUIL, Luctus, mœstitia, mœror, squalor, fletus.
- Être en deuil, Mœreo, in squalore sum, in luctu jaceo, squaleo.
- Deuil (relatif au), Lugubris, funebris.
- DEUX, Duo.
- Partager en deux, Bipartior, in duas partes seco.
- Deux à deux, Bini.
- Deux fois, Bis.
- DÉVALISER, Exentero.
- DEVANCER, Antecedo, anteeo, præcurro, prægredior, anteverto, antegredior, antevenio, præeo, supero, excello.
- DÉVASTATION, Depopulatio, vastatio, direptio, eversio, vastitas.
- Dévaster, Depopulor, vasto, diripio, spolio, depopulor.
- Dévastateur, Depopulator, prædator, direptor, populabundus.
- DÉVELOPPEMENT, Progressio, progressus, processus.
- Développer (se), Glisco, cresco.
- Développement (avec), Diffuse.
- DEVENIR, Fio.
- DEVIN, Ominator, conjector, vates, fatidicus, divinus, sortilegus.
- Deviner, Præsentio, præsagio, vaticinor, auguror.
- Deviner juste, Tango.
- DÉVOILER, Detego, aperio, evolvo, denudo, patefacio, divulgo.
- DEVOIR, Officium.
- Derniers devoirs, Justa, inferiæ, exsequiæ.
- S’acquitter de son devoir, Officio fungor.
- Devoir, Debeo, oportet, convenit, opus est, faciendum est.
- Dû, Debitus, meritus, justus.
- DÉVORER, Devoro, ligurio, obligurio, voro.
- DÉVOTION, Religio, pietas in DEUM et superos.
- Dévot, Religiosus, pius.
- DÉVOUEMENT, Devotio, dedicatio, addictio.
- Dévoué, Deditus.
- DIABLE, Nequissimus inimicus ac vexator hominum, diabolus, dæmon.
- DIADÈME, Diadema, corona, regni insigne.
- DIALECTIQUE, Dialectica.
- Qui concerne la dialectique, Dialecticus.
- Selon la dialectique, Dialectice.
- DIALOGUE, Dialogus, disputatio.
- DIAMANT, Adamas.
- DIAPHANE, Perlucidus, pellucidus.
- Diaphane (être), Perluceo.
- DIARRHÉE, Diarrhæa.
- DICTATURE, Dictatura, dictatoris munus.
- Dictateur, Dictator, magister populi.
- De dictateur, Dictatorius.
- DICTION, Elocutio.
- Dire, Dico, loquor, aio, narro, verba facio.
- Soit dit (sans blesser le maître), Pace magistri dictum sit.
- C’est-à-dire, Nempe, scilicet, videlicet, nimium.
- DICTER, Dicto.
- DICTON, Proverbium, adagium.
- DIEU, DEUS, Numen præpotens, Procreator mundi.
- DIFFAMER, Conflo infamiam alicui, infamo, ignominia noto.
- DIFFÉRENCE, Differentia, dissimilitudo, discrimen, varietas, distinctio.
- Il y a cette différence, Hoc interlucet, hoc discrimen est.
- Différend, Lis, disceptatio.
- Renouveler des différends, Moveo rixas.
- Terminer un différend, Litem transigo.
- Différer, Discrepo, abhorreo, discrepans sum.
- Combien le savant diffère de l’ignorant, Quantum differt doctus ab indocto!
- — (Retarder), Differo, moram interpono, tardo, prolato, procrastino.
- Différent, Discolor, diversus, dispar, dissimilis, varius, impar.
- Différemment, Varie, diverse, dissimiliter.
- DIFFICULTÉ, Difficultas, labor, asperitas.
- Vous éprouverez de grandes difficultés, Multum laboris habebis.
- Quelles difficultés présente cette affaire! Quid difficultatis res ista habeat!
- Faire des difficultés, Tricor.
- Difficile, Difficilis, laboriosus, operosus, arduus, habens difficultatem, spinosus, asper.
- Entreprendre une chose difficile, Rem difficilem tento; multis difficultatibus impeditam rem aggredior.
- Cela n’est pas difficile, Id non magni negotii est.
- Difficilement, Difficulter, difficile, ægre, graviter, vix, tristius, durius, operose, laboriose.
- Vous obtiendrez difficilement, Difficulter impetrabis.
- DIFFORME, Deformatus, deformis, pravus, turpis.
- DIFFUS, Verbosus.
- DIGESTION, Digestio, concoctio.
- Digérer, Concoquo, digero.
- DIGNITÉ, Dignitas, honor, gradus, splendor, auctoritas.
- Accorder des dignités, In dignitate loco, honores defero.
- Perdre ses dignités, Gradu et statu dejicior.
- Digne, Dignus, honestus, meritus, dignitate præditus, egregius.
- Juger digne, Dignor, dignum habeo.
- Dignement, Digne, pro dignitate.
- DIGRESSION, Digressio.
- DILATÉ, Fusus.
- DILIGENCE, Curantia, cura, properantia, properatio, festinatio.
- Faire diligence, Propero, accelero, festino.
- DÎME, Decuma, decima pars.
- DIMENSION, Dimensio.
- DIMINUTION, Attenuatio, extenuatio, imminutio, diminutio.
- Diminuer, Diminuo, minuo, attenuo, detraho, decerpo, ad pauciora redigo, diminutionem facio.
- DÎNER, Cœna, cœnula.
- S’inviter à dîner, Condico (ad convivium).
- Dîner, Cœno.
- DIOCÈSE, Diœcesis.
- DIRECTION, Rectio, gubernatio, administratio.
- Diriger, Dirigo.
- Diriger vers, Intendo, intento, obverto.
- Directeur, Rector, gubernator, præses, moderator.
- Directement, Directo, recta via, di recte.
- DISCERNEMENT, Prudentia, delectus, judicium, discrimen, ratio.
- Discerner, Dignosco, discerno.
- DISCIPLINE, Disciplina, institutum, ratio, institutio, ars, mos, consuetudo.
- Maintenir la discipline, Servo disciplinam.
- La discipline a disparu, Disciplina periit.
- Faire revivre la discipline, Disciplinam instauro.
- Disciple, Auditor, discipulus.
- DISCORDE, Discordia, dissidium, dissensio, seditio.
- Fomenter la discorde, Discordias concito.
- La discorde règne parmi les citoyens, Discordant inter se cives.
- Apaiser la discorde, Discordiam tollo.
- Discordant, Absonus, repugnans, discors, discrepans, male conveniens, minime consentaneus.
- DISCOURS, Oratio, sermo, concio.
- Discours excellent, Oratio scripta elegantissime sententiis et verbis.
- Discours ennuyeux, Oratio nec caput, nec pedes habens.
- Discourir, Dissero, disputo, dico.
- DISCRÉTION, Moderatio.
- Se rendre à discrétion, Me victoris potestati relinquo.
- DISCRET, Taciturnus, tacitus.
- DISCULPER, Purgo, excuso, defendo, culpa libero.
- Se disculper, Culpam a me amoveo.
- DISCUSSION, Concertatio, controversia.
- Discuter, Disputo.
- Relatif à la discussion, Concertatorius, contentiosus, vehemens.
- DISPARAÎTRE, Defluo, evanesco.
- Faire disparaître, Occulto, tego, obtego, contego, celo, recondo.
- DISPENSE, Vacatio, immunitas.
- Dispenser, Legibus aliquem solvo.
- Dispenser du serment, Sacramenti religione solvo.
- DISPOSITION, Compositio, structura, dispositio, ordo, confectio.
- Disposer, Dispono, colloco, ordino, paro, apparo, instruo.
- Dispos, Alacer, expeditus, hilaris, ardens.
- Disposé, Promptus, paratus, in promptu.
- DISPERSION, Dispersio, dissipatio.
- Disperser, Disjicio, dispergo.
- Se disperser, Palor, vagor, dispergor.
- DISPUTE, Altercatio, jurgium, lis, contentio, concertatio, forensis dimicatio, rixa.
- Dispute (sur la religion), Fidei capita controversa; controversæ de Fide quæstiones.
- Provoquer une dispute, Rixam concito.
- Disputer, Litigo, discepto, contendo, altercor.
- Disputer (se), Contendo, nitor, curo, conor, laboro, rixor.
- DISETTE, Penuria, caritas annonæ, inopia, egestas, indigentia.
- DISJOINDRE, Sejungo.
- DISQUE, Discus.
- DISSEMBLANCE, Dissimilitudo, varietas, discrepantia, differentia.
- Dissemblable, Dispar, disparilis, dissimilis, diversus, varius, impar.
- DISSÉMINER, Dissemino, dispergo, spargo, dissipo.
- DISSENSION, Dissensio, dissidium, contentio.
- DISSIMULATION, Dissimulatio, dissimulantia.
- Dissimuler, Obtego, contego, celo, tenebris involvo, occulto, conniveo, dissimulo.
- Qui dissimule, Dissimulator.
- Dissimulant (en), Dissimulanter, obscure.
- DISSIPATION, Dissipatio, dissolutio.
- Dissiper, Dissipo, distraho, discutio, dispello, removeo, tollo, perturbo, disjicio.
- — (Dépenser), Obligurio, ligurio, devoro, decoquo, dilapido.
- Dissiper son bien, Rem meam familiarem omnem comedo, devoro.
- Dissiper (se), Animum relaxo.
- — (Disparaître), Diffugio, diffluo, evanesco, ad nihilum recido.
- DISSOLUTION, Solutio.
- Dissolu, Libidinosus.
- DISSUASION, Dissuasio.
- Dissuader, Dehortor, dissuadeo, deterreo, avoco, revoco, abstraho, abduco.
- DISTANCE grande, Longinquitas.
- Distant, Longinquus.
- A une grande distance, Longe, procul.
- DISTILLER, Distillo.
- DISTINCTION, Distinctio.
- Distinguer, Dispicio, video, nosco, intelligo, dignosco, discerno, dijudico, distinguo, dispicio, perspicio, animadverto, secerno.
- Distinguer (se), Eniteo, clareo, emineo, eluceo, emico.
- Distingué, Distinctus, elegans, luculentus, concinnus, politus, præclarus, eximius, egregius, insignis, præcipuus.
- D’une façon distinguée, Præclare, recte, probe, optime, honorifice, honorate.
- DISTRAIRE, Avoco, abstraho, removeo.
- Se distraire, Animum a curis abduco.
- Se distraire un peu, A miseria tantisper aberro.
- Distrait, Distentus, occupatus, impeditus.
- Distrait, Distractus.
- Être distrait, Animo vagus sum, parum attentus sum.
- DISTRIBUTION, Erogatio, distributio, partitio, divisio.
- Distribuer, Dispertio, dispartio, divido, distribuo, partior, erogo, distribuo.
- Distributeur, Distributor, partitor.
- DIVERSITÉ, Varietas, dispar ratio, dissimilitudo.
- Diversifier, Vario, varietatem facio, distinguo.
- Diversement, Varie, diverse.
- DIVERTISSEMENT, Oblectamentum, oblectatio, delectatio.
- Divertir, Oblecto, delecto.
- Divertir (se), Oblector, delector.
- DIVINATION, Divinatio, vaticinatio, augurium, prædicto.
- DIVINITÉ, Divinitas, numen.
- Divin, Divinus, cœlestis, divus.
- Divinement, Divine, divinitus.
- DIVISION, Partitio, divisio.
- Diviser, Partior, divido, partionem facio.
- — (Désunir), Dissocio, disjungo.
- Divisible, Dissolubilis, dissipabilis.
- En divisant méthodiquement, Partito, distribute, distincte, ordinate.
- DIVULGUER, Divulgo, foras effero, vulgo, in medium fero, edo, patefacio.
- Divulguer (se), Percrebresco, increbresco, divulgor.
- DIX, Decem.
- Dix fois, Decies.
- Dixième, Decimus.
- Dix par dix, Deni.
- DOCILE, Docilis, aptus ad disciplinas.
- Docilement, Obedienter.
- DOCTRINE, Præceptio.
- Docteur, Doctor, interpres, magister.
- Docteur de l’Église, Religionis interpres.
- Créer docteur, Doctoris nomine ac insignibus orno.
- Devenir docteur, Doctrinæ lauream vel insignia capio, accipio.
- DOIGT, Digitus.
- Faire claquer ses doigts, Manus impingo.
- Mettre le doigt sur, Tango.
- DOMAINE, Prædium.
- DOMESTIQUE, Intestinus, domesticus, interior.
- DOMICILE, Domicilium, domus, habitatio, sedes, tectum.
- DOMINATION, Dominatio, dominatus, ditio, imperium, potestas, tyrannis, regnum.
- Dominer, Dominor, in ditione habeo.
- Dominateur, Dominator.
- DOMMAGE, Incommodum, detrimentum, damnum, noxia.
- Causer un dommage, Detrimentum infero.
- Essuyer du dommage, Detrimentum accipio.
- Refuser un dommage, Detrimentum reconcinno, resarcio.
- DOMPTER, Mansuefacio, mansuetum reddo, edomo, domo.
- Dompteur, Domitor.
- Domptable, Domabilis.
- DON, Donum, munus.
- DONATION, Condonatio.
- Donner, Do, impertio, largior, defero, præbeo, trado, tribuo, dono, condono.
- DONC, Ergo, igitur, causa, proin, itaque, porro.
- DORER, Inauro, auro tego.
- Doré, Auratus, inauratus.
- DORMIR, Dormio, somnum capio, sopitus sum, cubo.
- Dormir sur, Indormio.
- DOS, Dorsum, tergum.
- Tourner le dos, Terga verto, in fugam abeo.
- Couché sur le dos, Supinus.
- DOT, Dos.
- Doter, Doto, dotem do.
- DOUBLE, Duplex, geminus.
- Doublement, Geminato.
- Doubler, Gemino, conduplico.
- Doublement, Dupliciter.
- DOUCEUR, Dulcedo, dulcitudo.
- — (De caractère), Comitas, facilitas, benignitas, lenitas, suavitas morum.
- Doux, Dulcis, suavis, jucundus.
- Il m’est doux d’entendre, Dulce mihi est audire.
- — (De caractère), Lenis, facilis, mitis, clemens, placidus, mansuetus, humanus, comis, suavis, commodus, benignus, præcellens.
- — (Tranquille), Placidus, pacatus, tranquillus.
- Adoucir, Placo, lenio, placatum efficio, mitigo.
- Rendre doux, adoucir, Mitigo.
- Avec douceur, Comiter, humaniter, humane, benigne, mansuete, placide, pacate, leniter.
- Doucement, Leniter, molliter, suaviter, molli manu.
- DOUÉ, Præditus, ornatus, decoratus, instructus.
- Il est naturellement bien doué, Dona naturæ nactus est egregia.
- DOULEUR, Dolor, mœror, animi cruciatus.
- Ressentir de la douleur, Indoleo, doleo.
- Douloureux, Luctuosus, funestus, luctu plenus.
- Douloureusement, Dolenter.
- DOUTE, Dubitatio, hæsitatio, scrupulus, dubium.
- Faire naître le doute, Dubitationem injicio, scrupulum, rem in dubium voco.
- Lever le doute, Dubitationem adimo.
- Sans doute, Sine dubio, sane.
- Douter, Dubito, hæreo, ambigo, ambiguum habeo, in dubium venio.
- Douteux, Anceps, dubius, incertus, ambiguus, controversus.
- La chose est douteuse, Dubium de re esse potest.
- En doutant, Dubitanter, timide, difficulter.
- D’une façon douteuse, Dubie.
- DOUZE, Duodecim.
- Douze fois, Duodecies.
- Par douze, Duodeni.
- DRACHME, Drachma.
- DRAGON, Draco.
- DROIT, Jus, æquitas, justitia, fas.
- Réclamer ses droits, Jus meum persequor.
- Contester un droit, Controversiam alicui intendo, in controversiam voco.
- A bon droit, Jure, recte, merito.
- Droiture, Probitas, integritas, virtus, bonitas.
- DROITE (en ligne), Directa via.
- Droit, Rectus, directus.
- Droit, Dexter.
- A droite (mouvement), Dextrorsum, ad dextram.
- Dresser, Erigo, extollo, excito.
- Dresser (se), Surgo.
- Dressé, Erectus, celsus.
- — (Assoupli), Assuefactus.
- Qui n’est pas dressé, Insuetus, insolens.
- DURÉE (longue), Diuturnitas, perennitas.
- Votre gloire ne sera pas de longue durée, Tua hæc gloria non diu durabit, perpetua non erit.
- Durer, Duro, maneo, diuturnus sum.
- Faire durer, Protraho.
- Durable, Perennis, perpetuus, continuus, jugis, continuatus, diuturnus, diutinus, longus, stabilis.
- DURETÉ, Duritas.
- — (De caractère), Immanitas, crudelitas, inhumanitas, severitas, acerbitas.
- Durcir, Duresco, durus fio.
- Se durcir, Obrigesco.
- Dur, Durus, crudelis, asper, inhumanus, ferreus, vehemens, immitis.
- Dur à la détente, Tenax.
- Dur d’oreille, Surdaster.
- Durement, Aspere, dure, severe, rigide, acerbe, inhumane, horride.
- DUUMVIRAT, Duumviratus.
- Duumvirs, Duumviri.
- E
- EAU, Aqua, unda.
- Filet d’eau, Aquula, aqua exigua.
- Approvisionnement d’eau, Aquatio.
- ÉBLOUIR, Obcæco, perstringo.
- ÉBRANLEMENT, Conquassatio, agitatio, commotio, pulsus.
- Ébranler, Conquasso, commoveo, concutio, labefacio, labefacto, dissolvo, conquasso, concutio, debilito, percello, pulso, percutio, concutio.
- Ébranlé (être), Collabefio, labor.
- ÉCAILLE, Squama.
- Écailleux, Squamosus.
- Écarter, Removeo, amoveo, avoco, repello, depello, dejicio, submoveo, rejicio, arceo, prohibeo.
- Écarter (s’), Declino, deflecto, decedo, vito, de via deducor.
- Écarté, Diversus, distans, disjunctus, remotus.
- ÉCARTELER, Divarico.
- ÉCHALAS, Adminiculum.
- ÉCHANGER, Permuto.
- ÉCHAPPER, Fugio, vito, effugio, evito.
- Cela m’échappe, Hoc me fugit, me præterit.
- Échapper (s’), Evado, effugio, elabor, emergo, subterfugio, devito, declino.
- ÉCHAUFFER, Concalefacio, tepefacio.
- Échauffer (s’), Incalesco, refervesco calidus fio.
- ÉCHEC, Offensio, incommodum.
- ÉCHELLE, Scalæ.
- ÉCHO, Echo.
- ÉCHOIR, Obvenio, obtingo.
- ÉCHOPPE, Taberna, caupona.
- ÉCLAIR, Fulgur, fulgor.
- Lancer des éclairs, Fulguro, corusco.
- Il éclaire, Fulgurat.
- Éclairer, Fulgeo, splendeo, fulguro, collustro, illumino, luceo.
- Peu éclairé (ignorant), Ineruditus, indoctus, rudis.
- ÉCLAIREUR, Antecursor, explorator, prodromus, emissarius.
- ÉCLAT, Candor, splendor, fulgor, lux, illustratio, splendor, nitor.
- Éclatant, Splendidus.
- Être éclatant, Rutilo, splendeo.
- D’une façon éclatante, Splendide, illuminate.
- ÉCLATER, Erumpo, eruptionem facio, displodo.
- ÉCLIPSE, Eclipsis, defectio solis et lunæ.
- ÉCOLE, Schola.
- Fréquenter l’école, In ludum eo, scholas obeo, gymnasium tero.
- Il ne va plus à l’école, Ludo salutem dixit.
- ÉCONOMIE, Parcimonia, frugalitas, moderatio.
- Économe, Parcus, frugalis.
- ÉCONOME (procureur), Cellarius, dispensator.
- ÉCORCE, Cortex.
- ÉCORCHER, Admutilo.
- ÉCOT, Collecta.
- ÉCOULEMENT, Fluxio.
- Écouler (s’), Fluo, diffluo.
- Écoulé, Præteritus, anteactus.
- ÉCOURTÉ, Curtus, decurtatus, mutilus.
- ÉCOUTER, Ausculto, aures admoveo, aures arrigo, audio, aures do, auribus accipio.
- ÉCRASER, Comminuo, frango, attero, contundo.
- ÉCRIER (s’), Exclamo.
- ÉCRITURE, Scriptura, scriptum.
- Écrit, Scriptio, scriptura.
- Composer un écrit, Scriptito.
- Écrire, Inscribo, mando litteris, in codicem refero.
- Écrire entre deux lignes, Interscribo.
- Écrivain, Scriptor.
- Écrivain public, Scriba.
- ÉCROUELLES, Struma.
- ÉCROULEMENT, Ruina, casus.
- Écrouler (s’), Concido, cado, ruo, corruo, procido, labor, collabor.
- ÉCUEILS, Scopulus, saxum.
- Se heurter contre des écueils, Ad scopulos appello, in periculis offendo.
- Lieu plein d’écueils, Scopulosus.
- ÉCUME, Spuma.
- Écumer, Spumo.
- Écumeux, Spumosus.
- ÉCURIE, Præsepe.
- ÉCUYER, Armiger.
- ÉDIFICE, Ædificium, structura, ædes, domus.
- ÉDILITÉ, Ædilitas, ædilitium munus.
- Édile, Ædilis, curator urbis.
- ÉDIT, Edictum, decretum, interdictum.
- Édicter, Constituo, statuo.
- ÉDUCATION, Educatio, institutio, disciplina, institutum.
- Qui a reçu une excellente éducation, Institutus liberaliter educatione.
- EFFACER, Eluo, deleo, abstergo, diluo, expungo, oblitero, adimo, obruo.
- EFFÉMINÉ, Effeminatus, mollis.
- D’une façon efféminée, Effeminate.
- EFFET, Effectus.
- En effet, Reapse, reipsa, enimvero, at enim, profecto et vero, quippe, etenim, namque, siquidem.
- Effectivement, Enimvero.
- EFFICACITÉ, Efficacitas, virtus, efficientia, vis efficiendi.
- EFFLEURER du bord des lèvres, Labris primoribus gusto, degusto.
- EFFORT, Conatus, impetus, vis, studium, labor, opera, nisus, contentio.
- Efforcer (s’), Adnitor, molior, conor, adlaboro, applico, contendo, enitor.
- Effort (avec), Contente, vehementer, acriter, magna contentione.
- EFFRÉNÉ, Effrenatus, indomitus, furiosus.
- D’une façon effrénée, Effrenate, temere.
- EFFROI, Pavor, terror, exanimatio.
- Glacer d’effroi, Magnum terrorem affero.
- Répandre l’effroi, Terrores spargo.
- Effrayer, Terreo, metum affero, terrorem infero, exanimo, perturbo.
- Effrayant, Terribilis, horribilis, horrendus, formidolosus, horrifer.
- Effrayé, Exanimatus, consternatus, pavidus.
- Avec effroi, Pavide.
- EFFRONTERIE, Protervitas, impudentia, petulantia, procacitas.
- Effronté, Protervus, impudens, inverecundus, procax, temerarius.
- Effrontément, Proterve, superbe, fidenter, impudenter, audacter.
- ÉGALITÉ, Æquatio, adæquatio, æqualitas, similitudo.
- Égaler, Adæquo, æquo, æqualem facio, æquiparo.
- Égal, Par, æqualis, similis, compar, æquabilis.
- Scélérat sans égal, Singulari scelere homo.
- Égaliser, Complano.
- Également, Perinde, similiter, eo loco, æquabiliter, juxta, pariter, vicissim, æque, simul.
- ÉGARDS, Honor, observantia, reverentia, veneratio.
- Avoir des égards, Defero, honorem habeo, colo, veneror, observo.
- Qui manque d’égards, Inofficiosus.
- A tous égards, Omnibus partibus.
- Eu égard à, Præ.
- ÉGARER (s’), Aberro, deflecto, devio, recedo, vagor.
- Égaré, Alienatus, abhorrens, alienus, abalienatus.
- ÉGAYER, Hilaro, exhilaro.
- ÉGLISE, Ecclesia.
- ÉGOISME, Illiberalitas, sordes, avaritia.
- Égoiste, Illiberalis, sordidus, avarus.
- ÉGORGER, Jugulo.
- ÉGOUT, Cloaca.
- EH BIEN! Quid!
- ÉLANCER (s’), Prosilio, exsilio, prorumpo.
- Élancer sur (s’), Impetum do in hostem, erumpo.
- ÉLARGIR, Dilato, late explico, propago.
- ÉLECTION, Cooptatio.
- Élire, Deligo, lego, eligo, delectum habeo, adopto, opto.
- ÉLÉGANCE, Elegantia, munditia, lautitia, lepor, festivitas, concinnitas.
- Élégance (sans), Impolite, inculte, inornate, inconcinne.
- Élégant, Concinnus, ornatus, numerosus, lautus, mundus, elegans, politus, facetus, aptus.
- Peu élégant, Indisertus, inornatus.
- Elégamment, Lepide, festive, eleganter, scite, ornate, polite, concinne, pulchre, facete.
- Parler élégamment, Eleganter dico.
- ÉLÉMENT, Elementum, initium, rudimentum.
- ÉLÉPHANT, Elephas, elephantus.
- ÉLÉVATION, Celsitas, altitudo, excelsitas.
- — (D’âme), Exaggeratio, elatio.
- Élever, Attollo, erigo, sustollo, struo, molior, construo.
- S’élever en volant, Subvolo, evolo.
- S’élever contre, Contra aliquem consisto, in aliquem consurgo.
- S’élever plus haut, Insurgo altius.
- Élevé, Celsus, sublimis, altus, elatus, profundus, exaggeratus, erectus, cumulatus, amplus.
- D’une façon élevée, Sublate.
- ÉLÈVE, Alumnus, discipulus.
- Élever, Educo, alo, nutrio, instituo.
- Qui élève, Educator, altor, nutritius.
- ÉLOGE, Præconium, prædicatio, celebratio, laudatio, laus, commendatio, gloria.
- Combler d’éloges, Faveo alicujus laudibus.
- Digne d’éloges, Prædicabilis, prædicandus.
- ÉLOIGNEMENT, Amotio, distantia, digressio a recta via, longinquitas.
- — (Aversion), Alienatio, defectio, animorum diversio.
- Éloigner, Removeo, arceo, prohibeo, pello.
- Éloigner d’un endroit, Abscedo, migro, digredior, abeo, cedo, discedo, cesso, desino, secedo, proficiscor, desisto.
- Éloigner (de qqn), Abalieno, alieno, distraho, averto, divello, disjungo.
- Éloigné, Longinquus, longe remotus.
- Être fort éloigné, Longe remotus sum.
- Éloigné (être), Disto, absum, differo, diversus sum.
- ÉLOQUENCE, Facundia, eloquentia.
- Défaut d’éloquence, Infantia.
- Éloquent, Facundus, disertus, eloquens, in dicendo ornatus.
- Peu éloquent, Infacundus.
- Devenir éloquent, Eloquentia valere.
- Éloquemment, Facunde, diserte, eloquenter, eleganter, docte, perite.
- ÉLUDER, Tergiversor, refugio.
- ÉMANCIPER, Emancipo.
- EMBALLER, Convaso, vasa colligo.
- EMBARRAS, Impedimentum, impeditio, nodus, vinculum, tricæ, hæsitantia, hæsitatio, titubatio.
- Être dans l’embarras, Hæreo, egeo consilio, impedior.
- Embarrasser, Intrico, irretio, implico, illaqueo, impedio laqueis, obsto, impedio.
- Embarrasser (s’), Me implico.
- D’une façon embarrassée, Perplexe.
- EMBONPOINT (qui a de l’), Corpulentus, obesi corporis homo.
- EMBOUCHURE d’un fleuve, Fluminis ostium.
- EMBRASEMENT, Flagrantia, ardor, incensio, incendium.
- Embraser, Flagro, conflagro, ardeo.
- Embraser (s’), Ignesco, ardeo, candeo, conflagro.
- Embrasé, Igneus.
- EMBRASSEMENT, Complexus, amplexus.
- Embrasser, Amplector, amplexor; amplexu stringo, comprehendo; complexu teneo.
- EMBROUILLER, Intrico.
- Embrouillé, Perplexus, tortuosus, intricatus, implicatus, contortus.
- D’une façon embrouillée, Implicite.
- EMBÛCHE, Insidiæ.
- Dresser des embûches, Insidias machino, tendo; insidior, periculum intendo.
- Se dérober aux embûches, Ex insidiis elabor.
- Embuscade, Insidiæ.
- Tomber dans une embuscade, In insidias venio.
- Se mettre en embuscade, In insidiis consido.
- Placer en embuscade, In insidiis loco.
- S’élancer de l’embuscade, Ex insidiis consurgo.
- Éviter une embuscade, Insidias detego.
- ÉMEUTE, Seditio, discordia, motus populi, tumultus.
- Émeutier, Concitator.
- ÉMIGRER, Migro, domicilium muto, solum muto, emigro.
- ÉMINENCE, Eminentia.
- Éminent, Eminens, præclarus, præstans, præcellens, excellens.
- ÉMISSAIRE, Excursor, emissarius.
- EMMENER, Abduco, aufero, tollo, abstraho, aveho, rapto.
- ÉMOTION, Permotio, motus, perturbatio.
- Émouvoir, Permoveo, commoveo, perturbo, perpello, excito, concito, exsuscito.
- Émouvant, Patheticus.
- ÉMOUSSER, Hebeto, obtundo, retundo, perstringo, obduco.
- Émousser (s’), Hebesco.
- Émoussé, Hebes, tardus, pinguis, obtusus.
- EMPARER de (s’), Occupo, usurpo, teneo, invado, mihi aliquid subjicio, in potestatem redigo.
- EMPÊCHEMENT, Obstaculum, impedimentum, impeditio, mora, cohibitio, interdictum.
- Empêcher, Obsto, obsisto, officio, impedio, irretio, præpedio, prævenio.
- EMPESTÉ, Pestilens, pestifer.
- EMPHASE (s’exprimer avec), Ampullor, turgeo, inflor.
- EMPIRER, Crescere, augere.
- EMPLIR, Impleo, expleo, compleo.
- EMPLOI, Usus, tractatio, provincia, munus, officium.
- Nommer à un emploi, Prodo (consulem).
- S’acquitter parfaitement de son emploi, Munus præclare gero.
- Employer, Usurpo, utor.
- Employer à, Insumo, impendo.
- EMPOISONNEMENT, Veneficium.
- Empoisonner, Venenum alicui infundo.
- Empoisonné, Venenatus, venenum habens.
- Empoisonneur, Veneficus.
- EMPORTEMENT, Violentia, vis, impetus, injuria, excandescentia.
- Emporter, Deporto, exporto, porto, reporto, aufero, subtraho, subduco.
- Emporter (s’), Excandesco, exardesco, debacchor, tumeo, turgesco.
- Emporté, Violentus, qui vim affert, cerebrosus, commotus, perturbatus.
- EMPRESSEMENT, Studium, navitas.
- Empressé, Navus, impiger, industrius.
- Empressement (avec), Prompte, alacri animo, sine cunctatione.
- EMPRISONNEMENT, Inclusio.
- EMPRUNT, Mutuatio, mutuum.
- Emprunter, Mutuor, mutuam sumo pecuniam, fenori accipo.
- Emprunté, Mutuus.
- ÉMULATION, Æmulatio, virtutis imitatio.
- Émule, Æmulator, imitator, æmulus.
- ENCAN, Auctio, publica venditio.
- ENCEINTE, Sepes, septum, vallum, sepimentum, circumjectus.
- ENCENS, Thus.
- Encensoir, Thuribulum.
- ENCHAÎNEMENT, Implicatio.
- Enchaîner, Revincio, vincio, constringo.
- Enchaîné, Catenatus, catenis vinctus.
- Avec enchaînement, Contexte, conjuncte.
- ENCHANTER, Incanto.
- ENCHÈRES (vente aux), Licitatio.
- Enchérir, Liceor, licitationem facio, pretium defero.
- Enchérisseur, Manceps, licitator.
- ENCHEVÊTREMENT, Implicatio.
- ENCLIN à, Proclivis, propensus, facilis.
- ENCLORE, Munio, sepio, vallo, septis contineo, intersepio, claudo, consepio.
- ENCLUME, Incus.
- ENCOMBRE (revenir sans), Pedem inoffensum refero.
- ENCONTRE (aller à l’), Inficias eo.
- ENCORE QUE, Tametsi, quanquam.
- Et pas encore, Necdum, nondum.
- ENCOURAGEMENT, Stimulus.
- ENCRE, Atramentum.
- ENDETTÉ, Obæratus.
- ENDORMIR (s’), Obdormio, obdormisco, somno consopior, sopore opprimor.
- ENDROITS (en beaucoup d’), Multifariam, multis locis.
- ENDUIT (couvrir d’un), Incrusto, crustam duco, applico crustam.
- Enduire, Perungo, ungo, allino, aspergo, oblino.
- ENDURCIR, Obduro.
- Endurcir (s’), Concallesco, concalleo.
- ENDURER, Tolero, patior, sustineo, concoquo, perfero, suffero.
- ÉNERGIE, Virtus, efficacitas, vigor, robur, vis, potestas.
- Être sans énergie, Langueo, languesco.
- Perdre son énergie, Languidus fio, flaccesco.
- Énergique, Vividus, plenus vigoris, efficax, fortis, nervosus.
- Énergiquement, Nervose, fortiter, valide, firmiter.
- Énerver, Enervo, debilito, effemino.
- ÉNERVER (s’), Marcesco.
- ENFANCE, Infantia.
- Dès la plus tendre enfance, A teneris unguiculis.
- Enfant, Infans, puer.
- Enfants, Liberi, filii, proles, soboles, nati.
- Enfantin, Puerilis.
- D’une façon enfantine, Pueriliter.
- ENFERS, Inferi, inferorum carcer, orcus.
- Être précipité dans les enfers, Ad inferos descendo.
- ENFERMER, Concludo, claudo, includo, comprehendo.
- Enfermé, Conclusus, clausus, cinctus.
- ENFIN, Demum, tandem, denique, postremo, ad ultimum.
- ENFLAMMER, Inflammo, incendo.
- — (FIG.) Excito, adhortor.
- Enflammer (s’), Exardesco, inflammor.
- Enflammé, Ignitus, incensus.
- Enflammé de colère, Ira succensus.
- — (Être), Irascor, succenseo.
- ENFLURE, Inflatio, tumor.
- Enfler, Tumeo, turgeo, turgesco, efferor.
- Enfler (s’), Intumeo, intumesco, inflor.
- Enflé, Tumidus, inflatus, turgidus.
- ENFONCER, Infigo, figo, defigo, affigo.
- Enfoncer les portes, Portarum claustra effringo.
- ENFOUIR, Defodio, infodio.
- ENFUIR (s’), Profugio, perfugio, transfugio, aufugio, fugam capesso.
- S’enfuir de tous côtés, Quaquaversus fugio.
- ENGAGEMENT, Promissum, receptum, obligatio, stipulatio, promissio.
- Engager, Moneo, hortor, suadeo, impello, excito, adhortor.
- — (Obliger), Obligo, devincio, adstringo, alligo.
- Engager (s’), Obligationem de me do, nomina facio.
- Engager à (s’), Polliceor me, obstringo.
- ENGLOUTIR, Consumo, dissipo, devoro.
- Engloutir dans la mer, In mari demergo.
- Englouti (être), Mergor, voraginibus submersus pereo.
- ENGOURDISSEMENT, Torpor, sopor.
- Engourdir, Sopio.
- Engourdir (s’), Obtorpesco, torpeo, obstupesco.
- Engourdi (être), Torpeo.
- ÉNIGME, Ænigma.
- Énigmatique, Flexiloquus.
- ENIVREMENT (exaltation), Sublatio, elatio.
- Enivré par le succès, Elatus, tumefactus.
- ENJOUÉ, Jocosus, facetus, urbanus.
- ENLACER, Illaqueo, capio, implico.
- ENLEVER (prendre), Affero, eripio, averto, adimo, detraho, removeo, præcido.
- Enlever (s’), Avolo, fugio, fluo, evanesco.
- ENNEMI, Hostis, inimicus.
- Passer à l’ennemi, Ad hostes confugio, transfugio, profugio.
- Repousser l’ennemi, Hostem submoveo.
- Mettre l’ennemi en fuite, Hostes prosterno.
- Se faire des ennemis, Inimicitias habeo.
- Ennemi, Infensus, inimicus, adversus, molestus, hosticus, hostilis, infestus.
- En ennemi, Infense, infeste, inimice, hostiliter.
- Se conduire en ennemi, Hostiliter facio.
- ENNUI, Molestia, tædium, satietas, fastidium, cura, angor, ægritudo.
- Accabler d’ennuis, Multa incommoda patior.
- Susciter des ennuis, Molestiam alicui facesso.
- Ennuyer, Molestus sum, satietate expleo.
- Ennuyer (s’), Tædet.
- Ennuyer fort (s’), Pertædet.
- ÉNUMÉRATION, Enumeratio, dinumeratio.
- Énumérer, Enumero, recenseo.
- ENORGUEILLIR, Inflo, efferor, intumesco.
- S’enorgueillir, Superbio, efferor, superbus sum.
- Enorgueilli, Inflatus, superbus, elatus.
- ÉNORME, Immanis.
- Énormément, Improbe.
- ENQUÊTE, Disquisitio, inquisitio, investigatio.
- Faire une enquête, Quæstionem habeo.
- Enquérir (s’), Sciscitor, scitor, quæro, percontor.
- Qui s’enquiert, Perquisitor.
- ENRICHIR, Dito, locupleto.
- Enrichir (s’), Ditesco, dives fio.
- Enrichi, Peculiatus, nummatus, pecuniosus.
- — (Orné), Ornatus, distinctus, illuminatus.
- ENRÔLER des soldats, Conquisitionem militum facio, milites conscribo.
- Enrôleur, Conquisitor.
- ENROUEMENT, Ravis.
- Enrouer (s’), Irrauceo, raucus fio.
- Enroué, Raucus.
- ENSANGLANTER, Cruento, sanguine imbuo.
- Ensanglanté, Cruentus.
- Non ensanglanté, Incruentus.
- ENSEIGNE (drapeau), Aquila, signum, vexilla.
- ENSEIGNEMENT, Doctrina.
- Enseigner, Doceo, instituo, erudio, edoceo, præcepta do, vias trado, informo.
- Qui enseigne, Præceptor, magister, doctor.
- ENSEMBLE, Simul, una, pariter, in unum.
- ENSEMENCER, Consero, sero, semino.
- ENSEVELISSEMENT, Sepultura, humatio.
- Ensevelir, Sepelio, humo, in sepulcro condo.
- Non enseveli, Insepultus, inhumatus.
- Ensevelisseur, Pollinctor, funerum curator.
- ENSUITE, Dein, deinde, exinde, post, posthac, deinceps, inde, secundo, iterum.
- ENTAILLER, Incido, cædo, reseco.
- ENTASSER, Refercio, repleo.
- Entassé, Confertus, refertus, plenus.
- ENTENDRE, Inaudio, audio, exaudio.
- Bien entendu, Videlicet, nimirum, nam, enim.
- ENTERREMENT, Funus, exsequiæ.
- Enterrer, Humo, sepelio, corpus terræ reddo.
- Enterrer qqn, Exuvias defuncti terræ demando.
- ENTÊTEMENT, Pertinacia.
- ENTÊTÉ, Pervicax, durus, contumax, nulli cedens.
- ENTHOUSIASME, Inflammatio, ardor.
- Enthousiasmer, Inflammo, hortor, incito, impello, excito.
- ENTIER, Integer.
- Entièrement, Omnino, plane, prorsus, funditus, usquequaque.
- ENTORTILLÉ, Tortuosus.
- D’une façon entortillée, Contorte, oblique.
- ENTOURAGE, Stipatio, comitatus.
- Entourer, Cingo, circumdo, munio, contineo, sepio, vallo.
- ENTRAILLES, Intestina, ilia, viscera.
- ENTRAVES, Compedes.
- ENTRE, Inter.
- Entre-colonnement, Intercolumen.
- ENTRÉE, Introitus, aditus, ingressio.
- Entrer, Intro, introeo, ineo, subeo, ingredior, adeo, penetro.
- Faire entrer, Introvoco, accerso, advoco.
- ENTREPRISE, Susceptio, incœptio, cœptum.
- Entreprendre, Incipio, occipio, conor, incumbo, suscipio, sumo.
- Entrepreneur, Redemptor.
- Entreprenant, Experiens, expertus.
- ENTRETIEN, Collocutio, colloquium, sermo, dialogus, alloquium.
- Entretenir (s’), Colloquor, communico, colloquium facio, sermocinor.
- ENTREVUE, Congressio, congressus, colloquium.
- ENTR’OUVRIR (s’), Dissolvo, crepo, frangor, disrumpor, dehisco.
- ENVELOPPE, Velamentum, involucrum, integumentum.
- Envelopper, Involvo, obvolvo, circumplico, circumplector, excæco.
- ENVERS, Erga, adversum, adversus.
- ENVIE (à l’), Certatim.
- ENVIE, Invidia, malevolentia, offensio, obtrectatio, zelotypia.
- Exciter l’envie, In invidiam adduco.
- Écarter l’envie, Invidiam a me transfero.
- Porter envie, Invideo.
- Envieux, Invidus, obtrectator.
- Qui excite l’envie, Invidiosus, odiosus.
- ENVIRON, Circiter, ad, non multo secus, prope, fere.
- ENVIRONNER, Circumcludo, circumdo.
- Environner une ville, Circumdare urbem.
- ENVOLER (s’), Evolo, avolo, aufugio.
- ENVOI, Missio, missus.
- Envoyer, Mitto, ablego, dimitto, amoveo.
- Envoyer partout, Circummitto.
- ÉPAISSEUR, Crassitudo.
- Épais, Densas, plenior, pinguis, concretus, spissus, stipatus.
- — (Grossier), Crassus, rudis.
- ÉPARGNE, Parcimonia, moderatio.
- Épargner, Parco.
- S’épargner un travail, Hoc labore supersedeo.
- ÉPAULE, Scapulæ, humerus.
- ÉPÉE, Ensis, gladius.
- ÉPERON, Calcar.
- Exciter le cheval à coup d’éperon, Calcaribus equum urgeo.
- ÉPERVIER, Accipiter.
- ÉPHÉMÈRE, Fluxus, incertus, inconstans.
- ÉPI, Spica.
- Épier, Observo, capto, pervestigo, prospeculor.
- ÉPIGRAMME, Epigramma.
- ÉPILOGUE, Epilogus, peroratio, conclusio.
- ÉPINE, Spina, vepres.
- Épineux, Spinosus, asper.
- ÉPIQUE, Epicus, heroicus.
- ÉPITAPHE, Epitaphium, elogium.
- ÉPONGE, Spongia.
- ÉPOQUE, Tempestas, tempus.
- ÉPOUSER, Nubo, locor in matrimonium.
- ÉPOUVANTE, Terror, consternatio, timor, formido.
- Augmenter l’épouvante, Terrorem admoveo.
- Remplir d’épouvante, Maximo timore afficio.
- Épouvanter, Terreo, terrorem injicio, perterrefacio.
- Épouvanté (être), Expavesco.
- Épouvantail, Terricula.
- ÉPRENDRE de (s’), Adamo, ardenter desidero, percupio, concupisco.
- ÉPREUVE, Periclitatio.
- Éprouver, Periclitor, tento, exploro, attento.
- Éprouvé, Expertus.
- ÉPUISER, Exhaurio, aufero, minuo, exinanio.
- Épuiser (s’), Exaresco, exsiccor, exhaurior.
- ÉQUESTRE, Equestris.
- ÉQUILIBRE, Æquilibritas, æquabilitas, æqualitas.
- ÉQUINOXE, Æquinoctium.
- ÉQUIPER, Adorno, instruo, paro, comparo, apparo.
- ÉQUITÉ, Æquitas, æquum et bonum, justitia, jus, fas.
- ÉQUIVOQUE, Ambiguitas.
- — (Adj.), Ambiguus, anceps, dubius, incertus, perplexus.
- ÉREINTER, Delumbo, enervo, debilito.
- ERREUR, Erratum, mendum, error, lapsus, erratio, peccatum.
- Induire en erreur, In errorem induco.
- Être dans l’erreur, Errore capior.
- Se reconnaître dans l’erreur, Erratum agnosco.
- Tirer quelqu’un de son erreur, Deduco ab errore.
- Revenir d’une erreur, Veram in viam redeo.
- Répandre l’erreur, Hæreses meas spargo.
- Abjurer ses erreurs, Hæresim ejuro.
- Errer, Erro, patior, evagor.
- Pécher, Pecco.
- Errant, Errabundus, omnivagus, errans.
- ÉRUPTION, Eruptio.
- ESCABEAU, Scamnum, sedes, scabellum.
- ESCADRON, Turma.
- Relatif à l’escadron, Turmalis.
- Par escadron, Turmatim, per turmas.
- ESCALADER, Scando, ascendo, conscendo.
- ESCALIER, Scalæ.
- ESCAMOTEUR, Præstigiator.
- ESCARBOUCLE, Carbunculus.
- ESCARMOUCHE, Velitatio, procursatio.
- Escarmoucher, Velitor.
- ESCARPÉ, Præceps, arduus, periculosus.
- ESCLAVAGE, Servitus, servitium, famulatus.
- — (Joug), Jugum.
- Esclave, Puer, servus, mancipium.
- — (Être), Servio, servitutem patior, in famulatu sum.
- Esclave (d’), Famularis, servilis.
- En esclave, Serviliter, abjecte.
- ESCORTE, Stipatio, comitatus.
- Espace, Decursus, spatium.
- Espace (de deux, de trois jours), Biduum, triduum.
- — (De 2 ans), Biennium.
- ESPÈCE, Genus, species.
- De même espèce, Uniusmodi, non varius.
- ESPION, Procursor, emissarius, excursor, speculator.
- ESPÉRANCE, ESPOIR, Exspectatio, spes, fiducia.
- Donner de grandes espérances, Exspectationem apud omnes de me magnam commoveo.
- Ne pas répondre aux espérances, Exspectationi hominum non respondeo.
- Nos espérances ont été déçues, Spe frustrati sumus.
- Perdre tout espoir, De spe decido.
- Il ne nous reste plus d’espérance, Nullus jam spei locus est.
- Espérer, Spero, confido.
- Qui n’espère pas, Insperans.
- ESPRIT, Mens, ratio, intelligentia.
- Esprit lent, Tarditas ingenii.
- Il a l’esprit remuant, Vir moribus turbidus, sine furore consistere ejus animus non potest.
- Venir à l’esprit, In mentem venit.
- Avoir perdu l’esprit, Desipio, deliro, demens sum.
- Plein d’esprit, Ingeniosus.
- Avec esprit, Salse, facete.
- Esprit (sans), Inurbane, insulse, inconcinne.
- Trait d’esprit, Facetiæ, sales, lepor.
- ESQUIF, Scapha, navicula.
- ESQUISSE, Adumbratio, rudior imago.
- Esquisser, Adumbro.
- Esquissé, Adumbratus, non absolutus.
- ESQUIVER, Effugio, eludo.
- Esquiver (s’) Me subduco, conspectu discedo.
- ESSAI, Periclitatio, experientia, tentatio.
- Essayer, Experior, pertento, tento, exploro, attento, conor, periclitor, periclitum facio.
- Qui essaye, Tentabundus.
- ESSAIM, Examen.
- ESSIEU, Axis.
- ESSUYER, Abstergo, tergo, purgo, deleo, extergeo.
- C’est à vous, Vestrum est.
- EST-CE QUE? An, anne, numquid, utrum, num, ecquid.
- Est-ce que jamais? Ecquando.
- Est-ce que ne pas? Ecquis, ecquisnam.
- ESTIME, Dignatio, dignitas.
- Estimer, Parvi vel magni facio, æstimo.
- Estimer beaucoup, Magni facio.
- Nous devons nous estimer fort heureux que, Præclare nobiscum actum iri, si.
- Estimé, Spectatus, cognitus, probatus.
- ESTOMAC, Stomachus.
- ESTROPIER, Mutilo.
- Estropié, Mutilus, mutilatus.
- ET, Et, ac, atque, etiam, item, que.
- ÉTABLE, Stabulum, præsepe.
- Étable à bœufs, Bubile.
- Étable à porcs, Hara, stabulum porcorum.
- ÉTABLIR, Figo, defigo.
- Établir solidement, Constabilio, stabilem et firmum reddo.
- — (Statuer), Statuo, constituo, decerno, sancio.
- Établi, Constitutus, institutus, confirmatus, compositus, decretus.
- Le droit n’est pas encore bien établi, Nondum pro firmato jus stat.
- ÉTAYER, Suffulcio.
- ÉTALAGE, Venditatio.
- Faire étalage, Ostento.
- Étaler, Vendito.
- ÉTANCHEMENT, Restinctio, sedatio.
- ÉTANG, Stagnum.
- ÉTAT (gouvernement), Respublica.
- Gouverner l’état, Rempublicam gero.
- — (Manière d’être), Status, conditio, habitus.
- Voyez quel est l’état de nos affaires, Vide quanta rerum sit varietas.
- Nos affaires sont dans un état déplorable, Deterrimo statu sumus.
- Rester dans le même état, In eodem statu consisto.
- Rétablir dans son premier état, Pristinum statum recupero.
- Nos affaires sont en très bon état, Res nostræ optimo loco stant.
- En bon état, Incolumis, integer.
- Laisser une province dans le meilleur état, Provinciam quam expeditissimam trado.
- Suivant l’état, Pro habitu.
- ÉTÉ, Æstas.
- ÉTEINDRE, Restinguo, sedo.
- ÉTENDARD, Vexillum, signum.
- Étendard (porte), Vexillarius, signifer.
- ÉTENDUE, Latitudo, laxitas.
- Étendre, Extendo, porrigo, tendo, pando.
- Étendu, Magnus, immanis, vastus, diffusus.
- Étendu (être), Objaceo.
- Étendue (avec), Fuse, diffuse, disperse.
- ÉTERNITÉ, Perpetuitas, perennitas, æternitas, ævum.
- Éterniser, Æterno.
- Éternel, Perpetuus, perennis, æternus, sempiternus.
- ÉTERNELLEMENT, Perpetuo.
- ÉTERNUEMENT, Sternutamentum.
- ÉTHER, Æther.
- ÉTHÉRÉ, Ætherius.
- ÉTINCELLE, Favilla, scintilla, igniculus.
- Étinceler, Scintillo, splendeo, emico, præfulgeo.
- ÉTOILE, Stella, sidus, astrum.
- ÉTOILÉ, Stellatus.
- Parsemé d’étoiles, Stellifer.
- ÉTONNEMENT, Miratio, admiratio.
- Frapper d’étonnement, Obstupefacio, stupefacio.
- Être frappé d’étonnement, Stupeo, obstupesco.
- Étonner (se), Miror, demiror, obstupesco.
- Étonnant, Mirandus, mirabilis, admirabilis, mirus, mirificus.
- Étonné, Stupefactus, attonitus.
- Étonné (être), Demiror, valde miror.
- ÉTOUFFER, Suffoco, strangulo, fauces premo.
- ÉTOUPE, Stupa.
- ÉTOURDIR, Stupefacio, obstupefacio.
- ÉTRANGER, Advena, peregrinus, hospes, alienus, exterus, extraneus, alienigena, adventitius.
- ÉTRANGLER, Strangulo, suffoco, ango.
- ÊTRE, Sum.
- ÉTROIT, Angustus, arctus.
- Étroitement, Arcte, stricte, anguste.
- ÉTUDE, Studium, litteræ.
- Interrompre les études, Animum a litteris avoco.
- Reprendre l’étude des lettres, Ad studiorum usum redeo.
- S’appliquer avec zèle à l’étude, Multum litteris operæ do.
- Étudier, Studeo.
- Étudier à fond, Perdisco.
- Étudier assidûment, Studia nunquam intermitto.
- Cesser d’étudier, Doctrinæ studia depono.
- Étudiant, Litterarum studiosus.
- ÉTUI, Theca.
- ÉTYMOLOGIE, Etymologia, notatio, etymon, veriloquium.
- Eucharistie, Sacrosanctum Christi Corpus.
- ÉVADER (s’), Elabor.
- ÉVALUÉ (être), Liceo, æstimor.
- ÉVANGILE, Evangelium.
- Prêcher l’évangile, Legem JESU Christi promulgo.
- ÉVANOUIR (s’), Vanesco, evanesco.
- ÉVÊCHÉ (ériger un), Urbem episcopi sede orno.
- Recevoir un évêché, Episcopatum occupo.
- Évêque, Épiscopus, præsul, antistes sacrorum.
- Être fait évêque, Ad episcopi gradum evehor.
- ÉVEILLER, Expergefacio, somno excito.
- Éveiller (s’), Expergiscor, a somno excitor, somno solvor.
- Éveillé, Percitus, concitatus, incitatus.
- ÉVÉNEMENT, Eventus, eventum, exitus, casus, res, fortuna.
- ÉVENTAIL, Flabellum.
- ÉVENTRER, Eviscero.
- ÉVIDENCE, Evidentia, perspicuitas.
- Évident, Evidens, clarus, certus, perspicatus, apertus, manifestus, planus.
- Évident (être), Diluceo.
- Il est évident, Patet, constat, liquet.
- Évidemment, Evidenter.
- ÉVITER, Vito, devito, fugio, effugio, declino, præcaveo, evolo, fugito.
- EXACTITUDE, Diligentia, sedulitas.
- Mettez plus d’exactitude à m’écrire, Velim te plus operæ, curæ in scribendo consumere.
- Exactement, Perquisite, exquisite, diligenter.
- EXAGÉRER, Exaggero, amplifico, augeo.
- EXALTER, Prædico, celebro, glorior.
- EXAMEN, Inspectio.
- Examiner, Exploro, indago, exquiro, omni cura investigo, inspecto, considero, circumspicio, specto, expendo, perpendo, examino.
- Examiner l’affaire, Rem totam video, rem penitus cognosco.
- Examiner avec soin, Sedulo expendo.
- Examiné, Exploratus, explicatus.
- Examiné à fond, Perspectus, cognitus, exploratus.
- EXASPÉRER, Exaspero, exacerbo, irrito, accendo, commoveo.
- EXAUCER, Exaudio.
- EXCAVATION, Alveus.
- EXCELLENCE, Præstantia, excellentia.
- Excellent, Præstans, præstabilis, excellens, eximius, egregius, optimus, lectissimus, præstantissimus.
- Excellemment, Eximie, egregie, bene, valde, præclare, belle.
- EXCEPTION, Exceptio.
- Excepter, Excipio, excludo, secerno.
- Excepté, Præterquam, præter, extra, extra quam.
- EXCÈS, Immodestia, immoderatio, intemperantia, procacitas.
- Se livrer à des excès, Luxurio, lascivio.
- A l’excès, Insane, vehementer, cum impetu.
- Excéder, Excedo.
- Excessif, Immodicus, profusus, nimius, immoderatus, immodestus, intemperans.
- Excessivement, Immodice, immoderate, immodeste, intemperanter.
- EXCITATION, Stimulus, incitamentum, excitatio, motus, commotio.
- Exciter, Concito, excito, incito, moveo, conflo, sollicito, inflammo, agito, stimulo, jungo, agito, impello, elicio.
- Excité, Concitus, commotus, compulsus.
- EXCLAMATION, Exclamatio, acclamatio, clamor.
- EXCOMMUNICATION (lever l’), Piorum communioni restituo.
- Excommunier, Convictus piorum alicui interdico, a corpore Ecclesiæ segrego.
- Excommunié, Communione piorum ejectus.
- EXCURSION, Excursio, decursio, incursio.
- EXCUSE, Excusatio.
- Apporter des excuses, Excusatione uti.
- Recevoir des excuses, Excusationem probo, admitto.
- Excuser, Excuso, excusatione utor, excusationem affero.
- EXÉCRATION, Detestatio.
- Exécrer, Detestor, aversor, abominor.
- Exécrable, Exsecrandus.
- EXÉCUTION, Effectio, effectus, efficientia.
- Exécuter, Gero, facio, administro, patro, perficio.
- EXEMPLE, Exemplum, exemplar, documentum, specimen.
- Donner le bon exemple, Documento sum aliis.
- Prendre exemple, Exemplum sumo, ad alicujus mores me conformo.
- Être un mauvais exemple, Pessimo exemplo alios corrumpo.
- La chose servira d’exemple, Res in exemplum ibit.
- EXEMPTION, Immunitas, libertas, vacatio.
- Exempté, Liber.
- Il était exempté des charges publiques, Muneribus vacabat.
- Exempt, Exsors, immunis.
- EXERCICE, Exercitatio, usus, tractatio.
- — (Militaire), Exercitum.
- Exercer, Exerceo, colo, excolo.
- Exercé à, Exercitatus, versatus.
- Non exercé, Inexercitatus, rudis, tiro.
- EXHALAISON, Exhalatio, exspiratio, aspiratio, anhelitus terræ, respiratio.
- Exhaler, Inhalo, exhalo, afflo, redoleo, oleo, spiro, emitto.
- EXHORTATION, Hortatio, cohortatio, hortatus, invitatio.
- Exhorter, Hortor, adhortor, suadeo, excito, impello, accendo, inflammo.
- Qui exhorte, Hortator, suasor, auctor.
- EXIGER, Exigo, postulo, flagito.
- EXIL, Exilium, relegatio, rejectio.
- Envoyer en exil, In exilium ejicio.
- Partir pour l’exil, Proficiscor in exilium.
- Être en exil, In exilio sum.
- Être rappelé d’exil, Exilio reducor.
- Exiler, Amando, relego, removeo, dimitto.
- Exiler (s’), Exilio me mulcto.
- Exilé, Exul, extorris, ejectus, relegatus.
- — (Être), Exulo, exul sum.
- EXORCISER, Malos dæmones ex corporibus exturbo, profligo.
- EXORDE, Aggressio, principium, exordium.
- Exorde insinuant, Insinuatio.
- EXPÉDITION (militaire), Expeditio.
- EXPÉRIENCE, Experientia, usus.
- Il a une grande expérience, Magno usu est atque experientia præditus.
- EXPIATION, Piaculum, expiatio.
- Expiatoire, Lustralis, piacularis.
- Sacrifice expiatoire, Piaculum.
- Expier, Expio, eluo.
- Expiable, Expiabilis.
- EXPIRER, Exspiro, spiritum emitto.
- EXPLICATION, Explanatio, explicatio, enodatio, interpretatio, explicatus.
- Expliquer, Definio, enodo, evolvo, aperio, extrico, interpretor, explico, explano, commentor, expono.
- Expliqué, Explicatus, apertus, definitus.
- Qui explique, Explicator.
- EXPLORER, Prospeculor, pervestigo.
- EXPORTATION, Exportatio.
- Exporter, Exporto.
- EXPOSÉ, Expositio, expeditio.
- Exposer, Expromo, eloquor, declaro, expono, exprimo.
- Exposer à (s’), Præbeo me.
- Exposé, Expositus, explicatus, declaratus.
- Exposé à, Obnoxius, subjectus.
- EXPRÈS, Consulto.
- EXPRESSION très fidèle de ma pensée (mes paroles sont l’), Quod animo sentio, lingua promptus habeo.
- Exprimer, Expromo.
- Je ne puis exprimer ce que je ressens, Mentis cogitata explicare non possum.
- EXPROPRIATION, Dejectio, depulsio.
- Exproprier, Dejicio.
- EXPULSION, Ejectio, expulsio.
- Expulser, Extermino, expello, ejicio.
- Qui expulse, Exterminator, expulsor.
- EXTENSION, Porrectio.
- EXTÉNUER, Extenuo.
- EXTÉRIEUR, Extraneus, extrarius.
- EXTINCTION, Exstinctio, interitus.
- Éteindre, Exstinguo, restinguo.
- Qui éteint, Exstinctor.
- EXTRAIT, Epitome.
- Extraire, Excerpo, decerpo, deligo, eruo, eripio.
- EXTRAORDINAIRE, Insolitus, insolens, extraordinarius.
- EXTRAVAGANCE, Deliramentum, deliratio, vesania.
- Extravaguer, Deliro, desipio, hallucinor, aberro.
- Extravagant, Vesanus, vecors, insanus.
- EXTRÉMITÉ, Extremitas.
- Qui est à l’extrémité, Extimus, extremus.
- Réduire à la dernière extrémité, Ad rerum omnium egestatem adduco.
- Réduit à l’extrémité, Ad incitas redactus.
- Extrême, Extremus, postremus, ultimus, novissimus, summus, profusus, immoderatus.
- Extrêmement, Nimio, summe, maxime, summopere.
- EXUBÉRANCE, Luxuria, luxuries.
- F
- FABLE, Fabula, apologus.
- Devenir la fable de tout le monde, Vulgi fabula fio.
- Fabuleux, Fabulosus.
- FABRIQUE, Officina.
- Fabriquer, Fabricor.
- FACE (en), In obvio, e regione.
- FÂCHER (se), Irascor, incendor, iracundia effervesco, stomachor.
- Fâcheux, Incommodus, adversus, alienus, molestus, iniquus.
- FACILE, Facilis, proclivis, expeditus, explicatus.
- Facilement, Facile, libenter, cito.
- FAÇON, Modus.
- A peu près de cette façon, Ad hunc fere modum.
- De beaucoup de façons, Multis modis, multimodis.
- En aucune façon, Nequaquam, nullo pacto, minime, neutiquam.
- Sans façon, Simpliciter.
- Façonner, Informo, adumbro, formo, instituo, fingo, figuro, creo.
- FACTION, Factio, partes, secta.
- — (Garde), Excubiæ.
- Factieux, Factiosus, seditiosus, turbulentus.
- FACTOTUM, Omnium rerum actor et administer.
- FACULTÉ, Facultas, facilitas, commoditas, occasio, ansa, potestas, copia.
- FAIBLESSE, Imbecillitas, infirmitas, debilitas, defatigatio, fragilitas, exilitas, jejunitas.
- Faible, Debilis, infirmus, imbecillus, pallidus, fractus, debilitatus, invalidus, exsanguis.
- Devenir faible, Langueo, languesco, flaccesco, torpesco.
- Faiblement, Imbecilliter, languide, exiliter, tenuiter, jejune.
- FAILLIR, Labor, cado, ruo.
- FAIM, Esuries, fames.
- Faim (avoir), Esurio, fame fatigor, famem tolero.
- Apaiser la faim, Famem sedo.
- Mourir de faim, Fame morior.
- FAISCEAU, Fascis.
- Il marche précédé des faisceaux, Fasces illi præferuntur.
- FAIT, Factum.
- Fait glorieux, Egregia facta.
- En fait, Revera.
- Faire, Ago, tracto, curo, efficio, facio, tento, molior, gero, agito, effero, contendo, transigo, aggredior.
- Ne rien faire, Otior.
- C’en est fait, Actum est.
- C’en est fait des arts, Artes omnes concidunt.
- C’en est fait de vous, Conclamatum est de salute tua.
- Il a bien fait de venir, Humaniter fecit quod ad me venit.
- Fait (être), Fio.
- FAÎTE, Fastigium, culmen, conus.
- FALLOIR (il faut), Oportet, necesse est.
- Comme il faut, Probe, recte, præclare.
- FALSIFIÉ, Adulterinus, fucatus, adumbratus, non verus, non genuinus.
- FAMEUX, Celeber.
- FAMILLE, Familia, cognatio, gens, gentilitas, genus, stirps.
- De la famille, Gentilis.
- Propre à la famille, Gentilitius.
- De votre famille, Vestras.
- Familiarité, Familiaritas, consuetudo, necessitudo, conjunctio.
- Familier, Familiaris, necessarius, intimus, domesticus.
- FAMINE, Caritas annonæ.
- Causer la famine, Famem inveho, arctiorem annonam facio.
- FANATIQUE, Fanaticus, delirus, furens.
- FANER (se), Defloresco, flaccesco.
- Fané, Vietus.
- FANFARON, Gloriosus, ostentator.
- FANGE, Lutum.
- Fangeux, Lutulentus, impurus, luto plenus.
- FANTAISIE, Lubido, libido.
- Fantasque, Morosus.
- FANTÔME, Terricula, larva.
- FARCIR, Infercio, infarcio, inculco.
- FARD, Pigmentum, fucus, color, ornatus.
- — (Tromperie), Simulatio.
- Farder, Fuco.
- Fardé, Infucatus, fucatus, coloratus, fucosus.
- FARDEAU, Sarcina, pondus, onus.
- FAROUCHE, Ferus, barbarus, immansuetus, immanis, violentus, torvus, horribilis.
- FASCINER, Fascino.
- FASTES, Fasti.
- FATALITÉ, Fatum, infortunium.
- Fatal, Fatalis.
- Fatalement, Fataliter.
- FATIGUE, Defatigatio, lassitudo.
- Fatiguer, Fatigo, defatigo.
- Fatiguer (se), Fatisco, deficio.
- Fatigant, Laboriosus.
- Fatigué, Fessus, defessus, languens, de via lassus, defatigatus, debilis, confectus.
- Fatigué de (être), Tædet.
- FAUBOURG, Suburbium.
- FAUBOURGS (les), Suburbanitas.
- FAUSSETÉ, Falsitas, perfiditas.
- Faux, Falsus, perfidus, mendax.
- Faussement, Falso, fallaciter, perfide.
- FAUTE, Culpa, causa, meritum, crimen, reprehensio.
- — (Péché), Peccatum, delictum, crimen, culpa, nota, maleficium, erratum, labor.
- Commettre une faute, Pecco, delinquo.
- Il n’est pas en faute, Nihil in eo culpæ hæret.
- Avouer une faute, Culpam agnosco.
- Rejeter la faute sur d’autres, Culpam transfero in alium.
- Fauteur, Fautor, studiosus, patronus, adscriptor.
- FAUVE, Fulvus.
- FAUX, Falx.
- Fabricant de faux, Falcarius.
- FAVEUR, Gratificatio, gratia, beneficium.
- Être en faveur, Gratia valeo.
- Regarder comme une faveur, In summi beneficii loco pono.
- En faveur de, Pro alicujus gratia.
- Faveur populaire, Jactatio, favor, amor popularis.
- Rechercher la faveur populaire, Aucupor gratiam populi.
- Faveur (perdre la) populaire, Studium populi amitto.
- Favoriser, Secundo, faveo, studeo, amo, complector, tueor, juvo, adjuvo.
- Favorable, Secundus, propitius, prosper, prosperus.
- Favorable (être), Faveo alicui.
- FÉCONDITÉ, Fecunditas, ubertas, fertilitas.
- Féconder, Fecundo, fructiferum facio, fecunditatem do.
- Fécond, Uber, fertilis, fecundus.
- FEINTE, Assimulatio, simulatio.
- Feindre, Assimulo, simulo, fingo.
- Feint, Fallax, fictus, simulatus, fucatus.
- Feinte (avec), Ficte, simulate.
- FÉLICITATION, Gratulatio, congratulatio.
- Féliciter, Gratulor, congratulor, gratulatione utor.
- Qui félicite, Gratulator.
- FÉLICITÉ, Felicitas, beatitudo, prosperitas, res secundæ.
- FEMME, Femina, mulier.
- De femme, Femineus, muliebris, effeminatus.
- A la façon des femmes. Muliebriter, effeminate.
- FENÊTRE, Fenestra.
- FENTE, Hiatus.
- Fendre, Findo, diffindo, aperio, divido.
- Fendre (se), Hio, disjunctus sum, apertus sum.
- Fendu, Hiulcus, hians.
- FER, Ferrum.
- De fer, Ferreus.
- Garni de fer, Ferratus.
- Mine de fer, Ferraria.
- FERME, Villa.
- Fermier, Villicus, custos villæ, conductor, redemptor.
- FERMETÉ, Constantia, firmitas, gravitas, firmitas animi.
- Ferme, Constans, firmus, stabilis, gravis, constantia præditus, pervicax.
- Ferme (être), Sto, consisto, permaneo, perduro, firmiter sto, persto, persisto, persevero.
- Fermement, Firmiter, firme.
- FERMER, Obstruo, obsero, obsepio, occludo, claudo, intercludo.
- Fermé, Interseptus, interclusus, obstructus, vallatus, munitus.
- FÉROCITÉ, Ferocitas.
- Féroce, Ferox.
- FERTILITÉ, Fecunditas, ubertas, fertilitas, abundantia.
- Fertile, Fertilis, frugifer, fructuosus, opimus, ferax, uber.
- FESTIN, Convivium omnibus rebus instructum et paratum, ornatum magnifice et splendide.
- Préparer un festin, Convivium paro, orno, instruo; epulum do.
- Assister à un festin, Convivium ineo, celebro.
- FÊTE, Festum, festus dies.
- Instituer une fête, Diem festum instituo.
- Célébrer une fête, Ferias ago.
- Observer les jours de fêtes, Dies festos celebro.
- Ne pas sanctifier les fêtes, Festæ diei sanctitatem violare.
- De fête, Festus, sacer, religiosus, dies festus, feriæ.
- FÊTE-DIEU, Corporis Christi festum.
- FÉTIDE, Fœtidus.
- FEU, Ignis, flamma, incendium.
- Allumer le feu, Ignem elicio.
- Mettre le feu, Ignes infero, succendo, inflammo, incendo.
- Il est plein de feu, Est animo ferventior.
- FEUILLE, Folium, frondes.
- Se couvrir de feuilles, Frondesco, frondes emitto.
- Les feuilles tombent, Folia defluunt.
- Feuillage, Frondes, arborum folia.
- Abondant en feuillage, Frondosus, frondibus abundans.
- Feuille de papier, Pagella.
- Feuille écrite, Pagina.
- Feuillet, Tabella, pagella.
- Feuilleter, Volvo, evolvo.
- FÈVE, Faba.
- FÉVRIER, Februarius.
- FIBRE, Fibra.
- FICHER DANS, Infigo.
- FICTION, Commentum, res ficta, inventio.
- FIDÉLITÉ, Fidelitas, fides.
- Fidèle, Fidelis, fidus, fide præditus.
- Fidèlement, Fideliter.
- FIEL, Fel.
- FIER (se), Fido, credo, confido.
- Se fier à la fortune, Spem in fortuna repono.
- FIERTÉ, Ferocia, ferocitas, superbia.
- Fier, Gloriosus, superbus, violentus.
- Fièrement, Proterve, superbe, fiduciter, ferociter.
- FIÈVRE, Febris.
- Fièvre tierce, Febres tertianæ.
- Petite fièvre, Febricula, commotiuncula.
- Avoir la fièvre, Febricito, febri laboro.
- La fièvre diminue, Febris se inclinat.
- La fièvre l’a quitté, A febre relictus est.
- FIGUE, Ficus.
- Figuier, Ficus, arbor fici.
- FIGURE, Descriptio.
- FIL, Filum, linum.
- Fil à plomb, Perpendiculum.
- Filer, Neo, fila duco.
- FILET, Plaga, rete, laquei.
- FILS, Filius, natus, gnatus.
- Adopter un fils, Filium adopto.
- Aimer comme un fils, Filii caritate aliquem diligo.
- FIN, Finis, exitus, ultimum, extremum.
- La chose tire à sa fin, Parum abest a fine.
- Mener à bonne fin, Transigo, perficio, absolvo.
- Revenir de la fin au commencement, Redeo ad fontem.
- La fin ne répond pas au commencement, Extrema primis non respondent.
- Vers la fin de, Sub alicujus finem.
- A la fin, Extremo.
- Sans fin, Interminatus, immensus, infinitus, æternus.
- Du commencement à la fin, A capite ad calcem.
- Finir, Finio, perficio, conficio, absolvo, claudo, concludo, termino, fastigium impono, ad exitum perduco.
- Fini (c’est), Actum est, desperatum est.
- Finalement, Postremo, ad ultimum.
- FINI (subst.), Perpolitio.
- FINESSE, Subtilitas, tenuitas, gracilitas.
- Parler avec finesse, Scite dico aliquid.
- Fin (rusé), Callidus, prudens, argutus, festivus, urbanus, qui argutias habet, homo nasutus.
- Finement, Subtiliter, acute, tenuiter.
- FISC, Fiscus.
- FISSURE, Fissum, fissio.
- FIXER, Destino, designo, decerno, constituo, attribuo, despondeo.
- Fixer (se), Sido.
- Fixé, Fixus, decretus, statutus, firmus, satus.
- FLAMBEAU, Lampas, lucerna, lychnum, lumen.
- FLAMME, Flamma.
- De flamme, Flammeus.
- FLAIRER, Odoror, olfacio.
- FLANC, Latus, ilia.
- De flanc, In latus.
- FLATTERIE, Adulatio, assentatio, blanditiæ.
- Flatter, Adulor, blandior, assentor, auribus do.
- Flatteur, Adulator.
- Flatteur (en), Assentatorie.
- FLÉAU, Pestis, pernicies, labes, lues.
- — (Destructeur), Perditor.
- Éloigner un fléau, Pestem averto.
- FLÈCHE, Sagitta, jaculum.
- FLÉCHIR, Inflecto, placo, mitigo, lenio.
- Flexible, Flexibilis, tener, mobilis.
- FLÉTRIR, Defloro, rei decus diminuo.
- — (Marquer), Noto.
- Flétrissant, Ignominiosus.
- Flétri, Deformatus, forma atque ornamentis spoliatus, turpificatus.
- FLEUR, Flos.
- Cueillir des fleurs, Flores carpere.
- Les arbres sont en fleurs, Arbores florent.
- Fleurir, Effloresco, floreo, splendesco, eluceo, eniteo, vigeo.
- Fleuri, Floridus.
- FLEUVE, Flumen, fluvius, amnis, profluens.
- Le fleuve est profond, Flumen est profundum.
- Le fleuve prend sa source dans la montagne, Flumen in monte oritur.
- Fluviatile, Fluviatilis.
- FLOT, Unda, fluctus.
- Flottant (être), Hæreo, dubito, pendeo.
- FLOTTE, Classis, navium multitudo.
- Équiper une flotte, Classem ædifico, orno, apparo, instruo.
- Détruire une flotte, Classem frango, deprimo.
- Couler bas une flotte, Classem demergo.
- FLUET, Tenuis.
- FLUIDITÉ, Liquor.
- Fluide, Liquidus.
- FLÛTE, Tibia, fistula.
- Joueur de flûte, Tibicen, fistulator.
- FLUX ET REFLUX, Æstus marini.
- FOI, Fides, constantia.
- Mauvaise foi, Fraudatio, perfidia, fraus.
- Manquer à la foi jurée, Fidem violo.
- Qui manque à la foi jurée, Perfidiosus, perfidus, insidiosus, fallax, improbus.
- Sans foi, Perfidiose.
- FOIE, Jecur, hepar.
- FOIN, Fœnum.
- De foin, Fœneus.
- UNE FOIS, Semel.
- Une autre fois, Alias, alio tempore, aliquando.
- Combien de fois, Quoties.
- Toutes les fois que, Quotiescumque.
- FOLIE, Amentia, insania, furor, dementia, stultitia, deliramentum.
- Fou, Amens, insanus, mente motus, perturbatus, stultus, demens, fanaticus.
- Être fou, Insanio, desipio, furo, mentem amitto, deliro.
- Vous le rendrez fou, A sanitate mentis hunc deturbabis.
- Follement, Dementer.
- FONCIÈREMENT, Introrsum.
- FONCTION, Munus. Cf. Charge.
- A FOND, Interius, penitus, omnino, perfecte, funditus.
- Au fond, Revera.
- De fond en comble, Funditus.
- FONDATION, Substructio.
- Faire des fondations, Substruo.
- FONDEMENT, Initium, principium, fundamentum, sedes.
- Fonder, Fundo, fundamentum jacio.
- FONDS de terre, Fundus, possessio.
- FONDRE sur les bataillons ennemis, Impressione aciem hostilem fundere, evertere.
- FORCE, Potestas, potentia, vis, nervi, vires, robur, firmitas.
- Forces, Vires, robur, lacerti.
- Employer toutes ses forces, Nervos omnes adhibeo.
- De toutes ses forces, Omnibus opibus ac viribus, summa ope.
- De vive force, Per vim.
- Fort, Fortis, magnanimus, strenuus, constans, potens, robustus, valens, animosus, vehemens.
- Être fort, Valeo, vires habeo, potens sum.
- Fortifier (se), Invalesco, corroboror, confirmor, firmior fio.
- Fortement, Firme, firmiter, valide, enixe, magnopere, vehementer, insigniter, apprime, admodum.
- Forcé, Necessarius, fatalis, opus, necesse.
- Forcé, Coactus, expressus.
- Forcer, Cogo, impello, compello.
- Forer, Terebro.
- FORET, Terebra.
- FORÊT, Silva, nemus, saltus.
- Couvert de forêts, Silvestris, saltuosus.
- FORFAIT, Scelus, facinus, flagitium.
- FORGER, Cudo, ferio, percutio.
- Forger des mots, Fabricor verba.
- FORMATION, Informatio, notio.
- Forme, Forma, figura, species, imago.
- Qui a plusieurs formes, Multiformis, diversus.
- Former (élever), Formo, figuro, fingo, effingo, erudio, doceo, instituo, imbuo, instruo.
- Formellement, Definite, aperte, finite.
- FORT, Impense, valde, vehementer.
- FORT, Castrum, locus muris munitus, castellum majus.
- Fortification, Munimen, munimentum, communitio.
- Fortifier, Munio, sepio, roboro, corroboro.
- Qui fortifie, Munitor.
- Fortifié, Munitus, armatus, vallatus.
- Fortifié par la nature, Locus ipse positu defensus.
- Fortifié par l’art, Munitus opere locus.
- Non fortifié, Immunitus, apertus, non septus.
- FORTUIT, Fortuitus.
- Fortuitement, Fortuito, fortuitu casu.
- FORTUNE, Fortuna, sors, fors, casus.
- Bonne fortune, Fortuna prospera.
- Mauvaise fortune, Fortuna adversa.
- Céder à la fortune, Fortunæ cedo.
- — (Biens), Pecunia, opes, divitiæ, fortunæ, copiæ, bona.
- Dissiper sa fortune, Fortunam dissipo, pecuniam devoro, comedo, exhaurio.
- Perdre sa fortune, Amitto.
- Rechercher la fortune, Fortunæ consilia mea applico.
- Artisan de sa fortune, Fortunæ suæ faber.
- Fortuné, Faustus, fortunatus.
- FOSSE, Fossa.
- Fossoyeur, Fossor.
- FOSSÉ, Fossa.
- Entourer la ville d’un fossé, Oppidum fossa munire.
- FOUDRE, Fulmen, fulgur.
- Coup de foudre, Fulminum jactus.
- Lancer la foudre, Fulguro, corusco.
- La foudre est tombée, Fulmina ceciderunt.
- Périr foudroyé, Fulmine pereo.
- FOUET, Verber, virga, flagellum, lorum, flagrum.
- Fouetter, Verbero, cædo, pulso.
- FOUGÈRE (garni de), Filicatus.
- FOUGUE, Violentia, vis, impetus, fervor.
- FOUILLER, Perscrutor, exquiro, inquiro, exploro.
- FOULE, Multitudo, vulgus, turba, cœtus, caterva.
- La foule se pressait chez lui, Concursus fiebant magni ad illum.
- De la foule, Gregarius.
- FOULER AUX PIEDS, Calco, conculco, protero.
- FOURBERIE, Fallacia, fraus, præstigiæ, dolus, simulatio, machinæ.
- Fourbe, Fraudulentus, fallax, dolosus, mendax, malitiosus.
- Avec fourberie, Fallaciter, dolose, malitiose, ficte, insidiose, simulate.
- FOURCHE, Furca.
- FOURMI, Formica.
- FOURNEAU, Caminus, fornax.
- FOURNIR, Præbeo, impertio, do, præsto, exhibeo, commodo, gratificor.
- Fournisseur, Præbitor.
- FOURRAGER, Frumentor, frumentum colligo.
- Fourrageur, Pabulator.
- FOURREAU, Vagina.
- FOURVOYER (se), Deerro, aberro.
- FOYER, Lares, penates, focus, ædes.
- Rentrer dans ses foyers, In tecta discedo.
- FRACAS, Sonitus, sonus, fragor.
- Fracasser, Dirumpo, dirimo, rumpo.
- FRAGILITÉ, Fragilitas.
- Fragile, Fragilis.
- FRAGMENT, Particula, fragmentum, appendicula.
- FRAIS, Gelidus.
- FRAIS, Sumptus, impensa, impendium.
- Faire des frais, Sumptus affero alicui.
- Il fut enterré aux frais du trésor public, De publico est elatus.
- Estimer les frais d’un procès, Litis æstimationem facio.
- FRANC, Incallidus, simplex, incautus.
- Franchement, Candide, sincere, pure, benigne, ingenue.
- FRANCHIR, Trajicio, transeo, traduco, supero, superscando.
- Franchissable, Superabilis.
- FRANGE, Fimbriæ.
- FRAPPER, Ico, ferio, ictum do, verbero, frango, contero, percutio, cædo.
- Frapper contre, Impingo, jacio, impello, obtundo.
- Frapper (se) de ses propres armes, Meo gladio me jugulo.
- FRAUDE, Fraus, dolus, malitia, fallacia, captio.
- Frauder, Fraudo, fraudem facio, fallo, ludifico.
- Fraudeur, Captator.
- FRAYEUR, Timor, metus, formido, pavor.
- Frayeur mortelle, Maximus terror.
- FREIN, Frenum.
- Mettre le frein, Infreno.
- Qui n’a plus de frein, Effrenus.
- FRÉMISSEMENT, Fremitus, strepitus.
- Frémir, Fremo, perstrepo.
- Frémissant d’indignation, Fremebundus.
- FRÉQUENCE, Crebritas, frequentia.
- Fréquenter, Frequento, sæpe adeo.
- Fréquent, Creber, frequens, densus.
- Devenir très fréquent, Percrebresco.
- Fréquemment, Crebro, frequenter.
- FRATERNITÉ, Germanitas, communio sanguinis.
- Fraternel, Germanus.
- Fraternellement, Germane, fraterne.
- Fratricide, Fratricida.
- FRÈRE, Frater, germanus.
- Fréquenter, Frequento, celebro.
- FRIANDISES, Bellaria.
- FRIMAS, Pruina.
- FRIPON, Fraudator, inficiator.
- FRISER (se) les chevaux, Capillum calamistris inruo.
- Frisé, Calamistratus.
- Fer à friser, Calamister.
- FRISSON, Horror.
- Frissonner, Exhorresco, horrore perfundor.
- FRIVOLE, Frivolus, nugatorius.
- D’une façon frivole, Nugatorie, inaniter, inepte.
- FROID, Frigus, vis frigorum.
- Froid pénétrant, Penetrabile frigus.
- Froid (avoir), Frigeo, algeo, conglacio.
- Froid (adj.), Frigidus, gelidus, algidus.
- Pays froid, Regio in qua frigus impendet intolerabile.
- Froidement, Gelide.
- FROMAGE, Caseus.
- FROMENT, Triticus.
- FRONDE, Funda.
- Frondeur, Funditor.
- FRONT, Frons.
- Front sévère, Nubecula.
- Rider le front, Frontem contraho.
- Se frapper le front, Frontem ferio.
- Dérider le front, Frontem explico.
- FRONTIÈRE, Limes, finis, terminus.
- FROTTER, Defrico, frico.
- FRUGALITÉ, Frugalitas.
- Frugal, Frugalis, frugi.
- D’une façon frugale, Frugaliter, moderate.
- FRUIT, Fructus, fruges, pomum.
- Qui rapporte des fruits, Fructuosus, frugifer.
- Qui porte des fruits, Frugifer.
- FRUSTRER, Interverto, frustror.
- FUITE, Fuga, effugium, vitatio.
- Mettre en fuite, In fugam do.
- Prendre la fuite, Terga verto, in fugam me conjicio.
- Fuir, Fugio, fugito, perfugio, transfugio, refugio, recuso, vito, devito.
- Fuyard, Fugax, ignavus, timidus.
- Arrêter les fuyards, Recessum fugientibus non do.
- Poursuivre les fuyards, In tergis fugientium hæreo.
- Fugitif, Fugitivus, profugus.
- FUMÉE, Fumus.
- Fumer, Fumo, fumum emitto.
- FUMIER, Stercus, sterquilinium.
- Fumer la ferre, Stercoro, fimum agris adhibeo, stercus agris ingero.
- FUNÉRAILLES, Exsequiæ, funus.
- Faire les funérailles, Funus facio, exsequias facio, funero, sepelio.
- Priver des funérailles, Exsequiis privo.
- Être privé des funérailles, Exsequiarum honore careo.
- Funèbre, Funebris, lugubris, funestus, luctuosus, nefastus, infelix.
- FUNESTE, Exitiabilis, exitialis, exitiosus, perniciosus, calamitosus, mortifer, noxius.
- FUREUR, Rabies, furor, insania.
- Apaiser la fureur populaire, Tumultus comprimo.
- Furieux, Furens, furibundus, furialis, rabidus, violentus, rabiosus, non sui compos.
- Furieusement, Furenter, furiose, rabide.
- Furie, Furia.
- Furibond, Furibundus.
- FURTIVEMENT, Furtim, clam, obscure.
- Se glisser furtivement, Obrepo, irrepo.
- FUSION, Fusio.
- Fondre (se), Liquefio, liquesco, fluo.
- FUTILITÉ, Inanitas, vanitas, inane, futilitas.
- Poursuivre des futilités, Inania sector.
- Futile, Vanus, inanis, futilis, levis, nugatorius, ineptus.
- FUTUR, Futurus, eventurus.
- G
- GAGE, Pignus, hypotheca.
- Donner en gage, Pro pignore trado, do pignori.
- Recevoir en gage, Pignus accipio.
- GAIETÉ, Festivitas, hilaritas, jucunditas, lepor.
- Gai, Festivus, lepidus, facetus, suavis, amœnus, hilaris, hilarus.
- Gaiement, Festive, belle, apte, hilare, hilariter.
- GAIN, Quæstus, lucrum, emolumentum, merces, fructus, feneratio.
- Obtenir gain de cause, Jus meum adipiscor.
- Gagner, Lucrifacio, lucror.
- Gagner plus d’argent, Plurimum lucror.
- Attirer qqn par l’appât du gain, Illicio, allecto.
- Gagner par des services, Demeror.
- GALERIE, Ambulacrum.
- GARANTIE (de signature), Chirographi cautio.
- Garant, Adstipulator, confirmator, defensor, intercessor.
- GARDE, Tutela, patrocinium.
- Garder, Custodio, asservo, tueor; custodia asservo, servo.
- Gardien, Custos, conservator, vindex, defensor.
- Gardien (du temple), Ædituus, sacræ ædis custos.
- Garde (d’une épée), Capulus, manubrium gladii.
- Garde (prendre), Caveo, declino, vito.
- Garder (se) de, Caveo.
- Garde (faction), Excubiæ.
- Monter la garde, Excubo, excubias ago.
- Qui est de garde, Vigil.
- GARNISON, Præsidium.
- GASPILLER, Dissipo, dispergo, diffundo, consumo.
- GÂTEAU, Offa.
- GÂTER, Corrumpo, vitio.
- Gâter une affaire, Rem deteriorem efficio.
- Gâté, Putridus, rancidus.
- GAUCHE, Lævus, sinister.
- A gauche, Sinistra.
- Tourné vers la gauche, Sinistrorsus.
- GAULOIS, Gallus.
- GAZON, Gramen, herba.
- De gazon, Gramineus.
- GAZOUILLEMENT, Susurrus.
- GÉANTS, Gigantes.
- GELÉE (blanche), Pruina.
- Geler, Congelo, conglacio, duresco in glaciem.
- Il gèle, Aquæ gelu durantur.
- Gelé, Rigidus.
- GÉMISSEMENT, Plangor, ploratus, uluatus, gemitus, suspirium.
- Gémir, Gemo, gemitum facio, ingemo, ingemisco, fleo, suspiro.
- Gémissant, Queribundus.
- GÉNÉALOGIE (faire une), Generis seriem describo.
- Arbre généalogique, Genealogica arbor.
- Généalogiste, Genealogus.
- GENDRE, Gener, maritus filiæ.
- GÊNE financière, Summa difficultas nummaria.
- GÊNER (dans vos affaires), Negotia tua disturbo, interrumpo, impedio.
- GÉNÉRALAT, Imperium.
- GÉNÉRAL, Imperator, dux, bello præfectus.
- — (D’ordre religieux), Summus religiosæ familiæ præfectus.
- Généralissime, Exercitus imperator summus.
- GÉNÉRAL, Generalis, communis, universus, confusus.
- En général, Universe.
- Généralement, Vulgo, plerumque, generaliter, communiter, una comprehensione.
- GÉNÉROSITÉ, Magnanimitas, magnitudo animi.
- Généreux, Generosus, magnanimis, magnificus, liberalis, largus, munificus, beneficus, prolixus.
- Généreusement, Munifice, liberaliter, large, prolixe.
- GÉNIE, Ingenium, vis ingenii; genium, dæmon.
- GENOU, Genu.
- Se jeter aux genoux, Me ad pedes projicio, ad genua jaceo.
- Fléchir les genoux, In genua procumbo.
- A genoux, Genu flexo.
- GÉOGRAPHIE, Geographia.
- GÉOMÉTRIE, Geometria.
- Géométrique, Geometricus.
- Géomètre, Geometra.
- GERBE, Manipulus.
- GESTE, Gestus, motus corporis.
- GESTION, Gestio, tractatio.
- GIBET, Patibulum.
- GLACE, Gelu, glacies.
- Glacé, Gelidus, frigidus.
- GLADIATEUR, Gladiator, lanista, bestiarius, mirmillo.
- De gladiateur, Gladiatorius.
- GLAIVE, Gladius, sica, pugio, ensis.
- Tirer le glaive du fourreau, Gladium evagino, gladium nudo.
- Remettre le glaive dans le fourreau, Gladium in vaginam recondo, vaginæ reddo.
- Se percer de son glaive, In gladium incumbo.
- Périr par le glaive, Gladio conficior.
- GLANAGE, Spicilegium.
- GLAND, Glans.
- Qui porte des glands, Glandifer.
- GLÈBE, Gleba.
- GLISSER (se), Correpo, irrepo.
- GLISSER (se) vers, Allabor, accedo, accido, adhæreo.
- GLISSER (se) en rampant, Subrepo.
- Glissant, Lubricus, præceps, periculosus, in proclive labens.
- Globe, Globus.
- GLOIRE, Gloria, claritas, splendor, amplitudo, lux, honor.
- Se couvrir de gloire, Gloriam acquiro.
- Augmenter sa gloire, Gloriam amplifico.
- Détourner du désir de la, A gloriæ studio refreno.
- Rechercher la gloire, Laudem peto.
- S’attribuer la gloire, Laudem vindico mihi.
- Mépriser la gloire, Gloriam abjicio.
- N’avoir en vue que la gloire de DIEU, Ad DEI gloriam omnia refero.
- Se glorifier, Præ me fero, profiteor, glorior.
- Glorieux, Gloriosus.
- Glorieusement, Gloriose, magnifice, elate.
- GLOUTONNERIE, Helluatio.
- Glouton, Helluo, commessator, ventri deditus, vorax.
- Manger en glouton, Helluor, commessor.
- GLU, Viscum.
- Gluant, Viscosus.
- GOND, Cardo.
- GONFLER (se), Turgeo, tumeo, inflatus sum.
- GONFLÉ, Turgidus, inflatus, tumidus.
- GORGE, Jugulum, jugulus, collum, guttur.
- Prendre à la gorge, Jugulum alicujus peto.
- Pris à la gorge, Obtortus.
- GOSIER, Fauces.
- GOUFFRE, Baratrum, locus præceps, vorago, gurges, charybdis.
- GOUJAT, Cacula, calo.
- GOURMANDISE, Helluatio, voracitas, ingluvies, gula, edacitas.
- Satisfaire sa gourmandise, Gulæ indulgeo.
- Gourmand, Vorax, helluo, lurco.
- GOÛT, Gustus, gustatus.
- Goûter, Degusto, delibo, agnosco.
- GOÛT (inclination pour), Studium, cupiditas.
- Qui a du goût pour, Studiosus, cupidus, amans, observans.
- Goûter (jouir), Perfruor, fruor, utor, potior.
- Sans goût, Ineleganter, inconcinne, impolite.
- GOUTTE, Stilla, gutta.
- Eau de gouttière, Stillicidium.
- Tomber goutte à goutte, Stillo.
- GOUTTE (maladie), Podagra.
- Goutteux, Arthriticus.
- GOUVERNAIL, Gubernaculum, clavis.
- GOUVERNEMENT, Administratio, gubernatio, curatio, regimen.
- Avoir le gouvernement de la province, Provinciam summo cum imperio obtineo.
- Être chargé du gouvernement de la république, Ad gubernacula reipublicæ admoveor.
- Acceptez le gouvernement de l’État, Complectere rempublicam tuis curis.
- Gouverner, Guberno, administro, rego, gero, moderor, clavem teneo, ad gubernacula sedeo.
- Gouverneur, Gubernator, rector.
- Gouverneur de province, Provinciæ præsum.
- GRABAT, Grabatus.
- GRÂCE, Gratia, grates, beneficium, venia, facultas.
- Demander grâce, Gratiam repeto.
- Gracier (faire grâce), Condono, in gratiam recipio.
- Trouver grâce devant qqn, Ineo gratiam ab aliquo.
- De grâce! Sodes! amato.
- A titre de grâce, Præcario.
- GRÂCE, Lepor, festivitas, jucunditas, venustas, hilaritas, humanitas, urbanitas.
- Action de grâces, Grates, gratiæ.
- Je vous rends grâces, Gratias tibi ago.
- Rechercher les bonnes grâces, Gratiam alicujus aucupo.
- Être dans les bonnes grâces, Summa apud aliquem gratia valeo.
- Perdre les bonnes grâces, Collectam gratiam effundo.
- Gracieux, Venustus, festivus, lepidus.
- Peu gracieux, Illepidus, infacetus, invenustus.
- Gracieusement, Urbane, facete, eleganter, scite, ornate, polite.
- Avec grâce, Naviter.
- Faire avec grâce, Navo, præsto, exhibeo.
- Sans grâce, Illepide, infacete.
- GRADATION, Gradatio.
- Graduellement, Gradatim, gradibus, per gradus, sensim.
- GRAIN, Granum.
- Graine, Semen.
- GRAISSE, Adeps.
- Gras, Opimus, corporatus, pinguis, amplus, adipalis.
- Grammairien, Grammaticus.
- GRANDEUR, Magnitudo, amplitudo, moles, granditas.
- — (Éclat), Amplitudo, gloria, dignitas, splendor, auctoritas, gravitas, præstantia.
- Grandeur (d’âme), Excelsitas, celsitas, altitudo, magnanimitas.
- Grandir, Cresco, adolesco.
- Grand, Grandis, altus, immanis, magnus, ingens, excelsus.
- Aussi grand, Tantus, mediocris, aliquantus.
- Grandi, Adultus, grandior, progressa ætas, magis confirmata, major.
- Grandement, Longe, multum, magnopere, oppido.
- Avec grandeur, Magnifice.
- Grands, Optimates.
- Grand-maître de l’artillerie, Generalis armorum præfectus.
- GRATIFICATION, Corollarium, appendix, accersio, donum.
- Gratifier (de), Dono, largior, munere afficio, munus, donum affero.
- GRATTER, Scabo.
- GRATUIT, Gratuitus, sine præmio et mercede.
- Gratuitement, Gratis, gratuito, sine mercede, sine præmio.
- GRAVITÉ, Gravitas, auctoritas.
- Être plein de gravité, Maximæ gravitatis sum.
- Grave, Gravis.
- GRAVEUR, Cælator.
- Graver, Insculpo, imprimo, inscribo.
- Graver dans, Ingenero.
- GRAVIER, Gravea, arena.
- GRAVIR, Scando, ascendo, conscendo.
- GRÉ (de son plein), Sponte, vi sua, sua voluntate.
- GREC, Græcus.
- Parler le grec, Græce loquor.
- A la grecque, Græce.
- GREFFER (action de), Insitio, consitio.
- Greffé, Insitivus, non nativus.
- GREFFIER, Scriba, scriptor.
- GRÊLE, Grando.
- Il grêle, Grando cecidit.
- GRÊLE, Tenuis.
- GRENIER, Granarium, horreum.
- GRENOUILLE, Rana.
- GRIEF, Querela, querimonia, questus, conquestio.
- GRIFFE, Ungula.
- GRILLE, Clathri.
- Grillage, Cancelli forenses.
- GRILLER (de), Prurio.
- GRIMPER (à), Scando.
- GRINCEMENT, Stridor, strepitus.
- Grincer, Strideo, ringor.
- GRIS-VERT, Cæsius.
- Grisonner, Canesco, senesco, inveterasco.
- GROGNER, Gannio.
- GRONDER, Increpo, redarguo, accuso.
- GROSSIER, Impolitus, rudis, inelegans, inconcinnus, infacetus, horridus, incultus, asper, dirus, ferus, barbarus, immanis, immansuetus; rusticus, rusticanus, agrestis, inurbanus, illepidus.
- Grossièrement, Aspere, rustice, crasse, barbare.
- GROUPER, Condenso, cogo.
- GRUE, Grus.
- GUÉ, Vadum.
- Guéable, Vadosus.
- GUÈPE, Vespa.
- GUÉRISON, Sanatio, sanitas, salus.
- Guérir, Curo, curationem adhibeo, valetudini restituo, sano.
- Le temps guérit tous les maux, Tempus, omnem adversæ fortunæ recordationem ex animo expellit.
- Guérissable, Sanabilis.
- GUERRE, Bellum, tempus belli, mars.
- Guerre civile, Bellum intestinum.
- Guerre d’extermination, Bellum internecionum.
- La guerre est imminente, Bellum imminet.
- Faire les préparatifs de la guerre, Bellum paro.
- Faire la guerre, Bello, belligero, bellum gero.
- Traîner la guerre en longueur, Bellum protraho.
- La guerre est sur le point de finir, Bellum remittit.
- Terminer une guerre, Bellum absolvo.
- Guerrier, Bellator, pugnax.
- GUET (faire le), Speculor, in specula sum.
- GUÊTRE, Ocrea.
- Qui a des guêtres, Ocreatus.
- GUIDE, Rector, gubernator.
- Guider, Præmonstro, prænuntio, monstro.
- GUIRLANDE, Serta, corona, corolla.
- GUISE (faire à sa), Meo utor consilio, me ipsum adhibeo in consilium.
- GYMNASE, Gymnasium.
- Gymnasiarque, Gymnasiarchus.
- H
- HABILETÉ, Habilitas, agilitas, prudentia, sapientia, consilium, ratio.
- Habile, Solers, sagax, perspicax, peritus, gnarus, ingeniosus, habilis, aptus.
- Habilement, Callide, astute, caute, perite, provide, argute, scienter, apte.
- HABILLEMENT, Vestis, vestitus, vestimentum.
- HABITATION, Habitatio.
- Habiter, Habito, colo, incolo, domicilium habeo, sum.
- Habiter (près de), Accolo, juxta colo, habito.
- Habitable, Habitabilis.
- Habitant, Habitator, incola.
- HABITUDE, Habitus, consuetudo, assuetudo, mos, modus, institutum.
- Il garde ses habitudes, Instituto suo utitur.
- Qui n’a pas l’habitude de, Insolens, insolitus, imperitus.
- Perdre l’habitude de, Desuefacio, consuetudinem tollo.
- Reprendre ses anciennes habitudes, In eamdem vitæ consuetudinem revolvor.
- Habituer à (s’), Suesco, assuesco, consuesco.
- Habitué (être), Soleo.
- HACHE, Securis.
- HAIE, Septum.
- HAILLONS, Pannus.
- Vêtu de haillons, Pannosus, pannis obsitus, male vestitus, sordidatus.
- HAINE, Odium.
- Être animi d’une grande haine, Flagro odio.
- Concevoir de la haine, Ad inimicitias voco.
- Exciter la haine contre qqn, Odium in aliquem concito.
- Apaiser la haine, Odia mitigo.
- Assouvir sa haine, Expleo odium ac saturo.
- Haïr, Odi, odio habeo.
- Qui hait, Exosus, qui odio habet.
- Haï, Invisus, odiosus.
- Par haine, Invidiose, odiose.
- HALETANT, Anhelus.
- HAMEÇON, Hamus.
- HAMPE, Hastile.
- HARANGUE, Oratio ad populum, concio, sermo.
- Haranguer, Concionor, concionem habeo.
- HARASSÉ, Fatigatus, defessus, languens.
- HARCELER, Lacesso, irrito, insector.
- HARDIESSE, Confidentia, impudentia, temeritas, audacia.
- Hardiment, Libenter, audacter, fidenter, proterve, confidenter, animose.
- HARMONIE, Harmonia, concentus.
- — (Accord entre les gens), Harmonia, unanimitatis.
- Harmonieusement, Numerose.
- HASARD, Casus, fortuna, sors, alea.
- Le hasard est puissant, Fortuna multum potest.
- Tenter le hasard, Fortunam tento.
- A tout hasard, In omnem eventum.
- Au gré du hasard, Ut fors tulerit.
- Par hasard, Fortuito, casu.
- Il arrive par hasard, Casu evenit.
- HÂTE, Properantia, properatio, festinatio.
- A la hâte, Sine mora, cito.
- Hâter (se), Accelero, maturo, propero, festino, premo, urgeo.
- Qui se hâte, Festinus, properans.
- Avec hâte, Festinanter, equis velisque, propere.
- Hâtif, Præcox.
- HAUTEUR, Altitudo, celsitas.
- HAUT (du toit), Fastigium domus.
- Haut, Altus, sublimis, excelsus, editus, excitatus humo.
- Reprendre la chose de plus haut, Exordium longius peto.
- Haut (en), Alte, sublime, sursum.
- Hautain, Imperiosus, superbus, ferox.
- HÉLAS! Heu, eheu, væ.
- HENNISSEMENT, Hinnitus.
- Hennir, Hinnio.
- HÉRAUT, Præco, caduceator.
- HERBE, Herba.
- Pousser de l’herbe, Herbesco.
- De couleur d’herbe, Herbeus.
- HERCULE (par)! Hercle, hercule.
- HÉRÉSIE, Heresis, secta, opinio a vera doctrina aberrans.
- L’hérésie se propage, Serpit hæresis.
- Hérésiarque, Hæreticus.
- Devenir hérétique, Sinceræ religioni castra desero.
- HÉRISSÉ, Hirsutus, asper, horridus.
- HÉRITAGE, Hæreditas, patrimonium.
- Enlever un héritage, Hereditatem alio averto.
- Conserver son héritage, Rem a parente traditam servo.
- Faire participer à un héritage, In partem hæreditatis aliquem voco.
- Hériter, Hæreditatem teneo.
- Héritier, Hæres.
- Il a institué son héritier, Hæredem instituit.
- Héritier de plusieurs, Multorum relictus est hæres.
- Héréditaire, Hæreditarius, gentilitius.
- HÉROÏQUE, Heroicus, herous.
- Héros, Heros, princeps.
- HÉSITATION, Hæsitatio, dubitatio, cunctatio, mora, tarditas.
- Hésiter, Hæsito, dubito, titubo, timeo, cunctor, differo.
- Qui hésite, Cunctabundus, segnis, resistens, cunctator.
- Hésitation (avec), Cunctanter, lente.
- HEUREUX, Faustus, fortunatus, felix, beatus.
- Puissiez-vous être toujours heureux! Utinam omnia tibi feliciter succedant.
- Rendre heureux, Fortuno, servo, augeo.
- Heureusement, Fauste, fortunate, feliciter, beate.
- HEURTER contre, Allido, impingo, incurro, affligo, concutio, vehementer commoveo.
- HIATUS (avec des), Hiulce, aspere, vaste, rustice (loqui).
- HIBOU, Bubo, strix, noctua.
- HIDEUX, Teter, flagitiosus, deformis.
- HIER, Heri, hesterno die.
- D’hier, Hesternus.
- HIRONDELLE, Hirundo.
- HISTOIRE, Historia, annales.
- Écrire l’histoire, Res gestas ad memoriam præscribo.
- On lit dans l’histoire, Annales perhibent.
- Historien, Historicus.
- HISTORIETTE, Fabella, fabula.
- HISTRION, Histrio, actor scenicus, comœdus.
- HIVER, Hiems, hibernum tempus, bruma.
- L’hiver passe, Hiems senescit.
- Quartiers d’hiver, Hiberna, hibernaculum.
- Passer l’hiver, Hiemo, hiberno.
- D’hiver, Hibernus, hiemalis.
- HO! Hui.
- HOCHETS, Crepundia.
- HOLA! Heus! oh! eho!
- HOMME, Homo, mortalis, vir.
- Homme de rien, Ignotum ac vile caput.
- Homme petit, faible, Homuncio, homunculus.
- Homicide, Homicida, sicarius.
- — Homicidium, cædes.
- Honnêteté, Bonitas, ingenuitas, honestas, probitas, honestum, decens, decorum.
- Honnête, Ingenuus, honestus, probus, bonus.
- Honnêtement, Caste, integre, pure.
- HONNEUR, Dignitas, honor, splendor, auctoritas, laus, gloria, decus, amplitudo.
- Conserver son honneur, Tueor dignitatem.
- Porter atteinte à l’honneur, Dignitatem lædo, minuo.
- Soutenir l’honneur, Dignitatem sustineo.
- Élever aux honneurs, Promoveo ad honores.
- Parvenir aux honneurs, Honores consequor.
- Combler d’honneurs, Honores decerno.
- Rechercher les honneurs, Honores affecto.
- Obtenir de grands honneurs, In magno apud omnes honore sum.
- Honorer, Honoro, honorem habeo, honesto, decoro, colo, observo, veneror, amo, diligo, honorem alicui habeo.
- Honoré, Honoratus, decorus, honestus.
- Honoré (être), Laudibus floreo.
- Honoraire, Honorarius.
- Honorifique, Honorificus.
- Honorable, Honorabilis, gloriosus.
- Regarder comme honorable de, In gloria id pono.
- Honorablement, Honorate, honorifice, honeste, decore, laudate, recte, laudabiliter, graviter.
- HONTE, Dedecus, ignominia, infamia, macula, opprobrium, flagitium, nequitia, turpitudo, fœditas.
- Il regarde comme une honte pour lui, Probro, vitio, dedecori sibi vertit, dat.
- Avoir honte, Pudet, pudore afficior, erubesco.
- Être couvert de honte, Rubore suffundor.
- Honteux, Turpis, inhonestus, fœdus, inquinatus, flagitiosus, nequam.
- Faire qqche de honteux, Turpiter ago.
- D’une façon honteuse, Turpiter, turpe, nequiter, nefarie, tetre.
- HORIZON, Horizon, finiens.
- HORLOGE, Horologium.
- HORREUR (avoir en), Abhorreo, aversor, abominor, aspernor, formido, timeo, horreo, metuo, cohorreo.
- Frémir d’horreur, Perhorresco.
- Être saisi d’horreur, Horreo.
- Horrible, Horrendus, horrificus, horribilis, formidolosus, metuendus, infandus, exsecrandus.
- HORS, E, ex, extra, extrinsecus, foris.
- Être hors de soi, Furo, insanio, bacchor, furore inflammor.
- HORTICULTURE, Topiaria.
- HOSPITALITÉ, Hospitium, familiaritas, amicitia.
- Donner l’hospitalité, Hospitem admitto.
- Refuser l’hospitalité, Alicui hospitium renuntio.
- HÔPITAL, Xenodochium, diversorium publicum peregrinorum.
- Hospitalier, Hospitalis, qui libenter recipit.
- HÔTE, Hospes.
- HOSTIE, Hostia, victima.
- HÔTEL-DIEU, Nosocomium.
- HOUSSE, Ephippia.
- HOYAU, Ligo.
- HUÉE, Sibilus.
- Huer, Exsibilo, explodo.
- HUILE, Oleum.
- Relatif à l’huile, Olearius.
- HUIT, Octo.
- HUÎTRE, Ostrea.
- HUMANITÉ, Humanitas, lenitas, facilitas, comitas, urbanitas, benignitas, navitas morum.
- Humain, Humanus.
- Humainement, Humane, humaniter, benigne.
- HUMEUR, Bilis, ira.
- Avec humeur, Morose.
- HUMECTER, Humecto, humidum facio, humore aspergo, madefacio.
- HUMIDE, Humidus, humorem habens, udus, madidus.
- Rendre humide, Madefacio.
- Humide (être), Humesco, madeo; madidus, humidus fio.
- HUMILITÉ, Modestia animi, submissio animi, sui despicientia.
- Humilier, Deprimo, conculco.
- Humilier (s’), Demitto me.
- Humble, Humilis, demissus, jacens, abjectus.
- Humblement, Humiliter, submisse, demisse.
- HURLER, Ululo.
- HUTTE, Casa agrestis.
- HYDROPISIE, Aqua Intercus.
- HYPERBOLE, Superlatio.
- HYPOCRITE, Simulator, adulator.
- I
- IAMBE, Iambus.
- Iambique, Iambicus.
- ICI (sans mouv.), Hic, isthic, illic.
- Ici (avec mouv.), Huc.
- D’ici, Hinc, ex hoc loco, isthinc.
- IDÉE, Species rerum, prima et inchoata intelligentia, phantasia.
- — (Connaissance), Notitia, notio, cognitio.
- Venir à l’idée, In mentem venit.
- Rien ne me fera changer d’idée, Nulla re a proposito deterreor.
- IDES, Idus.
- IDIOT, Idiota.
- IDOLE, Idolum.
- IDOLÂTRIE, Cultus falsorum numinum.
- Idolâtre, Cultor falsorum numinum.
- IGNOMINIE, Ignominia, infamia, dedecus, contumelia, probrum.
- Ignominieux, Probrosus, ignominiosus.
- IGNORANCE, Ignorantia, ignoratio, inscientia.
- Ignorer, Nescio, ignoro, sum ignarus, inscius sum.
- Ignorant, Imperitus, inscius, rudis, ignarus, indoctus, nescius.
- En ignorant, Imperite, inscite, indocte, imprudenter.
- ÎLE, Insula.
- ILLETTRÉ, Illitteratus.
- ILLICITE, Illicitus, nefas.
- ILLUSTRATION, Ornamentum, decus, insigne, honor, dignitas, lumen, illustratio.
- Illustre, Præclarus, eximius, egregius, insignis, nobilis, notatus, inclitus, clarus.
- Illustrer, Illustro, illumino, collustro.
- IMAGE, Imago, simulacrum, species, exemplar.
- IMAGINATION, Excogitatio.
- Imaginer, Excogito, cogitando invenio, fingo, meditor.
- Imaginer (s’), Persuasum habeo, animo mihi repræsento.
- IMBÉCILE, Baro, homo stupidus.
- IMBERBE, Imberbis.
- IMBIBER, Madefacio, imbuo, tingo, inficio.
- IMITATION, Imitatio, æmulatio.
- Imiter, Imitor, adumbro, exprimo, imitatione exprimo.
- IMITATEUR, Imitator, æmulator, æmulus.
- IMITABLE, Imitabilis.
- IMMATÉRIEL, Incorporeus, quod corpore caret.
- IMMÉDIATEMENT, Subinde, statim post.
- IMMENSITÉ, Immensitas, infinitas, innumerabilitas.
- Immense, Immensus, infinitus, profundus, ingens, immanis, grandis.
- IMMINENT, Instans, imminens.
- IMMISCER (s’), Me misceo, me ingero, me insero.
- IMMOBILE, Immobilis, torpens, immotus.
- IMMODÉRÉ, Intemperans, immoderatus.
- Immodérément, Impotenter.
- IMMOLER, Sacrifico, immolo, macto.
- IMMORALE (d’une façon), Obscœne, turpiter.
- IMMORTALITÉ, Immortalitas.
- Immortaliser, Immortalitati trado, immortalitati commendo.
- Immortel, Immortalis, indissolubilis, sempiternus.
- A la façon des immortels, Immortaliter.
- IMMUTABILITÉ, Immutabilitas, necessitas.
- Immuable, Immutabilis, immobilis, perennis.
- IMPAIR, Impar.
- IMPARFAIT, Imperfectus, inchoatus, non absolutus, adumbratus, affectus.
- IMPÉNÉTRABLE, Impenetrabilis.
- IMPÉRIEUX, Imperiosus, superbus.
- IMPERTINENCE, Fatuitas.
- Impertinent, Petulans, audax.
- IMPÉTUOSITÉ, Impetus, vis, violentia, ferocia, conatus.
- IMPIE, Impius, nefarius, nefandus, detestabilis, impurus.
- Tout ce qui est impie, Nefas.
- D’une façon impie, Impie, nefarie, sceleste, turpiter.
- IMPITOYABLE, Immisericors, immansuetus, superbus, infestus.
- IMPLACABLE, Implacabilis, inexorabilis.
- IMPLORER, Imploro, invoco, flagito.
- IMPORTANCE, Momentum, pondus.
- Il importe, Refert, interest, ad rem pertinet.
- Cela vous importe peu, Hoc tua nullam in partem interest.
- Cela vous importe beaucoup, Hoc tua multum refert.
- N’importe lequel des deux, Utervis.
- Importante (chose), Magnum habens momentum, multum momenti est.
- Peu important, Parvus, modicus, angustus, tenuis, minutus, futilis, vanus, levis.
- IMPORTATION, Invectio.
- Importer, Inveho, importo.
- On importa une grande quantité de blé, Maxima frumenti copia advecta est.
- IMPORTUN, Interpellator, interventor.
- IMPOSER, Impono, injungo.
- En imposer, Impono alicui.
- Imposer (s’), Me intrudo.
- IMPÔT, Vectigal, pensio.
- Exempt d’impôts, Immunis.
- Perception des impôts, Vectigalium cura.
- Imposer, Vectigal impono.
- Payer l’impôt, Vectigal pendo.
- Exempter d’impôts, Vectigalibus libero.
- Qui concerne les impôts, Vectigalis, stipendiarius, tubulerus.
- IMPRÉCATION, Diræ, furiæ, minæ, exsecrationes, imprecationes.
- Charger d’imprécations, Exsecror, imprecor, abominor, detestor.
- IMPRÉGNER, Inficio, imbuo.
- IMPRESSION, Affectus, affectio.
- Faire impression, Animum pello.
- IMPRIMER (dans l’esprit), Impingo, infigo.
- Imprimer un livre, Typis edo.
- IMPROVISÉ, Extemporalis.
- IMPROVISTE (à l’), Improviso, ex improviso, ex inopinato, derepente, subito, repentino.
- Venir à l’improviste, Intervenio; de improviso venio, intersum.
- IMPRÉVU, Improvisus, inopinatus, repentinus, fortuitus.
- IMPRUDENCE, Temeritas.
- IMPRUDENT, Imprudens, incautus, improvidus, temerarius.
- Imprudemment, Incaute, incallide, imprudenter, temere, inconsiderate.
- IMPUDENCE, Impudentia, procacitas, petulantia, protervitas.
- Impudent, Impudens, inverecundus, procax, petulans, audax.
- Impudemment, Impudenter, audacter, procaciter, petulanter, licenter.
- IMPUDICITÉ, Impudicitia.
- Impudique, Impudicus, lascivus, libidinosus, luxuriosus.
- IMPUISSANCE, Impotentia.
- Impuissant, Impotens, invalidus, infirmus.
- IMPULSION, Impulsio, impulsus, commotio.
- IMPUNITÉ, Impunitas, licentia, venia.
- Impuni, Impunitus, inultus.
- Rester impuni, Pœnam effugio, impunitus maneo.
- Impunément, Impune, tranquille.
- IMPURETÉ, Impuritas, flagitia turpitudinis.
- Impur, Immundus, impurus, illotus, sordidus, contaminatus, sceleratus.
- D’une façon impure, Impure, spurce, fœde, obscœne, turpiter.
- INABORDABLE, Invius.
- INACCESSIBLE, Inaccessus, invius, impenetrabilis.
- INACCOUTUMÉ, Insolitus, insuetus, novus, inusitatus, inexpertus.
- INACHEVÉ, Infectus.
- INACTIF, Otiosus, nihil agens, négligens, oscitans, piger.
- Demeurer inactif, Oscitor, otior.
- INANITION, Inedia.
- Inanimé, Inanimatus, inanimis, expers vitæ, inanimus, exanimis.
- INATTENDU, Inexspectatus, insperatus, repentinus, subitus, nec opinatus.
- INATTENTION, Inconsiderantia, negligentia.
- Inattentif, Oscitans, negligens.
- INAUGURER, Inauguro, consecro, dedico.
- INCENDIE, Incendium, ardor, flamma.
- Allumer un incendie, Incendium excito.
- Éteindre un incendie, Incendium exstinguo.
- Sauver de l’incendie, Ab incendio libero.
- Incendier, Incendo, inflammo, incendium facio.
- INCERTITUDE, Hæsitatio.
- Incertain, Incertus, obscurus, fallax, dubius.
- Incertain (être), Fluctuo.
- INCISE, Incisum, incisio.
- Par incises, Incise, incisim, cæsim.
- INCIVIL, Inurbanus, insulsus, infacetus, inhumanus, ineptus.
- INCLINATION, Inclinatio, proclivitas.
- Incliné, Pronus, flexus, inclinatus, cernuus, deflexus.
- INCOMMODITÉ, Incommoditas, incommodum.
- Incommoder, Incommodo, incommodum affero, obturbo, molestus sum.
- Incommode, Molestus, intempestivus.
- D’une façon incommode, Incommode, moleste.
- INCONNU, Ignotus, obscurus, incognitus, ignobilis, humilis.
- INCONSÉQUENT, Qui sibi non constat.
- D’une façon inconséquente, Inconstanter, leviter.
- INCONSIDÉRÉ, Incautus, inconsideratus, inconsultus, temerarius, imprudens.
- Inconsidérément, Improvide, incaute, inconsiderate, imprudenter, temere.
- INCONSTANCE, Inconstantia, levitas, mutabilitas, vanitas, mobilitas.
- Inconstant, Inconstans, ingenii mobilis, levis, infidelis, infidus, mobilis.
- INCONVENANT, Indecorus, turpis, inhonestus, pravus, inconveniens.
- D’une façon inconvenante, Indecore.
- INCONVÉNIENT, Incommodum, damnum, detrimentum.
- INCORRECT, Mendosus, vitiosus.
- D’une façon incorrecte, Mendose, vitiose.
- INCORRIGIBLE (il est presque), Nullum pene correctioni locum relinquit.
- INCRÉDULE, Incredulus.
- INCROYABLE, Incredibilis, inauditus.
- D’une façon incroyable, Incredibiliter.
- INCULQUER, Ingenero, ingigno.
- INCULTE, Vastus, incompositus.
- — (Grossier), Impolitus, rudis.
- INCURIE, Incuria, negligentia.
- INCURABLE, Insanabilis, desperatus.
- INCURSION, Impetus, incursio, excursio.
- Faire une incursion, Agros incurso, irruo, excurro, invado.
- INDÉCEMMENT, Indecenter.
- INDÉCIS (être), Hæreo, dubito, pendeo.
- INDÉPENDANT, Liber, non impeditus, integer.
- INDICATION, Destinatio, descriptio, indicium, documentum, nota.
- Indice, Significatio, signum, index.
- Indiquer, Designo, describo, noto, significo, constituo, destino, definio.
- INDIFFÉRENCE (je suis dans la plus complète), Neutram in partem moveor.
- Indifférent, Indifferens.
- INDIGENCE, Paupertas, tenuitas, inopia, penuria, egestas, indigentia.
- Être dans l’indigence, Indigeo, egeo.
- INDIGÈNE, Indigena.
- INDIGESTION, Crapula, dissoluta victus ratio, cruditas.
- INDIGNITÉ, Indignitas, turpitudo, atrocitas.
- Indigne, Indignus, turpis, iniquus.
- Indignement, Fœdissime, turpissime.
- INDIGNATION, Indignatio, stomachus, ira.
- Plein d’indignation, Indignabundus, indignans, obiratus.
- Indigner, Indignationem concipio.
- INDISPENSABLE, Necessarius, fatalis, opus, necesse.
- INDISPOSITION, Invaletudo.
- INDISSOLUBLE, Indissolubilis.
- INDISTINCTEMENT, Promiscue, sine discrimine.
- INDIVISIBLE, Individuus, simplex.
- INDOLENCE, Ignavia, inertia, desidia, languor, socordia, tarditas.
- Indolent, Segnis, piger, languens.
- INDOMPTABLE, Indomabilis.
- Indompté, Indomitus, effrenatus, insociabilis.
- INDULGENCE, Indulgentia, obsequium, patientia, lenitas, mansuetudo, placabilitas.
- Être indulgent pour qqn, Indulgeo, obsequor, facilis sum in aliquem.
- Avec indulgence, Remisse, leniter.
- INDUSTRIEUX, Solers, ingeniosus.
- Industrieusement, Solerter, segniter.
- INÉGAL, Inæquabilis, inæqualis.
- Inégalement, Inæqualiter.
- INÉPUISABLE, Inexhaustus.
- INESPÉRÉ, Insperatus.
- INESTIMABLE, Inæstimabilis.
- INÉVITABLE, Necessarius, fatalis, opus.
- INEXORABLE, Inexorabilis, implacabilis, inexpugnabilis, inexplebilis.
- INEXPÉRIMENTÉ, Inexpertus, rudis, imperitus.
- INEXPIABLE, Inexpiabilis.
- INEXPLICABLE, Inexplicabilis, inenodabilis.
- INEXPUGNABLE, Inexpugnabilis, tutus, munitus, invictus.
- INEXTRICABLE, Inenodabilis.
- INFAMIE, Ignominia, turpitudo, dedecus, flagitium, nota, probrum, convitium, maledictum.
- Souillé d’infamie, Plurimis flagitiis contaminatus.
- Noter d’infamie, Ignominia afficio.
- Infâme, Probrosus.
- Infamant, Turpis, flagitiosus, infamis.
- Cela n’a rien d’infamant, Nullam ea res infamiam habet.
- D’une façon infâme, Turpiter, turpe, obscœne, nequiter, nefarie.
- INFANTERIE (troupe d’), Pedestres copiæ.
- Être dans l’infanterie, Pedibus stipendia facio.
- INFATUER, Infatuo, fatuum reddo.
- INFECT, Fœtidus.
- Infecter, Inficio, corrumpo, vitio.
- INFÉRIEUR, Inferior.
- INFERNAL, Infernus.
- INFIDÉLITÉ, Infidelitas, perfidia.
- Infidèle, Infidelis, infidus.
- Être infidèle à, Deficio a meipso.
- Infidèle à mes principes, Discedo a meipso.
- INFIME, Infimus.
- INFINITÉ, Innumerabilitas.
- Infini, Infinitus, immensus, indeterminatus, inexhaustus.
- A l’infini, Infinite.
- INFIRMITÉ, Infirmitas, debilitas.
- Infirme, Infirmus, debilis, carens viribus, fractus.
- Infirmer, Infirmo, debilito, frango.
- INFLAMMATION, Inflammatio, ardor.
- INFLEXION, Flexio, flexus, anfractus.
- INFLIGER, Infligo, infero.
- INFLUENCE, Pondus, auctoritas.
- Avoir de l’influence, Apud aliquem possum.
- INFORMATION, Percontatio, quæstio.
- Informer, Prænuntio, præmonstro, prædico.
- Informer (s’), Sciscitor, percontor, quæro.
- INFORME, Informis.
- INFRANCHISSABLE, Inexsuperabilis.
- INGÉNIEUX, Ingeniosus, solers.
- Traits ingénieux, Argutiæ.
- Ingénieusement, Ingeniose, solerter, subtiliter, acute, argute.
- INGÉNU, Ingenuus, honestus.
- Ingénument, Ingenue, sincere, candide.
- INGRAT, Ingratus, immemor beneficii.
- En ingrat, Ingrate, illiberaliter.
- INHABILE, Inhabilis, ineptus.
- INHABITABLE, Inhabitabilis, desertus, incultus, vacuus.
- INHOSPITALITÉ, Inhospitalitas.
- Inhospitalier, Inhospitalis, asper, desertus.
- INHUMANITÉ, Inhumanitas, crudelitas, immanitas.
- Inhumain, Inhumanus, ferus, crudelis, immanis.
- Inhumainement, Inhumane, inhumaniter.
- INHUMATION, Inhumatio, sepultura.
- INIMITIÉ, Inimicitia, alienatio, disjunctio.
- ININTELLIGIBLE, Obscurus.
- INITIÉ (être), Initio, devoveor.
- INJURE, Convitium, maledictum, probrum, contumelia, crimen, opprobrium.
- En venir aux injures, Ad verborum contumelias descendo.
- Souffrir des injures, Convitio jactor, contumeliam accipio.
- Pardonner les injures, Injurias contemno, obliviscor.
- Venger une injure, Ulciscor, pœnam repeto, punio.
- Injurier, Maledico, maledictis prosequor, probra insero.
- Qui injurie, Conviciator, maledicus.
- INJUSTICE, Injuria, iniquitas, injustitia.
- Souffrir une grande injustice, Injuriam accipio gravissimam.
- Oublier les injustices, Injurias oblivione contero.
- Injuste, Injustus, iniquus, injuriosus, nefas.
- Injustement, Improbe, injuste, inique, perverse, nequiter, immerito.
- Être injustement condamné, Judicio iniquo jugulor.
- INNÉ, Innatus, insitus, ingenitus.
- INNOCENCE, Innocentia.
- Innocent, Purus, mundus, castus, innocens, innoxius.
- Il est innocent, Culpa caret.
- Innocemment, Pure, sincere, caste.
- INNOMBRABLE, Innumerabilis, innumerus.
- INOCCUPÉ (être), Vaco, nihil ago, cesso.
- INOFFENSIF, Innocuus.
- INONDATION, Proluvies, eluvies, eluvio.
- Inonder, Inundo, alluo, obruo, respergo, perfundo, superfluo.
- INOPINÉ, Inopinatus, nec opinatus, improvisus.
- Inopinément, Inopinate.
- INOPPORTUN, Inopportunus.
- INOUÏ, Inauditus.
- INQUIÉTUDE, Sollicitudo, angor, cura, molestia, scrupulus.
- Il m’a enlevé cette inquiétude, Magna me cura levavit; curam meam levavit.
- Inquiéter, Sollicito, ango.
- Inquiéter de (s’), Curo.
- Inquiet, Sollicitus, anxius, perturbatus, pavidus, metuens, timens.
- INSAISISSABLE, Incomprehensus, non perceptus, incognitus.
- INSALUBRE, Pestilens, pestifer.
- INSATIABLE, Insatiabilis, insaturabilis, inexplebilis.
- INSCRIPTION, Inscriptio, titulus.
- Orner d’une inscription, Inscribo, imprimo.
- Inscrit, Adscriptitius, adscriptus.
- INSECTE, Bestiola.
- INSENSÉ, Ineptus, insanus, furens, amens, fanaticus, vecors, mente captus.
- INSENSIBILITÉ, Indolentia.
- Rendre insensible, Obstupefacio, stupefacio.
- Devenir insensible, Occalesco, obduresco.
- Insensible à la douleur, Ad omnem dolorem occalesco.
- Insensiblement, Paulatim, sensim, gradatim, leniter.
- INSERTION, Interjectio, interpositio.
- Insérer, Interpono, interjicio, in medio colloco.
- INSIGNE (décoration), Insigne, signum, indicium, nota, ornamentum.
- INSIGNIFIANT, Levis, vanus, futilis.
- INSINUER (s’), Insinuo, influo, irrepo.
- S’insinuer fort avant dans l’amitié de qqn, In alicujus me consuetudinem immergo.
- INSISTER, Insisto, urgeo.
- INSOCIABLE, Insociabilis.
- INSOLENT, Insolens, superbus, elatus.
- INSOMNIE, Vigilia.
- INSOUCIANT, Negligens, socors.
- INSOUTENABLE, Improbabilis, non probabilis.
- INSPECTEUR, Episcopus, custos, speculator.
- INSPIRATION de (sous l’), Alicujus instinctu.
- INSTABLE, Instabilis, mutabilis.
- INSTANCE, Efflagitatio, efflagitatus, preces, precatio.
- Demander avec instance, Flagito, ardenter peto, insto, urgeo.
- Demander avec les plus vives instances, A te maximopere peto.
- Instamment, Enixe.
- Prier instamment, Enixe rogare.
- INSTANT, Punctum, momentum.
- Un instant, Parumper, tantisper, paulisper, aliquantum.
- INSTAR (à l’), Instar, quasi.
- INSTIGATION, Instigatio, permotio, impulsio.
- Instigateur, Impulsor, suasor, auctor.
- INSTITUER, Instituo, decerno.
- INSTRUCTION, Doctrina, eruditio, litteræ.
- — (Ordre), Mandata.
- Transmettre des instructions, Mandata defero.
- Instruire, Instituo, erudio, informo.
- Instruit, Doctus, litteratus, eruditus.
- INSU (à l’), Clam.
- Cela s’est fait a mon insu, Me ignaro, me inscio, me inconsulto factum est.
- INSUFFLATION, Inflatus, afflatus.
- INSULTE, Contumelia, ludibrium.
- Insulter, Insulto.
- INSUPPORTABLE, Intolerabilis.
- D’une façon insupportable, Intoleranter.
- INSURMONTABLE, Insuperabilis.
- INSURRECTION, Discessio, seditio.
- Insurger (s’), Rebello.
- INTACT, Illibatus, intactus, purus, integer.
- INTÉGRITÉ, Integritas, innocentia.
- Avec intégrité, Integre, incorrupte.
- INTELLIGENCE, Ingenium, perspicacitas mentis, judicium, ingenii celeritas, intelligentia, mens.
- Être d’une intelligence supérieure, Ingenium in homine est eximium.
- En bonne intelligence, Concorditer.
- Intelligent, Intelligens.
- Intelligible, Comprehensibilis, planus, apertus.
- D’une façon intelligible, Intelligenter.
- INTEMPÉRANCE, Intemperantia, incontinentia, vinolentia.
- Intempérant, Intemperatus, intemperans, immoderatus, incontinens.
- Avec intempérance, Incontinenter, intemperanter, dissolute, immoderate.
- INTEMPESTIF, Intempestivus, intempestus, præposterus.
- INTENDANT, Procurator, alieno præpositus negotio.
- INTENTION, Intentio, consilium, finis.
- Intention mauvaise, Malevolentia.
- Je l’ai fait dans cette intention, Id volui, eo consilia mea spectabant.
- Dans quelle intention, Quo animo.
- INTERCALER, Intercalo, interpono.
- Intercalé, Intermedius, medius, interjectus.
- Intercalaire, Intercalaris, intercalarius.
- INTERCEPTER, Intercipio.
- INTERCESSION, Deprecatio.
- Intercéder, Supplico, deprecor pro.
- Intercesseur, Precator, deprecator.
- INTERDICTION, Interdictio, interdictum.
- Interdit, Interdictus, vetitus.
- Interdire, Prohibeo, impedio, interdico, veto.
- INTÉRÊT (avantage), Commodum.
- Intérêt de l’argent, Usus, usura, fenus, fenerationis fructus.
- Songer à ses intérêts, Commodis meis servio.
- Prêter à intérêt, Fenori do, loco argentum.
- Intéresser à (s’), Faveo, studeo, cupio, benevolus sum.
- INTÉRIEUR, Interior.
- A l’intérieur, Interius, funditus, intra, inter, intro, introrsum, introrsus.
- INTERMÉDIAIRE, Transactor.
- Intermédiaire (adj.), Medius, intermedius.
- INTERPOSITION, Interpositio, interpositus, interjectio, objectio.
- Interposer, Interjicio, interpono.
- Interposer (s’), Intercurro, intercedo, intervenio.
- Interposé, Intermedius, medius, interjectus, intermissus.
- INTERPRÉTATION, Interpretatio, explanatio.
- L’interprétation de ce passage est difficile, Difficilis explicationis locus est.
- Interpréter, Interpretor, interpretationem facio, rem obscuram declaro, explano.
- Interprète, Interpres, internuntius, explanator, conjector.
- INTERROGATION, Interrogatio, percontatio.
- Interroger, Interrogo, quæro, percunctor, rogo, requiro, sciscitor, rogito, quæso.
- INTERRUPTION, Interpellatio, interventus, intercapedo, intervallum.
- Interrompre, Interpello, interrumpo, impedimento sum, intercapedinem facio, desino, cesso, conquiesco, intermitto.
- Interrompre (en conversation), Interloquor.
- INTERVALLE, Intercapedo, intervallum, intermissio.
- Après qques jours d’intervalle, Paucis diebus intermissis.
- INTERVENTION, Intercursus, interventus.
- Intervenir, Intervenio.
- INTIMITÉ, Consuetudo.
- Intime, Familiaris.
- Être l’intime de qqn, In familiaritate alicujus versor, intime illo utor.
- INTOLÉRANCE, Intolerantia.
- Intolérant, Intolerans, impatiens, impotens.
- Intolérable, Intolerabilis, intolerandus, impatibilis.
- INTRÉPIDITÉ, Fortitudo, magnitudo animi, animi excellentia.
- Intrépide, Fortis, strenuus, animosus, maximi animi, intrepidus, impavidus.
- Intrépidement, Fortiter, animose, viriliter, audacter, nervose, acriter, strenue, intrepide.
- INTRODUCTION, Introductio, proœmium, exordium.
- Introduire, Introduco, induco, adduco, intromitto, ingero.
- Introduire (s’), Penetro, serpo.
- Introducteur, Perductor.
- INUSITÉ, Inusitatus, insolens, inauditus.
- INUTILITÉ, Inutilitas.
- Inutile, Inutilis, irritus.
- Inutilement, Inutiliter, frustra, nequidquam.
- INVENTION, Inventio.
- Inventer, Invenio, excogito, machinor.
- Inventeur, Inventor, auctor.
- INVESTIGATION, Investigatio, inquisitio, indagatio, conquisitio veri.
- Faire des investigations, Investigo, exquiro, indago, scrutor.
- Investigateur, Investigator.
- INVESTISSEMENT, Obsessio, obsidio.
- Investir, Circumsedeo, circumsideo, obsideo, circumvenio.
- INVINCIBLE, Invictus.
- INVIOLABLE, Inviolatus, integer, incorruptus.
- Inviolablement, Inviolate, integre, incorrupte.
- INVITATION, Invitatio, invitatus.
- Inviter, Invito.
- — (A dîner), Ad cœnam devoco.
- Invité, Pransor.
- INVOCATION, Imploratio.
- Invoquer, Imploro, invoco, exposco, flagito, ad aliquem confugio.
- Invoquer DIEU, DEUM ad auxilium devoco.
- IRASCIBLE, Iracundus, irritabilis.
- IRONIE, Ironia, illusio, inversio, dissimulatio, irrisio, dissimulantia.
- IRRÉFLEXION, Incogitantia, imprudentia.
- Irréfléchi, Inconsultus, inconsideratus, temerarius, incogitans.
- IRRÉPARABLE, Irreparabilis.
- IRRÉSOLUTION, Fluctuatio.
- Irrésolu (être), Fluito, fluctuo.
- IRRÉVOCABLE, Irrevocabilis.
- IRRIGATION, Aquarum inductio, irrigatio.
- IRRITER, Irrito.
- Irriter (s’), Irascor, incendor, iratus fio, stomachor, indignor.
- S’irriter contre qqn, Concitor in aliquem.
- Irrité, Iratus, incensus, stomachosus, iracundus.
- Irrité (être), Succenseo, irascor.
- Irritable, Irritabilis.
- IRRUPTION, Irruptio, incursio.
- Faire irruption, Grassor, sævio.
- ISOLER, Secerno, segrego, sejungo, sepono.
- ISSU, Natus, editus, oriundus, prognatus.
- ISSUE, Eventus futurus.
- Attendre l’issue de l’affaire, Exitum rei exspecto.
- Ivoire, Ebur.
- D’ivoire, Eburneus.
- IVRAIE, Lolium.
- IVRESSE, Crapula, vinolentia, ebrietas.
- Ivre, Vinolentus, ebrius, vino plenus, temulentus.
- Il est ivre, Mero incalescit, sensus mero victi sunt.
- IVROGNERIE, Ebriositas.
- Ivrogne, Ebriosus, potator.
- J
- JACTANCE, Jactatio, ostentatio, concitatio.
- JADIS, Olim, quondam.
- JALOUSIE, Invidia, æmulatio, malignitas, obtrectatio.
- Par jalousie, Invidiose, odiose.
- Jalouser, Invideo.
- Jaloux, Malevolus, invidus.
- JAMAIS, Nunquam, nullo tempore, nulla ætate.
- JAMBE, Crus.
- Jambière, Ocrea.
- JANVIER, Januarius.
- Du mois de janvier, Januarius.
- JARDIN, Hortus.
- Jardinier, Olitor.
- De jardinier, Olitorius.
- JARRET, Poples.
- JAUNE, Flavus, croceus.
- Jaune (être), Flaveo.
- JAVELOT, Telum, jaculum, hostile ferrum, hasta, pilum.
- JE, Ego.
- JET, Jactus, conjectus.
- Jeter, Jacio, immitto, objicio, projicio.
- Jeter (à bas), Dejicio, deturbo, depello, præcipito, dimoveo, dejectionem facio.
- Jeter (se), Irruo, impetum facio, irrumpo.
- Se jeter, (dans), Influo, me præcipito.
- Qui jette, Jaculator.
- JEU, Ludus, lusio, munus, spectaculum, jocus.
- Jeu de dés, Alea.
- Être en jeu, Agitur.
- Commencer les jeux, Ludos instauro.
- Jouer, Ludo, ludo utor.
- Jouer (se), Eludo, fallo, fraudem facio, derideo, deludo, illudo.
- Joueur, Aleator, aleæ lusor, aleæ cupidus, lusor.
- JEÛNE, Jejunium.
- Jeûner, Jejunium servo.
- Qui est à jeun, Jejunus.
- JEUNESSE, Juventus, ætas florens.
- Jeune homme, Juvenis, adolescens.
- Plus jeune, Junior, adolescentior, natu minor.
- En jeune homme, Juveniliter, more juvenum.
- JOIE, Lætitia, voluptas, hilaritas, gaudium, jucunditas.
- Bondir de joie, Exsulto, efferor gaudio.
- Combler de joie, Magnam lætitiam affero.
- Concevoir une grande joie, Lætitiam capio non mediocrem.
- Joyeux, Lætus, alacer, hilaris, jucundus.
- Joyeusement, Læte, jucunde, hilariter.
- JOLIMENT, Lepide, venuste, eleganter, festive.
- JONCHER, Consterno, sterno, tego, spargo, effundo, substerno.
- JOINDRE, Aggrego, adjicio, congrego, conjungo, addo, confligo.
- Joindre à (se), Societatem et fœdus ineo cum aliquo, cohæreo, coalesco.
- JOUES, Genæ, malæ.
- JOUG, Jugum.
- JOUISSANCE, Voluptas, lætitia, jucunditas.
- — (Usage), Usus, usura.
- Chercher partout des jouissances, Conquiro undique suavitates.
- Jouir, Voluptatem percipio, perfruor, fruor, utor.
- JOUR, Dies.
- Jour ordinaire, non férié, Profestus.
- Jour de fête, Dies festus.
- Il commence à faire jour, Lucescit, lucere incipit.
- Il fait jour, Lucet.
- Au jour fixé, Ad constitutam diem.
- Dès que le jour fut arrivé, Dies ubi illuxit.
- Différer le jour, Diem profero.
- Choisir son jour, Diem, tempus deligo, statuo.
- Il faisait à peine jour, Vix lucescebat, aperiente se die, sub primam auroram, sub diluculum, albescente cœlo.
- En plein jour, Multa jam die.
- Vers la fin du jour, Inclinato in vesperam.
- Pendant le jour, Clara luce, interdiu.
- Un jour, Unquam.
- Espace de deux jours, Biduum.
- Le 2ᵉ et 3ᵉ jours se passèrent, Dies intercessit una, altera, tertia.
- Journalier, Quotidianus.
- Journellement, Quotidie, singulis diebus.
- JOURNAL, Ephemeris.
- JUGEMENT, Ratio, mens, judicium, existimatio, consilium, sententia, opinio.
- Juger, Censeo, arbitror, puto, autumo, existimo, sentio, judico, statuo, decerno, examino.
- Juger des autres par soi, Animum alterius ex meo specto.
- Jugez le tout, Tua erit de re tota existimatio.
- Judicieux (être), Sapio.
- JUGEMENT, Judicatio, disceptatio, quæstio.
- Casser un jugement, Judicatum infirmo.
- Juger, Judico, judicium facio, litem decerno.
- Judiciaire, Judicialis, forensis, judiciarius.
- Juge, Arbiter, judex, quæsitor, disceptator.
- Juge instructeur, Inquisitor, quæsitor.
- Remplir les fonctions de juge, Judex sedeo.
- Se présenter devant les juges, In jus adeo.
- Corrompre ses juges, Judicium contamino.
- JUMEAUX, Gemini fratres.
- JURER, Dejero, juro.
- Qui n’a pas juré, Injuratus.
- JURISCONSULTE, Jurisconsultus, jurisperitus, legum peritus.
- JUSQUE, Usque.
- Jusqu’à ce jour, Ad id tempus.
- Jusqu’à ce point, Eatenus, hactenus.
- Jusqu’à ce que, Donec, dum, quoad usque.
- Jusqu’à présent, Etiam nunc, nunc etiam, etiamnum, adhuc, etiam tum.
- Jusqu’au bout, Usquequaque, omnino.
- Jusqu’à un certain point, Quodammodo.
- Jusque là, Eatenus.
- Jusques à quand, Quousque, quamdiu.
- Jusqu’ici, Hactenus, hucusque, adhuc, etiam nunc, ad hoc tempus.
- Jusqu’où, Quatenus.
- JUSTICE, Æquitas, jus, fas, justum, justitia.
- Citer en justice, In judicium arcesso.
- Livrer à la justice, Noxæ dedo.
- Être absous en justice, Judicio liberor.
- Rendre la justice, Judicia exerceo, jus do.
- Faire justice des fausses opinions, Opinionum commenta deleo.
- Juste, Justus, æquus, verus, meritus, debitus, legitimus.
- Il est juste, Oportet, convenit, decet.
- Justement, Juste, jam, recte, legitime, vere.
- JUSTIFICATION, Purgatio, satisfactio, excusatio.
- Justifier, Excuso, excusationem affero, a culpa eximo.
- L
- LÀ (sans mouvement), Ibi, in illo loco, isthic.
- Là (avec mouvement), Illo, isthuc.
- De là, Ex eo, inde, ideo, idcirco, quia, ea re, exin, exinde, illinc, proinde, dehinc, itaque.
- LABORIEUX, Operosus, laboriosus, sollicitus.
- LABOUR, Aratio, agricultura, agricultio.
- Labourer, Aro, solum aratro perstringo, terram proscindo, solum opere renovo.
- Laboureur, Arator.
- LAC, Lacus.
- LACET, Laqueus.
- LÂCHE (non tendu), Incontentus, remissus.
- LÂCHER, Omitto, missum facio.
- LÂCHETÉ, Ignavia, dissolutio, resolutio, confutatio, rejectio.
- Lâche, Ignavus, iners, dissolutus, negligens, effeminatus.
- Lâchement, Dissolute, remisse, indulgenter, negligenter, ignave, effeminate.
- LAIDEUR, Deformitas, pravitas, turpitudo.
- Laid, Deformis.
- Assez laid, Turpiculus.
- Rendre laid, Deformo, fœdo, turpo, formam exstinguo, ornamentis omnibus spolio.
- LAINE, Lana.
- De laine, Laneus.
- LAIT, Lac.
- De lait, Lacteus.
- LAITON, Auricalcum.
- LAMBRIS, Laquear, lacunar.
- LAMENTATION, Lamentatio, questus, plangor, gemitus, lamentum, ejulatio, ejulatus.
- Lamenter (se), Deploro, lamentor, conqueror, ejulo, ploro, defleo, ingemisco, gemo.
- Lamentable, Lacrimosus.
- LAMPE, Lychnus, lucerna.
- LANCE, Hasta, hastile.
- Armé de lance, Hastatus, hasta armatus.
- LANCER (action de), Emissio, jactus, ictus, conjectio.
- LANCER, Jacio, immitto, conjicio, emitto.
- Lancer en avant ses troupes, Copias produco.
- Lancé, Incitatus.
- LANGUE, Lingua.
- Sa langue s’est déliée, Lingua soluta est.
- Langage, Eloquium, sermo.
- Langage élevé, Magniloquentia.
- Langage arrogant, Superbiloquentia, sermo arrogans.
- LANGUEUR, Languor, torpor, desidia, tabes, macies.
- Languir, Marcesco, torpesco.
- Languissant, Languidus, languens, tardus, debilitatus, enervatus, solutus.
- Rendre languissant, Languefacio, languorem affero.
- Devenir languissant, Elanguesco, languore conficior, infirmor.
- Languissamment, Languide.
- LANTERNE, Laterna.
- LAPIDATION, Lapidatio, lapidum jactus.
- Lapider, Lapido, lapidibus obruo.
- Qui lapide, Lapidator, percussor.
- LAQUAIS, Circumpedes.
- LARCIN, Furtum.
- LARES, Lares, penates.
- LARGESSE, Donatio, largitas, liberalitas.
- Faire des largesses, Elargior, largior, dono.
- Qui fait des largesses, Largitor, corruptor.
- Large, Prolixus, liberalis, benignus.
- Largement, Large, largiter, liberaliter, copiose, munifice, effuse.
- LARGEUR, Latitudo.
- Large, Latus, amplus, laxus.
- LARMES, Fletus, lacrimæ, lamentatio, planctus, ploratus.
- Verser des larmes, Lacrimas fundo.
- Émouvoir jusqu’aux larmes, Fletum moveo, ad lacrimas moveo.
- Répandre des larmes, Lacrimas educo.
- Retenir ses larmes, Cohibeo lacrimas.
- Baigné de larmes, Lacrimabundus, udis oculis.
- LASSITUDE, Lassitudo, defatigatio.
- Las, Defessus, fatigatus, lassus, languens.
- LATINITÉ, Latinitas.
- Latin, Latinitas.
- Latin (adj.), Latinus.
- En latin, Latine.
- LAURIER, Laurus.
- Rameau de laurier, Laureola.
- Couronne de laurier, Laurea.
- Couronné de laurier, Laureatus.
- LAVER, Abluo, lavo, purgo, diluo, expio, abstergo.
- Se laver d’un reproche, Crimen dissolvo.
- LÉCHER, Lingo, lambo, abligurio.
- LEÇON, Documentum, admonitio, præceptum, exemplum, monumentum.
- LECTURE, Lectio, evolutio.
- — (A haute voix), Recitatio.
- Donner lecture de, Recito, pronuntio.
- Lire, Lego, perlego, evolvo.
- — (A haute voix), Recito, pronuntio.
- Lire sur les traits une expression de fureur, In facie vultuque vecordia inerat.
- Lecteur, Lector, recitator, anagnostes.
- LÉGÈRETÉ, Levitas, inconstantia, mobilitas, vanitas, futilitas.
- Léger, Levis, minime gravis.
- — (Vain), Nugatorius, ineptus, futilis, ventosus, inanis, vacuus, levis.
- Légèrement, Leviter, leniter, molliter, tenuiter, nugatorie.
- LÉGION, Legio.
- Légionnaire, Legionarius.
- LÉGITIMEMENT, Legitime, juste, jure, more majorum.
- LÉGUER, Testamento aliquid relinquo.
- LÉGUME, Legumen, olus.
- LENDEMAIN (le), Postridie, postero die.
- LÉNITIF, Fomentum, delinitio.
- LENTEUR, Lentitudo, tarditas.
- Lent, Lentus, tardus.
- Lentement, Spisse, tarde, lente.
- Aller lentement, Pedetentim eo.
- LÈPRE, Scabies, lepra.
- LEQUEL DES DEUX? Uter?
- LÉSINERIE, Illiberalitas, sordes, avaritia.
- LEST, Saburra.
- LÉTHARGIE, Lethargus.
- Léthargique, Veternosus.
- LETTRE (Caractère d’imprimerie), Littera, nota, elementa litterarum.
- Écrire en toutes lettres, Perscribo.
- LETTRE (épître), Epistola, litteræ, tabella.
- Écrire une lettre, Scribo.
- Attendre une lettre, Litteras desidero.
- Recevoir une lettre, Litteras accipio.
- Répondre à une lettre, Epistolæ rescribo.
- BELLES-LETTRES, Humaniores litteræ, humaniores disciplinæ, bonæ artes.
- Se livrer à l’étude des belles-lettres, Litteris humanioribus me impendo.
- Lettré, Litteratus, litteris instructus.
- LEURRER, Conditionibus aliquem produco.
- LEVAIN, Fermentum.
- LEVANT (le), Oriens, ortus.
- LEVÉE d’hommes, Evocatio, supplementum.
- Lever des troupes, Copias contraho, legionum supplementa scribo.
- Qui fait des levées, Evocator.
- LEVÉE d’impôts, Exactio, vectigal, tributum, stipendium.
- Lever les impôts, Pecunias describo, impero.
- Côte personnelle, Exactio capitum.
- Impôt de ports, Exactio ostiorum.
- LEVER des astres, Ortus, exortus, oriens.
- Lever, Extollo, erigo.
- Lever (se), Consurgo, surgo, exsurgo.
- Se lever du lit, Surgo, de lecto exeo.
- Se lever par déférence, Assurgo, honoris causa surgo.
- LÈVRES, Labia, labellum, labrum.
- Du bout des lèvres, Summis, primoribus labris.
- Je l’ai sur le bout des lèvres, Versatur mihi in primoribus labris.
- LÉZARDE, Ruina.
- LIAISON, Conjunctio, necessitudo, societas, consociatio, affinitas, consensio.
- LIBATION, Libatio, libamentum.
- LIBÉRALITÉ, Liberalitas, largitas.
- Libéral, Liberalis, largus, munificus, beneficus, prolixus.
- Libéralement, Liberaliter, large, munifice.
- Donner libéralement, Largior, gratificor, largitionem facio.
- LIBERTÉ, Libertas, immunitas, licentia.
- Recouvrer la liberté, In libertatem me assero.
- Donner la liberté, Libertatem largior.
- Être en liberté, Libertatem habeo.
- Enlever la liberté, Libertatem adimo.
- Libérateur, Servator, conservator, assertor.
- Libre, Solutus, liber.
- De condition libre, Liberalis.
- Libre (être), Vaco, nihil ago, cesso.
- Librement, Libenter, audacter, fidenter, confidenter, solute, libere.
- LIBERTINAGE, Lascivia.
- LICENCE, Effrenatio, insolentia.
- — (Permission), Licentia, libertas.
- S’abandonner à la licence, Lascivio.
- Réprimer la licence des mœurs, Licentiam morum præcido.
- Licencieux, Lascivus, libidinosus, intemperans.
- Licite (il est), Licet, fas est.
- Licenciement, Dimissio.
- LICENCIER, Dimitto, exauctoro.
- LICTEUR, Lictor, apparitor.
- LIE, Fæx.
- LIEN, Vinculum, compedes, catenæ.
- Lier, Devincio, obstringo, obligo, demereor, concilio, constringo, alligo, comprehendo.
- Lier ensemble, Colligo, necto, constringo, ligo, vincio, conjungo, consocio, congrego, coagmento, concilio, connecto, devincio.
- Se lier avec qqn, Familiaritatem cum aliquo contrahere.
- LIERRE, Hedera.
- LIEU, Locus, status.
- — (Sacré), Locus sacer.
- Tenir lieu de père, Pro parente fuit, instar parentis fuit.
- Avoir lieu, Evenio.
- Au lieu de, Vice, loco.
- Au même lieu, Ibidem, in eodem loco.
- De quelque lieu, Alicunde.
- D’un autre lieu, Aliunde, ex alio loco, ex alia re.
- Du même lieu, Indidem, ex eodem loco.
- Passer d’un lieu dans un autre, Transmigro.
- LIÈVRE, Lepus.
- LIGNE, Linea.
- J’ai pu à peine écrire une ligne, Vix versum unum exarare potui.
- Dévier de la ligne, Aberro a proposito.
- LIGNÉE, Progenies.
- LIMAÇON, Cochlea.
- LIMER, Perpolio, expolio, limo.
- Limé, Limatus, perpolitus.
- LIMITE, Limes, finis, terminus, extremitas, circumscriptio, regiones, determinatio, conclusio.
- Dans certaines limites, Finite, definite.
- Rester dans les limites, Regionibus me contineo.
- Limiter, Determino, termino, constringo, concludo.
- Limitrophe, Gens finitima, proximus, affinis.
- LIN, Linteum.
- De lin, Linteus.
- Vêtu de lin, Linteatus.
- LINÉAMENT, Lineamentum.
- LION, Leo.
- LIQUIDE, Humor, aqua, liquor.
- — (Adj.) Liquidus.
- Liquéfier, Liquefacio, mollio, liquo.
- Liquéfier (se), Deliquesco, dissolvor, liquefio, diffluo, fluo.
- LISSE, Levis.
- Rendre lisse, Lævigo.
- LISTE, Album, subscriptio, adscriptio.
- LIT, Lectus, stratum, cubile, torus, grabatus.
- LITIÈRE, Lectica, octophorus, stramen.
- Porteur de litière, Lecticarius.
- LIVIDE, Lividus.
- LIVRE (poids), Pondo, libra.
- LIVRE (volume), Liber, opus, volumen, codex, libellus.
- Écrire un livre, Librum compono.
- Feuilleter un livre, Librum evolvo, percurro.
- Publier un livre, In lucem prodo librum.
- LIVRER, Dedo, addico, do, trado, mancipo, prodo.
- Livré à, Deditus.
- LOCATION, Conductio, redemptio.
- Louer, Conduco.
- Locataire, Inquilinus.
- Loué, Conductitius.
- LOGER (en voyage), Diversor.
- LOI, Lex, canon, regula.
- Édicter une loi, Legem perfero.
- Observer la loi, Legi pareo.
- Violer la loi, Contra legem facio.
- Abroger une loi, Legem irritam facio.
- Agir conformément à la loi, Lege ago.
- Législateur, Legislator, lator legis.
- Légiste, Jurisconsultus, interpres legum.
- Légal, Legitimus, æquus, secundum legem.
- Qui n’est pas soumis à la loi, Exlex.
- LOIN, Remote, procul.
- Au loin, Eminus, e longinquo.
- Bien loin que, Nedum.
- Plus loin, Ultra, supra.
- Voir de loin, Prospicio.
- LOISIR, Otium, vacuum tempus, vacatio a labore.
- Avoir de loisir, Otior, nihil ago, cesso, vaco, otio abutor.
- A loisir, Otiose, per otium.
- LONGUEUR, Longitudo, longinquitas, diuturnitas.
- Long, Longus, longinquus, diuturnus, procerus.
- Pour n’être pas trop long, Ne multus ac insolens sim.
- A la longue, Mora.
- LONGTEMPS, Diu, longo intervallo.
- Longtemps avant, Diu ante, multo ante.
- Longtemps après, Diu post, longo ex intervallo.
- Qui dure longtemps, Diuturnus, longinquus.
- Aussi longtemps que, Quamdiu, dum, quantum, tamdiu... quamdiu.
- Il y a déjà longtemps, Pridem, dudum.
- Si longtemps, Tanto tempore.
- LORSQUE, Quum, cum, postquam, ubi, simul, simul ac.
- LOUANGE, Prædicatio, celebratio, commemoratio, laudatio, præconium, commendatio.
- Louer, Laudo, commendo, celebro, extollo, collaudo.
- Louable, Laudabilis, laudandus, prædicandus, laude dignus, prædicabilis, tolerabilis.
- D’une façon louable, Laudabiliter, recte, laudate, honeste, cum laude.
- Loué, Laudatus, spectatus, probatus.
- LOUCHE, Limus, obliquus.
- LOUP, Lupus.
- De loup, Lupinus.
- LOURD, Onerosus, gravis, ponderosus.
- LOYER, Locatio.
- Donner à loyer, Loco.
- LUCRE, Lucrum, feneratio.
- LUGUBRE, Lugubris, funebris.
- LUI-MÊME, Ipse.
- LUIRE, Eluceo, emico, effulgeo, resplendeo, niteo, nitesco, splendeo, luceo.
- Luire sur, Eluceo, illuceo, exorior, appareo.
- Luisant, Nitidus, nitens.
- LUMIÈRE, Lux, lumen.
- Priver de la lumière, Obscuro, luminibus officio.
- Qui craint la lumière, Lucifugus.
- LUNE, Luna.
- Relatif à la lune, Lunaris.
- LUTTE, Contentio, certatio, luctatio, certamen, dimicatio, pugna, concertatio.
- Lutter, Obsisto, pugno, dimico, certo, contendo, belligero, concerto, luctor.
- Lutteur, Luctator.
- LUXE, Luxus, opulentia.
- Son luxe est extraordinaire, Luxus in eo est tantus, ut nihil supra possit esse.
- LYCÉE, Lyceum.
- LYRE, Fides, lyra.
- Joueur de lyre, Fidicen, qui fidibus canit.
- Lyrique, Lyricus.
- M
- Macérer, Macero, contero.
- MÂCHOIRE, Maxilla, mala.
- Mâcher, Mando.
- MACHINE, Machina, machinamentum.
- MACHINATION, Machinatio, artificium.
- Machiner, Machinor, excoquo.
- MAÇON, Structor.
- MAGASIN, Receptaculum.
- MAGE, Magus.
- Magicien, Magus.
- Magique, Magicus.
- MAGISTRATURE, Magistratus, dignitas, honor, potestas.
- MAGNANIMITÉ, Magnanimitas, magnitudo animi.
- Magnanime, Magnificus, generosus, clarus.
- MAGNIFICENCE, Apparatio, magnificentia, lautitia.
- Magnifique, Speciosus, illustris.
- Magnifiquement, Magnifice, opipare, laute, apparate, splendide, speciose, artificiose, eleganter, pretiose.
- MAI, Maius.
- MAIGREUR, Macies, gracilitas, tenuitas.
- D’une maigreur extrême, Torridus macie.
- Maigre, Macer, macie extenuatus, tenuis, gracilis.
- MAIN, Manus.
- Main droite, Dextera, dextra.
- Main gauche, Sinistra.
- En venir aux mains, Conflictum ineo, adversis signis maximo clamore concurro, cum hoste congredior.
- Donne la main, Cedo manum.
- Sous la main, Être sous la main, Suppeto, suppedito.
- La dernière main, Perpolitio, expolitio.
- Mettre la dernière main, Perficio, perpolio, elimo.
- De main en main, Per manus.
- Sous la main, Sub manu, præsto, in promptu, in manu, in manibus, ad manum.
- MAINTENANT, Nunc, hoc tempore, hodie, modo.
- MAINTENIR, Sustineo, tueor, labentem excipio.
- MAIS, Ast, at, sed, atqui, certe, verum, sed, enim, autem, vero.
- MAISON, Domus, ædes, domicilium, tectum, penates, lares.
- Maison de campagne, Villa, prædium.
- Demeurer chez soi, Domo se tenere, domi manere.
- De la maison, Domesticus, familiaris, privatus, intimus.
- MAÎTRE (de maison), Dominus, herus, paterfamilias.
- — (Précepteur), Doctor, magister, præceptor, interpres, pædagogus.
- Qui n’est pas maître de soi, Impos.
- Maîtriser, Contineo, reprimo, cohibeo, coerceo.
- Se rendre maître, Præoccupo, anteoccupo.
- Être maître de sa colère, Iram in potestate habeo.
- MAJESTÉ, Majestas, summa gravitas.
- MAL, Malum.
- Faire du mal à, Malefacio.
- Mal, Male, prave, nequiter, perperam perverse, corrupte, vitiose.
- Vos affaires vont mal, Claudicant res vestræ.
- Parler mal de, Maledico.
- MAL, Morbus.
- Le mal empire, Crescit morbus.
- Le mal diminue, Decrescit.
- MALADIE, Morbus, invaletudo, ægrotatio.
- Maladie invétérée, Inveteratio.
- Arrêté, empêché par la maladie, Morbo præpeditus.
- Malade, Æger, ægrotus, morbidus, invalidus, infirmus.
- Malade (être), Ægroto, morbo sum implicatus, ægro corpore, sum.
- MALADROIT, Inconcinnus, ineptus.
- Maladroitement, Inepte, insulse.
- MÂLE, Mas, masculus, virilis, fortis.
- MALÉDICTION, Exsecratio, diræ, imprecatio.
- Maudire, Exsecror, imprecor, abominor, detestor, diras alicui imprecor.
- MALFAISANT, Maleficus, reus, damnificus.
- MALFAMÉ, Infamis, turpis; sceleribus, ignominia notatus.
- MALGRÉ, Ingratis, invito.
- Malgré soi, Invite, repugnanter, invito.
- Qui agit malgré soi, Invitus, rogatus, repugnans, coactus.
- MALHEUR! Væ.
- MALHEUR, Malum, damnum, incommodum, pestis, detrimentum, miseria, calamitas, pernicies, infortunium, ærumna.
- Être sous le coup d’un malheur, Sum in maximis malis.
- Éloigner un malheur, Pestem averto.
- Un malheur menace, Malum imminet.
- Tomber dans le malheur, In miseriam incido.
- Être dans le malheur, Miseriis premor.
- Arracher au malheur, A miseria vindico.
- Être délivré d’un malheur, E malis emergo.
- Malheureux, Infelix, miser, calamitosus, infortunatus, ærumnosus, nefastus, impius, prostratus, jacens.
- Devenir malheureux, Malum contraho, in calamitatem incido.
- MALHONNÊTE, Inhonestus, turpis, nequam, improbus.
- Malhonnêtement, Inhoneste, spurce.
- MALICE, Malitia, fraus, calliditas, nequitia.
- Malicieusement, Malitiose, callide, versute, vafre, dolose, nequiter.
- MALPROPRETÉ, Squalor, sordes, lutum.
- Malpropre, Squalidus, sordidus.
- Être malpropre, Squaleo, sordeo.
- MALSÉANT, Inconveniens.
- Il est malséant, Dedecet, indecorum est.
- MALTRAITER, Aspere aliquem accipio, vexo, male tracto.
- Qui maltraite, Vexator.
- MALVEILLANCE, Malevolentia.
- Malveillant, Malevolus.
- MAMELLE, Mamma, uber.
- Qui est à la mamelle, Lactens.
- MANCHE, Manica.
- Pourvu de manches, Manicatus.
- MÂNES, Manes.
- MANGER, Comedo, edo, cibum capio, cibum sumo, cœno.
- — (Consumer), Exedo, consumo, obligurio.
- Manger avidement, Helluor, comessor.
- Je n’ai pas mangé depuis deux jours, Biduo nihil cibi cepi.
- MANIEMENT, Tractatio.
- Maniable, Tractabilis.
- MANIÈRE, Modus.
- A la manière de, Ritu.
- A la manière des vieilles, Aniliter.
- D’une autre manière, Aliusmodi, rationis disparis, alterius, dissimilis.
- Par manière d’acquit, Oscitanter, negligenter, indiligenter, in speciem, per simulationem.
- MANIFESTE, Manifestus, clarus, perspicuus, non obscurus, perspectus, apertus, evidens.
- Manifester, Patefacio, in lucem profero, divulgo, præfero, significo.
- Manifestement, Manifesto, palam, aperte, clare, perspicue.
- MANŒUVRE (milit.), Exercitium.
- MANŒUVRE, Operarius.
- MANQUE de, Jejunitas, inopia, indigentia, penuria, egestas.
- Manquer, Deficio, desum.
- Il manque, Deficit, deest.
- Manquer à, Delinquo, pecco, errorem committo.
- Manquer de, Careo, vaco, deficior, vacuus sum, egeo, indigeo.
- MANTEAU, Læna, amiculum, pallium.
- Manteau militaire, Paludamentum.
- Mettre son manteau, Onero humerum pallio, pallium humeris injicio.
- Retrousser le manteau, Colligo pallium.
- MANUSCRIT, Chirographum, volumen.
- MARAIS, Palus.
- Marécageux, Palustris.
- MARÂTRE, Noverca.
- MARAUDEUR, Prædator.
- MARBRE, Marmor.
- De marbre, Marmoreus.
- MARCHANDISE, Mercimonium, merx.
- Commerce de marchandise, Mercatura, negotiatio, nundinatio.
- Marchand, Mercator, negotiator, qui mercaturam facit, propola.
- MARCHÉ, Macellum, emporium, mercatus.
- Jour de marché, Nundinæ, mercatus.
- Tenue d’un marché, Nundinatus.
- MARCHE, Ingressio, incessus, itio, ingressus, gressus.
- Marcher, Incedo, ingredior, ambulo, eo.
- Ils marchent rapidement, Celeres sunt.
- MARÉCHAL-DE-CAMP, Supremus castrorum præfectus.
- MARÉE, Æstus marini.
- MARI, Maritus, vir.
- MARIAGE, Matrimonium, conjugium, connubium, nuptiæ.
- Contracter mariage, (en parl. d’une femme), Ineo matrimonium.
- Faire un mariage, Matrimonio habeo conjugem.
- Se marier, Nuptias concilio, uxorem duco.
- Femme mariée, Matrona, mulier, uxor.
- Non marié, Innuptus, non nuptus.
- MARMITE, Olla.
- MARQUE, Nota, signum.
- Apposer une marque, Notam appono.
- Faire une marque, Noto, signo.
- Marquer, Consigno, obsigno, firmo.
- Marqueté, Vermiculatus.
- MARTEAU, Malleus.
- MARTYR, Laureatus Fidei pugil.
- MASQUE, Persona, larva, facies ficta.
- Lever le masque, Integumenta evolvo, larvam depono.
- Masqué, Larvatus, personatus.
- Masquer la vue, Luminibus obstruo.
- MASSACRE, Trucidatio, cædes, clades, jugulatio.
- Massacrer, Interficio, neco, occido, cædo, jugulo, morte mulcto, interimo, contrucido.
- MASSE, Moles.
- En masse, Conglobatim.
- MASSUE, Clava.
- MÂT, Malus.
- Matelot, Nauta, navita.
- MATHÉMATIQUE, Mathematicus.
- MATIÈRE, Materia.
- Matériaux, Materia, apparatus.
- MATIN (le), Mane, diluculo, prima luce, matutino tempore.
- Matin (du), Matutinus.
- MATURITÉ, Maturitas, tempestivitas, tempus maturum.
- Mûr, Maturus, coctus, tempestivus, mitis.
- Mûrir, Maturesco, maturo, mitesco, mitior fio, excoquo.
- Les moissons mûrissent, Fruges prope maturitatem sunt.
- MAUVAIS, Malus, inprobus, perditus, facinorosus, nequam, homo nihili.
- MAUX, Miseria, calamitas.
- Soulager les maux, Miseriam lenio.
- MAXIME, Dogma, decretum, citum, præceptum.
- MÉCANICIEN, Machinator, fabricator.
- MÉCHANCETÉ, Improbitas, perversitas vecordia, malignitas.
- Méchant, Improbus, sceleratus, nequam.
- Méchamment, Improbe, maligne, malitiose, nefarie, perverse, nequiter.
- MÉCONTENTEMENT, Bilis, ira.
- MÉDIATEUR, Conciliator, pactor.
- MÉDICAMENT, Medicamen, medicamentum, medicina, remedium.
- MÉDECINE, Medicina, medicamentum, remedium, ars medendi.
- Médecin, Medicus, medicinæ peritus.
- MÉDIOCRITÉ, Mediocritas.
- Médiocre, Modicus, mediocris, paucus, nonnullus.
- Médiocrement, Modice, moderate, modeste, mediocriter.
- Médisance, Maledictio, maledictum.
- Médire, Maledico.
- Médisant, Maledicus, obtrectator, mordax.
- En médisant, Maledice.
- MÉDITATION, Meditatio, commentatio.
- Méditer, Meditor, attente cogito, commentor, contemplor, considero.
- Méditer une ruse, Machinor.
- Il médite je ne sais quoi au fond de son cœur, Clam nescio quid agitat.
- MÉFAIT, Noxa, noxia, culpa, crimen.
- MEILLEUR, Melior, potior, præstabilior, commodior, prior.
- MÉLANCOLIE, Melancholia, atra bilis.
- Mélancolique, Melancholicus.
- MÉLANGE, Permistio, admistio, confusio.
- Sans mélange, Meracus, merus.
- Mêler, Promiscua habeo, commisceo, insero, confundo.
- Mêler à (se), Me interpono, in res me immitto.
- Mêlé, Promiscuus, mixtus, confusus.
- MEMBRE, Artus, membrum.
- Privé d’un membre, Mancus.
- MÊME, Etiam, et, item, vel, quidem, profecto.
- De même, Item, similiter, quoque.
- De même que, Sicut, sicuti, perinde ut, similiter atque, velut, tanquam, quodammodo ac.
- De la même manière, Itidem, similiter, pariter, item.
- Et même, Quin etiam, idem.
- Pas même, Ne quidem.
- LE MÊME, Idem.
- Mémoire, Memoria.
- Avoir bonne mémoire, Memoria valeo.
- Avoir une mémoire ingrate, Memoria vacillat.
- Exercer la mémoire, Mémoriæ studeo.
- Mémorable, Memorabilis, memorandus, memoria dignus.
- De mémoire, Memoriter, e memoria, sine scripto.
- Réciter de mémoire, Ex memoria pronuntio.
- De mémoire d’homme, Post hominum memoriam.
- MÉMOIRES, Commentarium, commentarii.
- MENACE, Minæ, minatio, terror.
- Proférer des menaces, Terrores jacto.
- Menacer, Minor, minitor, terreo.
- — (Être imminent), Impendeo, immineo, insto.
- Menaçant, Minax, horrificus, minitabundus, minitans.
- Menaçant (en), Minaciter, aspere.
- MÉNAGER la chèvre et le chou, Utrosque parietes linio. (PROV.)
- MENDICITÉ, Mendicitas.
- Mendier, Mendico, ostiatim quæro.
- Mendiant, Mendicus.
- MENER, Propello, impello, propulso.
- MENSONGE, Mendacium, falsitas.
- Mentir, Mentior, ementior, mendacium dico.
- Menteur, Mendax, fraudulentus.
- Mensonger, Mendax, fraudulentus.
- MENSUEL, Menstruus.
- Mention, Commemoratio, mentio, recordatio.
- Faire mention, Mentionem de re facio.
- Mentionner, Commemoro, memoro, dico, memini, narro.
- MENTON, Mentum.
- MÉPRIS, Contemptio, contemptus, despicientia, despectio, vilitas, aspernatio, despectus.
- Mépriser, Flocci facio, contemno, despicio, sperno, pro nihilo puto, rejicio aspernor, abhorreo, respuo, repudio.
- Méprisable, Luteus, nullius pretii, ineptus.
- MER, Pelagus, mare, pontus, æquor, salum.
- La pleine mer, Altum.
- En pleine mer, In salum.
- Mal de mer, Nausea.
- Se mettre en mer, Navigo, mare ingredior.
- Marin, Marinus, maritimus.
- — (Soldat), Classiarius.
- MERCENAIRE, Mercenarius, operarius.
- MÈRE, Mater, parens, genitrix.
- MÈRE DE FAMILLE, Materfamilias.
- Maternel, Maternus.
- MÉRITE, Promeritum, meritum, beneficium.
- Favoriser le mérite, Dignitati faveo.
- Mériter, Mereo, mereor, commereo, promereor.
- Je ne mérite pas autant, Non id est meritum meum, ut.....
- Mériter (de), Benemereor, beneficio afficio, beneficium colloco.
- Mérité, Meritus, justus, debitus.
- MERLE, Merula.
- MERVEILLE, Miraculum, prodigium, portentum.
- A merveille, Mirum in modum.
- Merveilleux, Portentosus, monstrosus, prodigiosus, mirandus, mirabilis.
- Merveilleusement, Mirifice, mire, admirabiliter.
- Mésintelligence, Dissidium, dissensio, divortium.
- MESSAGE, Nuntium.
- Messager, Nuntius, tabellarius, cursor.
- MESSE, Res sacra, missa, res divina.
- Dire la messe, Sacrum facio.
- Servir la messe, Sacerdoti sacra operanti ministro.
- Entendre la messe, Intersum divinis.
- MESURE, Mensura.
- — (Manière), Modus.
- Garder la mesure convenable, Modum in rebus servo.
- Avec mesure, Numerose.
- Sans mesure, Immoderate, immodeste, extra modum.
- Mesurer, Commetior, metior.
- Qui mesure, Metator.
- MÉTAL, Metallum.
- MÉTAMORPHOSER, Transformo.
- MÉTHODE, Methodus, via, ars.
- Méthodiquement, Distincte, disposite, distribute.
- METS, Esculenta, escæ, cibi, pulmentum.
- METTRE, Pono, colloco.
- Il se mit à, Cœpit.
- MEUNIER, Pistor.
- MEURTRE, Homicidium, cædes.
- MEURTRIER, Homicida, sicarius, interfector.
- Meurtrier (adj.), Internecinus, crudelis.
- MIDI, Meridies.
- De midi, Meridianus.
- Avant midi, Ante meridiem.
- Après midi, Post meridiem.
- MIEL, Mel.
- Rayon de miel, Favus.
- Mielleux, Mellarius, mellitus, suavis, jucundus.
- MIEN, Meus.
- MIEUX, Melius, commodius, potius, præstabilius.
- Un peu mieux, Meliuscule, aliquanto melius.
- Aimer mieux, Malo, magis volo, præopto.
- MIGRATION, Migratio, loci mutatio, discessus.
- MILAN, Milvus.
- De milan, Milvinus.
- MILIEU (le), Medietas, medium, media pars.
- Juste milieu, Mediocritas; nec parum, nec nimium.
- Qui est au milieu, Medius, intermedius.
- Arriver au milieu de la nuit, Nocte intempesta adsum.
- MILITAIRE, Militaris.
- MILLE, Mille.
- — (Longueur), Millium, milliare.
- Mille fois, Millies.
- De mille façons, Multis modis.
- Millésime, Millesimus.
- MIME, Mima, mimus.
- Miner, Peredo.
- MINUTIEUX, Scrupulosus.
- MIROIR, Speculum.
- MISÈRE, Miseria, calamitas, ærumna.
- Soulager la misère, Medeor inopiæ.
- Misérable, Miserandus, miserabilis.
- Misérablement, Miserabiliter, misere.
- MISÉRICORDIEUX, Misericors, clemens.
- MISSION, Expeditio sacra.
- MOBILE, Mobilis, volubilis, instabilis, inconstans.
- MOBILIER, Supellex.
- A l’ancienne mode, Obsolete.
- MODÈLE, Specimen, exemplum, exemplar.
- MODÉRATION, Moderatio, modestia, modus, temperantia, gravitas.
- Modérer, Moderor, modum adhibeo, freno, tempero, moderationem adhibeo, placo, domo, reprimo, impero animo, cohibeo iram.
- Modéré, Moderatus, temperatus, restrictus.
- Modérément, Sobrie, parum, modeste, moderate, modice, temperate, parce, restricte.
- MODESTIE, Demissio, animi abjectio, verecundia.
- Modeste, Demissus, humilis, modestus, pudens, verecundus.
- Il est très modeste, Modestia animi est insigni.
- Modestement, Pudenter, verecunde.
- MODIFIER, Interpolo, renovo, muto.
- Modifié, Modificatus.
- MODIQUE, Modicus, mediocris, paucus.
- Modiquement, Modice.
- MOELLE, Medulla.
- MOELLON, Cœmentum.
- Bâti en moellon, Cœmentitius.
- MŒURS, Mores.
- Bonnes mœurs, Optimi mores.
- Mœurs dépravées, Pravi mores.
- Mœurs sévères, Castigati mores.
- MOI, Ego.
- MOINE, Monachus.
- MOINEAU, Passer.
- MOINS, Minus, secius.
- Du moins, au moins, Saltem, modo.
- Le moins possible, Minime, nequaquam.
- Le moins du monde, Minimum.
- MOIS, Mensis.
- MOISSON, Messis, proventus.
- Moissonner, Meto, messem facio.
- Moissonneur, Messor.
- MOITIÉ, Dimidia pars.
- Moitié (par), Bipartito, bifariam.
- Partagé par moitié, Dimidiatus.
- MÔLE, Crepido.
- MOLESTER, Pervello, vello, vellico.
- MOLLESSE, Mollitia, mollities, teneritas.
- Mou, Mollis, tener, tractabilis, flexibilis.
- Mollement, Molliter, segniter, delicate.
- MOMENT, Punctum, momentum.
- Moments perdus, Horæ subsecivæ.
- Moment défavorable, Alieno tempore.
- En ce moment, Ibi.
- Assigner un moment, Tempus alicui constituo.
- Saisir le moment, Tempus scite capio.
- Savoir choisir le bon moment, Commoditatis omnes articulos scio.
- MON, Meus.
- MONCEAU, Acervus, cumulus.
- En monceau, Acervatim, summatim.
- MONDE, Mundus, rerum universitas.
- Mondain, Mundanus.
- MONNAIE, Nummus, moneta.
- Monnaie fausse, Nummi adulterini.
- Battre monnaie, Nummos cudo.
- Monétaire, Monetalis.
- MONSTRE, Monstrum, portentum, prodigium.
- Monstrueux, Monstrosus, portentosus.
- Monstrueusement, Monstrose.
- MONTAGNE, Mons.
- Pied d’une montagne, Infimæ radices montis.
- MONTÉE, Acclivitas, clivus, collis.
- Monter, Ascendo, scando.
- Montagneux, Montosus, montuosus.
- Montueux, Clivosus.
- MONTRER, Ostendo, exhibeo, expromo, expono, demonstro, indico, declaro, propono, in conspectu pono, monstro.
- Montrer (se), Compareo, videor, adsum, palam sum, oborior, nascor.
- Il se montre autre qu’il n’est, Alium se quam sit ementitur.
- MONUMENT, Monumentum, opus publicum.
- MOQUERIE, Irrisio, ludibrium, risus, cachinnus.
- Moquer de (se), Insulto, illudo, ludo, ludificor, derideo, eludo, irrideo, naso suspendeo aliquem.
- Moqueur, Nasutulus, nasutus, irrisor.
- Moral, Moralis.
- MORCEAUX (en), Particulatim, membratim, singillatim.
- MOROSE, Illepidus, infacetus.
- D’une façon morose, Morose, fastidiose, importune.
- MORSURE, Morsus.
- Mordre, Admordeo, abrodo.
- Mordant, Dentatus, mordax, dicax.
- En mordant, Mordicus.
- MORT, Mors, interitus, letum, discessus, exitus, obitus, decessio.
- Mort violente, Nex.
- Se donner la mort, Necem mihi conscisco.
- Menacer de mort, Mortem alicui minitor.
- Donner la mort, Morte afficio.
- Envoyer à la mort, Ad mortem do.
- Mortalité, Mortalitas.
- Moribond, Moribundus, moriens.
- Mourir, Morior, decedo, e vita discedo, succumbo, vitam amitto, animam edo, intereo, ad DEUM excedo.
- Que je meure, si, Ne vivam, si...
- Mourir avant le temps, Præmorior, ante tempus morior.
- Mourir de mort violente, Vita cum sanguine effluo.
- Mourir de la peste, Peste conficior.
- Mort, Mortuus.
- Mortel, Mortifer, pestifer, letalis, mortalis.
- MOSAÏQUE, Emblema vermiculatum.
- MOT, Verbum, vox, vocabulum, dictum.
- Bon mot, Sales, joci, facetiæ, urbanitas.
- Mot d’ordre, Tessera.
- A mots couverts. Tectis verbis.
- Mot à mot, Verbis totidem, verbum pro verbo, ad verbum.
- MOTIF, Causa.
- MOTTE de terre, Gleba.
- MOUCHE, Musca.
- MOUCHER (se), Emungo.
- MOUILLER, Humecto, humidum facio, madefacio.
- Mouillé, Humidus, madidus, udus.
- MOULIN, Pistrinum.
- MOUSSE, Muscus.
- Moussu, Muscosus.
- MOUTON, Fistuca.
- MOUVEMENT, Motus, motio, agitatio, impulsus.
- Mouvement circulaire, Conversio, circumvectio.
- Mettre en mouvement, Incito, impello, excito.
- Faire signe par un mouvement de tête, Nuto.
- De son propre mouvement, Sua sponte.
- Mouvoir, Moveo, cieo, agito, impello, muto, commuto.
- MOYEN, Ratio, via, modus.
- Il connaît tous les moyens, Vias omnes aliquid faciendi tenet, omnes artes novit.
- Chacun selon ses moyens, Pro se quisque.
- Par tous les moyens possibles, Quoquomodo, pro virili parte.
- MUET, Elinguis, mutus, indisertus, tacitus.
- Rendre muet, Obmutesco.
- MUGISSEMENT, Mugitus.
- Mugir, Mugio, boo.
- MULET, Mulus.
- Muletier, Mulio.
- De muletier, Mulionius.
- MULTIPLIER, Multiplico.
- Multiplier (se), Percrebresco.
- MULTITUDE, Multitudo, frequentia, celebritas, turba, cœtus, vulgus.
- MUNICIPALE (ville), Municipium.
- Municipal, Municipalis.
- MUR (de clôture), Maceria, paries, murus.
- — (Fortifications), Mœnia, muri urbis.
- Mural, Muralis.
- MURMURE, Murmur, fremitus, mugitus, strepitus, susurrus.
- Murmurer, Murmuro, commurmuror.
- Murmurer à l’oreille, Insusurro.
- MUSE, Musa.
- MUSES, Musæ.
- Musique, Musica, cantus, symphonia.
- Aimer la musique, Musicæ studio teneor.
- Faire de la musique, Modulate describo.
- Musicien, Musicus, symphoniacus.
- MUTILER, Mutilo, diminuo.
- Mutilé, Mutilus, mutilatus.
- MUTUEL, Mutuus, respondens.
- Mutuellement, Mutue, mutuo.
- Mystère, Mysterium, sacra res occulta.
- N
- NACELLE, Navicula.
- NAGE (traverser à la), Trano, trajicio, transnato.
- Nager, Nato, no.
- Nager dans, Innato, inno.
- NAGUÈRE, Dudum, jam pridem, nuper, recens, novissime.
- NAISSANCE, Ortus, exortus.
- Naissance illustre, Genus illustre.
- De parents obscurs, Genus obscurum.
- Par la naissance, Natu, ætate.
- De naissance, Natalis.
- Jour de naissance, Dies natalis, natalis.
- Fête pour célébrer le jour de la naissance, Natalitia.
- Relatif au jour de naissance, Natalitius.
- Naître, Nascor, orior, in vitam venio, in lucem edor, exsisto.
- Natal, Genitalis.
- Sol natal, Genitale solum.
- Faire naître, Incutio, injicio.
- NAÏF, Simplex, credulus, sincerus.
- Naïvement, Pueriliter, stulte.
- NARINES, Nares.
- NARRATION, Narratio, rerum gestarum expositio.
- Narrer, Narro.
- Narrateur, Pronuntiator, narrator.
- NATION, Natio, gens.
- National, Vernaculus.
- NATURE, Natura.
- NATUREL, Natura, indoles, ingenium, mores.
- Naturel (adj.), Naturalis, nativus, innatus, insitus, genuinus, proprius.
- Naturellement, Naturaliter, a natura, secundum naturam.
- NAUFRAGE, Naufragium.
- Faire naufrage, Naufragium facio, naufragio intereo.
- Naufragé, Naufragus, naufragio ejectus, qui naufragium facit.
- NAUSÉE, Nausea, stomachi fastidium.
- Avoir des nausées, Nauseo, stomachi fastidio laboro.
- NAUTIQUE, Nauticus.
- NAVAL, Nauticus.
- NAVIGATION, Navigatio.
- Naviguer, Navigo, in navi vehor.
- Navigable, Navigabilis.
- Navigable (pas), Innavigabilis.
- Navigateur, Nauta, navita, naviculator, navicularius, remex.
- NAVIRE, Navigium, navis.
- NE PAS, Non, neque.
- NÉCESSITÉ, Necessitas, necessitudo, fatum.
- Faire de nécessité vertu, Necessitati pareo.
- Nécessaire, Necessarius, fatalis, opus, necesse, necessum.
- Il est nécessaire, Oportet, necesse est.
- Nécessairement, Necessario, necessarie, ex necessitate.
- Nécessiteux, Pauperculus.
- NECTAR, Nectar.
- NÉGATION, Negantia, negatio.
- Nier, Nego, abnuo, diffiteor, pernego, prorsus nego, recuso.
- NÉGLIGENCE, Socordia, incuria, negligentia, neglectio.
- Négliger, Negligo, non curo, rem segniter tracto.
- Il néglige son devoir, Claudicat in officio.
- Négliger tout pour obéir, Omnia postpono dum obedirem.
- Négliger ses affaires, Rebus meis plane indormio.
- Négligent, Oscitans, socors, deses, negligens.
- Négligé, Inconcinnus, inurbanus.
- Être négligé, Negligor, jaceo.
- Négligemment, Oscitanter, negligenter, indiligenter, somniculose, socorditer.
- NÉGOCE, Negotiatio, mercatura.
- Faire le négoce, Negotior, mercaturam facio.
- Négociant, Negotiator, mercator.
- NÉGOCIATEUR, Pactor.
- NEIGE, Nix.
- Neigeux, Nivalis.
- Plein de neige, Nivosus.
- Il neige, Ningit.
- NERF, Nervus, vis, robur.
- Nerveux, Nervosus, fortis, robustus.
- N’EST-CE PAS? Nonne, annon.
- NETTEMENT, Plane, clare, aperte, perspicue.
- NETTOYER, Depurgo, purgo.
- NETTOYER à fond, Perpurgo.
- NEUF en tout (Homme), Homo usu rerum tiro, nulla cognitione ornatus.
- NEUF, Novem.
- De neuf jours, Novendialis.
- Neuvième, Nonus.
- NEUTRE (demeurer), Medius sum.
- NEVEU, Nepos.
- NEZ, Nasus.
- Qui a un grand nez, Nasutus.
- NI D’UN COTÉ, NI DE L’AUTRE, Neutro, in neutram partem.
- Ni l’un ni l’autre, Neuter.
- NID, Nidus.
- NIVEAU, Norma, perpendiculum.
- NOBLESSE, Nobilitas, claritas, dignitas generis, vetustas familiæ, præstantia.
- Faire partie de la noblesse, In nobilium ordinem adscribor.
- Noble, Nobilis, clarus, insignis, genere nobili natus, magnanimus.
- Noble de fraîche date, Homo novus.
- Noblement, Insigniter, elate.
- NOCE, Nuptiæ, matrimonium, nuptiarum dies.
- Faire les apprêts des noces, Nuptias conficio.
- Nuptial, Nuptialis.
- NŒUD, Nodus.
- Nouer, Religo, vincio, colligo, necto, connecto.
- Noueux, Nodosus.
- NOIR (subst.), Nigror.
- Noir, Niger, ater, atratus, fuscus.
- Vêtu de noir, Atratus, funebri vestimento indutus.
- Noirâtre, Pullus, atratus, niger.
- NOIX, Juglans, nux.
- NOM, Nomen, vocabulum.
- En mon nom, Meo nomine, ex me, meis verbis.
- Donner un nom, Nomen alicui cudo.
- Ils ont le nom sans la chose, Honorum vocabula habent, non dignitatis insignia.
- Se faire un nom, Gloria floreo.
- Nommer, Denomino, nomino, appello, voco, nomen pono, nuncupo.
- Nommément, Nominatim.
- NOMBRE, Numerus, multitudo, copia.
- En grand nombre, Multus, permultus.
- Nombreux, Multus, non pauci, numerosus, copiosus, frequens.
- Peu nombreux, Infrequens.
- NON, Non, haud, neutiquam, haudquaquam.
- Et non, Nec, non, neque.
- NONCHALANCE, Segnitia, inertia.
- Nonchalant, Segnis, piger, languens, somniculosus.
- Nonchalamment, Somniculose.
- NOTE, Nota.
- Noter, Noto, observo, signo.
- Notable, Notabilis, conspicuus.
- NOTION, Notio, cognitio, intelligentia, informatio.
- NOTORIÉTÉ, Lux, perspicuitas.
- Notoire, Testatus, exploratus, ratus, indubitatus.
- NOTRE, Noster.
- Le nôtre, Noster.
- NOURRITURE, Nutrimentum, pabulum, pastio, esca, cibus, pastus, epulæ.
- Nourrir, Alo, educo, nutrio, pasco.
- Nourrir de (se), Vescor, edo, pascor, utor.
- Nourricier, Nutricius.
- Nourrissant, Esculentus.
- NOUVEAUTÉ, Novitas.
- Aimer la nouveauté, Novitatem amo.
- Nouveau, Novus, recens, inauditus, inusitatus, per se cognitus, inopinatus, novitius.
- De nouveau, De integro, iterum, rursum, rursus, denuo.
- Rendre nouveau, Novo.
- Nouvellement, Nove.
- NOUVELLE, Nuntius, rumor.
- Bonne nouvelle, Exoptatus nuntius.
- Mauvaise nouvelle, Tristis nuntius.
- Apporter des nouvelles, Nuntium affero.
- Recueillir les nouvelles, Rumores excipio.
- La nouvelle se confirme, Rumor crescit.
- NOVICE, Inexercitatus, tiro.
- NU, Nudus, nudatus, spoliatus, vacuus.
- Mettre à nu, Nudo, spolio.
- NUAGE, Nimbus, nubes.
- Nuageux, Nimbosus.
- NUANCER, Vario.
- Nuancé, Varius.
- NUIRE, Lædo, obsto, noceo, officio, detrimentum affero.
- Nuisible, Nocens, noxius, perniciosus.
- NUIT, Nox, tenebræ.
- Passer la nuit blanche, Pervigilo.
- Passer la nuit, Pernocto, noctem ago.
- Être surpris par la nuit, Nox me oppressit.
- Il fait nuit, Advesperascit.
- Nocturne, Nocturnus.
- Qui se fait la nuit, Noctuabundus.
- Qui dure toute la nuit, Pernox.
- Nuitamment, Noctu, nocte, nocturno tempore, in tenebris.
- NUL, Nullus, nemo.
- Nullement, Nequaquam, minime, haudquaquam, neutiquam.
- O
- OBÉISSANCE, Obedientia, obtemperatio.
- Obéir, Obedio, pareo, monita sequor, imperata facio, obtempero.
- Obéissance (avec), Obedienter.
- OBÉRÉ, Obæratus.
- OBJECTION, Objectum.
- Objecter, Objecto, objicio.
- OBJET, Res.
- OBLIGATION, Obligatio.
- — (Argent), Nomen.
- Avoir en obligation, In nominibus habeo.
- Faire une obligation de conscience, Religionem objicio.
- Obliger, Obligo, obstringo, devincio, alligo.
- Obligé, Obligatus, obstrictus, devinctus.
- Je vous suis bien obligé, Maximis me beneficiorum vinculis obstrinxisti.
- OBSCÉNITÉ, Obscœnitas, turpitudo.
- Obscène, Obscœnus, turpis.
- D’une façon obscène, Obscœne.
- OBSCURITÉ, Tenebræ, caligo, nox, obscuratio, obscuritas.
- Obscurcir, Obscuro, lucem eripio, tenebras obduco.
- Obscur, Obscurus, tenebricosus, spissus, latens, opertus.
- — (Embrouillé), Perplexus, intricatus, implicatus, tortuosus.
- — (Ignoré), Ignobilis, humilis.
- Naissance obscure, Ignobilitas, humilitas generis.
- D’une façon obscure, Obscure, per nebulam, per caliginen, perplexe.
- OBSÉDÉ (être), par mille pensées, Hinc inde cogito.
- OBSÉQUIEUX, Obsequiosus.
- OBSERVATION, Observatio, animadversio.
- Observer, Circumspicio, adverto, considero, perpendo, observo, animadverto, noto, speculor, attendo.
- OBSÈQUES, Funus, exsequiæ.
- OBSERVATION, Consideratio, contemplatio.
- — (Remarque), Animadversio, notatio.
- Observer, Attendo, contemplor, observo.
- — (Remarquer), Animadverto.
- S’observer, Me ciscumspicio.
- Observateur, Speculator, animadversor.
- Observatoire, Specula.
- OBSTACLE, Obstaculum, impedimentum, mora, impeditio, obex, nodus, vinculum.
- Faire obstacle, Officio, noceo, obsum, obsto, obsisto.
- OBSTINATION, Contumacia, pertinacia, pervicacia, obstinatio.
- Obstiner (s’), Persto.
- Obstiné, Pertinax, obstinatus, pervicax.
- Obstinément, Pugnaciter, pertinaciter, præfracte.
- OBSTRUER, Præstruo, oppilo.
- OBTENTION, Impetratio.
- Obtenir, Impetro, nanciscor, consequor, teneo, adipiscor, assequor.
- Qui peut être obtenu, Impetrabilis.
- OCCASION, Occasio, locus, tempus, opportunitas, ansa, causa, facultas.
- A l’occasion, Pro re nata, e re nata.
- Saisir l’occasion, Oblata opportunitate utor, tempus scite arripio.
- Laisser passer l’occasion, Prætermitto facultatem.
- Ne laisser passer aucune occasion, Nullum locum prætermitto.
- Si l’occasion se présente, Si occasio tulerit.
- OCCUPATION, Occupatio.
- Occuper, Occupo, possideo.
- Occuper de (s’), Sollicitus sum, pertracto, tracto.
- S’occuper des affaires de quelqu’un, Tracto, curo res alicujus, procurator rerum alicujus sum.
- Occupé, Laboriosus, operosus, occupatus.
- Qui n’est pas occupé, Minime occupatus.
- Occupé à, Versatus in aliquo, exercitatus, subactus.
- ODEUR, Odor.
- Exhaler une odeur, Fragro, odorem reddo, redoleo, odorem afflo, odorem spiro.
- Odorant, Odoratus.
- Odorant (être), Redoleo, oleo.
- Odorat, Odoratus.
- ODIEUX (faire retomber sur qqn tout l’), Invidiam omnem in aliquem trajicio.
- Odieux, Perosus, odiosus.
- Rendre odieux, In invidiam voco.
- ŒIL, Oculus, lumen, acies.
- Œil de la vigne, Gemma in vitibus.
- Je n’ai point fermé l’œil de la nuit, Hac nocte nihil dormivi.
- Jeter les yeux sur qqn, Oculos in aliquem conjico.
- Sous les yeux, Ante oculos.
- Placer sous les yeux, Ante oculos pono, rem in medio pono.
- ŒUF, Ovum.
- ŒUVRE, Opus, opera, artificium.
- Mise en œuvre, Fabricatio, fabrica.
- Bonnes œuvres, Actiones sanctæ.
- OFFENSE, Offensa, injuria.
- Offenser, Offendo, pecco, lædo.
- OFFICE (bon), Officium, munus, muneris officium.
- Répondre aux bons offices, Officiis mutue respondeo.
- Rendre office pour office, Vinco studiis meis amici officia.
- Officieusement, Officiose, amice.
- OFFRE, Sollicitatio.
- Offrir, Offero, defero, trado, refero.
- S’offrir à la vue, Do me in conspectum.
- OH! Hem! o!
- OIE, Anser.
- OISEAU, Volucris, ales, avis, volatilis.
- Oiseleur, Auceps.
- OISIVETÉ, Inertia, otium, ignavia, desidia, negligentia, fuga laboris.
- Oisif, Iners, ignavus, piger, languidus, vecors, deses, otiosus, nil agens.
- Oisif (être), Cesso, nihil ago, vaco, conquiesco, langueo.
- OLIVE, Oliva, olea.
- Olivier, Olea.
- Lieu planté d’oliviers, Olivetum.
- OMBRAGE, Ombraculum.
- OMBRE, Umbra.
- Qui reste à l’ombre, Umbratilis.
- Ombrager, Opaco, obscuro.
- Ombreux, Ombragé, Umbrosus, opacus, umbrifer, obscurus.
- OMISSION, Prætermissio.
- Omettre, Prætereo, omitto, missum facio, prætermitto, reticeo, relinquo.
- ONAGRE, Onager, asinus silvester.
- ONCE, Uncia.
- ONCLE, Avunculus, matris frater.
- ONCTION, Unctio, unctura.
- ONGUENT, Onguentum.
- Oindre, Illino, inungo, ungo, perungo; unguentis oblino, lino.
- Qui oint, Unctor.
- ONDE, Unda, fluctus.
- ON DIT, ON RACONTE, Fama est, in vulgus exit; emanat rumor.
- ONGLE, Unguis.
- ONZE, Undecim.
- OPÉRATION, Actio.
- Opérer, Facio, ago.
- La médecine opère, In venas se diffundit medicamentum.
- OPINION, Existimatio, fama, opinio, sententia, consilium, voluntas, opinatio, sensus.
- Donner de soi une bonne opinion, Bellam exspectationem mei concito.
- Se faire une mauvaise opinion, Malam animo opinionem imbibo de aliquo.
- Persister dans son opinion, Persevero in sententia, sto in eadem sententia.
- Changer d’opinion, Sententiam repudio.
- OPINIÂTRETÉ, Pertinacia, pervicacia, obstinatio.
- Opiniâtre, Obstinatus, pertinax, pugnax.
- Opiniâtrément, Præfracte, pertinaciter, pugnacissime, obstinate.
- OPPOSITION, Oppositio.
- Faire opposition, Refragor, adversor.
- Opposer, Objecto, objicio, oppono.
- Opposer (s’), Adversor, repugno, obsisto, obsto, contra pugno, resisto, obtrecto, contravenio, adversum me præbeo, oppono, objicio, renitor.
- Opposé, Oppositus, dissentaneus, disparatus.
- Être opposé à, Dissentio, dissideo, discrepo, in alia opinione sum.
- OPPORTUNITÉ, Opportunitas, tempestivitas.
- Opportun, Tempestivus, opportunus.
- Opportunément, Tempestive, opportune.
- OPPRESSION, Oppressio, obsessio, oppugnatio.
- Oppressé (être), jour et nuit, Dies noctesque pungor ac stimulor.
- Opprimer, Opprimo, obruo, pondere affligo, servitute oppressum teneo.
- Oppresseur, Oppressor.
- OPPROBRE, Nota, infamia, dedecus, ignominia, macula, labes.
- OPTION, Optio, potestas eligendi.
- Opter, Opto, exopto, expeto, eligo.
- OPULENCE, Opulentia, opes.
- Opulent, Opulentus, abundans, affluens, copiosus, dives, uber, plenus, refertus.
- OR, Aurum.
- Qui produit de l’or, Aurifer.
- Qui a couleur d’or, Aureolus.
- Orfèvre, Aurifer, vascularius.
- ORACLE, Fatum, vaticiniam, oraculum, prædictio, ariolatio.
- Débiter des oracles, Ariolor, divino, prædico.
- ORAGE, Tempestas, turba, procella.
- Orageux, Procellosus, nimbosus.
- ORATEUR, Orator, concionator.
- Orateur très abondant, Orator admodum copiosus.
- Oratoire, Oratorius.
- D’une façon oratoire, Oratorie, ornate, copiose, splendide.
- ORBICULAIRE, Orbiculatus.
- ORCHESTRE, Orchestra.
- ORDRE, Ordo, dispositio, collocatio, œconomia.
- Ordonner (mettre en ordre), Dirigo, constituo, ordino, dispono.
- En ordre, Ordinate, ordinatim, ordino, composite, disposite.
- Sans ordre, Passim, incomposite, perturbate, confuse.
- Mal ordonné, Confusus, inordinatus.
- ORDRE (commandement), Mandatum, imperium, jussum.
- Ordre des dieux, Numen, divina potestas, providentia.
- Exécuter un ordre, Mandata exsequor.
- Être aux ordres (de), In potestate alicujus sum.
- Ordonner, Præcipio, mando, injungo, impero, impono, jubeo, præscribo.
- Sans l’ordre de, Injussu.
- OREILLE, Auricula, auris.
- Qui a de longues oreilles, Flaccus.
- Satisfaire l’oreille, Aures impello.
- Oreiller, Culcita, pulvinus, lectulus, stragulum.
- ORGANISER, Constituo, decerno, statuo, præscribo, designo.
- ORGE, Hordeum.
- ORGIE, Perpotatio.
- ORGUEIL, Superbia, contumacia, ostentatio, jactatio, vanitas, ferocitas.
- Orgueilleux, Contumax, superbus, obstinatus.
- Orgueilleusement, Elate, contumaciter, superbe, ferociter.
- ORIENT, Oriens.
- ORIGINE, Origo, principium, ortus, stirps, fons, caput, primordia.
- Originaire, Oriundus, ortus, originem trahens.
- Original, Examplar, exemplum, imago.
- ORNEMENT, Exornatio, ornamentum, ornatus, species.
- — (Du discours), Expolitio, exornatio, explicatio.
- Orner, Exorno, expolio, illustro, decoro, illumino, cohonesto.
- Orné, Ornatus, decoratus.
- Peu orné, Inornatus, incomptus, sine nitore et palæstra.
- D’une façon ornée, Ornate, splendide, composite.
- Sans ornement, Inornate, inculte, ineleganter.
- ORNIÈRE, Orbita.
- ORPHELIN, Pupillus.
- OS, Os.
- Ossements, Ossa.
- OSER, Audeo, non dubito, non vereor.
- OSIER, Vimen.
- Fait d’osier, Vimineus.
- Lieu planté d’osier, Virgetum.
- OSTENTATION, Jactatio, ostentatio, venditatio, obstinatio, vanitas.
- ÔTAGE, Obses.
- ÔTER, Adimo, aufero, eripio, detraho, tollo, extorqueo.
- OU, Ve, vel, seu, sive, aut.
- Ou non, Necne.
- OÙ? Ubi, quo loco, ubinam, quorsum, quo, quem in locum.
- Où en sont vos affaires? Quo loco res tuæ sunt?
- D’où, Unde, ex quo, a quo.
- Par où, Quo.
- OUBLI, Oblivio, memoriæ lapsus.
- Sauver de l’oubli, Facti memoriam a silentio vindico.
- Oublier, Obliviscor, oblivio me capit.
- Oublieux, Obliviosus, immemor.
- OUI, Vere, certe quidem.
- OUIE, Auditus, sensus audiendi, auditio.
- OURAGAN, dévastateur, Tempestas calamitosa.
- OURDIR, Machinor, ordior, texo, contexo, struo.
- OUTRAGE, Contumelia, convitium, maledictum, ignominia, injuria, ludibrium.
- Recevoir des outrages, Contumeliam accipio, sustineo.
- Outrager, Maledico, contumelian alicui facio.
- Outrageux, Coutumeliosus, injuriosus, maledicus, mordax.
- Outrageusement, Contumeliose, per contumeliam, injuriose.
- OUTRE, Præter, supra, extra.
- En outre, Præterea, insuper, ad hæc.
- Passer outre, Transgredior.
- OUVRAGE, Opus, opera, artificium.
- Ouvrages de fortification, Opus, munitio.
- Petit ouvrage (opuscule), Opusculum.
- Ouvrier, Opifex, artifex, effector, faber.
- D’ouvrier, Fabrilis.
- OUVERTURE, Apertura, hiatus, labes.
- Ouvrir, Aperio, patefacio, recludo, resero.
- Ouvrir la bouche, Hisco.
- Ouvrir (s’), Patesco, pateo.
- Ouvert, Pervius, apertus, patens, planus, manifestus.
- — (Sincère), Simplex, sincerus.
- Ouvert (être), Hio, disjunctus sum, pateo.
- Ouvertement, Aperte, publice, plane, palam, non obscure, non dissimulanter, patenter, propalam.
- — (Franchement), Candide, ingenue, sincere, simpliciter.
- P
- PACIFICATION, Pacificatio.
- Pacifié, Paco, sedo, in tranquillum redigo, pacatum reddo.
- Pacifier, Pacatus, quietus, tranquillus.
- Pacificateur, Pacificator.
- Qui doit rétablir la paix, Pacificatorius.
- Pacifique, Pacificus, quietus.
- PACTE, Pactum, pactio, conventio, conventum, constitutum, fœdus, decisio, conditio, fides.
- Pactiser, Depaciscor, paciscor, spondeo.
- PAGE, Tabella, pagella, pagina.
- PAÏEN, Falsorum numinum cultor.
- PAILLE, Palea.
- PAIN, Panis.
- PAIR, Similis, geminus, pur.
- PAIX, Pax, concordia, tranquillitas.
- Faire la paix, Redeo cum aliquo in gratiam, pacem constituo.
- Les condition de paix n’ont pas été acceptées, Ad pacis conditiones adduci non potuere.
- Rompre la paix, Pacem irritam facio.
- Paisible, Tranquillus, placidus, lenis, quietus, pacatus, mitis, clemens.
- Paisiblement, Placide, leniter, pacate.
- PALAIS (membre), Palatum.
- Palais, (demeure royale), Regia, palatium.
- PALESTRE, Palæstra, gymnasium.
- PÂLEUR, Pallor.
- Pâlir, Expallesco, exalbesco, pallore suffundor, palleo.
- Pâle, Pallidus, lividus, exsanguis, decolor.
- PALIMPSESTE, Palimpsestus.
- PALINODIE, Palinodia, retractatio.
- PALISSADE, Vallus.
- Palissader, Præsepio.
- PALLADIUM, Palladium, signum Palladis.
- PALME, Palma, victoria.
- Qui mérite la palme, Palmaris.
- PALMIER, Palma.
- PALLIUM, Pallium.
- Vêtu du pallium, Palliatus.
- PALPER, Pertracto, tracto, palpo, palpor.
- Palpable, Tractabilis.
- Pampre, Pampinus.
- PANACÉE, Panchrestum, medicamentum.
- PANÉGYRIQUE, Panegyricus.
- PANTHÈRE, Panthera.
- PAON, Pavo.
- PAPE, Summus Ecclesiæ Pastor.
- Élire un Pape, Summum alicui pontificatum defero.
- PAPIER, Charta.
- Papier (grand format), Macrocolum, charta.
- — (Buvard), Bibula.
- Main de papier, Scapus chartæ.
- Feuille de papier, Chartæ pagina.
- PÂQUES, Pascha.
- PAR, Per.
- PARADE, Ostentus.
- Faire paradé, Ostento.
- Qui fait parade de, Ostentator, gloriosus.
- PARADOXE, Paradoxa.
- Par-dessus, Supra.
- PARAÎTRE, Videor, appareo, speciem affero, orior, nascor.
- PARALLÈLE, Comparatio, similitudo.
- PARALYSIE, Paralysis.
- PARASITE, Parasitus, mensarum assecla.
- PARCELLE, Particula, appendicula.
- PARCE QUE, Quod, quia, quoniam, propterea, ob eam causam.
- PARCHEMIN, Membrana.
- PARCOURIR, Peragro, perambulo, percurro.
- — (En esprit), Mente peragro.
- — Passer légèrement sur, Breviter decurro, strictim attingo, percurro.
- PARDON, Venia.
- Demander pardon, Veniam rogo.
- Pardonner, Ignosco, parco, veniam do, remitto, condono.
- PAREIL, Similis, par, compar, æqualis, talis.
- Rendre la pareille, Par pari reddo.
- Pareillement, Similiter, item, itidem, pariter, perinde, juxta, eo loco, etiam, quoque.
- PARENTÉ, Cognatio, propinquitas, gentilitas, consanguinitas.
- Parenté (paternelle), Agnatio.
- Parent, Cognatus, sanguine conjunctus, propinquus.
- Parents, Parentes.
- PARER un coup, Declinatione corporis ictum effugio.
- PARESSE, Pigritia, ignavia, inertia, segnities, desidia, negligentia, languor, socordia.
- Paresseux, Ignavus, iners, socors, cessator, deses, otiosus, qui cessat, languidus, piger, indiligens, segnis.
- Être paresseux, Pigror.
- Avec paresse, Indiligenter, negligenter.
- PARFOIS, Interdum, nonnunquam.
- PARFUM, Unguentum.
- Parfumeur, Unguentarius, pigmentarius.
- PARI (faire un), Sponsione aliquem lacesso.
- Gagner un pari, Sponsionem vinco.
- PARJURE, Perjurium, perfidia.
- Parjurer (se), Pejero.
- Qui se parjure, Perjurus.
- PARLEMENTAIRE, Internuntius, interpres, caduceator.
- PARMI, Inter.
- PAROLE, Locutio, sermo, eloquium, effatum, verbum.
- Bonne parole, Benedictum.
- Douce parole, Blandiloquentia.
- Prendre la parole, Silentium rumpo, loquor.
- Il perdit l’usage de la parole, Lingua illi constitit.
- Parler, Loquor, sermonem confero, aio, dico, enuntio, exprimo.
- Parler souvent de, De aliquo frequenter sermocinor.
- Parler le premier, Præloquor.
- Parler avec insolence, Insolenter loquor.
- Parler contre qqn, Obloquor.
- On parle beaucoup de, Sermo multus est de.
- Donner sa parole, Fidem do.
- Engager sa parole, Fidem do alicui.
- Garder la parole donnée, Fidem quam dedi præstabo.
- Violer sa parole, Fidem frango.
- Dégager sa parole, Nomen salvo.
- Sur ma parole, Fide mea.
- PARC, Stabulum.
- Parquer, Stabulor.
- PARRAIN (être), Ex baptismo levo, e sacro fonte suscipio.
- PARRICIDE (crime), Parricida.
- PARSEMER, Conspergo, aspergo, respergo.
- PART de (faire), Impartio, impertio, impertior.
- Qui prend part à, Particeps, consors.
- Participer, Particeps sum.
- Faire participer, Participo, participem facio, socium adjungo.
- Qui participe à, Particeps, consors.
- A part, Seorsum, separatim, discrete, distincte.
- Mettre à part, Sepono, segrego, separo.
- De part et l’autre, Utrinque, ab utraque parte, utrobique, hinc et illinc.
- Nulle part, Nusquam, nullo in loco.
- Quelque part, Alicubi.
- — (Avec mouvement), Aliquo, in aliquem locum.
- De quelque part que ce soit, Undelibet.
- De toutes parts, Undique.
- En bonne part, In optimam partem.
- PARTAGE, Divisio, partitio, distributio.
- Échoir en partage, Obtingo, obvenio.
- Partager, Partior, divido, partitionem facio.
- Faire partager à, Impertior.
- Qui partage, Divisor.
- PARTI, Factio, secta, partes.
- Se joindre au parti de, Factionem sequor alicujus.
- Quitter le parti de, Descisco, deficio.
- Partisan, Adjutor, particeps, socius, fautor, assecla, assectator.
- Être partisan des idées nouvelles, Rebus novis studere.
- PARTIE, Pars, portio, membrum, species, forma.
- Quitter la partie, Hastam abjicio.
- En partie, Partim.
- Particulier, Singularis, peculiaris, proprius, privatus.
- En particulier, Speciatim, nominatim, seorsum, singulatim, præter cæteros, privatim, clam.
- Particulièrement, Singulariter, singulari modo.
- PARTIR, Proficiscor, discedo.
- A partir de, Ab.
- PARTOUT, Usquequaque, ubique.
- Partout où, Ubicumque, quocumque in loco, quocumque.
- PARURE, Ornamentum, decus.
- Parer, Orno, decoro, ornatus affero, ornamentis afficio.
- PARVENIR, Pervenio, devenio.
- PAS ENCORE, Nondum, necdum, non adhuc.
- PAS, Passus, gradus, gressus.
- Faux pas, Lapsus, lapsio, prolapsio.
- Céder le pas, De via concedo, deflecto a via, iter præbeo.
- Sortir d’un mauvais pas, Ex nassa exeo.
- Pas à pas, Pedetentim, sensim, gradatim, sensim sine sensu.
- PASSABLE, Tolerabilis, patibilis.
- PASSAGE, Transitus, transmissio, meatus.
- Se frayer un passage, Ferro mihi viam facio.
- Passer dans, Immigro, migro, solum coloniis occupo.
- Passer devant, Prætergredior, præterlabor.
- Passer d’une chose à l’autre, Accedo, delabor, defluo.
- Passer outre, Prætervehor.
- Faire passer, Traduco, trajicio.
- Action de passer, Traductio.
- Qui fait passer, Traductor.
- Passer le temps, Dego.
- Passer (omettre), Prætermittere.
- En passant, Obiter, leviter, tenuiter, mediocriter.
- Passager, Vector.
- Qui transporte, Vector.
- Passager (qui ne dure pas), Brevis, fugax, caducus.
- Passé, Præteritus, transactus, anteactus.
- PASSEPORT, Diploma.
- PASSE-TEMPS, Exercitatio, ludicrum, ludus.
- PASSEREAU, Passer.
- PASSION, Cupido, cupiditas, libido, cupiditatis sitis.
- S’abandonner aux passions, Libidini parere.
- Réprimer les passions, Coercere cupiditatem.
- PASTEUR, Pastor.
- Pastoral, Pastoralis, pastoritius.
- PÂTE, Massa.
- PATHÉTIQUE, Patheticus.
- PATIENCE, Patientia, tolerantia.
- Patient, Patiens.
- Patiemment, Patienter, tranquille, toleranter, fortiter, constanter, æquo animo.
- PATRIE, Patria, sedes natalis, terra parens.
- Patriotique, Patrius.
- PATRIMOINE, Patrimonium, hereditas.
- Manger son patrimoine, Consumo patrimonium meum; fortunas meas abligurio.
- PATRONAGE, Patrocinium, advocatio, defensio.
- Se mettre sous le patronage, In alicujus fidem me trado.
- Patron, Patronus, defensor, custos.
- PÂTURAGE, Pastio, pastus, pabulum, pascua.
- Faire paître, Pasco.
- PAUME, Palma.
- PAUPIÈRES, Palpebræ.
- PAUSE, Distinctio, interjunctio.
- PAUVRETÉ, Egestas, paupertas, inopia, indigentia, mendicitas, domestica difficultas.
- Être réduit à la pauvreté, Inopia premor.
- Pauvre, Egenus, pauper, egens, inops.
- Pauvrement, Jejune, tenuiter, exiliter.
- PAVÉ, Pavimentatum.
- Pavé, Pavimentatus.
- PAVOT, Papaver.
- PAIE, Stipendium.
- PAYEMENT, Pensio, solutio.
- Payement (argent comptant), Repræsentatio.
- Payer, Dependo, pendo, solvo, pensito, persolvo.
- Payer comptant, Pecuniam repræsento.
- Faire payer, Exigo, de pecunia appello.
- PAYS, Regio.
- De notre pays, Nostras.
- De votre pays, Vestras.
- Du pays, Vernaculus, domesticus.
- Paysan, Paganus.
- PEAU, Pellis, cutis, corium, membrana.
- Couvert d’une peau, Pellitus.
- PÊCHE, Piscatus.
- Pêcher, Piscor.
- Pêcheur, Piscator.
- PÉCHÉ, Peccatum, delictum, crimen, culpa, noxa, noxia, maleficium, erratum.
- Pécher, Pecco, scelus admitto, rem nefariam committo, scelera facio.
- Commettre le péché mortel, Lethali noxa me obstringo.
- Se rendre coupable de péché véniel, Me levioris culpæ labe polluo.
- PÉCULE, Peculium.
- PEIGNE, Pecten.
- Peigner, Pecto.
- Peigné, Comptus, ornatus, compositus.
- À PEINE, Vix, vix dum, vix jam.
- PEINE, Molestia, cura, sollicitudo, angor, pœna, ægritudo, negotium, studium, labor, opera, supplicium.
- Avoir de la peine, Doleo, dolorem capio, indoleo, condoleo, mœreo, angor animo, dolore ardeo.
- Se donner de la peine, Operor.
- Se donner mille peines, Sudo.
- Se mettre en peine de, Curo, sollicitus sum.
- Perdre sa peine, Operam, tempus perdo.
- Faire qqche qui en vaille la peine, Operæ pretium facio.
- Faire peine, Piget.
- Avec peine, Gravate, difficulter, ægre, moleste, dolenter, laboriose.
- PEINE (châtiment), Mulcta, pœna.
- Remettre une peine, Mulcta gratiam facio.
- Subir une peine, Do pœnas.
- Porter la peine de, Non effugio pœnam.
- PEINTURE, Pictura.
- Peindre, Depingo, pingo, describo.
- Peindre au vif, Effigiem ad germanum exprimo.
- Peintre, Pictor.
- PÊLE-MÊLE, Promiscue, sine discrimine, permiste, perturbate, confuse.
- PÈLERINAGE (faire un), Sacram peregrinationem obeo.
- PÉNATES, Penates, dii patrii, lares.
- PENCHANT, Inclinatio, flexio, inflexio, proclivitas, facilitas, propensio.
- Penchants (suivre ses), Servio cupiditatibus, Cf. Pente.
- Pencher vers, Acclino, inclino, flecto ad aliquid.
- Pencher (se), Inclino, vergo, procumbo.
- PENTE, Declivitas, inclinatio, proclivitas, facilitas.
- Qui est en pente, Declivis, inclinatus, incurvus.
- En pente, Procliviter.
- PENDAISON, Suspendium.
- Pendre, Pendeo, suspensus sum, hæreo.
- PENDANTS d’oreilles, Inaures.
- PENDANT, Pendulus, pensilis.
- PENDANT, Per, interea.
- Pendant ce temps, Interim, inter hæc.
- PÉNÉTRATION d’esprit, Acumen, perspicacia; ingenii vis, subtilitas, sagacitas, calliditas, solertia.
- Pénétrer, Permano, pervenio, penetro, permeo, pervado.
- Pénétrer les autres de ses pensées, Sententiam meam in aliorum mentibus defigo.
- Pénétrant, Acer, vehemens, acutus, strenuus.
- Pénétrable, Penetrabilis.
- Avec pénétration, Sagaciter, callide.
- PÉNIBLE, Laboriosus, operosus, molestus, difficilis.
- Péniblement, Ægre, vix, gravate, moleste.
- PÉNITENCE (faire), Pœnitens consilii impii factique serio resipisco.
- PENSÉE, Cogitatio.
- Rejeter une pensée, Cogitationem abjicio.
- Développer sa pensée, Volvo sententias.
- Mille pensées m’obsèdent, Hinc inde cogito; animus diversa agitat.
- Penser, Cogito, meditor, commentor, sentio, animo agito, censeo, existimo, opinor, puto, autumo, reor, arbitror.
- Il pense tout savoir, Omnia se intelligere arbitratur.
- PÉNURIE, Penuria.
- PÉPINIÈRE, Seminarium.
- PERCER, Pungo, stimulo, perforo, suffodio.
- PERCEVOIR, Sentio, sensum accipio, intelligo.
- PERCHE, Contus, sudes.
- PÈRE, Pater, parens, genitor.
- Père de famille, Paterfamilias.
- Paternel, Paternus, patrius.
- Paternellement, Patrie.
- PERFECTION, Absolutio, perfectio.
- Perfectionner, Perficio, perpolio, polio, expolio, exorno.
- Parfait, Expolitus, perpolitus, perfectus.
- Parfaitement, Polite, ornate, eleganter, splendide, perfecte, absolute, luculenter, copiose.
- PERFIDIE, Fraus, dolus, machina, insidiæ, perfidia.
- Perfide, Insidiosus, fraudulentus, dolosus, perfidiosus, fallax, improbus.
- Perfidement, Perfidiose, fallaciter, fraudulenter, insidiose.
- PÉRIL, Periculum, discrimen.
- Être en péril, Periclitor, in periculo sum, in discrimine versor.
- Périlleux, Periculosus, anceps.
- Périr, Intercido, cado, pereo, intereo.
- Faire périr, Neco, necem affero, interficio.
- PÉRIODE, Periodus, ambitus, circuitus.
- PÉRISTYLE, Peristylum.
- PERLE, Margarita.
- PERMISSION, Permissio, permissus, concessus, facultas, licentia, venia, concessio.
- Obtenir une permission, Facultatem adipiscor.
- Enlever une permission, Facultatem alicui adimo.
- Permettre, Permitto, concedo, sino, patior, licentiam largior, fero.
- Il est permis, Licet, licitum est, jus est, copia est.
- PERNICIEUX, Perniciosus, exitiosus, pestifer.
- D’une façon pernicieuse, Perniciose, pestifere.
- PERPÉTUITÉ, Perennitas, perpetuitas.
- Perpétuel, Perennis, perpetuus, jugis, æternus, sempiternus.
- PERRUQUE, Capilli ficti, adsciti, adventitii.
- PERRUQUIER, Tonsor.
- PERSÉVÉRANCE, Perseverantia, assiduitas, constantia, permansio.
- Persévérer, Persevero, persto, persisto, permaneo.
- Persévérance (avec), Perseveranter, constanter.
- PERSIFFLER, Vellico, pervello.
- PERSISTER, Persisto, persto, persevero, maneo, permaneo.
- PERSONNE, Nemo, nullus.
- PERSONNE, Persona.
- Qui est là en personne, Præsens.
- Personnage, Persona, larva.
- PERSPICACITÉ, Perspicuitas, acumen, solertia.
- Perspicace, Perspicax, solers, acutus, ingeniosus.
- PERSUASION, Persuasio, persuasus.
- Persuader, Persuadeo, fidem facio, ad credendum duco.
- PERTE, Amissio, jactura, detrimentum, damnum, pernicies, exitium, labes, pestis, calamitas.
- Préparer la perte de quelqu’un, Perniciem alicui affero.
- Perdre, Amitto, dimitto, perdo, jacturam facio.
- PERTURBATEUR, Turbator.
- PERVERSITÉ, Perversitas, pravitas, improbitas.
- Pervers, Perversus, improbus.
- Perverti, Perditus, profligatus.
- PESANTEUR, Gravitas, pondus.
- Peser, Appendo, penso, expendo, perpendo, examino, exquiro.
- — (Examiner), Æstimo.
- Pesant, Gravis, onerosus, ponderosus.
- PESTE, Pestilentia, pestis, pernicies, lues, contagio, tabes.
- La peste sévit, Sævit pestis.
- Pestilentiel, Pestifer, perniciosus, tabificus.
- PETIT d’un animal, Pullus.
- PETITESSE, Parvitas, exiguitas.
- Petit, Minutus, parvus, angustus, exiguus, exilis, pusillus, brevis.
- Si petit, Tantulus, tantillus.
- En petites parties, Minute, jejune, tenuiter.
- Petitement, Exigue, tenuiter, exiliter.
- PETIT-FILS, Nepos.
- PÉTULANT, Petulans, protervus, audax.
- PEU, Paucus, rarus, modicus, exiguus.
- En peu de mots, Presse, breviter.
- Peu après, Paulo post.
- Peu d’années après que..., Paucis annis, quam.
- Peu avant, Paulo ante.
- Peu s’en faut, Pene, prope.
- A peu près, Fere, pene, propemodum, prope, non multo secus.
- Peu à peu, Paulatim, seorsim, pedetentim, lento gradu, sensim sine sensu.
- Trop peu, Perparum, minimum.
- Un peu, Aliquanto, paulum, aliquantulum, nonnihil, leviter, paulisper, aliqua ex parte, aliquid, aliquantum, haud multo, paululum, paulo.
- PEUPLE, Populus, plebs, vulgus, natio gens, turba.
- Peuplé, Numerosus.
- PEUR, Pavor, timor.
- Avoir peur, Paveo, timeo.
- Trembler de peur, Paveo, timeo.
- PEUT-ÊTRE, Forsitan, fortassis, fortasse, forte, casu, fortuna, forsan.
- PHALANGE, Phalanx.
- PHARMACIEN, Pharmacopola.
- PHILOSOPHIE, Philosophia, studium vel amor sapientiæ.
- Philosopher, Philosophor, philosophiam colo.
- Philosophe, Philosophus, philosophiæ sectator.
- Philosophique, Philosophicus.
- PHYSIONOMIE, Facies, vultus, species oris.
- PHYSIQUE, Physica, explicatio naturæ.
- A la façon des physiciens, Physice.
- Physicien, Physicus.
- PIC (taillé à), Præruptus.
- PIÈCE de théâtre, Fabula, tragœdia.
- PIÈCES (action de mettre en), Laniatus, laniatio.
- Mettre en pièces, Lanio, dilanio, lacero, discerpo, dilacero.
- PIED, Pes.
- Aller à pied, Pedibus iter facio.
- Mettre pied a terre, Ad pedes desilio.
- Se jeter aux pieds, Ad pedes alicujus voluto.
- Des pieds à la tête, Ab imis unguibus ad summum verticem.
- Pédestre, Pedester.
- PIÉGE, Laqueus, insidiæ, fovea, scrobs.
- Tendre des piéges, Insidias alicui facio.
- Qui tend des piéges, Insidiator.
- Pris au piége, Fraude captus.
- PIERRE, Saxum, lapis, silex, rupes, cautes, petra.
- En pierres de taille, Lapide quadrato.
- Pierre précieuse, Gemma.
- Pierreux, Saxeus, lapidosus.
- PIÉTÉ, Religio, pietas, sanctitas, sanctimonia.
- Homme sans piété, Homo improbus, impius.
- Pieux, Pius, religiosus, sanctus.
- Pieusement, Pie, religiose, sancte.
- PIEU, Palus.
- PILER, Pinso.
- PILLAGE, Expilatio, direptio, spoliatio.
- Piller, Diripio, prædor, aufero, rapio, spolio, detraho, eripio.
- Pillard, Prædo, prædator, direptor, spoliator.
- PILOTE, Nauta, navicularius, remex.
- PILOTIS, Sublica.
- Pont sur pilotis, Pons sublicius.
- PINCEAU, Penicillum.
- PIQUER, Pungo, molestiam affero, mordeo, stimulo, figo, carpo.
- Piquant, Aculeatus.
- PIRATERIE, Piratica.
- Pirate, Pirata, prædo.
- De pirate, Piraticus.
- PIRE, Deterior, pejor, nequissimus.
- Pis, Deterius.
- PISCINE, Piscina.
- PITIÉ, Compassio, commiseratio, misericordia.
- J’ai pitié de vos malheurs, Commiseror fortunam tuam; casu tuo vehementer commoveor.
- Implorer la pitié, Misericordiam expono.
- Exciter la pitié, Misericordiam commoveo.
- Être touché de pitié, Misericordia moveor.
- Digne de pitié, Miserabilis, miserandus.
- PITUITE, Pituita.
- Pituiteux, Pituitus.
- PLACE fortifiée, Locus munitus.
- PLACE publique, Forum, platea.
- Place (placement), Locus, locatio.
- A la place de, Loco, vice.
- Perdre sa place, De gradu dejicior.
- Arriver à la place ambitionnée, Ad eum quem volebam, locum ascendo.
- Placer, Pono, adjicio, loco, repono, colloco.
- Placer auprès, Astituo, juxta colloco, admoveo.
- Placer devant, Objicio, oppono.
- Placé, Situs, positus, locatus.
- Être placé sous, Subsum.
- Être placé entre, Intersum, intercedo.
- PLAFOND, Lacunar, laqueare.
- PLAGIAT, Plagium.
- Plagiaire, Plagiarius.
- PLAIDOIRIE, Advocatio, patrocinium, advocati munus.
- Plaider, Jurgo, rixor.
- Plaider une cause, Causam ago, defendo, sustineo.
- Plaideur, Litigator.
- PLAIE, Vulnus, plaga.
- PLAINE, Planities, æquor.
- Plaine fermée, Convallis.
- PLAINTE, Querela, querimonia, lamentatio, questus, conquestio.
- Plaindre (se), Queror, querelam habeo, conqueror, deploro, gemo, ingemisco, expono.
- Qui est à plaindre, Miserandus, miserabilis.
- PLAIRE, Placeo, non displiceo, arrideo, delecto, oblecto; delectationem habeo, affero.
- L’étude me plaît beaucoup, Libris delector magnopere; libri mihi voluptati sunt.
- Il plaît, Collibet, libet, placet, delectat, juvat.
- Si cela vous plaît, Si collibitum est, si cordi est.
- Plaise ou plût à DIEU que! Utinam!
- PLAISANTERIE, Cavillatio, ludibrium, ludificatio, nugæ, jocatio, jocus, facetiæ, lepor, sales.
- Plaisanter, Nugor, nugax sum, nugas ago, ludifico, illudo, jocor, cavillor, jocose ludo, jocor.
- Cessez de plaisanter, Omitte nugas.
- En plaisantant, Jocose, urbane, facete, concinne, venuste, ridicule, salse.
- PLAISANT, Joculator, nugator.
- PLAISANT (adj.), Jocularis, joculatorius, jocosus, festivus.
- PLAISIR, Jucunditas, oblectamentum, delectatio, oblectatio, voluptas.
- Bon plaisir, Arbitrium, arbitratus, libido.
- Faire plaisir à, Alicui gratificor, commodis servio, placeo.
- S’abandonner au plaisir, Voluptatibus me permitto.
- Avec plaisir, Grate, animo grato.
- PLAN, Propositio, mens, consilium, institutum.
- Changer de plan, Muto institutum.
- PLAN (adj.), Planus.
- PLANCHE, Tabula.
- Couvrir en planches, Contabulo.
- Plancher, Contabulatio, tabulatum.
- PLANÈTE, Planeta.
- PLANT, Planta.
- PLANTE, Stirps, planta.
- Plantation, Consitio, satio.
- PLAQUE, Lamina.
- PLASTRON (être le), Materia sum jocorum.
- PLAT, Lanx, patina, catinum.
- Plat (mets), Ferculum.
- PLAT (adj.), Planus.
- PLATANE, Platanus.
- PLÂTRÉ, Gypsatus.
- PLAUSIBLE (donner un motif), Probabilem facti rationem reddo.
- PLÈBE, Plebecula, plebs, vulgus.
- Plébéien, Plebeius.
- PLÉBISCITE, Plebiscitum, populi scitum, tribunitia rogatio.
- PLÉNITUDE, Plenitudo.
- Plein, Plenus, refertus, confertus, cumulatus, redundans, integer.
- Pleinement, Plane, plene, perfecte, cumulate, abundanter.
- PLEURS, Lacrima, fletus, ejulatus, ploratus, planctus.
- Pleurer, Defleo, deploro, fleo, ploro, lamentor, lacrimo, illacrimor, lugeo, squaleo, mœreo.
- Pleurer la mort de, Fleo de morte alicujus.
- PLIER, Complico, involvo, claudo.
- Se plier à, Me conformo.
- PLOMB, Plumbum.
- De plomb, Plumbeus.
- PLONGER dans, Immergo, demergo, ingurgito.
- PLOYER, Incurvesco, incurvo.
- PLUIE, Pluvia, imber, cœlestes aquæ.
- Pleuvoir, Pluit; imber effluit, funditur.
- Pleuvoir à travers, Perfluo.
- PLUVIEUX, Nimbosus.
- PLUME, Pinna, penna, pluma.
- Emplumé, Plumatus, pinnatus, penniger.
- Qui n’a pas de plumes, Implumis.
- PLUPART la, Plerique, major pars.
- La plupart du temps, Plerumque, persæpe, fere, ex majori parte.
- PLUS, Plus, magis, amplius, ultra, præter.
- Plus.... Plus, Quo... (avec comparatif) hoc..., ut... ita.
- Plus que, Plus quam, supra quam, ultra quam, amplius.
- Faire plus que vous n’attendez, Exspectationem tuam mea diligentia vinco.
- Plus que personne au monde, Si quisquam alius.
- Bien plus, Quin etiam, quin immo.
- De plus, Præterea, tum etiam, insuper, ad hoc.
- De plus en plus, Etiam atque etiam, magis ac magis, magis magisque.
- Le plus possible, Maxime, potissimum, magnopere.
- Le plus tôt possible, Quamprimum.
- PLUTÔT, Potius, verius, magis, aptius.
- POÈME (poésie), Poesis, poetica, poema, carmen.
- Poète, Poeta, poeticæ peritus, conditor carminum.
- Poétique, Poeticus.
- Poétiquement, Poetice.
- POIDS, Libramentum, pensio.
- — (Fardeau), Onus, pondus.
- Au poids, Pondo.
- Avoir peu de poids, Parum valeo.
- Peser, Libro, pondero, pendo.
- — (Estimer), Æstimo, examino.
- POIGNARD, Sica, gladius, pugio.
- Poil, Pilus, villus.
- Couvert de poil, Pilosus.
- POING, Pugnus.
- POINT, Punctum.
- C’est là le point important, In eo cardo rei vertitur.
- A tel point, Usque adeo.
- Point (au), Eo, idcirco, usque eo.
- L’affaire en est venue à ce point, In eum locum res adducta est.
- De tout point, Ex omnibus partibus.
- POINTE, Cuspis.
- Élever en pointe, Fastigo, in fastigium erigo.
- En piquant de la pointe, Punctim.
- POIS chiche, Cicer.
- POISON, Venenum, virus.
- Prendre du poison, Venenum haurio.
- POISSON, Piscis.
- Poissonneux, Pisculentus.
- POITRINE, Pectus.
- POIX, Pix.
- PÔLE, Polus, vertex.
- POLITESSE, Humanitas, urbanitas, morum lepos, mansuetudo, comitas.
- Vous avez fait cela par politesse, Egisti hoc humanitate incitatus.
- Poli, Comis, facetus, urbanus, elegans moribus.
- Poliment, Urbane.
- POLIR, Polio, limo, expolio, perpolio.
- Polir et repolir des vers, Ad unguem castigo carmen.
- POLITIQUE, Politicus.
- Organisation politique, Politia.
- POLLUX (par), Ædepol.
- POMME, Malum, pomum.
- POMPEUX, Magnificus, lautus, splendidus.
- Pompeusement, Sublate.
- PONCTUATION, Interpunctum, interductus, interpunctio.
- PONDRE, Ova pareo.
- PONT, Pons.
- Établir un pont, Fluvium ponte jungo.
- Couper un pont, Pontem rescindo.
- PONTIFE, Pontifex, antistes sacrorum, præsul.
- Souverain pontife, Summus DEI in terris Vicarius.
- Pontifical, Pontificalis, pontificius.
- Pontifical, Pontificalis, summi pontificis dignitas.
- POPULACE, Vulgus, turba, multitudo.
- PORC, Porcus, sus.
- De porc, Suillus.
- Quartier de porc, Succidia.
- PORT, Portus.
- Entrée du port, Portus ostium.
- Rester dans le port, Portum teneo.
- Quitter le port, Ex portu progredior, navim solvo.
- Arriver à bon port, Portum teneo.
- Qui a des ports, Portuosus.
- PORTE, Janua, ostium, fores, aditus, porta.
- Fermer la porte, Fores adduco.
- Attendre à la porte, Assisto ad fores.
- De porte en porte, Ostiatim.
- Portier, Janitor.
- PORTÉ à, Propensus, proclivis.
- PORTÉE (cela dépasse la) de mon esprit, Hoc ingenii facultatem excedit.
- PORTE-ENSEIGNE, Signifer.
- PORTEFAIX, Bajulus.
- Porter, Bajulo, porto, fero, gero, sustineo.
- Porter dans, Importo, induco.
- Se bien porter, Sto pulcherrime.
- Être bien portant, Valeo.
- PORTION, Pars, portio, membrum.
- PORTIQUE, Porticus, ambulatio, xystus.
- PORTRAIT, Effigies, species, imago, simulacrum.
- Faire un portrait, Effingo, exprimo.
- POSITION, Situs, positio, natura loci.
- — (État), Status.
- Position défavorable, Iniquus locus.
- Poser, Pono, propono.
- Poser en principe, Pro certo, pro comperto sumo.
- POSSESSION, Possessio.
- En la possession de, Penes, in manu, in potestate.
- Être en possession de soi, Compos sum, mihi præsens sum.
- Entrer en possession, In possessionem eo.
- Posséder, Habeo, possideo, teneo.
- Possesseur, Possessor.
- POSSIBLE, (je ferai tout mon), Quoad fieri poterit, contendam.
- POSTE, Statio.
- POSTÉRIEUR, Posticus.
- POSTÉRITÉ, Posteri, posteritas.
- Passer à la postérité, Ad posteritatem pervenio.
- POST-SCRIPTUM, In extremis litterarum.
- POTABLE, Poculentus.
- POTION, Potio, potus.
- POUCE, Pollex.
- POUDRE Jeter de la..... aux yeux, Oculos auri splendore perstringo.
- POULE, Gallina.
- De poule, Gallinaceus.
- Poulailler, Gallinarius.
- Poulet, Pullus.
- POULAIN, Equuleus, equulus.
- POUMON, Pulmo.
- POUPE, Puppis.
- POUR, Propter, ob, pro, loco.
- Pour la troisième fois, Tertio.
- Pour le moins, Nihilominus.
- Pour peu que, Si.
- POURCHASSER, Proturbo, repello.
- POURPRE, Purpura.
- Se colorer en pourpre, Purpurasco.
- Vêtu de pourpre, Purpuratus.
- De couleur pourpre, Purpureus.
- POURQUOI? Cur, quare, quamobrem, quid est quod, qua ratione, quid est.
- Pourquoi? Quare, cur, quid.
- C’est pourquoi, Quapropter, quare, quamobrem, quocirca, itaque, idcirco, ideo.
- POURRITURE, Caries.
- Pourrir, Putrefacio, corrumpo, dissolvo.
- Se pourrir, Putresco.
- Pourri, Putridus.
- POURSUITE, Incitatio.
- Poursuite judiciaire, Exsecutio, persecutio.
- Poursuivre, Prosequor, persequor, insector, quæro, sequor.
- — (Continuer), Continuo, pergo.
- — (En justice), Postulo, accuso.
- POURVOIR à, Provido.
- Pourvu de, Præditus, ornatus, instructus.
- POURVU QUE, Dummodo, dum, dum tamen, simodo, dum ut, modo ut.
- POUSSER, Adigo, vi impello, vi cogo, compello, instigo.
- — (Presser), Urgeo, impello, incito.
- Pousser à, Animos do ad.
- Pousser en avant, Promoveo, proveho, perduco.
- Pousser hors de, Expello, ejicio, amoveo, submoveo, loco moveo.
- POUSSIÈRE, Pulvis.
- Poudreux, couvert de poussière, Pulverulentus.
- POUTRE, Trabs.
- POUVOIR, Potentia, potestas, jus, jurisdictio.
- Pouvoir souverain, Summus magistratus.
- Au pouvoir de, Penes, in manu, in potestate.
- Cela est en votre pouvoir, Per te stat quominus, etc.; in tua voluntate id totum vertitur, tua in manu est.
- Il est en mon pouvoir, In mea illum potestate habeo, teneo, contineo.
- Ôter le pouvoir de, Postestate nocendi exuo.
- PRAIRIE, Pratum.
- PRATIQUE, Tractatus, tractatio.
- Pratiquer, Factito, exerceo, usurpo.
- Praticable, Pervius, apertus.
- PRÉ, Pratum.
- PRÉCAIRE, Precarius.
- PRÉCAUTION, Cautio, provisio.
- Précautionner (se), Præcaveo.
- PRÉCÉDER, Præcedo, præeo, præcurro, prægredior, antecedo, anteeo, progredior.
- Précédent, Prior, primus.
- Précédemment, Supra.
- PRÉCEPTE, Præscriptio, præscriptum.
- Précepteur, Præceptor, doctor, magister, pædagogus.
- PRÉCIPITATION, Properantia, properatio, festinatio, immaturitas.
- Précipiter, Præcipito, præcipitem ago, detrudo, deturbo, expello.
- Précipiter (se), Ruo, cado, irrumpo, irruo, invado.
- Précipité, Præproperus, præmaturus, celer, præceps, tumultuarius.
- Précipitamment, Incitate.
- PRÉCISE (d’une façon), Circumscripte, paucis, definite, breviter.
- PRÉCOCE, Præcox, præmaturus.
- PRÉCONÇU, Antecaptus, anteconceptus, præjudicatus.
- PRÉCURSEUR, Prænuntius, prævius.
- PRÊCHER, De rebus divinis dico; de rebus divinis verba facio, sermonem habeo.
- Prédicateur, Concionator, orator sacer, præco verbi divini.
- PRÉDICTION, Prædictio, prædictum, divinatio, vaticinatio, oraculum.
- Prédire, Antedico, prædico, divino, auguror, vaticinor, conjectura prospicio, prædico, prænuntio.
- PRÉFACE, Præfatio, exordium, proœmium.
- PRÉFET, Præfectus, curator, procurator.
- PRÉFÉRENCE (donner la), Præpono, antefero; antiquior, potior mihi est.
- De préférence, Potissimum, maxime, quam maxime, præcipue.
- Préférer, Malo, præfero, antepono, antefero, præpono, præopto.
- Préférable, Potior, antiquior, carior, melior, prior.
- PRÉJUDICE, Noxa, culpa, noxia.
- Porter préjudice, Afficio incommodis.
- PRÉJUGÉ, Præjudicium.
- Préjuger, Præjudico, præjudicium facio.
- PRÉLUDE, Prolusio, præludium, præcentio.
- Préluder, Proludo.
- PRÉMATURÉ, Præmaturus, præproperus, immaturus, intempestivus.
- PRÉMÉDITATION, Præmeditatio, meditatio, prævisio.
- Préméditer, Præmeditor, meditor, cogito, paro, præparo.
- PREMIER, Primus, primarius, princeps, principalis.
- Le premier, Præcipuus.
- Qui est des premiers, Primarius.
- Premièrement, Primum, primo.
- PRÉMUNIR, Præmunio, præparo.
- PRÉNOM, Prænomen.
- PRESSION, Pressus, compressio.
- PRÉOCCUPATION, Trepidatio.
- PRÉPARATION, Præparatio, præmeditatio, præmunitio.
- Préparer, Præparo, præparationem adhibeo, paro, comparo, instruo, apparo, accingo.
- Avec préparation, Parate.
- PRÉPONDÉRANCE (avoir la), Propendeo.
- PRÉPOSITION, Præpositio.
- Préposer, Præficio, præpono.
- Préposé, Præpositus, præfectus.
- PRÈS, Prope, propter, juxta.
- Près de, Cominus, proprius, de propinquo loco.
- A peu près, Fere, ad.
- PRÉSAGE, Omen.
- Présager, Ominor, auguror, præsagio, præsentio.
- PRESCRIPTION, Usucapio.
- Acquérir par prescription, Usucapio (verb.).
- PRESCRIPTION (ordre), Præceptio, præceptus, monita, admonitio, jussum, præscriptio.
- Prescrire, Mando, præcipio, præscribo.
- Prescrire à l’avance, Præmando ut.
- PRÉSENCE, Præsentia, conspectus, aspectus.
- — (D’esprit), Præsentia animi.
- En ma présence, Me præsente, sub oculis meis, ante oculos, ante pedes meos, me teste.
- Présenter à (se), Occurro.
- Se présenter a l’esprit, In mentem venit.
- Présent, Præsens.
- Présent (être), Suppeto, sum, supersum, adsum, præsto sum, intersum, adsum.
- PRÉSENT, Munus, donum, beneficium, largitio.
- Donner en présent, Muneror.
- Faire des présents, Dono, donum affero, muneribus orno.
- PRÉSERVER, Arceo, submoveo, repello, servo, tueor.
- PRÉSIDER, Præsum, præsideo, præses sum.
- Président, Præses, antistes.
- PRÉSOMPTION (avoir la), Mihi tantum sumo, ut.
- Présumer, Opinor, opinionem habeo, in opinione sum.
- Présomptueux, Præfidens.
- Présumé, Opinabilis.
- PRESQUE, Fere, ferme, propemodum, prope, pene.
- Presque tous, Plerique omnes.
- PRESSENTIMENT, Præsensio, præsagitio.
- Pressentir, Præsentio, præsagio, prænosco, præcognosco, suspicor.
- PRESSER, Urgeo, impello, incito, premo, insto.
- Sans se presser, Otiose, soluto animo.
- PRESTIGES, Præstigiæ.
- PRÉSURE, Coagulum.
- PRÊT, Paratus, instructus, qui præsto est.
- Tout prêt, Expeditus, promptus, paratus, nulla re implicatus.
- Se tenir prêt pour, Præstolor, exspecto.
- Prêt à, Paratus ad.
- PRÉTENTION, Postulata.
- Transmettre les prétentions de qqn, Postulata ad aliquem defero.
- Prétendre, Autumo, opinor, censeo.
- On prétend, Aiunt, dicitur, fertur, fama est.
- PRÊTER, Pecuniam do mutuam.
- Prêter à (se) Obsecundo.
- Prêté, Expensus, mutuus.
- PRÉTEXTER, Prætexo, prætendo.
- PRÉTOIRE, Prætorium.
- Préteur, Prætor.
- Prétorien, Prætorius.
- PRÊTRE, Sacerdos.
- PREUVE, Experimentum, argumentum, specimen, indicium.
- Faire preuve de, Præsto.
- Juger sur preuves, Litem do secundum tabulas.
- Prouver, Probo, argumentis tueor.
- PRÉVARICATION, Prævaricatio.
- Prévaricateur, Prævaricator.
- PRÉVENANCES, Occursatio.
- Prévenir, Præverto, prælabor, præsentio, præcurro.
- Il faut prévenir le mal, Malum prævertere convenit.
- PRÉVISION, Præmeditatio, prævisio, providentia, præsagitio.
- Prévoir, Prævideo, prospicio, præcaveo, præsentio.
- Prévoyant, Providus, providens, prospiciens.
- Avec prévoyance, Providenter.
- PRIÈRE, Precatio, obsecratio, rogatus, deprecatio, rogatio, imploratio, preces.
- Prières publiques, Supplicatio, comprecatio.
- Prier, Precor, precibus peto, oro, obsecro, rogo, obtestor.
- Prier avec instance, Exoro.
- PRIMAUTÉ, Principatus, dominatus.
- Primitif, Primigenius.
- Primitivement, Principio, primo, initio.
- Primordial, Primigenius.
- PRINCE, Princeps.
- Prince héritier, In spem imperii genitus.
- PRINCIPE, Initium, principium, fundamentum, elementum, origo.
- Dans le principe, Principio, primo, initio.
- Principal, Præcipuus, peculiaris, proprius, principalis.
- Principalement, Præcipue, potissimum, maxime.
- PRINTEMPS, Ver, vernum tempus.
- PRISE à (donner), Præbeo ansam.
- Prise d’assaut, Expugnatio.
- Prise de corps, Nexus.
- Prendre, Assumo, sumo, capio, prehendo, prenso, accipio.
- Prendre d’assaut, Expugno, vi capio.
- Prendre par force, Rapio, aufero, prædor, furor, impello.
- Prendre garde, Caveo, cautionem adhibeo.
- Prendre l’air, Capto auram.
- Prendre sur soi, In me recipio, in me transmoveo.
- Pris, Captus.
- Pris à la guerre, Bello captus, jure belli captus.
- Prison, Carcer, custodia, vincula.
- Mettre en prison, In custodiam trado.
- Relâcher de prison, Vinculis levo.
- Être en prison, In custodiis habeor.
- Être mis en prison, In carcerem mittor, in carcerem ducor, conjicior.
- Retenir en prison, In carcere asservo.
- PRIVATION, Privatio, viduitas.
- Priver, Privo, orbo, spolio, exuo, exspolio.
- Privé, Expers, vacuus, inanis, cassus, viduus, orbus.
- — (Apprivoisé), Privatus, domesticus.
- PRIVILÉGE, Præmium, beneficium.
- PRIX, Pretium, merces, præmium.
- Mis à prix (être), Liceo, æstimor.
- Au prix de, Præ.
- Au prix de la vie, Devotione capitis.
- Priser, Parvi vel magni facio, æstimo.
- Précieux, Pretiosus, magni pretii.
- PROBABILITÉ, Probabilitas, verisimilitudo.
- Probable, Probabilis, verisimilis, credibilis.
- Il est probable que, Par est credere, a ratione haud alienum est.
- Probablement, Credibiliter, probabiliter.
- PROBITÉ, Honestas, dignitas, decus, laus, sanctimonia, sanctitas, virtus.
- PROCÉDÉS envers qqn (user de mauvais), Male consulo in aliquem.
- PROCÈS, Actio, actus, factum, lis, causa, procuratio, negotium, concertatio, disceptatio, sacramentum.
- Intenter un procès, Sacramento cum aliquo contendere.
- S’engager dans un procès, In causam descendo.
- Commencer un procès, Incipio causam, in causam me dimitto, in causam descendo.
- Être en procès, Jurgo.
- Le procès est terminé, Controversia sedata, dirempta, dijudicata est.
- Perdre un procès, Causam perdo, amitto; causa cado.
- Gagner son procès, Causam obtineo, teneo, causa mihi adjudicata est.
- S’occuper peu d’un procès, Causam negligenter tracto, indormio causæ meæ.
- Abandonner un procès, Causam relinquo.
- Qui aime les procès, Litigiosus.
- PROCESSION, Pompa.
- PROCHAIN, Vicinus.
- PROCHAINEMENT, Propediem, brevi.
- PROCHE, Propinquus, vicinus, proximus, junctus, adjunctus, affixus, conjunctus, proximus, non interruptus.
- Parent, Cognatus, necessarius.
- Être proche, Contingo, attingo, tango.
- PROCLAMATION, Præconium.
- Proclamer, Edico, indico.
- PROCONSUL, Proconsul.
- PROCURER, Suppedito, suppeto, non desum.
- Procureur, Cognitor.
- PRODIGUER, Prodigo, consumo, ultra modum erogo.
- Prodigue, Prodigus, profusus.
- Avec prodigalité, Prodige, effuse.
- PRODIGE, Miraculum, monstrum, portentum, prodigium, ostentum.
- Il fait des miracles, Miracula edit.
- Prodigieux, Mirabilis, mirus, mirandus, portentosus.
- PRODUCTION, Fructus, fruges, proventus.
- Produire, Produco, pario, in publicum do, effero, edo, profero.
- PROÉMINENT (être), Promineo, emineo.
- PROFANER, Polluo, macula afficio, fœdo, contamino, profano.
- Profaner les rites sacrés, Cærimonias polluo.
- Profane, Profanus, a religione remotus, nihil habens religionis.
- PROFESSION, Professio.
- Être professeur, Doceo, profiteor.
- PROFIT, Lucrum, feneratio, quæstus, utilitas, commodum.
- Ne retirer aucun profit, Nihil lucri habeo.
- Profitable, Utilis, frugifer, commodus.
- PROFOND, Cavus, profundus.
- Profond (le plus), Imus, infimus.
- PROFUSION, Effusio, largitio.
- Avec profusion, Effuse, prolixe, large.
- PROGRÈS, Progressio, progressus, processus.
- Faire des progrès, Progressum facio, proficio, procedo.
- PROHIBER, Veto, prohibeo.
- PROIE, Præda, rapina, spolium, manubiæ.
- PROJET, Propositum, mens, consilium, institutum, sententia.
- Détourner d’un projet, A mente deduco.
- Projeté, Propositus, objectus, destinatus.
- PROLÉTAIRE, Proletarius, vilis, plebeius.
- PROLOGUE, Prologus, præfatio, exordium.
- PROLONGER, Profero, produco, prorogo, differo, protraho.
- L’entretien se prolongea bien avant dans la nuit, In multam noctem sermo extractus est.
- PROMENADE, Ambulatio, deambulatio, spatium.
- Promener (se), Deambulo, ambulo, inambulo, spatior, eo, decurro, iter facio.
- PROMESSE, Stipulatio, promissio, votum, sponsio, pollicitatio, fides.
- Tenir ses promesses, Promissa servo, sto promissis, promissis facio satis.
- Garder sa promesse, In fide maneo, solvo promissi fidem.
- Promettre, Promitto, polliceor, fidem meam obligo, profiteor, pollicitor, despondeo, paciscor, spondeo.
- — (Faire vœu), Voveo; vota facio, nuncupo.
- PROMONTOIRE, Promontorium.
- PROMPT, Celer, velox, volucer, incitatus, citus.
- Promptement, Propere.
- Plus promptement, Ocius, citius.
- PROMULGATION, Promulgatio.
- Promulguer, Promulgo, edo, prodo, publice propono.
- PRÔNEUR, Laudator, præco, buccinator.
- PRONOSTIC, Prognosticon.
- PROPAGATION, Propagatio, procreatio, amplificatio.
- Propager, Propago, profero, amplifico, prosemino.
- Propagateur, Propagator, amplificator.
- PROPENSION, Propensio, inclinatio, conatus.
- PROPHÉTIE, Prædictio, prædictum, vaticinatio, oraculum.
- Prophétiser, Portendo, prænuntio, præmonstro, vaticinor.
- Prophète, Vates, divinus vir.
- PROPICE, Propitius, secundus, præsens.
- Rendre propice, Propitio, propitium reddo.
- PROPORTION, Proportio, comparatio.
- Dans la même proportion, Pro rata parte.
- PROPOS, Sermo.
- A propos, Commodum, opportune, satis in tempore, ad tempus.
- Mal à propos, Importune, moleste, intempestive.
- De propos délibéré, Meditate, consulto, composito.
- PROPOSITION, Thesis, propositum, enuntiatio, effatum, pronuntiatum, axioma, enuntiatum.
- Proposer, Enuntio, propono, effero, dico, pono.
- Je ne me suis proposé que, Nihil mihi deliberatius est quam..., hoc unice intendo.
- PROPRETÉ, Munditia, lautitia, elegantia.
- Propre, Mundus, elegans.
- — (Particulier), Præcipuus, peculiaris, proprius.
- En propre, Proprie.
- PROPRIÉTÉ, Proprietas.
- — (Biens), Possessio, bona, prædia, fundi mancipium.
- Transmettre en toute propriété, Mancipo.
- Propriétaire, Possessor.
- PROROGATION, Prolatio, dilatio.
- Proroger, Prorogo, protendo.
- PROSCRIPTION, Proscriptio.
- Proscrire, Proscribo.
- Proscrit, Proscriptus, in exilium actus.
- PROSPÉRITÉ, Prosperitas, res, felicitas, secundus fortunæ status.
- Prospère, Prosper, prosperus, secundus.
- PROTECTION, Patrocinium, tuitio.
- Prendre sous sa protection, In fidem recipio.
- Protéger, Protego, tueor, defendo, tutor, munio, patrocinor, servo, custodio, custos sum.
- Protecteur, Tutor, defensor, patronus, vindex, custos.
- PROTESTER, Reclamo, adversor, contradico.
- PROUE, Prora.
- PROVERBE, Adagium, proverbium.
- PROVIDENCE, Providentia, numen.
- PROVINCE, Provincia.
- Provincial, Provincialis.
- PROVISIONS de bouche, Penus.
- PROVOQUER, Lacesso, provoco, impello, incito, allecto, allicio, irrito, tento.
- PROXIMITÉ, Vicinitas, vicinia, propinquitas.
- PRUDENCE, Prudentia, consideratio, circumspectio, animadversio.
- Prudent, Prudens, sapiens.
- Prudemment, Caute, callide, considerate, cogitate, consulto, meditate, prudenter.
- PUBLICAIN, Decumanus, publicanus, qui decumas exigit.
- PUBLICATION, Promulgatio, præconium.
- Publier, Vulgo, divulgo, jacto, promulgo, edo, prodo, publice propono, pronuntio, edico, prædico, profero.
- Public, Publicus, communis.
- Rendre public, Propono in publico.
- En public, publiquement, Publice, aperte, palam, vulgo, propalam, in propatulo, in aperto, manifeste.
- Paraître en public, In concionem populi prodo, in foro versor.
- Répandre en public, Vulgo, pervulgo, divulgo.
- Publique (affaire), Respublica.
- — (Chose), Respublica.
- Publié, Editus.
- PUDEUR, Pudor, verecundia, integritas.
- Vous avez perdu toute pudeur, Pudorem omnem exuisti, nullius te rei pudet.
- Pudique, Pudicus, verecundus, castus.
- PUÉRIL, Puerilis.
- PUISER, Haurio, traho.
- PUISQUE, Quandoquidem, quoniam.
- PUISSANCE, Ditio, imperium, potestas, jurisdictio, potentia.
- Puissant, Potens.
- Très puissant, Præpotens, valde potens.
- Être tout puissant auprès de qqn, Magna apud aliquem positus sum in gratia.
- Puissamment, Valide, enixe, summopere.
- Pouvoir, Possum, licet, queo, valeo, polleo, potestatem habeo, potestate valeo.
- Je puis à peine m’empêcher de, Vix tenere possum... quin.
- Ne pouvoir pas, Nequeo, non queo, non possum.
- Je ne puis m’empêcher de m’écrier, Non possum, quin exclamem.
- On ne peut pas plus, Perquam.
- Je ne puis trop, Non queo satis.
- PUITS, Puteus.
- PUNITION, Mulctatio, direptio.
- Punir, Punio, castigo, flecto, vindico.
- PUPILLE, Pupillus.
- PURETÉ, Castimonia, castitas, virginitas.
- Pur, Purus, illibatus, incorruptus, mundus, castus, integer, nitidus, incontaminatus.
- Purifier, Purgo, expurgo, lustro.
- Purement, Pure, caste, simpliciter.
- Pureté (sans), Inquinate, prave, barbare, incompte.
- PUS, Sanies, tabum.
- PUSILLANIME, Imbellis, ignavus.
- Q
- QUALITÉ, Qualitas, proprietas, dos.
- QUAND, Quando, ubi, simul, simul ac, simul atque, ut, cum, etiamsi.
- QUANTITÉ (petite), Paucitas, exigua quantitas.
- QUARTIERS (d’été), Æstiva.
- — (D’hiver), Hiberna.
- QUATRE, Quatuor.
- QUE, Quantum, quam, ut maxime.
- QUEL, Qualis.
- De quel genre, Cujusmodi.
- De quel pays, Cujas, unde, qua ex gente.
- Quel qu’il soit, Qualiscumque, quidlibet, quivis.
- QUELQUE, Aliquis, quidam, quispiam, ullus, nonnullus, unus, aliquid, non nemo.
- Quelque chose, Aliquantum, non nihil.
- Quelquefois, Interdum, nonnunquam, aliquoties.
- Quelque jour, Quandoque, aliquando.
- Quelque part, Uspiam, alicubi, usquam, ullo loco.
- De quelque manière, Cujusdammodi.
- De quelque manière que, Quomodocumque, utut, utcumque.
- En quelque endroit, Uspiam, alicubi, usquam.
- En quelque façon, Quodammodo, quasi.
- En quelque lieu, Uspiam, alicubi, usquam, ullo loco.
- En quelque lieu que, Ubicumque, ubi ubi, ubivis, quocumque.
- En quelque temps que, Quandocumque.
- Si quelque part, Sicubi, si quo in loco.
- Si de quelque part, Sicunde, si aliunde, si quo ex loco.
- QUELQU’UN, Ullus, aliquis, unus, quidam, quispiam, quisquam.
- Quelques-uns, Aliquot.
- QUENOUILLE, Colus.
- QUERELLE, Jurgium, contentio, rixa.
- Quereller (se), Rixor, litigo, contendo, jurgor.
- QUESTION, Quæstio, percontatio.
- Question de mots, Verbi controversia.
- QUESTURE, Questura.
- Questeur, Quæstor.
- De questeur, Quæstorius.
- QUEUE, Cauda.
- Cela n’a ni queue ni tête, Nec caput, nec pedes habet.
- QUI, Qui.
- Qui? Quis?
- A qui? Cujus?
- Qui donc? Quisnam?
- QUICONQUE, Quisquis, quilibet.
- QUINZE, Quindecim.
- QUITTER, Relinquo, desero, destituo.
- QUOIQUE, Quamvis, quanquam, licet, etsi, tametsi, etiamsi, ut, utut.
- Quoiqu’il arrive, Utcumque res ceciderit.
- QUOTIDIEN, Quotidianus.
- Quotidiennement, Quotidie, singulis diebus, in dies.
- R
- RABOTEUX, Scaber.
- RACCOMMODER, Reconcinno, reficio.
- RACE, Gens, natio, semen.
- De la race, Gentilis.
- RACHAT, Redemptio.
- Racheter, Redimo, recupero.
- RACINE, Radix, stirps.
- Radicalement, Radicitus, funditus, omnino, stirpitus.
- RÂCLER, Abrado, rado, aufero, subripio.
- RACONTER, Narro, enarro, explano, propere expromo, memoro, refero, proloquor.
- Raconter tout en détail, Explico rem omnem, ut gesta est.
- Raconter la même chose, Rem eamdem sæpe auribus inculco.
- On raconte, Tenet fama, traditum memoriæ est.
- RADEAU, Ratis.
- RADOTER, Deliro, desipio.
- RÂFLER, Corrado.
- RAFRAÎCHISSEMENT, Refrigeratio.
- RAGE, Rabies, furor.
- Avec rage, Rabide, rabiose, furiose, furenter.
- RAGOÛT, Pulpamentum.
- RAILLERIE, Cavillatio, sermonis aculeus, dictum aculeatum.
- Railler, Cavillor, dicta aculeata jacio, illudo, ludificor.
- RAISIN, Uva.
- RAISON, Sapientia, lumen ingenii.
- RAISONNEMENT, Ratio, argumentum, ratiocinatio.
- Raisonner, Ratiocinor.
- Raisonnable, Rationalis, sapiens, sanus.
- RAJEUNIR, Reviresco, renovor, revivisco.
- Rajeuni, Renovatus.
- RAME, Remus.
- A rames et à voiles, Remis velisque.
- Ramer, Remigo.
- Action de ramer, Remigatio, remigium.
- Rameur, Remex.
- RAMEAU, Ramus.
- Qui a des rameaux, Ramosus.
- RAMENER, Revoco, reveho.
- SE RAMOLLIR, Remollesco.
- RAMPER, Irrepo.
- — (S’insinuer), Adrepo.
- RANCE, Rancidus.
- RANCUNE, Offensum, dissidium, inimicitia.
- RANG (personne de haut), Majores.
- Tenir un certain rang, Aliquem numerum obtineo.
- Au premier rang, Cumprimis, imprimis.
- Mis à son rang, Ordinatim.
- Donner le premier rang, Primas alicui concedo.
- Tenir le premier rang, Primas fero.
- Obtenir le premier rang, Assequor gradum altissimum.
- Mettre au second rang, Postpono, posthabeo, post aliquid habeo, posterius duco.
- RANGÉE, Series, ordo.
- RANIMER, Reficio.
- RAPACITÉ, Rapacitas.
- Rapace, Rapax, prædo.
- RAPIDITÉ, Volubilitas, celeritas, incitatio, velocitas.
- Rapide, Volubilis, volucer, velox, celer, rapidus, citus.
- — (Abrupte), Præceps, periculosus.
- Rapidement, Volubiliter, celeriter, incitate, velociter, ocius, cito, brevi tempore, mature, quamprimum, propediem, rapide, cursim, raptim.
- RAPINE, Rapina, furtum vi factum.
- RAPPEL, Revocatio.
- Rappeler, Revoco, retraho.
- Rappeler à la mémoire, Repeto, resumo, memoro, refero, commemoro, suggero.
- Se rappeler, Recognosco, recenseo, recolo.
- RAPPORT (gain), Fructus, fruges, commodum.
- De rapport, Frugifer.
- RAPPORT (relation), Relatio.
- N’avoir aucun rapport avec quelqu’un, Mihi cum illo nullius rei commercium est.
- Sous tous les rapports, Ex omnibus partibus.
- RAPPORTER (raconter), Narro, nuntio.
- — (Faire un rapport), Perhibeo, dico, aio, fero.
- — (Rendre), Refero, reporto, reduco.
- S’en rapporter à, Ad aliquem refero.
- Rapporteur, Relator.
- Rapporté (terrain), Congestitius.
- RAPPROCHER, Conglutino, conjungo, copulo, conflo, compingo.
- Plus rapproché, Citerior, propinquior.
- RAPT, Raptus.
- RARETÉ, Raritas.
- Rare, Rarus, paucus.
- Rarement, Raro, non sæpe.
- RASOIR, Novacula, culter tonsorius.
- Raser, Rado, tondeo.
- Raser une maison, Complano domum, solo æquo.
- Raser (se), Barbam depono.
- RASSASIEMENT, Saturitas, satietas.
- Rassasier, Saturo, expleo, satio.
- Rassasié, Satur, satiatus, plenus.
- RASSEMBLEMENT, Coactio, congregatio, conspiratio, conventiculum.
- Rassembler, Conglobo, cogo, colligo, congrego, convoco, coacervo.
- Rassemblé, Coactus.
- Rassemblé à la hâte, Collectitius.
- RASSURER, Solor, consolor, metu libero, ex terrore firmo.
- RATE, Lien, splen.
- RATURE, Litura.
- RAUQUE, Raucus.
- RAVAGE, Vastatio, vastitas, depopulatio, solitudo, ruina, populatio.
- Ravager, Depopulor, evasto, populor, vasto, vastitatem infero.
- Ravageur, Populabundus.
- RAVALER, Detraho, obtrecto.
- RAVIR, Surripio, furor, rapto.
- Ravisseur, Raptor.
- RAYON, Radius.
- Rayonner, Radio, radios emitto, fulgeo.
- EN RÉALITÉ, Revera, re, exitu.
- Réaliser, Perficio, absolvo.
- Réaliser ses projets, Ad exitum deduco cogitata mea.
- RÉBELLION, Rebellio, seditio, tumultus.
- AU REBOURS, Præpostere.
- Rebrousser chemin, Recedo, abeo, decedo, revehor, recurro.
- REBUT, Rejectanea.
- RÉCALCITRANT, Contumax, superbus, obstinatus.
- RECÉLEUR, Occultator.
- RÉCENT, Novus, recens, inauditus, novitius.
- Récemment, Recens, nuper, modo, paulo ante, novissimo.
- RECENSEMENT, Recensio, census.
- RECEVOIR, Accipio, capio, prehendo, suscipio, sumo.
- Recevoir qqn, Tracto, admitto, excipio.
- SE RÉCHAUFFER, Recalesco, concalesco.
- DERECHEF, Rursum, rursus, denuo, de integro.
- RECHERCHE, Indagatio, investigatio, inquisitio, conquisitio, disquisitio.
- Rechercher, Indago, vestigo, investigo, inquiro, requiro, quæro, postulo, flagito, scrutor, inquiro, examino.
- Recherché, Conquisitus, exquisitus, insignis.
- Avec recherche, Conquisite, exquisite, diligenter, docte.
- RECHUTE, Offensio, detrimentum.
- Réciproquement, Mutue, vicissim, mutuo, retrorsum.
- RÉCIT, Narratio.
- RÉCLAMATION, Expostulatio, criminatio.
- Réclamation en justice, Vindiciæ.
- Réclamer, Reclamo, contradico, exigo, vindico, repeto.
- RÉCOLTE, Fruges, fructus terræ.
- Récolte de l’année, Annona, res frumentaria, commeatus, cibaria.
- RECOMMANDATION, Præceptio, præceptum, monita, institutum, jussum.
- Titre de recommandation, Commendatio, suffragatio, magna commendatio.
- Lettres de recommandation, Commendatitiæ litteræ.
- Recommander, Commendo, fidei alicujus committo, fidei alicujus trado.
- RÉCOMPENSE, Præmium, merces, fructus, beneficium, remuneratio.
- Récompense pour une victoire, Adorea.
- Demander une récompense, Pretium peto.
- Recevoir une récompense, Pretium fero.
- Récompenser, Remuneror, retribuo, mercedem do.
- RÉCONCILIATION, Reconciliatio.
- Réconcilier, Concilio, reconcilio, devincio, benevolentiam facio.
- Se réconcilier avec son ennemi, In gratiam cum adversario redeo, inimicitias depono.
- RECONNAISSANCE (écrit), Syngrapha, chirographum, cautio.
- RECONNAÎTRE, Recenseo, persequor, percurro.
- RECONNAISSANT, Gratus, officii memor.
- Être reconnaissant des bienfaits, In me beneficia nunquam obliviscor.
- RECONQUÉRIR, Recipio, recupero.
- RECOURBÉ, Aduncus, curvatus, tortuosus.
- RECOURS (avoir à qqn), Ad aliquem confugio.
- RECOUVREMENT, Recuperatio.
- Recouvrer, Recupero, redimo.
- RÉCRÉATIF, Ludicrus, jocularis.
- Se récréer, Me recreo.
- RÉCRIER (se), Reclamo.
- RECRUTEMENT, Delectus militaris.
- Recrue, Tiro.
- RECUEIL, Compilatio.
- Recueillir, Recolligo, extraho.
- — (Recevoir), Excipio.
- RECULER, Cedo, retro cedo.
- Reculer les frontières, Fines imperii profero, dilato imperium.
- Faire reculer, Retrudo.
- REDIRE, Repeto.
- REDOUBLEMENT, Congeminatio.
- Redoubler, Congemino, gemino.
- REDOUTER, Expavesco, perhorresco, in metu habeo, vereor, timeo, metuo, reformido.
- Redoutable, Terribilis.
- RÉDUIRE A, Redigo.
- RÉELLEMENT, Revera, reapse, reipsa.
- REFAIRE, Reficio.
- RÉFECTOIRE, Triclinium, cœnabulum.
- RÉFLEXION, Cogitatio, mentis sensus, animi motus, meditatio, commentatio.
- Réfléchir, Meditor, mecum cogito, in animo voluto, delibero, considero, video.
- REFLUER, Relabor.
- RÉFORME, Correctio, temperatio, emendatio.
- REFRÉNER, Refreno, coerceo, reprimo, cohibeo, frango, restinguo, reseco.
- REFROIDIR, Refrigeo.
- Se refroidir, Refrigesco, defervesco, refrigeror, frigesco.
- REFUGE, Receptaculum, latebra, recessus, asylum, perfugium, refugium, portus.
- Chercher un refuge dans la fuite, Ex fuga aliquo me recipio.
- Réfugier (se), Suffugio, perfugio, confugio; perfugium, præsidium et auxilium quæro; concurro.
- REFUS, Repudiatio, detrectatio, recusatio, rejectio.
- Refuser, Recuso, renuo, abnuo, declino, nego, nolo, rejicio, resisto, aversor, vito, repudio.
- Se refuser, Nego mihi.
- RÉFUTATION, Infirmatio, confutatio, refutatio, dissolutio, reprehensio.
- Réfuter, Confuto, repello, reprehendo, redarguo, refuto, revinco.
- REGARD, Visus, contuitus, obtutus, aspectus, conjectus oculorum.
- Regard en arrière, Respectus.
- Attirer les regards, Oculos omnium averto.
- Attacher ses regards, Ad rem oculos adjicio.
- Se présenter aux regards, Obvisor, occurro, versor.
- Regarder, Intueor, video, contueor, contemplor, respicio, aspicio.
- Regarder fixement, Oculos in aliquid defigo.
- Regarder autour de soi, Prospicio, prospecto.
- Regarder dans, Introspicio, inspicio.
- REGARDER (être l’affaire de), Attinet, pertinet, spectat, attingit.
- Cela vous regarde, Tui officii est, consilii tui est.
- REGIMBER, Calcitro, recalcitro.
- RÉGION, Ora, regio, pars terrarum.
- RÉGIR, Rego, guberno, moderor.
- Régisseur, Villicus, custos villæ.
- REGISTRE, Codex.
- RÈGLE, Regula, norma, lex, præscriptio, formula, præscriptum.
- S’écarter de la règle, Ab regula aberro.
- Réglé, Moratus, institutus, perpolitus.
- Régler, Moderor, modulor, constituo, præscribo, designo, præfinio.
- Régulier, Legitimus, justus, æquus, verus.
- Régulièrement, Examussim.
- RÉGNER, Regno, impero, dominor.
- REGRET, Desiderium, studium, pœnitentia.
- Adoucir les regrets, Desiderium lenio.
- Laisser de grands regrets, Desiderium mei relinquo.
- Regretter, Tædet, pudet, dolore afficior.
- A regret, Moleste, graviter, ægre, ingratiis.
- RÉHABILITATION, Restitutio.
- Réhabiliter, Famam restituo, labem eluo, sarcio infamiam.
- REINS, Renes, lumbus.
- REJAILLIR, Referveo, refervesco.
- REJETER, Depono, rejicio, repudio, aspernor, reprobo, abjicio, improbo, respuo, contemno, abrogo, antiquo.
- Rejeter sur, Regero.
- REJETON, Virgultum, surculus, germen.
- Pousser des rejetons, Fructicor, surculor, emitto, reviresco.
- RÉJOUIR, Lætifico, lætitiam affero, hilaro, oblecto, recreo, exhilaro.
- Se réjouir, Lætor, exsulto, lætitia efferor, gaudeo.
- RELÂCHE, Cessatio, intermissio, otium, relaxatio.
- Relâche (donner du), Laxo, remitto.
- RELÂCHEMENT, Remissio.
- Relâcher, Relaxo, remitto, laxo, solvo.
- RELATER, Refero.
- RELATION, Ratio.
- — (D’amitié), Consuetudo.
- Lier des relations, Rationes contraho cum aliquo.
- RELÉGUER, Relego, expello.
- RELEVÉ, Diribitio.
- RELEVER, Erigo, relevo.
- RELIEUR, Glutinator librorum.
- RELIGION, Religio.
- Religieux, Religiosus, sanctus, pius.
- Religieusement, Religiose, sancte, pie.
- RELUIRE, Refulgeo, reluceo.
- REMARQUE, Animadversio, consideratio, attentio, notatio.
- Remarquer, Adverto, animadverto, observo, attendo, noto.
- Remarquable, Luculentus, præstans, insignis, grandis, præstabilis, clarus, peculiaris, singularis.
- D’une façon remarquable, Insignite, insigniter.
- REMÈDE, Medicina, medicamentum, medicamen, remedium.
- Le remède produit grand effet, Salubritas medicamenti toto corpore percipitur.
- Apporter remède, Succurro.
- REMETTRE à un autre temps, Differo rem in longiorem diem, protendo, prorogo.
- REMETTRE une faute, Condono crimen.
- REMORDS (poursuivi par les), Hominem conscientiæ suæ præcipitem agunt pœnæ.
- REMPART, Vallum, agger, mœnia, muri urbis.
- Faire un rempart de son corps, Oppono meum corpus alicui.
- Entourer de remparts, Vallor, munio.
- Remplacements (être en), Sufficio, substituo.
- Remplaçant, Successor, qui subrogatur.
- REMPLIR, Farcio, impleo, compleo, saturo, satio, repleo, refercio.
- Rempli, Refertus, confertus, plenus.
- REMUER, Volvo, converto, moveo.
- Remuant, Inquietus, turbulentus.
- Remuer l’esprit, Moveo animum, accendo.
- RÉMUNÉRATION, Remuneratio.
- RENAÎTRE, Renascor, exorior, renovor.
- RENARD, Vulpes.
- RENCONTRE, Concursio, concursus, conflictus, effusio hominum.
- A la rencontre, Obviam.
- Rencontrer, Reperio, invenio, occurro.
- Rencontrer (se), Convenio, coeo, congregor.
- RENDRE, Reddo, restituo, refero.
- Se rendre au vainqueur, Ditioni victoris me permitto; dedo me victori.
- Se rendre à, aller vers, Devenio, venio, pervenio.
- Se rendre qque part, Proficiscor.
- RENFERMER, Contineo, comprehendo, complector, includo.
- RENFORT, Subsidium, auxilium.
- RENIER, Abnego, pernego, retracto, renuo, recuso.
- RENOM, Laus, præconium, gloria, splendor, celebratio, laudatio.
- Renom (mauvais), Infamia, dedecus, sinistra fama, probrum, labes, ignominia.
- Il s’est acquis par cette action un renom perpétuel, Eo facto immortalitatem est consecutus.
- RENOMMÉE, Fama, opinio, existimatio, nomen, nominis celebritas, rumor.
- Chercher la renommée, Famam capto.
- Prendre soin de sa renommée, Famæ meæ consulo.
- Acquérir de la renommée, Famam consequor nonnullam.
- Perdre beaucoup de sa renommée, Multum de bona fama amitto.
- RENOUVELLEMENT, Renovatio, redintegratio, instauratio.
- Renouveler, Innovo, renovo, novum facio, redintegro, instauro, itero.
- Se renouveler, Refrico.
- Renouvelé, Renovatus.
- RENTRER, Remigro, redeo, remeo.
- RENVERSEMENT, Perversitas.
- Renverser, Labefacio, subruo, prosterno, affligo, frango, labefacto, dissolvo, conquasso, perverto, subverto, perimo, deleo.
- RENVOYER, Remitto.
- REPAÎTRE son esprit de choses agréables, Mente varias voluptates contrecto.
- RÉPANDRE, Diffundo, dispergo, instillo, effundo, fundo, spargo.
- Répandre (autour), Circumfundo, ambio.
- Répandre çà et là, Dispergo, disjicio, dissipo, inspergo, respergo.
- Répandre (se), Dimano, profluo.
- Se répandre en injures, Maledicta in aliquem congero.
- Très répandu, Pervagatus, divulgatus.
- RÉPARATION (excuse), Satisfactio, purgatio.
- Réparer, Sarcio, reficio, restituo, obmolior.
- — (Expier), Expio.
- RÉPARTITION, Partitio, divisio, tributio.
- Répartir, Tribuo, partior, divido.
- Répartiteur, Partitor.
- REPAS, Convivium, epulæ, accubatio epularis amicorum.
- Donner un repas, Convivor, convivium ago, epulum do.
- REPENTIR, Pœnitentia, dolor ob admissa peccata.
- SE REPENTIR, Pœnitet, tædet, piget me.
- RÉPERCUSSION, Repercussio.
- Répercuter, Repercutio.
- RÉPÉTITION, Repetitio, iteratio.
- Répéter, Repeto.
- REPLACER, Repono, colloco.
- REPLIER, Replico.
- RÉPLQIUER, Respondeo.
- RÉPONSE, Responsio, responsum.
- Répondre, Respondeo, responsum do, refero, rescribo.
- Répondre par écrit, Rescribo, litteris respondeo.
- RÉPONDANT, Sponsor.
- REPORTER sur qqn, Ad aliquem transfundo.
- REPOS, Requies, quies, tranquillitas, otium, vacatio, vacuum tempus.
- Troubler le repos, Otium perturbo.
- Reposer, Relaxo, remitto.
- Reposer sur, Nitor, enitor.
- Se reposer, Quiesco, otior, requiesco, consido, desino.
- Se reposer de temps en temps, Interquiesco.
- Qui est en repos, Quietus, tranquillus.
- En repos, Quiete, tranquille.
- REPOUSSER, Propulso, repello, arceo, depello, amoveo, propello, extrudo, ejicio, excludo, prohibeo, extendo, portas alicui claudo.
- Repousser en jurant, Ejero, ejuro.
- REPOUSSER (croître de nouveau), Renascor, renovor, recresco, rursum cresco.
- REPRENDRE, Recipio, recupero, repeto.
- — (Réprimander), Reprehendo, vitupero, carpo, objurgo.
- REPRÉSENTATION, Descriptio, figura, designatio.
- Représentation (de théâtre), Commissio.
- Représenter (se) dans l’esprit, Mente mihi aliquid depingo, repræsento.
- RÉPRIMANDE, Reprehensio, vituperatio, objurgatio, castigatio.
- Réprimander, Reprehendo, corripio, objurgo, castigo.
- RÉPRIMER, Reprimo, coerceo, comprimo, cohibeo, refreno, contineo, domo.
- Qui réprime, Repressor.
- REPRISES (à plusieurs), Identidem.
- REPROCHE, Vituperatio, reprehensio, exprobratio, nota, dedecus.
- Il a encouru un reproche, In dedecus incurrit.
- Je ne lui ai pas adressé le moindre reproche, Eum ne graviore quidem verbulo compellavi.
- Il m’a accablé de reproches, Probris omnibus me vexavit.
- REPROCHER, Exprobo; crimen in aliquem conjicio, confero.
- RÉPROUVER, Reprobo, improbo, rejicio.
- RÉPUBLIQUE, Respublica.
- RÉPUTATION, Honor, existimatio, fama.
- Il y va de ma réputation, Agitur existimatio.
- Nuire à la réputation, Splendori nominis jacturam affero.
- Détruire la réputation, Laudes alterius obscuro.
- Veiller à sa réputation, Existimationi consulo.
- Être en danger de perdre sa réputation, In discrimen existimationis venio.
- RÉSERVE, Exceptio.
- Mettre en réserve, Reservo, servo, conservo, recondo.
- — (Militaire), Miles, copiæ, cohortes subsidiariæ.
- De la réserve, Subsidiarius.
- — (Retenue), Temperantia, modestia, moderatio, continentia, verecundia, ingenuitas.
- Réservé, Temperatus, temperans, moderatus, verecundus, prudens.
- Avec réserve, Verecunde, pudenter.
- RÉSIDENCE, Sedes, domicilium.
- Résider, Habito, domicilium habeo.
- RÉSIGNATION, Patientia, tolerantia.
- Avec résignation, Patienter, sedate, tranquille, æquo animo.
- Résigner, Resigno.
- Se résigner à, Mihi persuadeo.
- RÉSIPISCENCE (venir à), Resipisco.
- RÉSISTANCE, Retractatio.
- Résister, Obsisto, resisto, a conatu repello, repugno, adversor, reluctor.
- RÉSOLUTION, Propositum, consilium.
- Persister dans sa résolution, Permaneo in proposito.
- Changer de résolution, Decedo de sententia.
- Résolu, Constans.
- Je suis résolu à, Decrevi, me....; certum mihi est, decretum mihi est, animo proposui.
- Résolûment, Obstinate.
- RÉSONNER, Sono, sonum reddo, consono, persono.
- RESPECT, Observantia, veneratio, cultus, reverentia, honor.
- Respecter, Vereor, observo, colo, revereor.
- Respectueux, Venerabundus, perfusus honore.
- RESPIRATION, Anhelitus, spiritus, respiratio, spiratio.
- Respirer, Anhelo, spiro, respiro.
- Respirable, Spirabilis, flabilis.
- RESSEMBLANCE, Similitudo.
- Ressembler, Similis sum, ad similitudinem accedo.
- Ils se ressemblent comme deux gouttes d’eau, Ovum ovo similius non est (Prov.).
- RESSENTIR, Sentio.
- RESSERRER, Constringo, stringo, vexo, arcto, concludo, coarcto, constipo.
- Resserré, Contractus, brevis, adstrictus.
- RESSOURCES, Opes, facultates, copiæ.
- RESSOUVENIR, Recognitio, recensio.
- Se ressouvenir, Memini, commemini.
- RESSUSCITER, Revivisco, in vitam redeo.
- RESTAURER, Reficio, restituo, recreo.
- RESTES, Reliquiæ, residua.
- Du reste, Alioqui, alioquin, alias, cæteroquin, cæterum.
- Rester, Permaneo, maneo, commoror, resto, sto, resideo.
- Rester chez soi, Domi me teneo.
- Qu’il reste bien entendu, Illud maneat.
- Restant, Reliquus, residuus, rejectus.
- Ce qui reste, Subsecivus.
- RESTITUER, Retribuo, refero, rependo, restituo.
- RESTRICTION, Exceptio.
- RÉSULTAT, Exitus, finis, terminus.
- Résulter, Provenio.
- RÉTABLISSEMENT, Redintegratio, restitutio, reparatio, renovatio.
- Rétablir, Restituo, repono, instauro, reparo, redintegro, sancio, reficio, recreo.
- Rétablir (se), Convalesco, consanesco, sanus fio, valentior fio, ex morbo evado, morbo levor, resurgo.
- Rétabli (être), Convalescere.
- RETARD, Mora, retardatio, impedimentum, cunctatio, tarditas, dilatio.
- Sans retard, Sine mora, abjecta cunctatione.
- Être en retard, Moras traho, tardo.
- Ne point souffrir de retard, Dilationem non recipio.
- Retarder, Retardo, moror, moram affero, impedimentum affero, differo.
- RETENTIR, Resono, sonum refero, sono, persono, percrepo, recino.
- Retentissant, Clarisonus, clare sonans, canorus, horrisonus.
- RETENUE, Cf. Réserve.
- Avec retenue, Temperanter.
- Qui est sans retenue, Immodestus, parum modestus, expers modestiæ.
- Sans retenue, Effuse, large, prolixe.
- Avoir de la retenue, Verecundor, pudore deterreor, erubesco.
- Retenir, Teneo, retineo, moror, inhæreo, inhibeo, cohibeo, coerceo.
- Action de retenir, Inhibitio.
- RETIRER, Retraho.
- Retirer de dessous, Subduco, removeo, subtraho.
- Se retirer, Recedo, abeo, discedo.
- Se retirer chez soi, Capesso me domum.
- Retiré, Penetralis.
- RETOMBER, Recido, redundo.
- Faire retomber sur qqn, Transfero in aliquem.
- RETORS, Veteratorius.
- RETOUCHER son discours, Orationem emendo.
- RETOUR, Regressio, regressus, reditus, reditio, reversus.
- En retour, Mutue, mutuo.
- Retourner, Redeo, reverto, revenio.
- RÉTRACTER (se), Palinodiam cano, retexo orationem.
- RETRAITE, Latibulum, receptus, perfugium, secessus.
- — (Du combat), Avocatio a pugna.
- Couper la retraite aux ennemis, Excipio ex fuga hostem.
- Aimer la retraite, Latebris me involvo.
- RETRANCHEMENT, Propugnaculum.
- Retrancher (fortifier), Obvallo, circumvallo, munio, firmo.
- — (Soustraire), Depasco, recido, minuo, detraho, delibo, reseco, derogo, defero, aufero, decerpo, amputo.
- RÉTRÉCIR, Coangusto, coarcto.
- RÉTROGRADER, Regredior, pedem refero.
- RETS, Rete, laqueus, cassis, casses.
- RÉUNION, Corona, cœtus, societas, sodalitas, collegium, sodalitium, collectio, congregatio.
- Réunir, Compono, conjungo, coagmento, construo, conglutino, congrego, misceo, colligo.
- Réunir (se), Colo, convenio, adjungor, congredior.
- REVANCHE (prendre sa), Cladem reddo.
- RÈVE, Somnium, visio, visum.
- Rèver, Somnio.
- Ne rèver que batailles, Nihil nisi prœlium cogito.
- RÉVEILLER, E somno excito.
- Réveiller (se), Evigilo.
- Je me suis réveillé plus tôt que de coutume, Maturius me somnus reliquit.
- RÉVÉLER, Indico, confiteor, expono, patefacio, in lucem profero, divulgo, profiteor.
- REVENDICATION, Vindiciæ.
- Revendiquer, Vindico, vindictam sumo, tueor, repeto, reposco, persequor.
- REVENIR, Reverto, revertor, revenio, redeo.
- Revenir à soi, Animum colligo.
- Revenons aux motifs abandonnés, Revertamur ad calculos quos abjecimus.
- Cela revient au même, Ea opinio eodem recidit, revolvitur.
- Revenu, Reditus.
- RÉVÉRER, Revereor, colo, veneror.
- REVERS, Offensio, incommodum, detrimentum, molestia, calamitas.
- REVÊTIR, Induo, vestio, induco, tego, orno.
- REVOIR, Retracto, revoco.
- RÉVOLTE, Rebellio, seditio, secessio, tumultus, defectus, defectio.
- RÉVOLUTION, Tumultus, perturbatio, confusio.
- REVUE rapide, Percursio.
- Passer en revue, Percenseo, recenseo, percurro.
- Passer la revue, Exercitum lustro.
- RHÉTORIQUE, Rhetorica.
- Rhéteur, Rhetor.
- RHUME de cerveau, Gravedo.
- Sujet aux rhumes, Gravedinosus.
- RHYTHME (qui a du), Numerosus.
- RICHESSES, Divitiæ, ampla fortuna, summa copia, opes et copiæ.
- Amasser des richesses, Opes consectari.
- Riche, Dives, locuples, copiosus, opulentus, pecuniosus, nummatus, fortunatus, abundans.
- Riche (être), Opibus abundo.
- — (Fécond), Uber, fecundus, fertilis, abundans, copiosus, pinguis.
- Richement, Pretiose, eleganter.
- RIDE, Ruga.
- Rider, Corrugo.
- Ridé, Rugosus.
- RIDEAU, Cortina.
- RIDICULE, Deridiculum, irrisio.
- Ridicule (adj.), Ridiculus, jocularis.
- Ridiculiser, Derideo, irrideo.
- RIEN, Nihil, nihilum, nil.
- Ne rien laisser, Ne vestigium rei est reliquum, ne minimam rem fecit reliquam.
- Ne rien avoir, Nihil est in manu.
- Je n’eûs rien de plus pressé que, de plus à cœur que, Nihil mihi potius fuit, quam ut.
- Rien encore, Nihildum, non adhuc, nondum quidquam.
- Rien n’est si, Nihil tam..... quam.
- Il n’est rien de si, Nihil tam ... est, cujus....
- Je ne hais rien tant que, Nihil acerbius odi quam....
- UN RIEN, Hilum, naucis, res nihili.
- C’était un rien, Parva res erat.
- Pour un rien, De nihilo.
- Dire des riens, Nugor, jocor, ludo, nugas ago, nugax sum.
- Diseur de riens, Nugator, nugax.
- RIGUEUR, Inclementia, duritas.
- Rigoureux, Inclemens, asper.
- Rigoureusement, Inclementer, severe, austere, stoice, stricte.
- RIRE, Cachinnatio, cachinnus, risus.
- Exciter le rire, Cachinnum commoveo.
- RISÉE (être l’objet de la), Ludibrio esse aliis, ludibrio haberi.
- Rire, Rideo, risum edo.
- Rire aux éclats, Cachinnor, solutius rideo.
- Risible, Ridiculus, jocularis.
- D’une façon risible, Ridicule.
- En riant, Per jocum, joci causa.
- RISQUES (courir des), Periclitor.
- Avec risque, Periculose, cum periculo.
- RITE, Ritus.
- RIVAGE, Littus, ora, ripa.
- De rivage, Littoreus.
- RIVALITÉ, Rivalitas, æmulatio.
- Rivaliser, Æmulor, invideo.
- Rival, Æmulus, competitor.
- RIVE, Ripa, littus, ora.
- RIVIÈRE, Profluens, fluvius, flumen, torrens.
- ROBE, Stola.
- ROBUSTE, Valens, validus, fortis, robustus, lacertosus.
- ROCAILLEUX, Saxosus.
- ROCHE, Petra, rupes.
- Rocher, Saxum, silex, lapis, rupes, cautes.
- ROI, Rex, princeps.
- Être roi, Regno, impero, domino.
- Royal, Regius, regalis, basilicus, splendidus, magnificus.
- Maison royale, Regia, domus regia.
- Royalement, Regie, more regio.
- ROYAUME, Regnum.
- ROYAUTÉ, Regnum, principatus, dominatus.
- ROITELET, Regulus.
- ROIDE, Rigidus, durus, austerus.
- Être roide, Rigeo, conglacio, congelo.
- RÔLE (s’acquitter très bien de son), Personam egregie gero, tueor.
- ROND, Circulus, orbis, ambitus.
- Rond (adj.), Rotundus.
- RONFLER, Sterto.
- RONGER, Arrodo, erodo, peredo.
- ROSE, Rosa.
- ROSEAU, Arundo, canna.
- Roseau (à écrire), Calamus.
- ROSÉE, Ros.
- RÔTI, Assus, torridus, aridus.
- ROUE, Rota, orbis.
- ROUGEUR, Rubor.
- Rougir, Rubeo, erubesco.
- — (De honte), Pudet me.
- Rouge, Ruber, rubens, rutilus.
- ROUILLE, Rubigo, ærugo.
- Rouillé, Rubiginosus.
- ROULER, Volvo, convolvo, involvo, verto, verso.
- Faire rouler, Torqueo, voluto.
- ROUTE, Via, iter, semita.
- Faire route, Iter habeo.
- Continuer sa route, Pergo iter cœptum.
- Se détourner de sa route, Iter alio flecto.
- Se frayer une route, Viam mihi aperio.
- ROUVRIR, Refrico.
- ROUX, Fulvus.
- RUBICOND, Rubicundus, rubore plenus.
- RUCHE, Alvearium.
- RUDESSE, Duritia, firmitas, asperitas.
- Rude, Asper, scaber, durus, habens aliquid asperitatis.
- RUDIMENT, Rudimentum.
- RUELLE, Angiportus.
- RUER SUR (se), Me ingurgito, irruo.
- Se ruer sur la fortune, In copias me ingurgito.
- RUGUEUX, Rugosus.
- RUINE, Ruina, casus, perinicies, exitium, occasus, interitus, obitus.
- Ruiner, Destruo, dirimo, everto, demolior, vasto, disperdo, dissipo, perdo, exscindo, devoro, exhaurio, absumo, abligurio.
- Ruineux, Ruinosus.
- Être ruiné, Perire, concidere.
- RUISSEAU, Rivus, rivulus.
- RUMEUR, Auditio, rumor, publicus sermo, fama.
- RUPTURE, Abruptio.
- Rompre, Perrumpo, disrumpo, perfringo, vi aperio, decerpo, frango, divido, distraho, infringo, effringo, labefacto.
- RUSE, Dolus, fraus, fallacia, machina, insidiæ, artificium, astus, astutia.
- Rusé, Malitiosus, versutus, callidus, astutus, vafer.
- Un peu rusé, Subdolus.
- Avec ruse, Malitiose, versute, vafre, callide.
- RUSTIQUE, Rusticanus, rusticus.
- S
- SABLE, Arena.
- Sablonneux, Arenosus.
- SAC, Saccus.
- — (Pillage), Direptio, vastatio.
- Saccager, Destruo, diruo, vasto, nullum vestigium relinquo.
- SACERDOCE, Sacerdotium, sacerdotis munus.
- Sacerdotal, Sacerdotalis.
- SACRÉ, Sacer, religiosus, consecratus, religionem habens, sacratus, dicatus.
- SACRIFICE, Sacrificium, sacrificatio.
- Sacrifice expiatoire, Piaculum.
- Faire un sacrifice, Rem divinam ad aras facio.
- Offrir un sacrifice en l’honneur des morts, Parento, justa solvo.
- Se rendre propice par des sacrifices, Pio, expio.
- Sacrifier, Sacrifico, sacris operor, sacra facio, libo, immolo, macto, neco, interficio.
- Sacrifier, Propono, posthabeo, posteriorem duco.
- Sacrificateur, Immolator, qui sacra facit.
- SACRILÉGE, Nefas.
- SACRISTIE, Sacrarium.
- Sacristain, Ædituus.
- SAFRAN, Crocus.
- SAGACITÉ, Sagacitas, solertia.
- Sagace, Sagax, callidus, acutus.
- SAGESSE, Prudentia, consilium, ratio, sapientia.
- Dans ta sagesse, Pro tua prudentia.
- Sage, Moderatus, temperatus, sapiens, prudens, magni consilii.
- Être sage, Sapio, sapientia præditus sum.
- Sagement, Sapienter, considerate, prudenter.
- SAILLIE, Facetiæ, joci, sales.
- SAINTETÉ, Sanctimonia, sanctitas, sanctitudo.
- Saint, Augustus, religiosus, sanctus.
- Saintement, Pie, religiose, sancte.
- SAISIR, Prehendo, prendo, capio, prenso, corripio, comprehendo, teneo, capesso, peto, capto.
- Saisir l’occasion, Capto occasionem, immineo in occasiones omnes, intentus sum in occasionem.
- SALETÉ, Illuvies, sordes.
- Salir, Cf. Souiller.
- Sale, Squalidus, impurus, obscœnus, immundus, illotus, sordidus, contaminatus.
- Être sale, Squaleo, sordeo.
- Sali, Illotus, sordidus.
- Salement, Spurce, obscœne, fœde, turpiter.
- SALIVE, Saliva.
- SALLE à manger, Cœnaculum, triclinium.
- SALUBRITÉ, Salubritas.
- Salubre, Salubris.
- D’une façon salubre, Salubre, salubriter.
- SALUT, Salus, requies.
- Salutaire, Salutaris.
- SALUTATIONS, Persalutatio, salutatio.
- Rendre un salut, Resaluto.
- Saluer, Consaluto, saluto.
- Qui vient saluer, Salutator.
- SANCTIFIÉ, Sacratus, sacer.
- SANCTION, Sanctio.
- Sanctionner, Sancio.
- SANCTUAIRE, Adytum.
- SANDALES, Soleæ, crepidæ.
- Qui porte des sandales, Crepidatus.
- SANG, Sanguis, cruor.
- Saigner, Mitto sanguinem alicui.
- Sanglant, Sanguineus, sanguinolentus, cruentus.
- Sanguinaire, Sanguinarius.
- SANGLIER, Aper, sylvestris porcus.
- SANGLOT, Singultus, gemitus.
- SANGSUE, Hirudo.
- SANS, Absque, sine.
- SANTÉ, Salus, sanitas, valetudo.
- Mauvaise santé, Invaletudo, valetudo infirma.
- Avoir une bonne santé, Valeo recte, valetudine utor bona.
- Conserver en bonne santé, Incolumem servo.
- Avoir une mauvaise santé, Valetudine utor parum.
- Recouvrer la santé, Amissam valetudinem recupero.
- Rendre à la santé, Sano, curo; medeor, morbum depello.
- Sain, Salubris, sanitatem afferens, sanus, firmus, valens.
- Sain et sauf, Salvus, incolumis, integer, conservatus, sospes.
- Qui est en bonne santé, Firmus, morbo defunctus.
- Sainement, Sicce.
- SAPIN, Abies.
- SARCLOIR, Sarculum.
- SARMENT, Sarmentum.
- SATELLITE, Stipator, satelles.
- SATIÉTÉ, Satietas, fastidium.
- Prévenir la satiété, Satietatem relevo.
- SATISFACTION, Satisfactio, voluptas, lætitia, jucunditas.
- Satisfaire à, Satisfacio, impleo quod debeo, solvo.
- SAULE, Salix.
- Sausaie, Salicetum.
- SAUPOUDRER, Inspergo, aspergo, respergo.
- SAUTER, Salto.
- Sauter en bas, Desilio.
- Sauter (sur), Assilio, aggredior, invado, insilio.
- SAUVAGE, Trux, atrox, truculentus, immansuetus, ferus, barbarus, immitis, asper, sævus.
- SAUVER, Servo, tueor, custodio, salutem do, fero, affero, salvo, sospito, incolumem servo.
- Sauveur, Soter, servator, conservator.
- SAVEUR, Sapor.
- SAVOIR, Scientia, doctrina, eruditio, Cf. Science.
- SAYON, Sagum.
- Vêtu d’un sayon, Sagatus.
- SCALPEL, Scalpellum.
- SCEAU, Sigillum, signum.
- Sceller, Obsigno, signo, signum imprimo.
- SCÉLÉRAT, Nefarius, sceleratus, scelestus.
- SCÈNE, Scena.
- SCEPTRE, Sceptrum.
- SCIE, Serra.
- SCIENCE, Scientia, disciplina, eruditio, doctrina, institutio.
- Savoir, Scio, teneo, habeo, cognosco, non sum nescius, scientiam habeo, nosco.
- Savoir à fond, Percallesco.
- Savoir parfaitement, Calleo, scio, teneo.
- Ne savoir pas, Ignoro, sum inscius, nescio.
- Je ne sais comment il se fait, Nescio quo pacto fiat.
- Ne savoir que faire, Quid agam, dubito.
- Savant, Sciens, eruditus, doctus, perpolitus, philologus, gnarus, peritus, litteratus.
- Qui ne sait pas, Insciens.
- Savamment, Scienter, scite, erudite, docte, perite, litterate.
- Il l’a fait sciemment, Prudens sciensque fecit.
- SCION, Surculus.
- SCRUPULE, Scrupulus, sollicitudo, religio.
- Inspirer des scrupules, Religionem alicui infero.
- Se faire scrupule de, Aliquid mihi religioni duco.
- Lever les scrupules, Aliquem religione solvere.
- Scrupuleux, Scrupulosus, religione obstrictus.
- SCRUTER, Excutio.
- Scrutateur, Diribitor.
- SCULPTER, Scalpo.
- Sculpteur, Fictor.
- Sculpté, Sculptus, scalptus.
- SÉANCE, Sessio.
- Lever la séance, Dimitto concionem.
- SÉCHERESSE, Siccitas.
- Sécher, Sicco, exhaurio.
- Sec, Siccus.
- Sécheresse de style, Jejunitas, tenuitas.
- Sec, Jejunus.
- Sèchement, Jejune, tenuiter.
- EN SECOND LIEU, Secundo.
- Seconder, Obsecundo.
- Secondaire, Secundarius, secundus.
- SECOUER, Excutio, agito, depello, quatio.
- SECOURS, Suppetiæ, auxilium, subsidium, præsidium.
- Sans le secours d’un autre, Per se, ex se, suo nomine, suis viribus, sua sponte, sua natura, suo marte.
- Implorer le secours de DIEU, Ad DEUM confugio; præsidium in DEO statuo.
- Secourir, Subvenio, succurro, subsidio venio, opitulor.
- Secourir les pauvres, Inopiam sublevo, pauperes juvo.
- SECOUSSE, Succussus.
- SECRET, Arcanum.
- Confier ses secrets, Intima mea concredo.
- Secret, Occultus, latens, abditus, tacitus, furtivus, arcanus, latebrosus, obscurus.
- Secrètement, Latenter, occulte, abdite, abscondite, tecte.
- En secret, Clam, furtim, ex occulto, ex insidiis.
- SECTE, Secta.
- Sectateur, Sectator, amator, æmulus.
- SÉCURITÉ, Securitas, tranquillitas.
- En sécurité, Secure, sine cura.
- SÉDITION (exciter la), Seditionem molitus sum, seditionem cieo.
- Apaiser la sédition, Motus compono.
- Séditieux, Seditiosus.
- Séditieusement, Seditiose.
- SÉDUCTION, Sollicitatio.
- Séduire, Pellicio, allicio, induco, illaqueo, capio, implico.
- Séducteur, Corruptor.
- SÉJOUR, Remansio, mansio.
- Séjourner, Remaneo, maneo, resideo, moror, commoror, subsisto, consisto.
- SELON, Secundum, pro, juxta, ex.
- Selon que, Prout, ut, perinde ut.
- SEL, Sal.
- Relatif au sel, Salarius.
- Salaison, Salsamentum.
- Marchand de salaison, Salsamentarius.
- Salière, Salinum.
- Saline, Salinæ.
- SEMAINE, Hebdomas.
- Semaine-sainte, Hebdomas Christi patientis sacra.
- SEMBLER, Videor.
- SEMENCE, Semen.
- SEMAILLES, Satio, satus.
- Semer, Obsero, consero, sero, semen spargo, semino.
- Semeur, Seminator, sator.
- SÉMINAIRE, Seminarium.
- SÉNAT, Senatus.
- Sénateur, Senator; patres conscripti.
- Sénatorial, Senatorius.
- SÉNATUS-CONSULTE, Senatus consultum.
- SENS, Interpretatio.
- Dans les deux sens, In utramque partem.
- SENS (bon). Ratio, mens.
- Reprendre ses sens, Animum recipio.
- Sensé, Cordatus, prudens, sapiens.
- Sensément, Cordate, sapienter, prudenter.
- SENSATION, Sensus.
- SENTENCE, Dijudicatio, disceptatio, judicium, deliberatio.
- Sentencieux, Sententiosus.
- D’une façon sentencieuse, Sententiose.
- SENTIER, Callis, trames.
- SENTIMENT, Sensus, sententia.
- Amener à son sentiment, In meam sententiam aliquem traho.
- Voilà mon sentiment, Ego sic sentio.
- Perdre le sentiment, Obstupesco, stupeo, stupesco.
- Sentir, Sentio, percipio.
- Sentir une odeur, Olfacio, odoror, odorem percipio.
- Sentir mauvais, Fœteo, puteo, male oleo.
- Qui sent mauvais, Fœtidus.
- SENTINE, Sentina, fundus.
- SENTINELLE, Excubitor, vigil.
- — (Faire), Excubo, vigilo, excubias ago.
- SÉPARATION, Discretio, distinctio, sejunctio, disjunctio.
- — (Intervalle), Intervallum, spatium, discrimen.
- Séparer, Abscindo, segrego, sejungo, separo, discrimino, disjungo, distraho, secerno.
- Séparer violemment, Abstraho, avello, avoco, abduco, removeo, divello.
- Séparable, Separabilis.
- Séparément, Separatim, seorsum, distincte, discrete, secreto, clam.
- Sept, Septem.
- SEPTEMBRE, September.
- SEPTEMVIR, Septemvir.
- SEPTENTRION, Septentriones.
- Septentrional, Aquilonaris.
- SÉPULCRE, Sepulcrum, tumulus, monumentum.
- SÉPULTURE, Sepultura, humatio.
- Priver de la sépulture, Funeris pompa spolio.
- Sans sépulture, Inhumatus, insepultus.
- SÉRÉNITÉ, Serenitas, serenum tempus, cœlum serenum.
- Serein, Serenus, sedum.
- Rendre serein, Sereno.
- SÉRIEUX, Serius, gravis.
- Sérieusement, Asseveranter, sine joco, serio, affirmate.
- SERMENT, Jusjurandum.
- Serment militaire, Sacramentum.
- Faux serment, Perjurium, perfidia.
- Exiger le serment, Ad jusjurandum adigo.
- Obliger au serment, Ad jusjurandum adigo.
- Prêter serment, Jusjurandum do.
- Violer son serment, Jusjurandum negligo.
- Qui viole son serment, Perjurus.
- SERPENT, Hydra, excetra, anguis, serpens.
- SERRER, Arcto, constringo, coangusto, adstringo, in angustum cogo, stipo, coerceo, alligo.
- Serré, Arctus, adstrictus, angustus, obstrictus.
- Service divin, Sacra religionis, sacrificia, res divina.
- SERVICE, Militia.
- Se faire soldat, s’engager, In militiam nomen do.
- Être soldat, Milito.
- — (Dans la cavalerie, dans l’infanterie) Equo, pedibus mereo.
- Finir le service militaire, Emereor, stipendia facio.
- SERVICE, Gratia, beneficium, gratificatio.
- Rendre service, Gratifico, largior, beneficium confero, deservio, servio.
- Rendre service pour service, Remuneror.
- SERVIR, Prosum, proficio, juvo.
- Servir à, Juvat.
- Se servir de, Utor, usurpo, frequenter adhibeo.
- SERVIETTE, Mappa.
- SERVITUDE, Servitus, servitium, famulatus.
- Être en servitude, Famulor, servio.
- Servir, Servio, pareo, operam do, ancillor, ministro, famulor.
- Serviteur, Servus, famulus, puer, minister.
- Servante, Famula, ancilla.
- Servile, Ancillaris, servilis, famularis.
- Servilement, Serviliter, abjecte, timide.
- SEUIL, Limen.
- SEUL, Solus, solitarius, unicus, unus, singularis, incomitatus, sine comite.
- Seulement, Tantum, solum, modo, duntaxat, tantummodo.
- Non-seulement — mais encore, Cum, tum; non solum, sed etiam.
- SÈVE, Succus.
- SÉVÉRITÉ, Severitas, gravitas, duritas.
- Sévère, Severus, gravis, asper, acerbus, austerus.
- Sévèrement, Horride, duriter, stoice, aspere, austere, dure, severe.
- SÉVIR, Sævio.
- Cesser de sévir, Desævio.
- Sexe, Sexus.
- SI, Utrum, an, num, numquid.
- Si petit que, Quantuluscumque.
- Si ce n’est, Præterquam, præter.
- Si ne .... pas, Ni, nisi.
- Si .... ne pas, Nisi, ni, si non.
- Si toutefois .... ne pas, Nisi si.
- SIÈCLE, Seculum.
- SIED (il), Decet, convenit, æquum est, postulat jus.
- SIÉGE, Solium, sedes, cathedra, sella.
- Siége d’une ville, Circumsessio, obsessio, obsidio.
- Faire le siége, Obsideo.
- De siége, Obsidionalis.
- SIESTE, Meridiatio, somnus meridianus.
- SIFFLEMENT, Sibilus.
- Sifflet, Sibilus.
- Siffler, Sibilo.
- Siffler qqn, Exsibilo, explodo.
- SIGNAL, Signum.
- Donner le signal du combat, Cano, concino classicum.
- Signaler, Noto.
- SIGNE, Signum, indicium, nota, insigne.
- Signe de tête, Nutus.
- Mettre un signe, Signo, designo, consigno.
- Faire signe, Innuo, nuto.
- Donner des signes, Præ me fero.
- Au moindre signe, Ad nutum.
- Signer, Subsigno.
- SIGNIFICATION, Significatio.
- Signifier, Significo, signum do.
- SILENCE, Silentium, taciturnitas.
- Silence obstiné, Reticentia, taciturnitas.
- Silence! Tacete!
- Gardez un religieux silence, Favete linguis.
- Garder le silence, Reticeo, taceo, conticeo, obmutesco, sileo, linguam comprimo.
- Réduire au silence, Elinguem reddo.
- Passer sous silence, Aliquid silentio prætermitto.
- Silencieux, Taciturnus, tacitus, silens.
- Demeurer silencieux, Conticesco.
- SILLON, Sulcus.
- Sillonner, Sulco, sulcos facio.
- SIMILITUDE, Assimilatio, comparatio, proportio.
- SEMBLABLE, Assimilis, par, parilis, similis, consimilis, talis, hujusmodi, ejusdem generis.
- Rendre semblable, Assimilo.
- Semblablement, Similiter, item, itidem, simili modo.
- SIMPLE, Simplex, sincerus, credulus, incallidus, antiquus.
- Simplement, Attenuate, jejune, simpliciter.
- SIMULÉ, Simulatus.
- SINCÈRE, Sincerus, verus, verax, veridicus.
- Sincèrement, Sincere, vere, sine fraude.
- SINGE, Simius.
- SESSION, Sessio.
- SINUOSITÉ, Flexio, flexus, conversio, sinus, anfractus.
- Sinueux, Flexuosus, tortuosus.
- SITUATION, Positio, locus, status.
- Situation désespérée, Ad extremum.
- La ville est dans sa situation primitive, Reflorescere videtur civitas.
- Situé, Situs, positus, locatus.
- Être situé entre, Interjaceo.
- Être situé sur, Insideo.
- SIX, Sex.
- SOBRIÉTÉ, Frugalitas.
- Sobre, Abstinens, temperans, continens, sobrius, moderatus, parcus, frugalis, frugi, modestus, suo contentus.
- Sobrement, Continenter, temperanter, modeste, sobrie, parce, frugaliter, moderate.
- SOCIÉTÉ, Societas, communitas, commercium, comitatus, congregatio.
- Social, Socialis.
- Sociable, Sociabilis, congregabilis.
- SŒUR, Soror.
- SOI (de), Sui.
- SOIE, Sericum.
- De soie, Sericus.
- SOIF, Sitis.
- Avoir soif, Sitio, siti laboro, fauces siti ardent.
- SOIN, Diligentia, assiduitas, sedulitas, cura, studium, labor, opera, assiduitas.
- — (Sollicitude), Angor, metus, molestia, sollicitudo.
- Avec soin, Exquisite, accurate, diligenter, naviter, studiose.
- Avoir soin, Curo, do operam, laboro, studeo, curam adhibeo, administro, gero.
- Donner ses soins à, Studium ad operam alicui addico, inservio, servio, operam do.
- Je prendrai grand soin de vos affaires, Habebo rationem dignitatis tuæ, curabo res tuas diligenter.
- Soigner, Accuro, diligenter administro.
- Soigneux, Diligens, studiosus, assiduus, vigilans, attentus, curiosus, sedulus, officiosus.
- Soigné, Compositus, instructus.
- Soigneusement, Diligenter, accurate, exquisite, studiose, magna cum cura ac diligentia, curiose.
- SOIR, Vespera, vesper.
- Vers le soir, Occidente sole, ad solis occasum, nocte prima.
- Qui se fait le soir, Vespertinus.
- SOIT! Esto!
- Soit que .... soit que, Sive .... seu.
- SOL, Solum, terra.
- SOLDAT, Miles, bellator.
- Simple soldat, Gregarius miles.
- Soldat armé à la légère, Velox.
- Enrôler des soldats, Conquisitionem habeo militum, milites scribo.
- État de soldat, Militia, res militaris.
- Congédier les soldats, Exercitum dimitto.
- A la façon des soldats, Militanter, more militari.
- SOLDE, Stipendium.
- On paie exactement la solde des soldats, Stipendia militibus rite dantur.
- SOLÉCISME, Solœcismus.
- SOLEIL, Sol.
- Lever du soleil, Coucher du soleil, Solis accessus et recessus.
- Le soleil se lève, Exoritur sol.
- Le soleil se couche, In occasum præcipitat sol.
- SOLENNEL, Solemnis.
- Solennellement, Solemniter.
- SOLIDITÉ, Robur, firmitas, soliditas.
- Solide, Robustus, fortis, valens, solidus, obfirmatus.
- Solidement, Firme, firmiter.
- SOLITUDE, Solitudo, vastitas, secessus, recessus.
- Solitaire, Solitarius, solus, solivagus.
- SOLIVE, Asser, tabula.
- SOLLICITATION, Rogatio, rogatus, cura, impulsio, impulsus, commotio, sollicitatio.
- Solliciter, Rogo, precor, quæso, obsecro, posco, peto, flagito, requiro, postulo, peto, desidero.
- SOLSTICE, Solstitium.
- SOMBRE, Caliginosus, obscurus, tenebricosus, caligine tectus, spissus.
- SOMMAIREMENT, Summatim, breviter, compressius, uno verbo, strictim.
- SOMME, Summa.
- En somme, Summatim, ad summam.
- SOMMEIL, Somnus, sopor, quies.
- Sommeiller, Dormito, oscito, somnus me sollicitat.
- Somnolent, Veternosus.
- SOMMET, Fastigium, culmen, apex, vertex, cacumen.
- SOMPTUOSITÉ, Magnificentia, splendor.
- Somptueux, Sumptuosus, splendidus, magnificus, lautus, dives, opiparus.
- Somptueusement, Apparate, cum apparatu, sumptuose, magnifice, laute, opipare, splendide, dapsiliter, large, abundanter, liberaliter.
- SON, Suus.
- SON, Vox, sonus, sonitus.
- Son de la trompette, Clangor, tubarum cantus.
- Sonner, Tinnio.
- Sonner l’assemblée, Advoco ad concionem.
- Sonnette, Tintinnabulum.
- Sonore, Canorus, vocalis.
- SONDER, Perquiro, inquiro, prætendo.
- SONGE, Somnium, visum, visio.
- Songer à, Præmeditor, cogito, paro, præparo.
- SOPHISME, Sophisma.
- Sophiste, Sophistes.
- SORDIDE, Sordidatus, sordidus, avarus.
- Sordidement, Sordide, avare.
- SORNETTES, Ineptiæ, nugæ, fabulæ, logi.
- Dire des sornettes, Ineptio.
- SORT, Fortuna, casus, eventus, sors, fatum.
- Exposé aux coups du sort, Expositus fortunæ injuriis.
- Le même sort vous est réservé, Idem te fatum manet.
- Au sort, Sortito, sortitione.
- Tirage au sort, Sortitio, sortitus.
- Tirer au sort, obtenir par le sort, Sortior.
- DE CETTE SORTE, Istiusmodi, ejusmodi.
- De la même sorte, Ejusdemmodi.
- SORTIR DE, Exeo, egredior, prodeo, progredior, foras me do.
- Il sortit tout à coup de la maison, Repente domo exivit.
- Faire sortir de, Elicio, educo, extraho.
- SOTTISE, Fatuitas, stultitia, insulsitas, socordia, stupiditas.
- Sottises, Ineptiæ, nugæ.
- Dire des sottises, Ineptio.
- Sot, Ineptus, stolidus, inconcinnus, insulsus, stupidus, absurdus, fatuus, stultus.
- Sottement, Stulte, dementer, insipienter, incaute, stolide, insulse, inepte.
- SOUCHE, Familia, stirps, genus.
- Souche (d’arbre), Caudex, stirps arboris, stipes.
- Souche (homme stupide), Caudex, stipes, asinus.
- SOUCI, Molestia, cura, angor, sollicitudo.
- Mes soucis augmentent, Cura acuitur.
- Mille soucis m’envahissent, Alia ex alia me cura excipit.
- Être dévoré de soucis, Curis maceror.
- Se débarrasser de soucis, Molestiam depono.
- N’avoir souci de rien, Nihil in animum descendit, nihil his movetur.
- Se soucier peu de, Negligo.
- Ne se point soucier de, Pensi nihil curo.
- Soucieux, Sollicitus, anxius, perturbatus.
- SOUDAIN (adj.), Repens, repentinus, inopinatus.
- — (Adv.), Repente, derepente, subito, ecce tibi.
- SOUFFLE, Halitus, flatus, spiritus, anima, afflatus, inflatus, flamen, aer, aspiratio, exhalatio.
- Souffler, Flo, sufflo, inflo.
- Souffler à travers, Perflo.
- Souffler partout, Circumflo.
- Souffler sur, Afflo.
- SOUFFLET, Colaphus.
- Souffleter, Aliquem palma concutio.
- SOUFFRIR, Suffero, fero, patior, indoleo, doleo, tolero, perpetior, sustineo, perfero, laboro, discrucior.
- Souffrir avec peine, Gravor.
- Faire souffrir, Excrucio, crucio, conficio, interimo, exanimo.
- SOUHAIT, Optatio, optatum, optio.
- Souhaiter, Opto, cupio, exopto, volo, expeto, vota facio.
- Souhaiter du mal à qqn, Imprecor.
- Souhaitable, Optabilis, optandus, expetendus.
- A souhait, Optato, optabiliter.
- SOUILLURE, Fœditas, turpitudo, macula, labes, dedecus, infamia, vitium.
- Souiller, Coinquino, turpifico, polluo, turpo, fœdo, maculo, contamino, inquino.
- Souiller par un meurtre, Funesto.
- Souillé, Infectus, maculosus, turpificatus.
- SOULAGEMENT, Levamen, levamentum, allevamentum, allevatio.
- Soulager, Allevo, leve facio, lenio, relevo, mitigo, levo, levamento sum, consolor, levationem affero.
- SOULÈVEMENT, Tumultus, concitatio, seditio.
- Soulever, Elevo, levo, sublevo.
- Se soulever, Tumultuor, rebello.
- Soulevé, Insedatus, commotus.
- SOUMISSION, Obtemperatio.
- Soumettre, Subigo, subjicio, subjungo, in ditionem redigo.
- Se soumettre, Me subjicio, alienæ potestatis me meaque omnia facio, obtempero, obedio, obsequor.
- Soumis, Subjectus.
- SOUPÇON, Suspicio, conjectura, metus.
- Le soupçon tombe sur plusieurs, Suspicio in plures manat.
- Soupçonner, Suspicor, suspicionem habeo.
- Soupçonner sans raison, De illo falsa suspicio est.
- On ne peut le soupçonner, Abhorret a suspicione.
- Soupçonneux, Suspiciosus.
- Soupçonné, Suspectus.
- De façon à éveiller le soupçon, Suspiciose, criminose.
- SOUPIR, Halitus, suspirium, spiritus, gemitus.
- Rendre le dernier soupir, Vitam profundo.
- Soupirer, Suspiro.
- Soupirer après, Desidero aliquid.
- SOUPLESSE, Mollitudo.
- Souple, Lentus, flexibilis, tener, tractabilis.
- SOURCE, Fons.
- SOURDRE, Scaturio, emano, effluo, erumpo.
- SOURCIL, Supercilium.
- SOURIS, Mus.
- SOURIRE approbateur, Arrisio.
- SOURIRE, Subrideo.
- SOUS, Sub, subter, subtus.
- SOUSCRIPTION, Collatio.
- Souscrire, Subsigno.
- SOUSTRACTION, Interceptio, suppressio.
- Soustraire, Subtraho, subduco, supprimo, præripio, præcerpo.
- Se soustraire, Alicui me subduco.
- SOUTERRAIN, Cuniculus, fossa subterranea.
- SOUTERRAIN (adj.), Subterraneus.
- Faire une galerie souterraine, Cuniculis subtraho aggerem.
- SOUTIEN, Præsidium, auxilium, columen, fulcrum, princeps.
- Vous êtes le seul soutien de la république, In te uno nititur salus reipublicæ.
- Soutenir, Nitor, adminiculor, adjuvo, sublevo, sustento, fulcio, sustineo.
- SOUVENIR, Memoria, recordatio.
- Se souvenir, Memini, memoria teneo, recordor, reminiscor.
- Qui ne se souvient pas, Immemor.
- SOUVENT, Sæpe, frequenter, crebro, frequens, sæpenumero, identidem.
- SOUVERAIN, Regnator, princeps.
- Souveraine, Domina, princeps, regina.
- La prudence est la souveraine et la reine des vertus, Prudentia domina et regina virtutum est.
- Souverainement, Summe, summopere, maxime.
- SPACIEUX, Capax.
- SPÉCIAL, Peculiaris, proprius, singularis, præcipuus.
- SPECTRE, Spectrum, visum, larva.
- SPHÈRE, Sphæra, globus.
- SPLENDEUR, Nitor, magnificentia, splendor.
- SPIRALE, Spira.
- SPIRITUEL, Facetus, festivus, argutus, concinnus, scitus, venustus, elegans, acutus, dicax, salsus.
- SPOLIATION, Spoliatio, ereptio.
- Spoliateur, Spoliator.
- SPONTANÉMENT, Ultro, sponte.
- STABILITÉ, Stabilitas, firmitas, constantia.
- Stable, Stabilis, fixus, certus, perennis.
- STAGNANTE (eau), Stagnum.
- Stagnant (être), Stagno.
- STATUE, Signum, simulacrum, imago, statua.
- STATURE, Statura, corporis habitus.
- STÉRILITÉ, Sterilitas, frugum inopia.
- Il y eut une grande stérilité, Adversus annus frugibus fuit.
- Stérile, Sterilis, nihil ferens, infecundus.
- STIMULANT, Incitamentum, calcar, irritatio.
- Stimuler, Stimulo, stimulum adhibeo, pungo, excito, incito, cohortor, exacuo, acuo.
- STIPULATION, Stipulatio, promissio.
- Faire une stipulation réciproque, Restipulor, repromitto.
- Stipuler, Stipulor, de aliquo convenio.
- STOÏQUE, Stoicus.
- Stoïquement, Stoice, severe.
- STRATAGÈME, Stratagema, dolus militaris.
- STRICTEMENT, Restricte, stricte.
- STRUCTURE, Structura, constructio, constitutio, coagmentatio.
- STUC, Tectorium.
- STUPEUR, Stupor.
- Être frappé de stupeur, Obstupesco, stupeo, stupesco.
- STUPÉFIER, Stupefacio.
- Stupéfait, Attonitus, stupefactus.
- STUPIDITÉ, Stupiditas, stupor, tarditas.
- Stupide, Stupidus, stupens, tardus, stolidus, hebes, obtusus.
- Stupidement, Stolide.
- STYLE, Stylus.
- Qui a un style pompeux, Grandiloquus.
- SUAVITÉ, Suavitas, dulcitudo, jucunditas.
- Suave, Suavis, dulcis.
- SUBIR, Subeo, patior, fero.
- SUBIT, Subitus, repentinus.
- Subitement, Subito, repente, continuo, ecce tibi.
- SUBJUGUER ses passions (il faut), Effrenatæ libidines sub jugum sunt mittendæ.
- SUBMERGER, Mergo, demergo, submergo.
- SUBORNER, Suborno, substituo.
- SUBSISTER, Supersum, resto, supero.
- Qui subsiste sain et sauf, Superstes, salvus, incolumis.
- SUBSTITUER, Substituo, subrogo, subdo.
- Substitué, Subditus, substitutus.
- SUBSTRUCTION, Substructio.
- SUBTERFUGE, Tergiversatio, recusatio.
- SUBTILITÉ, Tenuitas, subtilitas.
- Subtilités, Spinæ dialecticæ.
- Subtil, Subtilis, acutus, tenuis.
- Subtilement, Tenuiter, sagaciter.
- SUBURBAIN, Suburbanus.
- SUC, Succus.
- SUCCÈS, Successus, eventus, exitus, processus.
- La chose n’a pas eu tout le succès que j’espérais, Res non successit, ut sperabam; non cecidit, ut optabam.
- L’affaire a eu un heureux succès, Res secundissime processit.
- Je désire que cette affaire ait un plein succès, Ut prosperum habeat eventum, opto.
- SUCCESSION, Successio, hereditas.
- Accepter une succession, Hæreditatem obtineo.
- Succéder (à), Succresco, succedo.
- Successeur, Successor.
- SUCCINCTEMENT, Cf. Sommairement.
- SUCCOMBER, Decumbo, vita excedo, e vita discedo, concido, oppeto, morior, succumbo, cado, frangor, debilitor.
- SUEUR, Sudor.
- Suer, Sudo, sudore madeo, diffluo, laboro.
- SUFFIRE, Sufficio.
- Suffisant (être), Sufficio.
- SUFFOCATION, Interclusio animæ.
- SUFFRAGE, Suffragium, punctum.
- SUGGÉRER, Suggero.
- SUICIDER (se), Mortem oppeto.
- Il s’est suicidé, Sua sibi manus vitam exhausit.
- SUITE, Series, ordo.
- Dans la suite, Postmodum.
- Suivre, Sequor, comitor, comes sum, subsequor, insequor, sector, assector, prosequor.
- — (Obéir), Pareo, obtempero, obedio.
- Suivant, Posterus, consequens, secundus, alter.
- SUJET, Materia, apparatus, argumentum.
- Revenir à son sujet, Ad propositum redeo.
- SUJET (mauvais), Ganeo, helluo.
- Sujet (soumis), Subjectus.
- Il a beaucoup de sujets, In multos dominatum habet.
- SUPERBE, Superbus, arrogans, insolens, elatus, inflatus.
- Superbement, Superbe, arroganter.
- SUPERFICIELLEMENT, Summatim.
- SUPERFLU, Supervacaneus, supervacuus, superfluus.
- SUPÉRIORITÉ, Excellentia, præstantia.
- Supérieur, Præstabilis, eximius, præcellens, excellens, præstans.
- Supérieurement, Magnifice, egregie, excellenter.
- SUPERPOSER, Super impono.
- SUPERSTITION, Superstitio.
- Superstitieux, Superstitiosus.
- Superstitieusement, Superstitiose, sine ratione, aniliter.
- SUPPLÉER, Suppleo, expleo.
- Suppléant, Vicarius, qui vicem alterius obtinet.
- SUPPLÉMENT, Corollarium, appendix, accessio.
- Supplémentaire, Adventitius, fortuitus, insperatus, non quæsitus.
- SUPPLICATION, Obsecratio, preces, deprecatio, obtestatio, supplicatio.
- SUPPLIQUE (faire une), Libellum trado supplicem.
- Supplier, Precor, obsecro, supplico, imploro, deprecor, rogo.
- Suppliant, Supplex, prostratus ad pedes.
- En suppliant, Suppliciter, demisse.
- SUPPLICE, Supplicium, cruciatus, pœna.
- Traîner au supplice, Ad supplicium traho.
- Faire subir le supplice, Ad supplicium do.
- SUPPORT, Firmamentum, robur, vires.
- Support de lit, Fulcrum.
- SUPPORTER, Tolero, perfero, sustineo, suffero, fero, patior, suppetior.
- Supporter difficilement, Ægre fero.
- Je ne puis le supporter, Videre sine dolore hominis frontem non possum.
- Qui ne peut supporter, Intolerans, impatiens, impotens.
- Supportable, Tolerabilis, patibilis.
- SUPPOSITION, Suppositio.
- Supposer, Suppono, subjungo, subjicio.
- Supposons que, Finge rem ita habere, fac ita esse.
- Supposé, Subdititius, fictus.
- SUPPUTER, Deputo, censeo, subduco.
- SUPRÊME, Supremus, summus.
- SUR, Super, supra, in.
- SURABONDANT, Supervacaneus, supervacuus, redundans.
- Surabondamment, Profluenter.
- SURAJOUTER, Superaddo.
- SURANNÉ, Obsoletus.
- SURDITÉ, Surditas.
- SOURD, Surdus.
- Devenir sourd, Obsurdeo.
- SÛRETÉ, Incolumitas.
- En sûreté, Tute, tuto, explorate.
- Qui est en sûreté, Tutus, securus.
- Être en sûreté, In portu sum, in tuto sum.
- Sûr, Certus, fidus, securus.
- Sûrement, Tute, tuto, impune.
- SURLENDEMAIN, Perendie.
- SURNOM, Cognomen, cognomentum.
- Surnommé, Cognominatus.
- SURPASSER, Supero, supersum, antecello, excello, præsto, præcello, præpondero, emineo, præcedo, antecedo, antesto, vinco.
- SURPRENDRE, Prehendo, prendo, capio, prenso.
- Surpris, Imparatus, non paratus, incautus, immunitus.
- Surprenant, Mirabilis, mirandus.
- D’une façon surprenante, Mirifice, mire.
- SURTOUT, Præsertim, cumprimis, maxime, præcipue, singulariter.
- SURVENIR, Accido, evenio, obtingo, supervenio, cado, fio, ex opinato venio.
- EN SUS, Præterea, tum etiam, ad hoc, insuper.
- SUSCEPTIBLE, Irritabilis.
- SUSCITER, Incutio, defigo, injicio, suscito.
- SUSPENSION, Suspensio.
- Suspendre, Suspendo, præfigo.
- Suspendu, Pendulus, pendilis.
- — (Douteux), Suspensus, pendens, anceps, incertus.
- Suspendu (être), Dependeo, pendeo.
- — (Douter), Suspensus sum, hæreo.
- Être suspendu au-dessus, Impendeo, instat.
- SUSPECTER, Suspicor, suspicionem habeo.
- Suspect, Suspiciosus, suspicionem præbens, suspectus.
- SYLLABE, Syllaba.
- Par syllabe, Syllabatim.
- SYMÉTRIE, Rhythmus.
- SYMPATHIE, Adjunctio.
- SYMPHONIE, Symphonia, concentus.
- T
- TABERNACLE, Tabernaculum.
- TABLE, Mensa.
- Charger une table de mets, Mensam epulis orno.
- TABLEAU, Tabula, pictura.
- TABLETTE à écrire, Tabellæ, libelli, codicilli.
- TABOURET, Scabellum, scamnum humile.
- TACHE, Macula, labes, probrum, dedecus, vitium.
- Imprimer une tache, Maculam alicui infero.
- Laver une tache, Maculam deleo.
- Se tacher, Maculam contraho.
- Qui est sans tache, Purus, mundus, nitidus.
- TÂCHE, Pensum.
- TACT, Tactio, tactus.
- Toucher, Contingo, tango, attingo, contrecto, tracto, attrecto.
- TAILLE, Statura.
- Il a une taille magnifique, Proceritate corporis insignis est.
- De grande taille, Longus.
- A sa taille, Ex se.
- TAILLER, Reseco, excido, exscindo.
- Tailler une armée en pièces, Copias profligo.
- TAIRE, Silentio prætereo.
- Se taire, Taceo, sileo, reticeo, conticeo, obmutesco.
- Ce qu’on tait, Tacitus, abditus, interior, prætermissus.
- Tacitement, Tacite, silentio.
- TALENT, Ingenium, facultas.
- D’un talent remarquable, Alta mente præditus.
- TALION, Talio.
- TALON, Calx, pars pedis posterior, talus.
- Qui pend sur les talons, Talaris.
- TANDIS QUE, Dum.
- TANIÈRE, Latibulum.
- TANT, Tantopere.
- Tant la conviction a de force, Tantum firma animi inductio valet.
- Tant...... que, Tum...... tum.
- Tant que, Quoad, donec, usque dum, ut.
- En tant que, Utpote, quippe.
- Tant soit peu, Tantulum.
- TANTOT ... tantôt ... Tum ... tum, modo unum ... tum autem.
- TAPIS, Aulæum, aulæ ornamenta, peripetasmata, stragula.
- TARDER, Moror, cunctor, tardo, moram traho.
- Tardif, Tardus, serus.
- Tard, Tarde, sero.
- TARIR, Ebibo, exhaurio.
- TAS, Strues.
- TAUPE, Talpa.
- TAUREAU, Taurus.
- TAVERNE, Ganeæ, taberna.
- TEIGNE, Tinea.
- TEINDRE, Tingo, coloro, fuco.
- Teinturier, Infector.
- Teint, Infectus, fucatus, fucosus.
- TEL, Talis, id genus, ejusmodi, hujusmodi.
- Tel ... tel, Qualiscumque.
- Tellement, Sic, ita, similiter, adeo, usque eo, tam, tantum, tantopere.
- TÉMÉRITÉ, Temeritas, inconsiderantia.
- Téméraire, Temerarius, inconsideratus, præfidens.
- Témérairement, Temere, inconsulto, imprudenter.
- TÉMOIGNAGE, Testificatio, testimonium.
- Témoigner, Testificor, testor, notum facio, testimonium dico.
- Qui ne peut témoigner, Intestabilis.
- Témoin, Testis, conscius, particeps, socius.
- Témoin oculaire, auriculaire, Testis oculatus, auritus.
- Témoin à décharge, Laudator, testis innocentiæ.
- Prendre à témoin, Testes voco, obtestor, appello.
- TEMPÉRAMENT, Temperamentum, temperatio, ratio.
- Tempérant, Temperans, continens, sobrius, moderatus, temperatus.
- Avec tempérance, Sobrie, parce.
- TEMPLE, Delubrum, templum, fanum, ædes.
- TEMPÉRATURE, Tempestas, cœli status.
- TEMPÊTE, Procella, tempestas.
- TEMPS, Tempestas, tempus, status cœli.
- Beau temps, Sudum, cœlum serenum.
- Je n’ai pas le temps de, Tempus non habeo ad.
- Le temps m’empêche de, Tempore excludor, quin.
- Passer son temps à, Tempus omne do, in aliquo tempus pono.
- Passer son temps dans l’oisiveté, Ætatem in otio exigo, tempus omne in otio pono.
- Il n’est pas temps, Nondum tempus est.
- Il est temps, Tempus est ut.
- Perdre le temps, Frustra tempus perdo.
- Accorder du temps, Tempus concedo ad.
- Le temps est passé, Tempus præteriit.
- En prenant son temps, Per otium.
- A temps, Tempestive, opportune, in tempore, non incommode tempestivus, opportunus.
- Temps opportun, Tempestivitas, opportunitas.
- A contre-temps, Importune, moleste.
- Avec le temps, Tempore suo.
- De temps en temps, Interdum.
- En même temps, Simul, una, similiter, pariter, vicissim.
- Un peu de temps, Paulisper, aliquantum.
- Quelque temps, Aliquamdiu.
- TÉNACITÉ, Tenacitas.
- Tenace, Tenax.
- TENDRE vers, Tendo, porrigo, contendo, eo peto.
- Action de tendre, Intentus, porrectio, projectio.
- TENDRESSE, Caritas, amor, studiosa propensio.
- Tendre, Tener, mollis.
- Tendrement, Amanter, studiose, prolixe.
- TENDRON de la vigne, Clavicula, capreolus in vite.
- TÉNÈBRES, Tenebræ, caligo, nox.
- La mer se couvre de ténèbres, Inhorrescit mare.
- Ténébreux, Tenebricosus, obscurus.
- TENIR bon, Resisto, insisto, persisto.
- Il ne tient pas à moi que, Per me non stat quominus id fiat.
- Tenir contre, Resisto, obsisto.
- Tenir pour indubitable, Mihi id confirmatissimum est.
- Se tenir au-dessus, Supersto.
- Se tenir auprès, Adsto.
- TENTATIVE, Experientia, periclitatio, usus, tentatio.
- Tenter, Experior, usu tractando cognosco, tento, pertento, conor.
- TENTE, Tentorium, tabernaculum militum.
- Plier les tentes, Tabernacula detendo.
- TENTURE, Peripetasmata.
- TÉNU, Subtilis, acutus, tenuis.
- TERGIVERSATION, Tergiversatio.
- Tergiverser, Tergiversor, refugio.
- TERME, Exitus, eventus, casus, finis, terminus.
- — (Expression), Vocabulum, vox, nomen, verbum.
- Terminer, Finio, finem constituo, ad exitum perduco, exantlo, defungor, perago, perficio.
- Terminer une affaire, Negotium ad finem deduco.
- La guerre se termina par la paix, Bellum ad exitum pervenit.
- TERNIR, Decoloro.
- Ternir la gloire des ancêtres, Dedecori sum majoribus.
- Terne, Decolor.
- TERRASSER, Sterno, profligo, prosterno.
- TERRE, Humus, tellus, terra, gleba.
- Terres labourables, Aratio, arvum.
- Terrestre, Terrenus, terrestris.
- Territoire, Territorium, terra, ager.
- TERREUR, Terror, minæ.
- Terrifier, Perterrefacio, perterreo.
- Terrible, Terribilis, horribilis, horrendus, terrificus, horridus, asper, durus.
- TERTRE, Tumulus.
- TESTAMENT, Tabella, codicilli, testamentum.
- Casser un testament, Testamentum rumpo.
- Tester, Testamento decerno.
- TÊTE, Caput.
- Se découvrir la tête, Caput aperio alicui, saluto aperto capite.
- Se couvrir la tête, Caput tego.
- Trancher la tête, Caput cervicibus abscindo.
- Perdre la tête, Consilio labor, cerebrosus sum.
- Tenir tête, Subsisto.
- Mettre à la tête de, Præpono, præficio.
- Qui a deux têtes, Biceps.
- Qui a trois têtes, Triceps.
- Par tête, Viritim.
- A voir un tête-à-tête, Capita confero, offenso.
- TEXTILE, Textilis.
- TEXTUELLEMENT, Syllabatim.
- THÉÂTRE, Theatrum, scena.
- Sur un plus grand théâtre, Majoribus theatris.
- Théâtral, Scenicus, theatralis.
- THÈME, Materia.
- THÉOLOGIE, Divinarum rerum scientia.
- THÉORÈME, Theorema.
- THÈSE, Thesis, propositum.
- TIARE, Tiara.
- TIÉDEUR, Tepor.
- Tiède, Tepidus.
- Rendre tiède, Tepefacio, calefacio.
- Devenir tiède, Tepesco.
- TILLAC, Fori.
- TIMIDITÉ, Timiditas, angustus animus.
- Timide, Timidus, circumspectans omnia.
- Timidement, Timide, diffidenter, ignare.
- TIMON, Temo.
- TINTEMENT, Tinnitus.
- Tinter, Tinnio.
- TIRAILLÉ, Districtus, occupatus, distentus.
- TIRER, Traho, vi adduco, impello.
- Tirer de, Deduco, abduco, revoco, removeo, detraho, extraho.
- TISON, Titio.
- TISSU, Contextus, complexio, textum.
- Faire un tissu, Contexo, texo, conjungo.
- Tisser, Texo, contexo.
- Tisserand, Textor.
- Atelier de tisserand, Textrina.
- Tissé, Textus.
- TITRE, Titulus, nomen.
- Titre d’un livre, Inscriptio libri.
- Titre de noblesse, Honoris vocabula et nomina.
- TOGE, Toga.
- Vêtu de la toge, Togatus.
- TOILE, Tela.
- TOI-MÊME, Tute.
- TOISON, Vellus.
- TOIT, Tectum.
- Enlever le toit, Domum detego.
- TOLÉRER, Tolero, patior, sustineo.
- Tolérable, Patibilis, tolerabilis.
- TOMBEAU, Sepulcrum, tumulus, monumentum.
- TOMBER, Cado, concido, labor, procido, procumbo, decido, corruo, ruo, illabor.
- Tomber de, Delabor, defluo, devenio, deflecto.
- Tomber d’en haut sur, Superincido.
- Tomber malade, In morbum incido.
- TON, TIEN, Tuus.
- TON (doux), Melos, cantus.
- TONNEAU, Dolium, cupa.
- TONNERRE, Tonitru, nubium fragor.
- Tonner, Intono, tono, sono.
- TONDRE, Tondeo, attondeo.
- Qui sert à tondre, Tonsorius.
- Qui n’est pas tondu, Intonsus.
- Tonsure, Ordinis insigne, attonso in coronæ modum vertice.
- TOPIQUES, Topica.
- TORCHE, Fax, tæda, funale.
- TORPEUR, Torpor.
- TORRENT, Torrens.
- TORRÉFIER, Torreo, exuro.
- Torride, Torridus.
- TORT, Noxa, noxia.
- Causer du tort, Alicui sum fraudi.
- Faire du tort, Officio, obsto, obsisto, noceo, malefacio.
- Se faire tort, Me lædo.
- A tort, Immerito.
- A tort et à travers, Inepte.
- Parler à tort et à travers, Garrio.
- A tort et à raison, Recte, an secus?
- TORTUE, Testudo.
- TORTUEUX, Tortuosus, sinuosus.
- TORTURE, Cruciatus, tormentum, pœna, supplicium.
- Torturer, Carnifico, carnificor, excarnificor.
- — (Tourmenter), Remordeo, crucio, uro, pungo.
- TÔT, Mature, cito.
- Au plus tôt, Quamprimum.
- Le plus tôt possible, Quamprimum.
- TOTAL, Summa.
- TOTALITÉ, Summa.
- TOUCHANT, Super.
- TOUCHER, Cf. Tact.
- — (Émouvoir), Moveo.
- Touchant, Patheticus.
- TOUFFU, Patulus.
- TOUJOURS, Semper, omni tempore, usquequaque, ubique.
- TOUR (circuit), Anfractus, circuitio, flexus, ambitus.
- Faire le tour, Circumeo.
- TOURNÉE, Percursatio, peragratio.
- Tourner, Converso, sæpe converto, muto, volvo, circumago, verto, vario.
- Tourner en tout sens, Distorqueo.
- Faire tourner, Volvo, verto, verso, in orbem torqueo.
- Tourner autour de ce qu’il faut aborder franchement, Dudum circumrodo, quod devorandum est (Prov.).
- Tourner vers, Vergo, inclinor, obverto.
- L’affaire a mal tourné, Res in contrarium vertit, res in malum evasit.
- La fortune a tourné, Fortuna vertit.
- Qui tourne, Volubilis.
- TOUR (édifice), Turris.
- TOUR (façonner au), Torno, polio.
- TOUR A TOUR, Invicem, mutuo.
- A MON TOUR, Vicissim, item.
- A son tour, Ordinatim.
- TOURBILLON, Turbo.
- TOURMENT, Cruciamentum, cruciatus.
- Tourmenter, Ango, constringo, sollicito, vexo, torqueo, premo, crucio, afflicto, coquo, remordeo, pungo.
- Cette affaire me tourmente beaucoup, Res me urit vehementer et sollicitat.
- TOURTERELLE, Turtur.
- TOUT, Totus, omnis, cunctus, universus.
- Tout ce qui, Quidquid.
- Se faire tout à tous, Ad communem vivendi morem mores exigo.
- Avant tout, Imprimis, cumprimis.
- De toutes sortes, Cujusquemodi.
- Pas du tout, Nequaquam, nullo pacto, minime vero.
- TOUT A COUP, Repente, subito.
- TOUT A FAIT, Prorsus, penitus, plane, omnino.
- TOUT A L’HEURE, Modo, nunc.
- TOUTEFOIS, Tamen, nihilominus.
- Si toutefois, Si quidem, si tamen, quippe si.
- TOUX, Tussis.
- Tousser, Tussio, tussi laboro, tussi urgeor.
- TRACES, Vestigium.
- Courir sur les traces, In vestigiis sequor.
- TRADITION, Traditio.
- TRADUCTION, Translatio.
- Traduire, Transfero, verto.
- TRAFIC, Nundinatio.
- Trafiquer, Cauponor, lucri causa aliquid facio, mercor, nundinor, emo.
- Il trafiquait de tout, Omnia illi erant venalia turpissimo quæstu.
- TRAGÉDIE, Tragœdia.
- Tragédien, Tragœdus.
- Tragique, Tragicus.
- Tragiquement, Tragice.
- TRAHISON, Proditio.
- Crime de haute trahison, Perduellio.
- Trahir, Prodo.
- Traître, Proditor.
- TRAÎNER, Traho.
- Traîner en longueur, Produco.
- En traînant, Tractim, longo tractu.
- TRAIRE, Mulgeo.
- Trait, Telum, spiculum, sagitta.
- Lancer un trait, Tela intorqueo.
- TRAITÉ, Pactio, pactum, conventum, conditio, fœdus.
- Conclure un traité, Percutio fœdus, cum aliquo fœdus ferio, paciscor.
- Observer un traité, Fœdus servo.
- Violer un traité, Fœdus frango, a pactione recedo.
- Fouler aux pieds un traité, id.
- Déchirer un traité, id.
- TRAITEMENT (mauvais), Vexatio.
- Traiter, Tracto, exerceo, doceo.
- — (Soigner), Medicor, medeor.
- Traiter une question, In argumento versor.
- Maltraiter, Asperrime aliquem habeo, tracto.
- Traitable, Tractabilis, facilis, lenis, comis, indulgens, exorabilis.
- TRAJET, Transmissio, trajectio.
- TRANCHER, Præcido, seco, amputo.
- TRANQUILLITÉ, Tranquillitas, quies, otium, securitas, tranquillus animus, laxamentum.
- Jouir d’une grande tranquillité, Omni molestia vaco, otio fruor jucundissimo.
- Tranquille, Tranquillus, quietus, securus, sedatus.
- Tranquillement, Placate, placide, sedate, tranquille, remisse, otiose.
- TRANSACTION, Decisio, transactio.
- TRANSCRIRE, Transcribo, exscribo.
- TRANSFÉRER, Transfero, traduco.
- TRANSFORMER, Transformo.
- TRANSFUGE, Transfuga, perfuga.
- TRANSITION, Transitio.
- TRANSMISSION, Translatio.
- Transmettre, Trado, do, prodo.
- Transmis, Translatitius.
- TRANSPARENT, Pellucens, pellucidus.
- TRANSPERCER, Perterebro, exterebro, transfigo, transfodio, perforo.
- TRANSPORT, Asportatio, vectura, vectio.
- Transport de joie, Animi effusio in lætitia.
- Transporter, Asporto, perduco, trajicio, transmitto, transeo, transfero, transporto, porto, fero, subveho.
- Transporter au delà, Transveho.
- Se transporter sur les lieux, In rem præsentem venio.
- TRANSVASER, Transfundo, transfero.
- TRANSVERSAL, Transversus.
- TRAVAIL, Labor, opera, opus, studium.
- Travail difficile, Molitio.
- Cela demande du travail, Diligentiam non mediocrem postulat.
- Je suis accablé de travail, Multis oneribus premor.
- Travailler, Laboro, operam do.
- Travailler avec soin, Elaboro, laboro, curo, operam do, contendo, elucubro.
- Travailler beaucoup, Allaboro, valde laboro, elaboro.
- Travailleur, Operarius.
- A TRAVERS, Per.
- Passer à travers, Transeo, prætervehor, transeo.
- De travers, Oblique, torve perperam, male, prave, sinistre, perverse, præpostere, nequiter.
- Qui va de travers, Obliquus, transversus.
- Qui fait de travers, Præposterus, perversus.
- En travers, E transverso.
- TRAVERSE (par des chemins de), Transversis itineribus.
- TRAVERSÉE, Transmissio, trajectio, trajectus, transmissio.
- Traverser, Trajicio, transeo, traduco, transcendo, peragro.
- Traverser en courant, Percurro.
- TRÉBUCHET, Trutina.
- TREIZE, Tredecim.
- TREMBLEMENT, Horror, tremor.
- Tremblement de terre, Terræ motus.
- Trembler, Horreo, formido, timeo, metuo, horresco, trepido, tremo.
- Faire trembler, Tremefacio, concutio.
- Tremblant, Tremebundus, tremulus.
- En tremblant, Trepide.
- Sans trembler, Intrepide.
- TREMPÉE (âme fortement), Ingenium vividum.
- TREMPER (dans), Intingo, madefacio, humecto.
- TRENTE, Triginta.
- Trente fois, Tricies.
- Par trente, Triceni.
- Trentième, Tricesimus, trigesimus.
- TRÉPIGNER, Tripudio, supplodo.
- TRÈS, Perquam, valde, oppido.
- TRÉSOR, Thesaurus, opes, divitiæ.
- Trésor public, Pecuniæ publicæ.
- Trésor royal, Gaza, ærarium, pecunia, thesaurus.
- TRESSAILLIR de joie, Gestio.
- TRÈVE, Induciæ.
- TRIANGULAIRE, Triangulus.
- TRIBU, Tribus, curia, corpus.
- Par tribus, Tributim.
- TRIBUNAL, Tribunal, sella judiciaria.
- Siéger sur son tribunal, Jura reddo.
- TRIBUNE, Suggestum, rostra, locus concionum.
- Monter à la tribune, Suggestum ascendo.
- TRIBUNAT, Tribunatus.
- Tribun, Tribunus.
- TRIBUT, Tributum, vectigal, stipendium.
- Payer le tribut, Vectigal pendo, do tributa, stipendia dependo.
- Tributaire, Tributarius, vectigalis, stipendiarius.
- TRIDENT, Fuscina, tridens.
- TRIER, Diribeo, discerno, separo.
- TRIOMPHE, Triumphus, victoris pompa, palma, victoria, laurus.
- Obtenir les honneurs du triomphe, Triumpho, triumphum ago.
- Triompher, Vinco, devinco, expugno, prœliis frango, triumpho.
- Triomphal, Triumphalis.
- TRIPLE, Triplex, triplus, Cf. Trois.
- TRISTESSE, Mœror, mœstitia, tristitia, squalor.
- Triste, Mœstus, tristis, mœrens, sordidatus, squalidus.
- Tristement, Mœste, cum mœrore, nequiter, flebiliter, miserabiliter.
- TRIUMVIRAT, Triumviratus, triumvirorum magistratus.
- Triumvir, Triumvir.
- TRIVIAL, Tritus, contemptus.
- TROIS, Tres.
- De trois façons, Tripliciter.
- Trois fois, Ter.
- Trois par trois, Terni.
- Espace de trois jours, Triduum.
- Espace de trois ans, Triennium.
- Tiers (le), Triens.
- Troisième, Tertius.
- Trois cents, Trecenti.
- TROMPERIE, Fraus, dolus.
- Tromper, Decipio, circumvenio, fraudo, fallo, defraudo.
- Se tromper, Erro, errore ducor, vagor, evagor, labor, fallor, decipior.
- TROMPETTE, Buccina, tuba belli.
- Trompette guerrière, Classicum, sonus tubarum.
- TROMPETTE (le), Buccinator, præco.
- TRONC, Truncus.
- Tronqué, Decurtatus.
- TRÔNE, Solium, sedes.
- TROP, Nimio, nimis, nimium.
- TROPHÉE, Tropæum, victoriæ monumentum.
- TROU, Foramen.
- Trouer, Perterebro, exterebro.
- TROUBLE, Consternatio, perturbatio, conturbatio, confusio.
- — (Désordre), Tumultus, tumultuatio, seditio, turba.
- Troubler, Turbo, perturbo, misceo, permisceo, conturbo, confundo.
- Se troubler, Trepido.
- TROUBLE (adj.), Turbidus, impurus, sordidus.
- Voir trouble, Cæcutio.
- Troublé, Turbidus, perturbatus, confusus.
- Avec trouble, Turbulente, turbide.
- — (Tumultueusement), Tumultuose.
- TROUPE, Agmen, multitudo armata, turma.
- En troupe serrée, Confertim.
- Par troupes, Gregatim, per greges.
- TROUPEAU, Grex, cœtus, turba.
- Troupeau de gros bétail, Armentum.
- TROUVER, Invenio, reperio, deprehendo, nanciscor.
- TU, TOI, Tu.
- TUBE, Tubus, fistula.
- TUER, Interficio, mortem affero, neco, interimo, occido.
- Se tuer à travailler, Studiis immorior.
- TUILE, Tegula.
- TUMEUR, Tumor.
- Tuméfié, Tumidus, turgidus.
- TUMULTE, Tumultus, tumultuatio.
- Faire du tumulte, Strepo.
- TUNIQUE longue, Tunica talaris.
- Vêtu d’une tunique, Tunicatus.
- TUTELLE, Tutela, defensio.
- TYPE, Typus, signum, forma, norma, regula, species.
- TYRANNIE, Tyrannia.
- Tyran, Tyrannus, oppressor civitatis, ereptor libertatis.
- Tyranniquement, Tyrannice, crudeliter, superbe.
- U
- ULCÈRE, Ulcus.
- Couvert d’ulcères, Ulcerosus, plenus ulceribus.
- Ulcérer, Ulcero, ulcus facio, corrumpo.
- Ulcéré, Ulceratus, exulceratus.
- UN (seul), Unus, solus, singularis.
- — (Quelconque), Ullus, aliquis, unus.
- Un à un (adj.), Singuli, unusquisque.
- Un à un (adv.), Singillatim, singulatim.
- L’un l’autre, Vicissim, inter se.
- L’un après l’autre, Super alium alius, alia super alia, singulatim, singillatim.
- L’un et l’autre, Uterque.
- L’un ou l’autre, Alteruter, e duobus alter.
- L’un est meilleur que l’autre, Alius alio melior.
- UNANIMITÉ, Unanimitas.
- Unanime, Unanimis.
- UNION, Junctio, conjunctio, colligatio.
- Unir, Jungo, conjungo, jugo, misceo, confundo, socio, concilio.
- UNIQUE, Unicus, unus.
- Uniquement, Unice, solum, tantum, modo.
- UNITÉ (l’), Simplum.
- UNIVERS, Mundus, universitas rerum, orbis universus.
- UNIVERSALITÉ, Universalitas.
- Universel, Universalis.
- UNIVERSITÉ, Artium ac disciplinarum omnium palæstra.
- URBANITÉ, Urbanitas, comitas, civilis vita.
- URNE, Urna, hydria.
- USAGE, Mos, consuetudo, institutum, usus, modus.
- C’est l’usage, il est d’usage, Moris est, in more est.
- Contre l’usage, Inusitate, insolenter.
- Conformément à l’usage, Usitate, vulgariter, populariter.
- Selon l’usage, Usitato more.
- Faire usage de, Utor, usurpo.
- User (de), Usurpo, utor, in usum adhibeo.
- Usité, Usitatus, pervulgatus, usu receptus.
- USTENSILES, Utensilia.
- Usufruit, Ususfructus.
- USURE, Feneratio, fenoris exercitatio.
- Prêter à usure, Feneror, fenori do, fenori loco.
- Usurier, Fenerator.
- Usuraire, Fenebris.
- Usurairement, Fenerato.
- USER, Tero, contero, consumo.
- S’user, Obsolesco.
- Usé, Obsoletus.
- Utilité, Utilitas, emolumentum, fructus, commoditas, opportunitas.
- Il ne songe qu’à son utilité personnelle, Ad suam utilitatem refert omnia.
- Utile, Utilis, fructuosus, commodus, frugifer, salutaris.
- Être utile, Prosum, utilitatem affero.
- Il est utile, Conducit, utile est, prodest, confert, interest, pertinet.
- Il est utile à la science, Confert multum ad scientiam.
- Utilement, Salutariter, utiliter, commode.
- V
- VACANCES, Feriæ, dies quietis.
- Vacances des tribunaux, Justitium.
- VACARME, Strepitus, fragor.
- Faire du vacarme, Strepo, perstrepo.
- VACHE, Vacca.
- VACILLER, Vacillo, titubo, hæsito.
- VAGABOND, Vagus, errans, erraticus, omnivagus.
- VAISSEAU, Navis, navigium.
- Vaisseau (sans pont), Aphractus.
- Équiper un vaisseau, Navim comparo.
- Radouber un vaisseau, Colligo navim de integro.
- Commandant de vaisseau, Navarchus.
- VAISSELLE, Vasa.
- VALET de pied, Pedissequus, famulus.
- VALEUR, Pretium.
- Valoir, Valeo, polleo.
- Il vaut mieux, Præstat, melius est, satius est.
- Cela ne vaut pas la peine de, Vix erit operæ pretium.
- Qui est de grande valeur, Pretiosus, magni pretii.
- VALISE, Pera viatoria.
- VALLÉE, Vallis.
- VANITÉ, Jactatio, ostentatio, vanitas.
- Tirer vanité de, Glorior de aliqua re.
- Vain, Inanis, vacuus, supervacuus, levis, cassus, vanus, futilis, inanis.
- En vain, Frustra, sine causa, incassum.
- VANNER, Ventilo.
- Vanneur, Ventilator.
- VANTER, Jacto, magnifico.
- Se vanter, Jacto, glorior, de me prædico, ostento.
- Se vanter sans mesure, Instanter glorior de aliquo.
- VAPEUR, Vapor, anhelitus terræ.
- VAQUER, Operam do, navo, vaco.
- VARIATION, Variatio.
- VARIÉTÉ, Varietas.
- Varier, Vario, distinguo, muto, commuto, verto.
- Varié, Varius, diversus, multiformis, multimodis, multiplex, copiosus, vermiculatus.
- Variable, Volubilis.
- VASE, Vas.
- VASTE, Vastus, immanis.
- VAURIEN, Nebulo, nequam.
- VAUTOUR, Vultur.
- VAUTRER dans la boue (se), In luto volutor.
- VEAU, Vitulus.
- VÉHÉMENCE, Incitatio.
- VEILLE (la), Pridie, ante eum diem.
- VEILLÉE, Lucubratio, vigilia.
- Veillée religieuse, Pervigilatio, vigilia.
- Veiller, Pervigilo, pernocto, vigiliam ago.
- Veiller à, Invigilo, consulo.
- Veiller au bien général, Consulo in medium, in publicum.
- Veiller sur, Tueor, tutor, servo, caveo.
- VEINE, Vena, arteria.
- Ouvrir la veine, Venam incido.
- VELU, Hispidus, villosus.
- VENDANGE, Vindemia.
- VENDREDI Saint, Consecrata Christo morienti dies.
- VÉNÉRATION, Veneratio, honor, reverentia.
- Vénérer, Veneror, colo.
- Vénérable, Venerabilis.
- VENGEANCE, Vindicatio, ultio, vindicta.
- Brûler du désir de la vengeance, Vindictæ cupidine exardesco.
- Tirer vengeance, Expeto pœnas ab aliquo.
- Venger, Vindico, vindictam sumo, ulciscor.
- Se venger de, Ulciscor, vindico, punio, injurias persequor.
- Vengeur, Punitor, vindex, ultor.
- VENIN, Virus, venenum.
- Répandre son venin, Venenum inspiro.
- Venimeux, Venenatus, venenum habens.
- Vénéneux, Venenatus, veneno imbutus.
- VENIR, Venio, advenio.
- Les choses en vinrent à ce point, Eo res rediit.
- C’est de là que vient tout le mal, Inde veniunt hæc mala.
- Venir à l’esprit, Occurro animo.
- Le premier venu, Quilibet, quivis.
- VENT, Ventus, aura, flamen, spiritus.
- Le vent souffle, Spirat ventus.
- Le vent tombe, Venti concidunt.
- Avoir le vent favorable, Secundo utimur vento.
- Le vent est contraire, Venti adversi sunt, adversis ventis utimur.
- Plein de vent, Ventosus.
- Avoir vent de qqe chose, Suboleo.
- VENTE, Venditio, abalienatio.
- Vente à l’encan, Sectio, auctio, publicatio.
- Faire une vente à l’encan, Auctionor, auctionem facio, auctione vendo, per præconem vendo.
- Vente aux enchères, Licitatio.
- Exposer en vente, Vendito.
- Être exposé en vente, Veneo, sub præcone subjicior.
- Vendre, Vendo, venditionem facio, venali habeo, venumdo, divendo.
- Vendre argent comptant, Numerata pecunia vendo.
- Vendre à la criée, Præconis voci subjicio.
- Vendre par autorité de justice, Bona sub hasta vendo.
- Vendeur, Venditor, venalitius.
- Vendu (être), Veneo, vendor, pretio addicor.
- Facile à vendre, Vendibilis.
- Vénal, Venalis.
- VENTRE, Alvus, venter, intestina, uterus.
- VENTRICULE, Ventriculus.
- VÊPRES, Vespertinæ preces.
- VERBEUX, Verbosus, loquax.
- Verbeusement, Verbose, loquaciter, copiose, multis verbis.
- VERDURE, Viriditas.
- Vert, Viridis, habens viriditatem.
- — (Pas encore mûr), Crudus, immaturus.
- Être vert, Vireo.
- Devenir vert, Viresco.
- VERGE, Virga, flagellum.
- Battre de verges, Flagellis lacero.
- VERGER, Pomarium.
- VERGUE, Antenna.
- VÉRITÉ, Veritas, verum.
- A la vérité, Etenim, nam, enim, sed enim, quippe.
- Véridique, Verax, veridicus, minime fallax, veritatis cultor.
- Véritable, Verus, sincerus, certus.
- VERRE, Vitrum.
- VERROU, Pessulus, sera, repagula, vectes.
- Fermer au verrou, Obsero.
- Verrouillé, Oppessulatus.
- VERRUE, Verruca.
- Couvert de verrues, Verrucosus.
- VERS, Ad, in, apud, circa, versus.
- VERSATILE, Versatilis.
- VERSER, Diffundo, spargo, effundo, fundo, profundo.
- Verser dans, Infundo, fundo, instillo.
- VERTU, Virtus, honestas, honestum, dignitas, decus, locus.
- Il n’a aucune vertu, Virtutem ne de facie quidem noscit.
- Pratiquer la vertu, Ad virtutem incumbo, virtutem colo.
- Vertueux, Probus, bonus, moratus, bene institutus, frugi, sanctus, religiosus.
- VESSIE, Vesica.
- VESTIBULE, Propylæum, vestibulum.
- VESTIGE, Vestigium.
- VÊTEMENT, Vestimentum, amictus, vestis, vestitus, indumentum.
- Changer de vêtements, Vestem muto.
- Vêtir, Vestio, induo.
- Vêtu, Amictus, vestitus, indutus, tectus, opertus.
- Vêtu à l’espagnole, Hispanorum more.
- VÉTUSTÉ, Vetustas.
- VEUVE, Vidua.
- VIBRER, Vibro, agito.
- VICE, Vitiositas, vitium, pravitas animi.
- Vicieux, Vitiosus, depravatus, corruptus.
- VICISSITUDE, Vicissitudo.
- VICTIME, Victima, hostia.
- VICTOIRE, Victoria, palma, triumphus, tropæum.
- Bulletin de victoire, Litteræ laureatæ.
- La victoire est assurée, Victoria nobis cessit.
- Remporter la victoire, Victoriam consequor.
- Vaincre, Devinco, vinco, supero, expugno, debello.
- Vaincre de nouveau, Revinco.
- Il a vaincu tout le monde, Omnibus palmam eripuit.
- VIDE, Vacuus, nudus, inanis, exhaustus.
- Vider, Exsicco, vacuum facio, evacuo.
- VIE, Vita.
- Vie commune, Convictus, convictio.
- Sur ma vie! Ita vivam!
- Mener une vie frugale, Victu tenui utor.
- Mener une vie dure, Vitam insuavem ago.
- Mener joyeuse vie, Epulis et potationibus inservio.
- Jouir de la vie, Vivo arbitratu meo.
- Offrir sa vie, Collum, jugulum pro tua salute præbeo.
- Passer sa vie dans le forum, Ætatem omnem in foro tero.
- Attenter à la vie, Vitam alicujus persequor.
- Épargner la vie, Vitæ alicujus parco.
- Ôter la vie, Vitam alicui exhaurio.
- Plein de vie, Vividus, plenus vigoris. Cf. Vivacité.
- Vital, Vitalis.
- Vivant, Spirans, vivus.
- Vivifiant, Animabilis.
- Vivre, Vivo, spiro, vitam ago, vita fruor.
- Ne vivre que pour soi, Mecum vivo ac habito.
- Vivre au jour le jour, In horam, in diem, more barbarorum vivo.
- VIEILLESSE, Senectus.
- Vieillir, Consenesco, inveterasco, senex fio, veterasco, obsolesco.
- Vieillard, Senilis, senex, ætate confectus, annis provectus, annosus.
- Vieux, Priscus, antiquus, canus, veteranus, vetus, grandævus.
- Vieille femme, Anicula, anus, mulier vetula.
- Vieillot, Vetulus, senex.
- VIERGE, Virgo. Cf. Virginité.
- VIF (jusqu’au), Ad vivum. Cf. Vivacité.
- VIGILANCE, Vigilantia, diligentia, cura, studium, circumspectio, accurata consideratio.
- Vigilant, Vigilans, attentus, sollicitus.
- Vigilemment, Vigilanter.
- VIGNE, Vinea, vitis.
- Vigneron, Vinitor, vitiscultor.
- Vignoble, Vinetum.
- VIGUEUR, Vigor, firmitas, robur, virtus, fortitudo.
- Vigoureux, Vegetus, sanus, firmus, valens.
- Vigoureux (être), Vigeo, vireo.
- Vigoureusement, Nervose, valide, fortiter.
- VIL, Vilis, vulgaris, contemptus, objectus, humilis, sordidus.
- VILLAGE, Vicus, pagus.
- De village en village, Vicatim.
- VILLE, Urbs, civitas, oppidum.
- Fonder une ville, Constituo oppidum.
- VIN, Vinum.
- Vin gâté, Vinum fugiens.
- Vinaigre, Acetum.
- VINGT, Viginti.
- Vingtième, Vigesimus.
- VIOLENCE, Violentia, vis, impetus, intemperies, procacitas.
- Employer la violence, Ad vim venio, ad vim descendo.
- Faire violence, Violo, lædo, offendo, vim alicui infero.
- Violent, Violentus, vehemens, effrenatus, furiosus, furens, vesanus.
- Violemment, Vehementer, acriter, acerbe, aspere, afflictim, violenter, per vim.
- VIPÈRE, Vipera, anguis.
- De vipère, Viperinus.
- VIRGINITÉ, Virginitas, castimonia, castitas.
- Virginal, Virgineus.
- VIRIL, Virilis, viri proprius.
- Virilement, Viriliter, fortiter, animo magno.
- VISAGE, Facies, species oris, vultus, os.
- VIS-A-VIS, Coram, ad, apud, ante, in conspectu, ante oculos, ante pedes, in oculis.
- VISCÈRES, Viscera, intestina.
- VISER, Collineo, dirigo.
- VISION, Visio, visum.
- VISITER, Adeo, accedo, convenio, viso, visito.
- — (Examiner), Inspicio, aspicio, conspicio, inspecto.
- Visiter avec soin, Perscrutor, exquiro, exploro.
- Visiteur, Interventor.
- VISQUEUX, Viscosus.
- VITESSE, Festinatio, velocitas.
- Vite, Expedite, prompte, cito, celeriter, mature, quamprimum, sine mora.
- VIVACITÉ, Acrimonia, vis animi, impetus, vehementia.
- Vif, Vehemens, ferox, incensus.
- Vivace, Vivax.
- Vivement, Acriter.
- VIVANDIER, Lixa.
- VIVRES, Cibaria, commeatus, annona, victus.
- VOCIFÉRATION, Vociferatio, clamor, vox elata.
- Vociférer, Vociferor, clamorem edo, clamorem tollo, clamo.
- VŒU, Optatum, optio, votum.
- Faire vœu de, Spondeo, promitto.
- Accomplir un vœu, Fidem votaque exsolvo.
- Vouer, Dico, consecro, voveo, vota facio.
- Voué, Votivus.
- Votif (tableau), Voti tabulæ.
- VOGUE (être en), Vigeo, floreo, in gratia sum.
- VOICI, En, ecce.
- VOIE, Iter, via, semita.
- Rentrer dans la bonne voie, Ad bonam frugem me recipio.
- Voie lactée, Circulus lacteus.
- VOILA, En, ecce.
- VOILE, Velum, tegumentum.
- Voiler, Velo, tego, obduco.
- Voiler des méfaits, Objicio nubem fraudibus.
- VOILE de navire, Carbasus.
- Faire voile pour, Cursum dirigo, vela facio in regionem aliquam.
- Mettre à la voile, Ex portu prodeo.
- Déployer les voiles, Velificor, vela facio.
- VOISINAGE, Vicinitas, propinquitas.
- Dans le voisinage, Prope, juxta.
- Voisin, Propinquus, vicinus, proximus, finitimus, citimus.
- VOITURE, Vehiculum, rheda, carpentum.
- Voiturer, Deveho, veho, conveho, comporto.
- Voiturier, Rhedarius.
- VOIX, Vox, sonus, verbum.
- Parler à voix basse, Voce demissa loquor.
- Il parla à haute voix, Magna voce dixit.
- VOL, Furtum, ereptio.
- Voler, Furor, furtum facio, expilo, diripio, exhaurio, rapio, subripio.
- Voler à main armée, Latrocinor, prædor, excurro, grassor.
- Voleur, Ereptor, latro, fur.
- Comme les voleurs, Furacissime.
- Enclin au vol, Furax.
- VOL (d’oiseau), Advolatus, involatus.
- Voler, Transvolo.
- Voler vers, Advolo, accurro.
- Volière, Aviarium.
- Qui vole, Volatilis, volucer.
- VOLAGE, Vagans.
- VOLONTÉ, Voluntas, arbitrium, consilium, propositum, sententia, institutum.
- Volonté divine, Numen, divina potestas, providentia.
- Faire les volontés de qqn, Morem alicui gero.
- Vouloir, Volo, voluntatem habeo.
- Ne pas vouloir, Nolo, non volo, non libet.
- Volontaire, Voluntarius.
- Volontaires (soldats), Volones.
- Volontiers, Libens, lubens, libenter, non gravate, non repugnanter, sponte.
- VOLTIGER, Volito, discurro, vagor.
- VOLUBILITÉ, Volubilitas.
- VOLUPTÉ, Voluptas.
- Voluptueux, Voluptuosus, asotus, prodigus, in luxum effusus, libidinosus.
- Voluptueusement, Incontinenter.
- VOMISSEMENT, Vomitus.
- Vomir, Vomo, vomitione me purgo; vomitu egero, exspuo, erumpo.
- VORACITÉ, Edacitas.
- Vorace, Vorax, helluo, edax.
- VOTE, Suffragium.
- Donner son vote, Suffragor, suffragium fero.
- Voter, Suffragor.
- Qui vote, Suffragator.
- VOTRE, le vôtre, Vester.
- VOÛTE, Camera, testudo, fornix.
- Voûte (en), Fornicatus.
- VOYAGE, Peregrinatio, iter.
- Aller en voyage, Proficiscor, discedo, iter facio.
- Le voyage fut heureux, Iter belle processit.
- Voyager, Peregrinor, peregrinus sum, peregrinationem ago.
- Voyager à pied, Iter pedibus conficio.
- Voyager à cheval, Iter equo conficio.
- Voyageur, Viator.
- Qui voyage partout, Peregrinabundus.
- Relatif aux voyages, Viaticus.
- VOYELLE, Vocalis.
- VRAI (le), Veritas, verum.
- Vrai, Germanus, verus, sincerus.
- Pour dire vrai, Quod res est, ut vere dicam.
- Vraiment, Vere, revera, Cf. Vérité.
- VRAISEMBLANCE, Verisimilitudo, probabilitas, similitudo veri.
- Vraisemblable, Verisimilis, credibilis, probabilis, rationi consentaneus.
- Vraisemblablement, Credibiliter, verisimiliter, probabiliter.
- Vrille, Terebra.
- VUE, Obtutus, aspectus, visus, acies.
- Repaître ses yeux de la vue d’un objet, Oculos rei conspectu pasco.
- Masquer la vue, Luminibus officio.
- Empêcher la vue, Obstruo luminibus, prospectum impedio.
- Perdre la vue, Lumina oculorum amitto.
- Être privé de la vue, Videndi facultate destituor.
- A la vue de, Ad conspectum alicujus.
- En vue de, Propter.
- Point de vue, Prospectus.
- Je n’ai en vue que, Ante omnia mihi hoc propositum est.
- Voir, Video, cerno, perspicio, conspicor.
- Aller voir, Visito, viso, inviso.
- Voir distinctement, Pervideo, video.
- Ne pas voir en plein midi, In sole caligo.
- Visible, Spectabilis, aspectabilis, conspicuus.
- Qui mérite d’être vu, Visendus, spectandus.
- Vu que, Utpote, quippe, quandoquidem.
- VULGAIRE, Vulgaris, communis, popularis.
- Vulgariser, Evulgo.
- Vulgairement, Populariter, vulgariter.
- Z
- ZÈLE, Studium, industria, diligentia, sedulitas, labor.
- Brûler de zèle pour, In studium alicujus exardesco.
- Témoigner son zèle, Navo alteri studium.
- Faire avec zèle, Navo, præsto.
- Zélé, Industrius, laboriosus, navus, diligens, diligentissimus, studiosus, sedulus, officiosus.
- Avec zèle, Studiose, cupide, summo studio, industrie, diligenter, naviter, sedulo.
- ZODIAQUE, Zodiacus.
- ZONE, Zona.
Chargement de la publicité...